.

Ελλάδα

Grafik1

Ο νομός Φωκίδας είναι γεωγραφική περιοχή και νομός της περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, η οποία έχει περίπου 50.000 κατοίκους.

Η οικονομία του νομού βασίζεται στην καλλιέργεια της ελιάς, στα μεταλλεία βωξίτη, στον τουρισμό, στην παραγωγή μελιού, στις ιχθυοκαλλιέργειες, στην κτηνοτροφία, στην πτηνοτροφία και την αλιεία.

Βουνά έχει ο Νομός Φωκίδας:

Βαρδούσια. Στο Νομό εκτείνεται το νότιο μέρος της οροσειράς και εδώ βρίσκεται η ψηλότερη κορυφή της Κόρακας (ή Αη-Λιάς, 2.495 μ.).

Γκιώνα (2.512 μ.). Είναι το ψηλότερο της Ν. Ελλάδας που βρίσκεται στο κέντρο του. Η Γκιώνα επί τουρκοκρατίας υπήρξε το κέντρο των κλεφτών.

Οίτη. Η ψηλότερη κορυφή της οροσειράς στο νομό είναι οι Καταβόθρες (2.153 μ.).

Παρνασσός (ή Λιάκουρα): Με ψηλότερη κορυφή τη Λιάκουρα (2.459 μ.). Ο Παρνασσός στην αρχαιότητα θεωρείτο ιερό όρος των Μουσών και του Απόλλωνα. Εκεί βρισκόταν το Μαντείο του Απόλλωνα και η περίφημη Κασταλία Πηγή.

Ποτάμια που διασχίζουν το Νομό Φωκίδας:

Ο Μόρνος. Πηγάζει από την Οίτη δέχεται πολλούς παραποτάμους και χύνεται στα όρια του Κορινθιακού και Πατραϊκού κόλπου.

Βοιωτικός Κηφισός. Πηγάζει από την Γκιώνα και διαρρέει την κοιλάδα της Γραβιάς.

Σαλωνίτικος. Είναι μάλλον χείμαρρος, που πηγάζει από τη Γκιώνα, διαρρέει την κοιλάδα της Άμφισσας και χύνεται στον Κρισσαίο κόλπο.

Στο Μόρνο που βρίσκεται 5 χιλ. στα Ν. του Λιδωρικίου, έγινε φράγμα για την ύδρευση της Αθήνας χωρητικότητας 500 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων και θεωρείται από τα μεγαλύτερα τεχνικά έργα της Ευρώπης.

Το κλίμα στα παράλια είναι το χειμώνα ήπιο ως ψυχρό. Ενώ στις πεδιάδες ο χειμώνας είναι ψυχρός και το καλοκαίρι θερμό.

Διοικητικά

Στο παρελθόν, η Φωκίδα ήταν κομμάτι του ευρύτερου νομού Φθιωτιδοφωκίδας, ο οποίος περιελάμβανε και τη Φθιώτιδα. Σήμερα έχει δύο επαρχίες, την Παρνασσίδα με πρωτεύουσα την Άμφισσα και τη Δωρίδα με πρωτεύουσα το Λιδωρίκι. Πρωτεύουσα του νομού είναι η Άμφισσα, ενώ μεγάλες πόλεις είναι η Ιτέα, το Λιδωρίκι, οι Δελφοί, η Δεσφίνα, το Γαλαξίδι, η Γραβιά και το Ευπάλιο.

Ο Νομός Φωκίδας εκπροσωπείται από ένα βουλευτή στο Ελληνικό Κοινοβούλιο.

Αξιοθέατα

Αξιοθέατα του νομού αποτελούν το Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών και ο αρχαιολογικός χώρος που το περιβάλει, το Αρχαιολογικό Μουσείο Άμφισσας, ο Βυζαντινός Ναός του Σωτήρος στην Άμφισσα, το Ναυτικό Μουσείο Γαλαξειδίου, τα αρχαία τείχη της Λιλαίας, τα τοπία στους ορεινούς όγκους του Παρνασσού, της Γκιώνας, της Οίτης και των Βαρδουσίων, το Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού, η μαρίνα της Ιτέας, η Λίμνη του Μόρνου, το Κάστρο της Ωριάς στην Άμφισσα, τα γραφικά σπίτια των καπεταναίων στο Γαλαξείδι, το Λαογραφικό Μουσείο Αγόριανης, το Μοναστήρι του Προφήτη Ηλία.

Ιστορικά στοιχεία

Η Φωκίδα πήρε το όνομά της σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, κατά μία εκδοχή από τον αρχηγό των Αιγινητών, που κατέλαβαν την περιοχή, Φώκο, γιο του Αιακού και κατά μία άλλη από τον Φώκο, γιο του Ορτυνίωνα, που ήταν ο αρχηγός των Κορινθίων που κυρίευσαν την περιοχή. Ήταν διάσημη για το σημαντικότερο μαντείο της αρχαιότητας, τον "ομφαλό της γης", τους Δελφούς.

Προϊστορικοί κάτοικοι της Φωκίδας ήταν οι Πελασγοί ενώ αργότερα ήρθαν σε αυτή οι Αιολείς και τελευταίοι οι Δωριείς. Στην αρχαιότητα η θέση της Φωκίδας διέφερε από την σημερινή. Βρισκόταν ανατολικότερα και εκτεινόταν μέχρι την Αντίκυρα, τους Δελφούς και το Κρισαίο Πεδίο από όπου ξεκινούσε η Οζολία Λοκρίδα, η οποία προστέθηκε με την ανασύσταση του Ελληνικού Κράτους στην περιοχή της Φωκίδας. Οι σπουδαιότερες πόλεις της Οζολίας ή Εσπερίας Λοκρίδας, η Άμφισσα, η Μυωνία (σημερινή Αγία Ευθυμία), το Χάλαιον, η Οιάνθεια (σημερινό Γαλαξίδι), ο Τολοφώνας και το Ευπάλιον ανήκουν στην σημερινή Φωκίδα.

Η περιοχή της Φωκίδας είχε τη μέγιστη συνεισφορά στην Επανάσταση του 1821 με την ανάδειξη αγωνιστών όπως ο Σαλώνων Ησαΐας, ο Αθανάσιος Διάκος, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, ο Πανουργιάς, ο Δυοβουνιώτης, ο Τράκας, ο Γκούρας, ο Μητρόπουλος κλπ. Η επέτειος της κατάληψης του κάστρου της Άμφισσας από τους Έλληνες (10 Απριλίου 1821) εορτάζεται με κάθε επισημότητα κάθε χρόνο από τους κατοίκους της πόλης.

Στα χρόνια της κατοχής από τους Ιταλούς και Γερμανούς, η περιοχή δοκιμάστηκε άσχημα και υπήρξαν καταστροφές (κάψιμο χωριών, εκτελέσεις) όπως αυτές που έγιναν σε Αγία Ευθυμία, Βουνιχώρα και Σεγδίτσα. Από την άλλη, στα γύρω βουνά έδρασε οργανωμένο αντάρτικο, το οποίο είχε και νικηφόρες μάχες εναντίον των κατακτητών (Ρυκά, Καρούτες). Η περιοχή, επίσης, δοκιμάστηκε και στον Εμφύλιο σπαραγμό με πολλές απώλειες για τους κατοίκους της.

Τοπικά έθιμα και εκδηλώσεις

Ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις υπάρχουν τις απόκριες με λαϊκά δρώμενα που βασίζονται σε παραδοσιακούς θρύλους στην Άμφισσα και τα αλευρομουτζουρώματα στο Γαλαξείδι.

Επίσης, το καλοκαίρι, διοργανώνεται η Ναυτική Εβδομάδα στην Ιτέα, η Γιορτή της Τράτας στην Ερατεινή, τα Φωκικά στην Άμφισσα, τα Σκαρίμπεια στην Αγία Ευθυμία. Επίσης, κάθε χρόνο κάποιες από τις ειδικές διαδρομές του Ράλλυ Ακρόπολης πραγματοποιούνται σε δρόμους του νομού.

Διάσημοι Φωκείς

Πολλά είναι τα άτομα με καταγωγή από την Φωκίδα, τα οποία απέκτησαν πανελλήνια φήμη στη νεότερη εποχή. Στον τομέα των γραμμάτων και των τεχνών ξεχωρίζουν ο λογοτέχνης Γιάννης Σκαρίμπας από την Αγία Ευθυμία, ο ζωγράφος Σπύρος Παπαλουκάς από την Δεσφίνα, ο καθηγητής Αλέξανδρος Δελμούζος από την Άμφισσα και ο λαογράφος Δημήτρης Λουκόπουλος από την Αρτοτίνα.

Από την επανάσταση του 1821 ξεχωρίζουν ο Αθανάσιος Διάκος από τη Μουσουνίτσα, ο στρατηγός Μακρυγιάννης από το Κροκύλειο Φωκίδος, ο Επίσκοπος Σαλώνων Ησαΐας από την Δεσφίνα, ο αρματωλός Αστραπόγιαννος από την Αγία Ευθυμία, ο Πανουργιάς από τον Άγιο Γεώργιο, ο οπλαρχηγός Γιάννης Γκούρας, καθώς και η λαϊκή ηρωΐδα Μαρία Πενταγιώτισσα από τους Πενταγιούς.

Γεωγραφικό διαμέρισμα: Στερεά Ελλάδα
Περιφέρεια: Στερεά Ελλάδα
Πρωτεύουσα: Άμφισσα
Πληθυσμός: 48.284 κάτοικοι (απογραφή 2001) Θέση: 44/51
Έκταση: 2.120 km² Θέση: 33/51
Πυκνότητα πληθυσμού: 22,8 κάτοικοι/km² Θέση: 49/51

Αριθμός επαρχιών: 2
Αριθμός δήμων: 12
Ταχυδρομικοί κώδικες: 33* **
Τηλεφωνικοί κωδικοί:
Πινακίδες αυτοκινήτων: ΑΜ
Κωδικ. ISO 3166-2: GR-07
Δικτυακός τόπος: www.fokida.gr

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Αεροφωτογραφίες Φωκίδας
Νομαρχία Φωκίδος

* Δωρίδα

Αρχαίες πόλεις της Φωκίδας

Νομός Φωκίδας : Δήμος

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Φωκίδας

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License