Βολισσός Χίου

Περιφέρεια : Βορείου Αιγαίου
Νομός : Χίου

Η Βολισσός είναι το μεγαλύτερο χωριό της βορειοδυτικής Χίου, σε οδική απόσταση 42 χιλιομέτρων από την πόλη της Χίου.

Παλαιότερα ήταν έδρα ομώνυμης κοινότητας, ενώ μέχρι και τα τέλη του 2010 αποτελούσε έδρα του Δήμου Αμανής. Σήμερα αποτελεί δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Χίου. Το μεσοσταθμικό υψόμετρο του χωριού είναι 100 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, από την οποία απέχει 2 χιλιόμετρα.

Η Βολισσός είναι κτισμένη αμφιθεατρικά στην πλαγιά λόφου, στην κορυφή του οποίου σώζεται ερειπωμένο βυζαντινό κάστρο, σχήματος τραπεζίου με έξι κυκλικούς πύργους.

Ιστορία

Η Βολισσός είναι κτισμένη στη θέση μικρής αρχαίας πόλης που ονομαζόταν Βόλισσος ή Βολίσκος και αναφέρεται από την παράδοση ως τόπος όπου έζησε ο Όμηρος: «εν τούτω τω πολισματίω τας διατριβάς εποιείτο» (Στέφανος Βυζάντιος).

Το 412 π.Χ. έγινε στην παραλία της Βολίσσου απόβαση των Αθηναίων, που νίκησαν τους αποστατήσαντες από τη συμμαχία τους Χίους και ερήμωσαν την περιοχή: «Αποβάντες και εν Βολίσσω τους προσβοηθήσαντας των Χίων μάχη νικήσαντες και πολλούς διαφθείραντες, ανάστατα εποίησαν τα ταύτη χωρία» (Θουκυδίδης, Η΄ 24)

Ο ομώνυμος όρμος υπήρξε επί Βυζαντινής Αυτοκρατορίας θέατρο πολεμικών επιχειρήσεων κατά των πειρατών (11ος και 12ος αιώνας). Εξάλλου, οι Φράγκοι κατακτητές τον χρησιμοποιούσαν, όπως μαρτυρεί σκοπιωρικός-αμυντικός πύργος που έκτισαν εκεί για τη διευκόλυνση της ναυτιλίας. Υπήρχε ήδη σήραγγα που ένωνε το εσωτερικό του κάστρου με την ακτή. Το 1856 κατά τα λεγόμενα του Fustel de Coulanges, η εκτροφή μεταξοσκωλήκων αποτελούσε την κυριότερη δραστηριότητα των κατοίκων της Βολισσού, αλλά μέχρι το τέλος του αιώνα είχε σχεδόν εκλείψει, όπως και από όλη τη Χίο.

Ο H. Pernot δίνει τις ακόλουθες πληροφορίες από την επίσκεψή του στο τέλος του 19ου αιώνα:

Οι κάτοικοι της πόλης της Χίου σπάνια επισκέπτονται τη Βολισσό. Το νερό που πίνουν εδώ περιέχει, λένε, χαλκό, κι οι περιπτώσεις λέπρας είναι συχνές. Στερούνται έτσι μια ευχάριστη εκδρομή: τα περίχωρα της Βολισσού είναι γραφικότατα. Επιπλέον... ...οι κάτοικοι διαθέτουν μια μεγάλη φινέτσα τρόπων, και για όποιον μένει εκεί, έστω και για λίγο, ξέρουν να βρίσκουν εξαιρετικό νερό σε κάποιαν απόσταση από το χωριό.

— H. Pernot

Πολιτική και Οικονομική Γεωγραφία
Πληθυσμός της Βολισσού `Eτος απογραφής Κάτοικοι
1951 1.087
1961 936
1971 676
1981 479
1991 404
2001 417

Το έδαφος δεν είναι εύφορο με εξαίρεση τον μικρό κάμπο ως τη θάλασσα, και έτσι τις τελευταίες δεκαετίες υπήρξε μεγάλη μείωση του πληθυσμού, όταν οι λιγοστές καλλιέργειες δημητριακών, καπνού, μπαχαρικών, εσπεριδοειδών και η παραγωγή ξυλείας έπαψαν να είναι ανταγωνιστικές. Οι κάτοικοι της Βολισσού ασχολούνται επίσης παραδοσιακά με την αγγειοπλαστική και την καλαθοπλεκτική. Η περιοχή επωφελείται από τη γειτνίαση της Ιεράς Μονής Αγίας Μαρκέλλας (6 χιλιόμετρα δυτικά), τόπο του μαρτυρίου της Αγίας, που αποτελεί προσκύνημα για όλο το νησί της Χίου κάθε καλοκαίρι. Παλαιότερα, η Βολισσός συνδεόταν με την πόλη της Χίου και τον Πειραιά ακτοπλοϊκώς, με πλοίο της γραμμής.

Η εξέλιξη του πληθυσμού της Βολισσού στις επίσημες απογραφές φαίνεται στον πίνακα.

Οι ενοριακοί ναοί της Βολισσού τιμώνται στο όνομα του Αγίου Γεωργίου, της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και (ο κυριότερος) της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Το χωριό υπάγεται εκκλησιαστικώς στην αρχιερατική εποπτεία Βολισσού της Ιεράς Μητροπόλεως Χίου, Ψαρών και Οινουσσών.

Ο ταχυδρομικός κωδικός της Βολισσού είναι 82103.
Φωτογραφίες

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Σύντομη περιγραφή με εικόνες
Βολισσός

Ιστορική πηγή

Hubert-Octave Pernot: En pays turc. L' ile de Chio par Hubert Pernot. Avec 17 melodies et 118 simili-gravures, Παρίσι 1903. Σε ελληνική μετάφραση του Κ. Χωρεάνθη: «Η νήσος Χίος», έκδοση «Χίος, Ημερολόγιο», Αθήνα 1981

Δημοτική Ενότητα Αμανής
Τοπική Κοινότητα Αγίου Γάλακτος
Άγιον Γάλα, το
Τοπική Κοινότητα Βολισσού
Βολισσός, η
Κοσκινάς, ο
Λήμνος, η
Λιμιά, τα
Μαναγρός, ο
Μονή Αγίας Μαρκέλλας, η
Σκαριώτης, ο
Χωρή, η
Τοπική Κοινότητα Διευχών
Διευχά, τα
Κατάβασις, η
Τοπική Κοινότητα Κεράμου
Αγιάσματα, τα (Τ.Κ.Κεράμου)
Κέραμος, η
Τοπική Κοινότητα Κουρουνίων
Εγρηγόρος, ο
Κουρούνια, τα
Τοπική Κοινότητα Λεπτοπόδων
Αγιάσματα, τα (Τ.Κ.Λεπτοπόδων)
Λεπτόποδα, τα
Τοπική Κοινότητα Μελανιού
Μελανιός, ο
Τοπική Κοινότητα Νέας Ποταμιάς
Νέα Ποταμιά, η
Τοπική Κοινότητα Νενητουρίων
Κοσμάδος, ο
Νενητούρια, τα
Τοπική Κοινότητα Παρπαριάς
Άγιος Ισίδωρος, ο
Παρπαριά, η
Τοπική Κοινότητα Πιραμάς
Πιραμά, η
Τοπική Κοινότητα Πισπιλούντος
Πισπιλούντα, η
Τοπική Κοινότητα Τρυπών
Εζούσα, η
Τρύπες, αι
Τοπική Κοινότητα Φυτών
Κηπουριαί, αι
Φυτά, τα
Τοπική Κοινότητα Χαλάνδρων
Αφροδίσια, τα
Χάλανδρα, τα