Νεζερά

Περιφέρεια : Δυτικής Ελλάδας
Νομός : Αχαΐας

Τα Νεζερά ή Νεζεροχώρια είναι ομάδα ιστορικών ορεινών χωριών στην Αχαΐα που βρίσκονται στις πλαγιές του Ερύμανθου και έναντι στους νότιους πρόποδες του Παναχαϊκού, στο σημείο που συναντιούνται τα δυο βουνά στην άνω κοιλάδα του ποταμού Πείρου.

Τα Νεζεροχώρια είναι τα εξής, στο Παναχαϊκό: τα Δενδρά, ο Πλάτανος, ο Κάλανος, η Καλάνιστρα και το Νέο Κομπηγάδι. Στον Ερύμανθο: τα Λακκώματα, οι Συκιές, η Ρίκαβα και η Χρυσοπηγή. Ενώ επίσης Στον Ερύμανθο πάνω σ' ένα σπήλαιο στον πυθμένα της κοιλάδας του ποταμού Πείρου βρίσκεται χτισμένη η Ι.Μ. Παναγίας Χρυσοποδαρίτισσας γνωστή και σαν Μονή Νεζερών.

Το Κομπηγάδι αρχικά ήταν στον Ερύμανθο, αλλά την δεκαετία του 60΄ μετά από κατολισθήσεις το χωριό εγκαταλείφθηκε και οι κάτοικοι μετοίκησαν σε νέα θέση στο Παναχαϊκό, σχεδόν πάνω στα όρια των δύο βουνών και γι' αυτό μετονομάστηκε σε "Νέο" Κομπηγάδι.

Η ονομασία "Νεζερά" προέρχεται από την Σλαβική ομάδα των Εζεριτών που εποίκησαν την περιοχή την περίοδο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας στα τέλη του 8ου αιώνα μ.Χ . Η ονομασία διατηρείται και σήμερα. Με την ονομασία Νεζερά μερικές φορές αποκαλείται το χωριό Κάλανος.

Στα τέλη του 8ου αιώνα Σλάβοι, Εζερίτες και Μηλιγγοί, που είχαν εγκατασταθεί νωρίτερα στην Λακωνία και Ηλεία επαναστάτησαν κατά των Βυζαντινών, έκαναν επιδρομές και λεηλατούσαν την Αχαΐα. Το 805 μ.Χ. οι Σλάβοι αυτοί με την βοήθεια Αράβων και Σαρακηνών πολιόρκησαν την Πάτρα. Η πόλη άντεξε την πολιορκία και σώθηκε σύμφωνα με την παράδοση από θαύμα του Αγίου Ανδρέα, μάλιστα οι πολιορκημένοι βγήκαν έξω από τα τείχη και νίκησαν του Σλάβους σε μάχη σώμα με σώμα. Μετά την ήττα τους οι Εζερίτες εγκαταστάθηκαν στα σημερινά Νεζερά και θεωρούνται μάλλον οι πρώτοι οικιστές της περιοχής των σημερινών χωριών.

Μετά την εγκατάσταση τους στα Νεζερά οι Εζερίτες εξεγέρθηκαν αρκετές φορές κατά των Βυζαντινών, αλλά γενικά ήταν πιο φιλήσυχοι από τους Μηλιγγούς. Το 842 στάλθηκε από τον Μιχαήλ Γ΄ στην περιοχή ο Θεοφύλακτος Βρυέννιος για να υποτάξει τους εξεγερμένους του θέματος Πελοποννήσου, ανάμεσα στους οποίους ήταν και οι Εζερίτες, οι οποίοι αναγκάστηκαν να πληρώνουν ετήσιο φόρο 300 χρυσά νομίσματα. Αλλά και ο τελευταίος τους ξεσηκωμός, στα χρόνια του Ρωμανού Α΄ Λακαπηνού είχε δυσμενή κατάληξη. Το 921 ο στρατηγός Κρινίτης Αροτράς διατάχθηκε να τους αποτρέψει να κάνουν άλλη εξέγερση και να τους υποτάξει. Η εκστρατεία διήρκεσε από την άνοιξη μέχρι το Νοέμβριο του ιδίου έτους.

Επί Ενετοκρατίας και Τουρκοκρατίας αποτελούσαν τμήμα της επαρχίας Καλαβρύτων όπως και για λίγα χρόνια μετά την απελευθέρωση. Το 1835 αποτέλεσαν τον ανεξάρτητο Δήμο Νεζερών έως το 1841 που ο δήμος αποσπάστηκε στον Δήμο Φαρρών, το 1912 ο δήμος διαλύθηκε σε μικρότερες κοινότητες εντός της επαρχίας Πατρών έως το 1997 που με το Σχέδιο Καποδίστριας ο ίδιος δήμος ξανάρθε σε λειτουργία. Το 2011 με το Πρόγραμμα Καλλικράτης ο Δήμος Φαρρών συνενώθηκε με άλλον ένα δήμο και δύο κοινότητες για την δημιουργία του Δήμου Ερυμάνθου όπου ανήκουν και αυτά τα χωριά σήμερα.

Πηγές

Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τομ.ΙΗ΄, σελ.163.
Σπυρίδων Ν. Γκουρβέλος, «Εν ταις των Νεζερών κώμαις» Ιστορία των Νεζερών, εκδ. Γραφικές Τέχνες - Πέτρος Κούλης, Πάτρα 2007, ISBN 978-960-930162-6
Κωνσταντίνος Τριανταφύλλου, Ιστορικόν Λεξικόν των Πατρών, Τυπογραφείο Χρήστου Κούλη, Πάτρα 1995
Χρήστος Κορύλλος, Χωρογραφία της Ελλάδος (Α': Νομός Αχαΐας), σελ. 82, Τυπογραφείο των Καταστημάτων Ανέστη Κωνσταντινίδου, Αθήνα 1903
Περικλής Ροδάκης, Οι Σλάβοι στην Πελοπόννησο, εφημ. Στύξ