.

Ελλάδα

Περιφέρεια : Κρήτη
Νομός : Λασιθίου

Νομός Λασιθίου Δήμος Μακρύ Γιαλού

-- Δήμος Μακρύ Γιαλού --

Το Σταυροχώρι είναι χωριό του νομού Λασιθίου, κτισμένο σε υψόμετρο 313μ. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, το Σταυροχώρι έχει 147 κατοίκους. Υπάγεται στη Δημοτική Κοινότητα Μακρύ Γιαλού του Δήμου Ιεράπετρας. Αποτελεί έδρα ομώνυμης τοπικής κοινότητας, που αριθμεί 950 κατοίκους. Η κύρια απασχόληση του πληθυσμού είναι η γεωργία (ελιές, πρώιμα κηπευτικά) και δευτερεύουσα είναι η κτηνοτροφία. Η παλαιότερη ονομασία του χωριού είναι Στραβοδοξάρι. Στο χωριό βρίσκονται αρκετοί ναοί, όπως η Μονή Παναγίας Λυγιάς, ο ναός των Αγίων Αποστόλων και ο ναός του Αγίου Αντωνίου.[1]

View Larger Map

Ιστορία

Το παλιό όνομα του χωριού (Στραβοδοξάρι) προέρχεται από το οικογενειακό επώνυμο Στραβοδοξάρης, ο οποίος πρέπει να ήταν ο ιδρυτής του χωριού κατά την ανάκτηση της Κρήτης από το Νικηφόρο Φωκά το 961. Άλλες εκδοχές αναφέρουν ότι το όνομα προέρχεται από το στραβό δοξάρι κάποιου θρυλικού λυράρη του χωριού ή ότι το χωριό από μακριά μοιάζει με στραβό δοξάρι. Το χωριό αναφέρεται το 1577 από το Φρ. Μπαρότσι. Στην απογραφή του Καστροφύλακα (Κ 139) το 1583, αναγράφεται Stravo dhoxari με 223 κατοίκους. Το 1834 είχε 25 χριστιανικές οικογένειες και 4 τουρκικές οικογένειες. Το 1881 είχε 396 Χριστιανούς και 25 Τούρκους και το 1900 είχε 562 κατοίκους. Στην ελληνική απογραφή του 1920, το χωριό αναφέρεται ως Σταυροχώρι και είχε 592 κατοίκους. Το 1951 έφτασε να έχει 909 κατοίκους.[2]

Πορεία πληθυσμού σύμφωνα με τις απογραφές:[2]
Απογραφή 1900 1920 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011
Πληθυσμός 562 592 721 897 909 799 605 329 160 147
Μονή της Ζωοδόχου Πηγής Λυγιάς
Άποψη της Μονής Παναγίας Λυγιάς, νοτιοανατολικά του Σταυροχωρίου Λασιθίου.

Νοτιοανατολικά του Σταυροχωρίου βρίσκεται η Μονή της Ζωοδόχου Πηγής Λυγιάς και αποτελεί προσκύνημα για αρκετούς επισκέπτες της.. Το μοναστήρι βρίσκεται σε απόκρημνη και λοφώδη περιοχή. Η οικοδόμησή του αποδίδεται σε κάποιο θαύμα, που έγινε στα τέλη του 19ου αιώνα. Σήμερα δεν υπάρχουν μοναχοί.

Η εκκλησία της Θεοτόκου Πηγής στην τοποθεσία «τσοί Αποστόλους στην Λυγιά» συγκεντρώνει πολλά στοιχεία για να είναι ο αναφερόμενος από τον Ράντολφ ναός[3] ο οποίος όμως αναζητείται από άλλους στο Μακρύ Γιαλό και στα Φέρμα της Ιεράπετρας.[4] Σύμφωνα με την παράδοση, το μοναστήρι χτίστηκε γύρω στα τέλη του 19ου αιώνα περίπου το 1880 μ. Χ.

Ναός Αγίων Αποστόλων

Στα 200μ βορειοδυτικά από την εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής βρίσκεται ο Ναός των Αγίων Αποστόλων, ο οποίος είναι ο μισός σε σπηλιά ενός γκρεμού. Λέγεται ότι περνώντας από την Κρήτη ο Απόστολος Παύλος, δημιούργησε έναν ναό 24 χιλιόμετρα ανατολικά της Ιεράπετρας και 5 χιλιόμετρα προς βορρά. Έτσι, ο ναός πιθανότατα είναι δημιούργημα του Αποστόλου Παύλου, σύμφωνα με την παράδοση.

Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας υπήρξε κρυφό σχολείο και η πόρτα (είσοδος) είχε ύψος 1,2 μ. Κάποιος νεωτεριστής το 1950 το χάλασε και του έδωσε το σημερινό του ύψος. Σ’ αυτόν το ναό είχαν επισημανθεί και εγκλωβιστεί πολλά γυναικόπαιδα από πειρατές και από Τούρκους. Με κατανυκτικές προσευχές και γονυκλισίες σχίστηκε ο βράχος- φαίνεται ακόμα και σήμερα- και ξέφυγαν με ασφάλεια στο απυρόβλητο βουνό, αποφεύγοντας βέβαια καταστροφή. Το μοναστήρι γιορτάζει στις 29 Ιουνίου, την εορτή των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου.

Δάσος του Πετρολίβανου

Το δάσος που είναι απέναντι από το μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής λέγεται Πετρολίβανος. Παλαιά ήταν ένας τεράστιος δρυμός με πηγές και ένας ασφαλής κρυψώνας στις τουρκοπειρατικές επιδρομές. Απέναντι, στα βορειοδυτικά, υπήρχε οικισμός με την ονομασία «Κάτω Μετόχι» και στα 800 μ. προς Βορρά βρισκόταν ένας άλλος ισοδύναμος οικισμός, με την ονομασία «Πάνω Μετόχι». Σε αμφότερους οικισμούς φαίνονται και σήμερα χαλάσματα και ερειπωμένα σπίτια.

Στο Πάνω Μετόχι υπάρχει ένας πλάτανος από τους 5 που σύμφωνα με την παράδοση φύτεψε ένας κατάδικος με εντολή ενός Αγά για να του χαρίσει τη ζωή. Το πρώτο το φύτεψε στην Αγία Φωτιά της Ιεράπετρας, το δεύτερο στο Πάνω Μετόχι, το τρίτο στο Σταυροχώρι, το τέταρτο στη Χρυσοπηγή και το πέμπτο, που καταστράφηκε πριν από μερικά χρόνια, στη Μαλαύρα.

Παραπομπές

Σταυροχώρι | Μακρύ Γιαλός - Δήμος Ιεράπετρας
Στέργιος Σπανάκης (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Β. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης, σελ. 742.
Ιστότοπος επαρχίας Σητείας
Πληροφορίες για το Σταυροχώρι Λασιθίου.

Δημοτική Ενότητα Μακρύ Γιαλού
Τοπική Κοινότητα Αγίου Στεφάνου
Άγιος Στέφανος, ο
Μακρυγιαλός, ο
Τοπική Κοινότητα Λιθινών
Αζάλιον, το
Λαγκάδα, η
Λιθίναι, αι
Τοπική Κοινότητα Ορεινού
Άγιος Παντελεήμων, ο
Ανδριανός, ο
Καλυβίτης, ο
Ορεινόν, το
Τοπική Κοινότητα Περιβολακίων
Επάνω Περιβολάκια, τα
Καλόν Νερόν, το
Μονή Καψά, η
Πεζούλας, ο
Περιβολάκια, τα
Τοπική Κοινότητα Πεύκων
Ανάληψις, η
Άσπρος Ποταμός, ο
Πεύκοι, οι
Πιλαλήματα, τα
Τοπική Κοινότητα Σταυροχωρίου
Κουτσουράς, ο
Λάπιθος, η
Σταυροχώρι, το
Τσικκαλαριά, τα
Τοπική Κοινότητα Σχινοκαψάλων
Αχλιά, τα
Γαλήνη, η
Μαύρος Κόλυμπος, ο
Σχινοκάψαλα, τα
Τοπική Κοινότητα Χρυσοπηγής
Μπέμπονας, ο
Χρυσοπηγή, η

---

Σταυροχώρι Ευρυτανίας
Σταυροχώρι Κιλκίς
Σταυροχώρι Λασιθίου
Σταυροχώρι Ξάνθης
Σταυροχώρι Πρέβεζας

Νομός Λασιθίου : Δήμος, Κοινότητα

Βραχασίου

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Λασιθίου

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License