Ο Σίβας είναι χωριό και ομώνυμο Τοπικό διαμέρισμα του Δήμου Τυμπακίου στην επαρχία Πυργιωτίσσης στη νοτιοδυτική άκρη της πεδιάδας της Μεσαράς, σε υψόμετρο 110 μέτρων. Οι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία. Η απόστασή του από το Ηράκλειο είναι 62 χλμ. Μέσα στο χωριό βρίσκεται ο ιερός ναός του Αγ. Ιωάννη του Προδρόμου και τα εξωκλήσια του Αγίου Νικολάου, της Αγίας Μαρίνας, του Αγίου Σπυρίδωνα, του Προφήτη Ηλία και του Αγίου Γεωργίου. Έχει Δημοτικό Σχολείο, περιφερειακό ιατρείο και το σωματείο Χριστιανική Εστία Σίβας. Κοντά στο χωριό βρίσκεται και η Ιερά Μονή [1] Παναγίας Οδηγήτριας.

View Larger Map

Ως προς το όνομα του χωριού, έχει επικρατήσει σήμερα το αρσενικό και όχι το παλαιότερο θηλυκό Σίβα, για να μη γίνεται σύγχυση με τη άλλη Σίβα στο Ηράκλειο.

Ιστορικά στοιχεία

Το χωριό είναι γενέτειρα του Αγίου Ιωάννη του Ξένου ή Άγιου Κυρ Γιάννη, ο οποίος εργάστηκε για την αναζωπύρωση της Ορθοδοξίας στην Κρήτη μετά την απελευθέρωσή της από τους Σαρακηνούς από το Νικηφόρο Φωκά το 961. Συνεπώς το χωριό υπήρχε τότε. Τον τόπο γεννήσεως του αγίου τον ονομάζουν σήμερα Τζοβαέρη (από το τουρκ. Cevahir=διαμάντι).

Ο Άγιος Ιωάννης έδρασε στη δυτική Κρήτη και ίδρυσε τη Μονή της Θεοτόκου στα Μυριοκέφαλα Ρεθύμνου και τη Μονή της Κυρίας των Αγγέλων, τη γνωστή με το όνομα Καθολικό, όπου μόνασε στο παρακείμενο σπήλαιο και πέθανε μέσα σε αυτό, στις 7 Οκτωβρίου, οπότε γιορτάζεται η μνήμη του.

Κοντά στο χωριό Κουφός της Κυδωνίας σώζεται η εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής, με ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό τύπο, την οποία ίδρυσε ο εν λόγω άγιος και είναι γνωστή ως Αϊ Κυρ Γιάννης. Το χωριό υπάγεται σήμερα στα Τοπόλια Κισάμου.

Σε συμβόλαια του 1271 γίνεται γραπτή μνεία στο Σίβα: Stephanus Sclavus habitator in casali nomine Sciva dare tenetur Nicolao…mensuras boni frumenti cretensis 74… (A. Lombardo, Documenti della colonia veneziana di Creta, p. 114). To γεγονός ότι στο ανωτέρω συμβόλαιο αναφέρεται οφειλή σίτου μας κάνει να υποθέσουμε ότι πρόκειται για το Σίβα Μεσαράς.

Από το Σίβα καταγόταν και ο οπλαρχηγός Ιωάννης Σκουντής ή Στεφανάκης, ο οποίος πολέμησε υπό την αρχηγία του Μιχαήλ Κουρμούλη κατά την Επανάσταση του 1821, στην Πελοπόννησο υπό τον Κολοκοτρώνη και έλαβε μέρος στην Επανάσταση του 1866.

Το τοπωνύμιο Σίβα απαντάται δύο φορές στο νομό Ηρακλείου και είναι άγνωστη η σχέση του με τον Σίβα, θεό των Ινδών.

Υπάρχουν διάφορες εκδοχές για την προέλευση του ονόματος με επικρατέστερη αυτή της ύπαρξης άφθονων φυσικών πηγών στην περιοχή ( από την αραβική λέξη siva, [2] που σημαίνει πηγή).

Βιβλιογραφία

* Το Ηράκλειο και ο Νομός του, έκδοση Νομαρχίας Ηρακλείου.