Γιάννης Μάντακας

Ο Γιάννης Μάντακας ήταν Έλληνας μαέστρος χορωδιών που γεννήθηκε στις 4 Μαρτίου 1934 και πέθανε στις 26 Δεκεμβρίου 1998 στη Θεσσαλονίκη.

Βιογραφία

Ο πατέρας του, Νικόλαος, καταγόταν από την Κρήτη, όπου οι πρόγονοί του έπαιξα ενεργό ρόλο στην Επανάσταση, στο Μακεδονικό Αγώνα και την Εθνική Αντίσταση 1940-44. Η μητέρα του, Μαργαρίτα, ήταν κόρη του Αργύρη Ζάχου, ο οποίος ως διπλωμάτης προσέφερε τις υπηρεσίες του στο Μακεδονικό Αγώνα σαν συνεργάτης του Ίωνα Δραγούμη.

Τα τελευταία χρόνια προσβλήθηκε από σπάνια ασθένεια των νεύρων. Πέθανε στη Θεσσαλονίκη στις 26 Δεκεμβρίου 1998.

Σπουδές

Από το 1949 αρχίζει να παρακολουθεί μαθήματα αντίστιξης, φούγκας και διεύθυνσης χορωδίας στο Μακεδονικό Ωδείο με τον Επαμεινώνδα Φλώρο και το γιο του Κωνσταντίνο Φλώρο. Αργότερα εισάγεται στη Νομική σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ).

Μουσική δραστηριότητα

Σαν φοιτητής της Νομικής το 1953 ιδρύει τη Χορωδία του ΑΠΘ. Με αυτή του τη δραστηριότητα άρχισε να γίνεται γνωστός. Έδωσε νέο πνεύμα στη μέχρι τότε χορωδιακή πραγματικότητα, διδάσκοντας έργα του παλιού αλλά και του σύγχρονου ρεπερτορίου, ενώ συγχρόνως έδωσε βάρος στις πρώτες εκτελέσεις έργων για χορωδία. Με αυτή την ιδιότητα οργάνωσε πλήθος συναυλιών στη Θεσσαλονίκη, την Αθήνα και σε πολλές πόλεις της Ελλάδας. Επίσης συμμετείχε σε πολλά χορωδιακά φεστιβάλ της Ελλάδας και του εξωτερικού.

Πραγματοποίησε αρκετές δισκογραφικές παραγωγές, πολλά προγράμματα για το ραδιόφωνο και την τηλεόραση, μουσικές εκδόσεις, συναντήσεις χορωδιών, μουσικοπαιδαγωγικά σεμινάρια και σεμινάρια χορωδιακής μουσικής. Όλες αυτές οι δραστηριότητες συνεχίστηκαν αδιάλειπτα έως το 1993.

Την έξοδο της χορωδίας στο εξωτερικό ξεκίνησε από τις εκδηλώσεις της Μουσικής Ομοσπονδίας Νέων Europa Cantat. Αργότερα παρουσιάστηκε σε συναυλίες στη Γαλλία, Βέλγιο, Αυστρία, Γερμανία, Ελβετία, Δανία, Ισπανία, Μεγάλη Βρετανία.

Έχει αρθρογραφήσει, γράφοντας κυρίως μουσικοκριτικά σημειώματα στις εφημερίδες της Θεσσαλονίκης «Το Φως», «Νέα Αλήθεια», «Μακεδονία», «Ελληνικός Βορράς» κ.α.

Το 1966 διοργάνωσε στη Θεσσαλονίκη για πρώτη φορά τη «Διεθνή Χορωδιακή Εβδομάδα» σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Χορωδιών Νέων Europa Cantat. Θα ακολουθήσουν άλλες τρεις διοργανώσεις, το 1980, 1983 και 1986.

Διετέλεσε τακτικός συνεργάτης του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας και του Ραδιοφωνικού Σταθμού Μακεδονίας, από το 1954 μέχρι το 1991. Με αυτή την ιδιότητα προέβαλε το έργο πολλών Ελλήνων συνθετών, ιδίως της ελληνικής μουσικής πρωτοπορίας του 20ου αιώνα. Το 1958 ίδρυσε τη Χορωδία του Ραδιοφωνικού Σταθμού Μακεδονίας.

Ίδρυσε, σε συνεργασία με τον μουσικολόγο Uwe Martin, το «Εργαστήρι Σύγχρονης Μουσικής» στο Ινστιτούτο Goethe Θεσσαλονίκης.

Το 1965 οργάνωσε την πρώτη «Συνάντηση Χορωδιών», εισάγοντας για πρώτη φορά στην Ελλάδα ένα επιτυχημένο πρότυπο του εξωτερικού. Αργότερα θα εξελιχθεί σε «Χορωδιακή Εβδομάδα» και σε «Συνάντηση Χορωδιών και Ορχηστρών Νέων».

Τα έτη 1970-1973 διετέλεσε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου και Πρόεδρος του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Εταιρείας Heinrich Schütz.

Το 1972, προσκεκλημένος από το Lincoln Center της Νέας Υόρκης και από το πρόγραμμα Μορφωτικών Ανταλλαγών του State Department, επισκέφτηκε πανεπιστημιακές σχολές και ιδρύματα στην Ουάσιγκτον, Φλώριντα, Ατλάντα, Μίτσιγκαν, Μπλούμιγκτον, Φιλαδέλφεια, με σκοπό να μελετήσει την αμερικανική μουσική παιδεία και παράλληλα να προβάλει εκεί τη σύγχρονη ελληνική μουσική.

Υπήρξε για πολλά χρόνια μέλος του Δ.Σ. ΕΤΟΣ (Ειδικό Ταμείο Οργάνωσης Συναυλιών) της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης (ΚΟΘ) και μέλος της Καλλιτεχνικής Επιτροπής της Εβδομάδας Νέων Καλλιτεχνών της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης.

Το 1977 μετά από πρόσκληση του Μάνου Χατζιδάκι, ίδρυσε την Αττική Χορωδία, στο πλαίσιο της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών.

Κατά καιρούς είχε κληθεί να διευθύνει τη Χορωδία της ΕΡΤ.
Διδακτική δραστηριότητα

Από το 1965 άρχισε να διδάσκει στο Μακεδονικό Ωδείο και αλλού. Συγκεκριμένα, για τα επόμενα 40 χρόνια δίδαξε θεωρητικά, διεύθυνση χορωδίας, σύγχρονα μουσικοπαιδαγωγικά συστήματα. Τα έτη 1966-1979 διετέλεσε διευθυντής του Μακεδονικού Ωδείου Θεσσαλονίκης.

Τα έτη 1979-1996 διετέλεσε διευθυντής του Νέου Ωδείου Θεσσαλονίκης. Μαζί με τον Κάρολο Τρικολίδη οργάνωσαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα την Σχολή Μουσικής Προπαιδείας.

Το 1983-1995 ήταν διευθυντής του Δημοτικού Ωδείου Καβάλας. Με αυτή την ιδιότητα οργάνωσε τη Μουσική Κατασκήνωση Καβάλας, στην οποία συμμετείχαν μαθητές από ωδεία όλης της χώρας, θεσμός που συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Τα έτη 1985-1993 δίδαξε μουσική στη Παιδαγωγική Σχολή του Α.Π.Θ. Από το 2011 η χορωδία του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης μετονομάστηκε σε «Χορωδία Γιάννης Μάντακας».
Βιβλιογραφία

Τάκης Καλογερόπουλος, Λεξικό της ελληνικής μουσικής, εκδόσεις Γιαλλελή, Αθήνα 1988.
Ελένη Μ. Λαζαρίδου, Γιάννης Μάντακας: Ένας πρωτοπόρος της μουσικής έκφρασης, Πανεπιστημιακή Φοιτητική Λέσχη Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη, 2001.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Χορωδία Α.Π.Θ. «Γιάννης Μάντακας»
Βιβλιοθήκη Α.Π.Θ., Συλλογή Γιάννη Μάντακα
Ιστορία του Μακεδονικού Ωδείου Θεσσαλονίκης
Γενικά στοιχεία Δημοτικού Ωδείου Καβάλας