Ο Αλκιβιάδης Γιαννόπουλος (1896 - 2 Ιουλίου 1981) ήταν Έλληνας πεζογράφος.[1]
Βιογραφικά στοιχεία
Γιος του Ηπειρώτη Αγησίλαου Γιαννόπουλου και της Μαρίας- Ευριδίκης Σπηλιάδη, ο Αλκιβιάδης Γιαννόπουλος, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1896. Πρόκειται για έναν διακεκριμένο λογοτέχνη που ασχολήθηκε τόσο με τον χώρο της ποίησης, όσο και με την πεζογραφία, το θέατρο και την μετάφραση. Με τον θάνατο του πατέρα του, η οικογένεια μετακόμισε αρχικά στη Μασσαλία και έπειτα στο Μιλάνο. Εκεί, ο Αλκιβιάδης ήρθε σε επαφή με την ιταλική γλώσσα, αποφοιτώντας από το ιταλικό σχολείο. Από το 1915 ως το 1917 σπούδασε στο φυσικομαθηματικό τμήμα του Πολυτεχνείου στο Μιλάνο και γνώρισε το ρεύμα του φουτουρισμού του οποίου η επίδραση γίνεται ιδιαίτερα έντονη στα πρώτα ιταλόφωνα πεζογραφήματά του. Το 1917 επέστρεψε στην Ελλάδα για τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις και εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Θεσσαλονίκη ως το 1938 όπου και εργάστηκε στην Τράπεζα της Ελλάδας (μεσολάβησε ένα διάστημα κατά το οποίο γύρισε πίσω στο Μιλάνο και εργάστηκε στην Τράπεζα Credo Italiano). Το 1938 μετατέθηκε στον Πειραιά και συνέχισε την εργασία του στην Εθνική Τράπεζα ως το 1953 όποτε δήλωσε την παραίτησή του. Στην συνέχεια προσέφερε τις υπηρεσίες του στο Υφυπουργείο Τύπου και μάλιστα επιδόθηκε στην σύνταξη Ελληνικής Βιβλιογραφίας (1958-1968) σε τρεις γλώσσες. Οι πολιτικές συνθήκες της δικτατορίας του Παπαδόπουλου, ωστόσο, επέφεραν την απόλυσή του από την συγκεκριμένη θέση. Παντρεύτηκε το 1942 την ζωγράφο, Γεωργία Τερλίδου, με την οποία υπήρξαν ένθερμοι αγωνιστές εναντίον της γερμανικής κατοχής. Υπήρξε μάλιστα ένας από τους λογοτέχνες που υπέγραψε το Μανιφέστο των νέων συγγραφέων της Ελλάδος κατά της γερμανικής επίθεσης. Πέθανε το 1981 σε ηλικία 85 χρόνων.
Η πρώτη του εμφάνιση στα ελληνικά λογοτεχνικά γράμματα γίνεται το 1932 στο περιοδικό Μακεδονικές Ημέρες με το ψευδώνυμο Αλκγιαν, δημοσιεύοντας το ποίημα Σοννέτο με απώτερο σκοπό. Πολύ γρήγορα έφτασε και η πρώτη του τιμητική διάκριση, το 1933, στο διαγωνισμό του λογοτεχνικού περιοδικού Ξεκίνημα για το διήγημα Συμβολή στο Ναυτικό Δίκαιο. Τις χρονιές 1963 και 1975 διακρίθηκε επίσημα με το Α' Κρατικό Βραβείο διηγήματος, για τα διηγήματα Τυφλόμυγα και Επτά Αστάθμητα Διηγήματα αντίστοιχα.
Το 1917 ίδρυσε και επιμελήθηκε την ύλη των ιταλικών περιοδικών Freccia Futurista και Zibaldone ενώ στην Αθήνα, το διάστημα 1954-1955 τύπωνε το λογοτεχνικό περιοδικό Σημερινά Γράμματα. Σημαντική υπήρξε η δράση του και στο περιοδικό Μακεδονικές Ημέρες του οποίου ανέλαβε την οικονομική διαχείριση και επηρέασε σημαντικά με την πεζογραφική του φυσιογνωμία. Από το 1948 υπήρξε στέλεχος της Εταιρείας Λογοτεχνών της οποίας ανέλαβε τα καθήκοντα του Προέδρου από το 1976 μέχρι τον θάνατο του.
Έργο
Ο Αλκιβιάδης Γιαννόπουλος διακρίθηκε κυρίως για το πεζογραφικό του έργο, παρότι θήτεψε τόσο στον θεατρικό όσο και στον μεταφραστικό χώρο.Το γεγονός ότι από μικρή ηλικία ήρθε σε επαφή με πρωτοποριακά λογοτεχνικά κινήματα (φουτουρισμός κ.α) καθώς και η ανάμειξή του με το περιοδικό Μακεδονικές Ημέρες στοιχειοθετούν έναν νεωτερικό λογοτέχνη στου οποίου το έργο διακρίνονται χαρακτηριστικά του ευρωπαϊκού μοντερνισμού. Μαζί με τους λογοτέχνες Ν.Γ Πεντζίκη, Στ. Ξεφλούδα κ.α ανήκει στην σχολή της Θεσσαλονίκης και κατ'επέκταση στην λεγόμενη λογοτεχνική γενιά του '30. Το συνολικό αρχείο του Αλκιβιάδη Γιαννόπουλου δόθηκε στο τμήμα Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Διηγήματα
Κεφάλια στη σειρά (1934)
Η ηρωική περιπέτεια (1938)
Το δάσος με τους πιθήκους (1944)
Ο πίθος των Δαναϊδων (1950)
Η τυφλόμυγα (1962)
Επτά αστάθμητα διηγήματα (1974)
Η συνέλευση, επτά παράδοξα διηγήματα (1981)
Μυθιστορήματα
Η σαλαμάντρα (1957)
Πεζά διάφορα
Η νεοελληνική γραμματεία. Το πώς και το τι (1981)
" Παράγραφοι " ( Ένας μεγάλος αριθμός στοχασμών δημοσιευμένων στα περιοδικά Νέα Εστία, Κοχλίας, Ποιητική Τέχνη κ.α)Βιβλιογραφικά σημειώματα , άρθρα σχετικά με τη νεοελληνική λογοτεχνία , δημοσιευμένα σε περιοδικά και εφημερίδες (Μακεδονικές Ημέρες, Νέα Εστία, Σημερινά Γράμματα, Νέα Πορεία, Παρνασσός, " Ελευθερία" , Μεγάλη εγκυκλοπαίδεια νεοελληνικής λογοτεχνίας Χάρη Πάτση)."Ημερολόγιο" , απόσπασμά του δημοσιεύτηκε στο περιοδ. Η λέξη (1990)
Ποιητικά Έργα
Τα ποιήματα ( 1978)
Θεατρικά Έργα
"Η μεγάλη Ιόλη" (σε τρεις θεατρικές πράξεις,1956)
Νεανική Ιστορία (σε τρεις θεατρικές πράξεις, 1964)
Το φως και οι σκιές ( δημοσιεύεται. Ο πρόλογος του έργου δημοσιεύτηκε στη Μνήμη Πολίτη, Επιστημονική Επετηρίδα Φιλοσοφικής Σχολής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης,1988)
Μεταφράσεις
Ρόσσο ντι σαν Σεκόντο, Η όμορφη αποκοιμισμένη (1971)
Λουίτζι Πιραντέλλο, Οι γίγαντες του βουνού (1972)
Μεταφράσεις Ιταλών λογοτεχνών ( Bontempelli, Papini, Fiumi) και Ιταλών κριτικών σε περιοδικά ( Μακεδονικές Ημέρες, Παρνασσός κ.α)
Μεταφράσεις έργων του
Μεταφράστηκαν διηγήματα από τις συλλογές Κεφάλια στη σειρά , Η ηρωική περιπέτεια, Το δάσος με τους πιθήκους, Η τυφλόμυγα , στα γαλλικά, γερμανικά, ιταλικά, αγγλικά, σουηδικά, ρουμάνικα, αραβικά, ρωσικά και ολλανδέζικα.
Κριτική
Το έργο του Αλκιβιάδη Γιαννόπουλου είναι, ίσως μαζί με αυτό της Μ.Αξιώτη και Στ. Ξεφλούδα, το πλησιέστερο σε αναζητήσεις του ευρωπαϊκού μοντερνισμού κατά τον Μεσοπόλεμο. Η πολυμορφία και η πολυτυπία των προσώπων του, η ποικιλία που υπάρχει στις διαβαθμίσεις της γλώσσας του στον ευθύ και στον πλάγιο λόγο, η ρυθμική κίνηση της φράσης του, κυρίως όμως η ικανότητά του να κινείται ανάμεσα στη ρεαλιστική και στη συνειρμική περιγραφή είναι ορισμένα από τα σημαντικότερα στοιχεία του. Τα πεζά του χαιρετίστηκαν εξαρχής από την κριτική ως " πρωτοποριακά και νεότροπα" με την έννοια ότι αποκλίνουν από όλους σχεδόν τους κανόνες αφήγησης.[2]. Η επίδραση που άσκησε στους μεταγενέστερους λογοτέχνες γίνεται πιο έντονη στο συγγραφικό έργο του Τηλ. Αλαβέρα.
Βιβλιογραφία
Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Πρόσωπα, Έργα, Ρεύματα, Όροι, (Πατάκης, 2007) σελ.395-396
Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (Χάρη Πάτση ) σελ. 427-429
Η Μεσοπολεμική Πεζογραφία (Σοκόλης, 1996 ) σελ. 92- 159
Παραπομπές
Βιογραφικά στοιχεία, Φιλοσοφική Σχολή ΑΠΘ, Τμήμα Φιλολογίας, ανάκτηση 2-7-2016.
Ζήρας, Αλέξης, επιμ. (2007). Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας.Πρόσωπα, Έργα,Ρεύματα,Όροι. Αθήνα: Πατάκης, σελ. 394.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών - Αλκιβιάδης Γιαννόπουλος (ΕΚΕΒΙ)
Αλκιβιάδης Γιαννόπουλος στον Πανδέκτη, του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών.
----
Γιαννόπουλος, Αγησίλαος
Γιαννόπουλος, Αθανάσιος
Γιαννόπουλος, Αθανάσιος Γ.
Γιαννόπουλος, Αλκιβιάδης
Γιαννόπουλος, Γιώργος
Γιαννόπουλος, Δημήτρης
Γιαννόπουλος, Δημήτριος
Γιαννόπουλος, Ευάγγελος
Γιαννόπουλος, Εμμανουήλ
Γιαννόπουλος, Ιωάννης
Γιαννόπουλος, Ιωάννης Θ.
Γιαννόπουλος, Ντίνος
Γιαννόπουλος, Περικλής
Γιαννόπουλος, Τάσος
Γιαννόπουλος, Χαράλαμπος
