.

Ελλάδα

Περιφέρεια : Νότιο Αιγαίο
Νομός : Κυκλάδων

Πάνορμος

Ο Πάνορμος ή Πύργος είναι ένα από τα μεγαλύτερα χωριά της Τήνου και βρίσκεται στο δυτικό τμήμα του νησιού, που είναι γνωστό στην Τήνο ως Έξω Μέρη ή Έξω Μεριά. Υπήρξε κεφαλοχώρι της περιοχής αυτής, που στο παρελθόν κατοικούνταν σχεδόν αποκλειστικά από Χριστιανούς Ορθόδοξους, διοικητικό κέντρο ως έδρα του τοπικού δήμου ή κοινότητας και καλλιτεχνικό κέντρο καθώς ανέδειξε ορισμένους από τους σημαντικότερους Έλληνες καλλιτέχνες. Ονομάστηκε επίσημα Πάνορμος το 1915 ενώ μέχρι τότε ονομαζόταν Πύργος.[1] Η ονομασία Πύργος όμως εξακολουθεί να χρησιμοποιείται για τον οικισμό ενώ η ονομασία Πάνορμος αναφέρεται συχνά σε ολόκληρη την περιοχή που καταλαμβάνει η τοπική Κοινότητα Πανόρμου. Ο πληθυσμός του Πανόρμου σύμφωνα με την απογραφή του 2001 είναι 383 κάτοικοι.

Ιστορικά στοιχεία

Η περίοδος ίδρυσης του οικισμού δεν είναι γνωστή σήμερα. Η ονομασία Πύργος οφείλεται σε πύργο που χτίστηκε πριν τον 16ο αιώνα για την οχύρωση της περιοχής. Το κτίσμα αυτό αναφέρεται σε χάρτη του 1571.[2] Το χωριό γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη κατά τον 18ο και 19ο αιώνα που οφείλονταν κυρίως σε δύο τομείς, στη ναυτιλία και με στη μαρμαροτεχνία. Από την ενασχόληση των κατοίκων με την μαρμαροτεχνία ο Πάνορμος δημιούργησε σπουδαία καλλιτεχνική παράδοση και ανέδειξε ορισμένους από τους μεγαλύτερους Έλληνες καλλιτέχνες. Για την διατήρηση αυτής της παράδοσης σήμερα λειτουργεί στον Πάνορμο προπαρασκευαστικό σχολείο καλών τεχνών. Οι πρώτοι απόφοιτοι της σχολής συνεχίζουν απευθείας στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών χωρίς εξετάσεις.[3]

Ο Πάνορμος υπήρξε διοικητικό κέντρο της δυτικής Τήνου. Στο διάστημα 1835-1912 υπήρξε έδρα του δήμου Πανόρμου που περιλάμβανε μεγάλο μέρος της δυτικής Τήνου, ενώ στο διάστημα 1912-2010 υπήρξε έδρα της κοινότητας Πανόρμου που περιλάμβανε τα γύρω χωριά.[4] Στο παρελθόν ήταν το μεγαλύτερο χωριό της Τήνου και εξακολουθεί και σήμερα να είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος οικισμός του νησιού παρά την ελάττωση του πληθυσμού τα τελευταία χρόνια.

Πορεία του πληθυσμού:[5]
Έτος 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001
Πληθ. 993 962 632 566 512 352 342 383

Ο οικισμός

Ο Πάνορμος είναι σήμερα ανακηρυγμένος παραδοσιακός οικισμός. Είναι χτισμένος στη δυτική πλευρά του νησιού σε απόσταση 27 περίπου χιλιομέτρων από την πόλη της Τήνου. Βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τις ακτές και σε υψόμετρο 130 μέτρων. Επίνειό του αποτελεί ο οικισμός Όρμος Πανόρμου που βρίσκεται δύο χιλιόμετρα βορειότερα. Σημαντικότερα αξιοθέατα του οικισμού αποτελούν το μουσείο Μαρμαροτεχνίας,[6][7] οι δύο κυριότεροι ναοί του χωριού (Άγιος Νικόλαος και Άγιος Δημήτριος) καθώς και το νεκροταφείο με σημαντικά μαρμάρινα έργα και λιθόγλυπτα των τοπικών καλλιτεχνών και οι μαρμάρινες βρύσες στην πλατεία του χωριού. Το χωριό έχει έντονο κυκλαδίτικό χρώμα και χαρακτηρίζεται υπαίθριο μουσείο λαϊκής τέχνης.[8]

Πρόσωπα

Από τον Πάνορμο κατάγονταν οι:

Νικηφόρος Λύτρας, ζωγράφος από τους σημαντικότερους της νεότερης Ελλάδας
Γιαννούλης Χαλεπάς, γλύπτης που θεωρείται ο σημαντικότερος της νεότερης Ελλάδας
Δημήτριος Φιλιππότης, Από του σημαντικότερους γλύπτες της νεότερης Ελλάδας

Γιώργος Δεσπίνης

Παραπομπές

↑ Πανδέκτης, μετονομασίες των οικισμών της Ελλάδας
↑ ΣΚΑΙ, Πύργος Τήνου
↑ Υπουργείο Πολιτισμού, Προπαρασκευαστικό και επαγγελματικό σχολείο καλών τεχνών, Πανόρμου Τήνου
↑ Διοικητικές μεταβολές ΟΤΑ, Κοινότητα Πανόρμου
↑ Επίτομο γεωγραφικό Λεξικό, Σταματελάτου, Εκδ. Ερμής ISBN:960-320-133-2
↑ Μουσείο Μαρμαροτεχνίας Πύργου Τήνου
↑ Καθημερινή Πύργος Τήνου, Επίσκεψη στο Μουσείο Μαρμαροτεχνίας
↑ Πάνορμος αξιοθέατα

Δημοτική Ενότητα Πανόρμου
Τοπική Κοινότητα Πανόρμου
Βεναρδάτος Τήνου, ο
Δύσβατο Τήνου, το (νησίδα)
Κουμελάς Τήνου, ο
Μαλλί Τήνου, το
Μαμάδος Τήνου, ο
Μαρλάς Τήνου, ο
Όρμος Πανόρμου Τήνου, ο
Πάνορμος Τήνου, ο
Πλατιά Τήνου, τα
Ρόχαρης Τήνου, ο
Δημοτική Ενότητα Τήνου
Δημοτική Κοινότητα Τήνου
Άγιος Φωκάς Τήνου, ο
Καρυά Τήνου, η
Μουντάδος Τήνου, ο
Τήνος, η
Τοπική Κοινότητα Δύο Χωρίων
Αρνάδος Τήνου, ο
Δύο Χωρία Τήνου, τα
Λυχνάφτια Τήνου, τα
Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Κεχροβουνίου Τήνου, η
Όρμος Αγίου Ιωάννου Τήνου, ο
Φερό Χωριό Τήνου, το
Τοπική Κοινότητα Τριαντάρου
Αγία Βαρβάρα Τήνου, η
Άγιος Σώστης Τήνου, ο
Λαούτη Τήνου, η
Μπερδεμιάρος Τήνου, ο
Τριαντάρος Τήνου, ο

----

Δείτε επίσης: Δήμος Τήνου (Πρόγραμμα Καλλικράτης)

Νομός Κυκλάδων : Δήμος, Κοινότητα

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης: Διοικητική διαίρεση νομού Κυκλάδων

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License

Πάνορμος Τήνου

.