.
Περιφέρεια : Κρήτη
Νομός : Ρεθύμνης
Το Βιζάρι ή Βυζάρι είναι χωριό του δήμου Αμαρίου, της περιφερειακής ενότητα Ρεθύμνης της Κρήτης. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 89 κατοίκους. Απέχει 37,5 χιλιόμετρα από το Ρέθυμνο[2] και είναι κτισμένο σε κοιλάδα γνωστή ως Ασωμαθιανός Κάμπος, σε υψόμετρο 360 μ. Στην περιοχή παράγεται λάδι και κτηνοτροφικά προϊόντα.[3] Κοντά στο χωριό βρίσκεται λιμνοδεξαμένη.[4]
Ιστορικά στοιχεία
Στη θέση Βίγλα ή Πύργος, ένα λοφίσκο περίπου ένα χιλιόμετρο νότια του χωριού, εντοπίστηκαν όστρακα και οικιστικά κατάλοιπα της κλασικής και ελληνιστικής περιοχής σε μία έκταση διαστάσεων 100 επί 100 μέτρων.[5] Επίσης στην ίδια θέση, ο Τζον Πέντλμπερι εντόπισε το 1935 όστρακα των ρωμαϊκών χρόνων.[3] Στη θέση Ελληνικά, δύο χιλιόμετρα δυτικά του χωριού, έχουν ανασκαφεί κατάλοιπα ρωμαϊκού οικισμού, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζει ένα λουτρό με ψηφιδωτό δάπεδο.[6] Στην ίδια περιοχή έχει ανασκαφεί επίσης λακκοειδής κεραμόσκεπος τάφος της ρωμαϊκής περιόδου. Στο εσωτερικό του βρέθηκαν δύο ταφές και ο σκελετός ενός παιδιού. Δεν είναι γνωστό αν υπήρχαν και άλλοι τάφοι στην περιοχή, οι οποίοι καταστράφηκαν.[7]
Στη θέση Ελληνικά σώζονται επίσης ερείπια βασιλικής των πρώτων Βυζαντινών χρόνων. Το μεγάλο μέγεθός της καθώς και η παρουσία σύνθρονου υποδηλώνουν ότι ήταν έδρα επισκόπου, πιθανόν της επισκοπής Συβρίτου. Ο Κωνσταντίνος Καλοκύρης επισήμανε ότι η πόλη πιθανόν μετακινήθηκε από τη παλιά της θέση, πάνω από το χωριό Θρόνος, για αμυντικούς λόγους την πρώτη βυζαντινή περίοδο. Τοποθετεί την κατασκευή της βασιλικής ανάμεσα στα τέλη του 7ου και στις αρχές του 9ου αιώνα μ.Χ., πριν την εγκατάσταση των Αράβων στην Κρήτη. Είναι πιθανόν ο ναός να καταστράφηκε από τους Άραβες. Στη βασιλική έχουν ανακαλυφθεί νομίσματα του Αλέξιου Α΄, που υποδηλώνουν ότι συνέχισε να χρησιμοποιείται τον 11ο αιώνα.[8] Το χωριό κατά τους ενετικούς χρόνους ήταν φέουδο της οικογένειας των Βλαστών. Το χωριό αναφέρεται από τον Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 ως Visari. Στην ενετική απογραφή του 1583 από Καστροφύλακα αναφέρεται ως Visari με 130 κατοίκους και στην απογραφή του Βασιλικάτα του 1630 αναφέρεται ως Visari.[3]
Στην απογραφή του 1834 η οποία πραγματοποιήθηκε από τους Αιγυπτίους, το χωριό είχε χριστιανικό πληθυσμό και καταγράφηκαν 20 οικογένειες. Στην απογραφή του 1881 είχε 192 κατοίκους, αμιγώς χριστιανοί, και υπαγόταν στον δήμο Μοναστηρακίου.[3] Στην απογραφή του 1900 το χωριό είχε 236 κατοίκους. Στην απογραφή του 1920 αναφέρεται ως έδρα ομώνυμου αγροτικού δήμου.[3] Το 1925 ορίστηκε έδρα ομώνυμης κοινότητας μέχρι την Καποδιστριακή διοικητική διαίρεση, οπότε και προσαρτήθηκε στον Δήμο Κουρητών.[9]
Απογραφές πληθυσμού
Αναλυτικά η δημογραφική πορεία του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές:
| Απογραφή | 1900 | 1920 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός[3] | 236 | 237 | 221 | 233 | 221 | 202 | 132 | 116 | 111 | 88 | 89 |
Σημεία ενδιαφέροντος
Εντός του οικισμού σώζονται τα κατάλοιπα του βενετικού παλάτσο των Σαονάτσι, το οποίο διέθετε στην πόρτα του ηλιακό ρολόι με σημειωμένες της ώρες με λατινικά γράμματα.[3] Το κτιριακό συγκρότημα Βλαστού - Καούνη παρουσιάζει επίσης ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον και αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της αρχιτεκτονικής των κατοικιών του Ν. Ρεθύμνου. Έχει κηρυχθεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία.[10] Η κοινοτική κρήνη - δεξαμενή του χωριού έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο και έργο τέχνης, ως πολύ ενδιαφέρουσα κατασκευή, χαρακτηριστικό δείγμα λαϊκής τοπικής αρχιτεκτονικής, άρρηκτα συνδεδεμένο με την ζωή των κατοίκων και σημαντικό για την μελέτη της ιστορίας της αρχιτεκτονικής.[11]
Περίπου 150 μέτρα βορειοδυτικά του χωριού βρίσκεται ο παλιός μονόχωρος ναός του Αγίου Νικολάου. Ο ναός είναι τοιχογραφημένος, αν και σώζονται ελάχιστες από τις τοιχογραφίες, οι οποίες χρονολογούνται από τον 14ο-15ο αιώνα.[3][12] Κοντά στο χωριό βρίσκεται παλιός νερόμυλος, για την άλεση των σιτηρών. Ο νερόμυλος έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο διότι πρόκειται για αξιόλογο κτίσμα ειδικής λειτουργίας της προβιομηχανικής περιόδου, πολύτιμο και χαρακτηριστικό δείγμα για τη μελέτη της ιστορίας της Αρχιτεκτονικής, αναπόσπαστα συνδεδεμένο με τις μνήμες των κατοίκων της περιοχής.[13]
Στη θέση Ρημοκκλησιά ή Ελληνικά, περίπου δύο χιλιόμετρα δυτικά του χωριού, βρίσκονται τα ερείπια μεγάλης βασιλικής των πρωτοχριστιανικών χρόνων. Η βασιλική έχει διαστάσεις 34,2 επί 17,3 μέτρα και οι τοίχοι της σώζονται σε μεγάλο ύψος. Η βασιλική ήταν τρίκλιτη, με τα κλίτη να χωρίζονται μεταξύ τους με κιονοστοιχίες οι οποίες εδράζονταν σε ψηλό στυλοβάτη ο οποίος εμπόδιζε την επικοινωνία μεταξύ των κλιτών. Η είσοδος στα τρία κλίτη γινόταν από ισάριθμες θύρες στον νάρθηκα του ναού. Ανασκάφηκε τη δεκαετία του 1956 και το 1958 από τον Κωνσταντίνο Καλοκύρη.[8][14]
Προσωπικότητες
Παύλος Βλαστός (1836-1926) - λαογράφος
Εμμανουήλ Καούνης (1872-1944) - ιστοριοδίφης[15]
Παραπομπές
(Ελληνικά) Hellenic Statistical Authority databases.
«Βιζάρι». www.amariguide.gr. Δήμος Αμαρίου. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2019.
Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Α΄. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελίδες 190–191.
«Προορισμοί/Αξιοθέατα - Φουρφουράς». www.diakopes.gr. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2019.
«ΒΙΓΛΑ - ΠΥΡΓΟΣ». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2019.
«ΕΛΛΗΝΙΚΑ 2». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2019.
«ΕΛΛΗΝΙΚΑ 1». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2019.
Καλοκύρης, Κωνσταντίνος (1959). «Η Βασιλική της βυζαντινής Συβρίτου». Κρητικά Χρονικά ΙΓ΄: 7-38.[νεκρός σύνδεσμος]
«Βιζάριον (Ρεθύμνης)». Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών - Αναλυτικά. ΕΕΤΑΑ-Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης Α.Ε. Ανακτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2019.
«ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/1831/29451/3-8-1987 - ΦΕΚ 466/Β/28-8-1987». listedmonuments.culture.gr. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2019.
«ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/1258/23996/2-4-1997 - ΦΕΚ 443/Β/30-5-1997». listedmonuments.culture.gr. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2019.
«ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2019.
«ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/2477/61274/18-11-1993 - ΦΕΚ 900/Β/13-12-1993». listedmonuments.culture.gr. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2019.
Αγγελάκη, Βάλια. «Βασιλική Βιζαρίου Ρεθύμνου». odysseus.culture.gr. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2019.
«Εμμανουήλ Καούνης: Ένας γνήσιος ευπατρίδης». RethNea.gr. 15 Σεπτεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2019.
| Δημοτική Ενότητα Κουρητών |
|---|
| Τοπική Κοινότητα Αγίας Παρασκευής |
| Αγία Παρασκευή, η |
| Τοπική Κοινότητα Αγίου Ιωάννου Αμαρίου |
| Άγιος Ιωάννης, ο |
| Τοπική Κοινότητα Αποδούλου |
| Αποδούλου, το |
| Μάνδρες, οι |
| Ρίζικας, ο |
| Σάτα, η |
| Τοπική Κοινότητα Βιζαρίου |
| Βιζάριον, το |
| Τοπική Κοινότητα Κουρουτών |
| Κουρούται, αι |
| Τοπική Κοινότητα Λαμπιωτών |
| Λαμπιώται, οι |
| Τοπική Κοινότητα Λοχριάς |
| Άρδακτος, ο |
| Λοχριά, η |
| Τοπική Κοινότητα Νιθαύρεως |
| Βαθιακόν, το |
| Νίθαυρις, η |
| Τοπική Κοινότητα Πετροχωρίου |
| Πετροχώρι, το |
| Τοπική Κοινότητα Πλατανίων |
| Πλατάνια, τα |
| Τοπική Κοινότητα Πλατάνου |
| Πλάτανος, ο |
| Τοπική Κοινότητα Φουρφουρά |
| Φουρφουράς, ο |
|
Νομός Ρεθύμνης : Δήμος, Κοινότητα Ρεθύμνου | Ανωγείων | Αρκαδίου | Γεροποτάμου | Κουλούκωνα | Κουρήτων | Λάμπης | Λαππαίων | Νικηφόρου Φωκά | Σιβρίτου | Φοίνικα | Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε: Διοικητική διαίρεση νομού Ρεθύμνης |
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
