.

Ελλάδα

Περιφέρεια : Θεσσαλίας
Νομός : Τρικάλων

Νομός Τρικάλων

-- Κοινότητα Νεράιδας --

Νεράιδα Τρικάλων

Το χωριό Νεράιδα Τρικάλων βρίσκεται στα όρια των Νομών Άρτας Τρικάλων και είναι χτισμένο σε μια πλαγιά προέκτασης των Τζουμέρκων προς τα ανατολικά. Βρίσκεται σε υψόμετρο 1.100 μ. με θέα προς τον Ασπροπόταμο (Αχελώο). Ο τόπος αυτός κατοικήθηκε πολλά χρόνια πριν στο βάθος των αιώνων, όπως αποδεικνύεται από πολλά στοιχεία. Ιστορικές πηγές

Με το παλιό του όνομα «Γρεβενοσέλιον» αναφέρεται σ΄ένα Χρυσόβουλο του Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ανδρόνικου Παλαιολόγου το 1336 μ.Χ., με το οποίο καθόριζε στον επίσκοπο Σταγών (Καλαμπάκας) τα όρια της Μητρόπολης Του.

Ιστορικά μνημεία και μαρτυρίες

Η ιστορία του χωριού είναι στενά δεμένη με το ιστορικό Μοναστήρι της Αγίας Κυριακής. Το Μοναστήρι αυτό, που και σήμερα ανήκει στη Νεράιδα, είναι το Θρησκευτικό κέντρο της περιοχής και πρέπει να υπήρχε πρίν από την άλωση της Πόλης το 1453 μ.Χ., όπως προκύπτει από τα ευρήματα και την παράδοση. Σώθηκαν τμήματα του παλαιού υδραγωγείου με πήλινες σωληνώσεις, που χρονολογούνται από το 1500 μ.Χ.. Κατά την παράδοση είχε πολλούς μοναχούς και κοπάδια από γίδες. Η προσέλευση πολλών προσκυνητών στη διάρκεια του χρόνου και η παρουσία χιλιάδων ανθρώπων στη γιορτή της Αγίας Κυριακής επιβεβαιώνει την παράδοση. Το Μοναστήρι αυτό φαίνεται καταστράφηκε από κατολίσθηση. Το καινούριο πυρπολήθηκε από τους Γερμανούς το 1943. Οι κάτοικοι του χωριού με εθελοντική εργασία ξανάχτισαν το Μοναστήρι στη μορφή που είναι σήμερα.

Ευρήματα δείχνουν ότι το χωριό με το παλιό όνομα Γρεβενοσέλι χτίστηκε απέναντι από το Μοναστήρι στη θέση παλαιοκλήσι, όπου υπήρχε ναός αφιερωμένος στην Αγία Τριάδα. Οι ταφόπλακες, τα οστά και άλλα αντικείμενα, που βρέθηκαν, μαρτυρούν την ύπαρξη νεκροταφείου στην τοποθεσία αυτή. Η ανάγκη για περισσότερη καλιεργήσιμη γη ανάγκασε τους πρώτους κατοίκους, στα χρόνια που ακολούθησαν, να εκχερσώσουν την δασώδη περιοχή, οπότε ο οικισμός μεταφέρθηκε βορειότερα στη θέση Καλύβια. Εκεί υπάρχει ο ναός της Αγίας Παρασκευής την ημέρα της γιορτής της οποίας γίνεται το πανηγύρι του χωριού. Αργότερα μεταφέρθηκε ο οικισμός στη σημερινή τοποθεσία.

Το αρχαιότερο μνημείο βρίσκεται στη θέση Γκαλντερούμπα, όπου βρέθηκαν μεγάλες πλάκες τοποθετημένες σε γκαλντερίμι. Εικάζεται ότι ίσως είναι απομεινάρια του ενός από τους τρείς δρόμους εμπορικούς ή στρατιωτικούς των αρχαίων Ρωμαίων από Ήπειρο προς Θεσσαλία.

Το εκκλησάκι προς τιμήν της Κοίμησης της Θεοτόκου, στους τοίχους του οποίου υπήρχαν πολεμίστρες για ενδεχόμενη επιδρομή (γκρεμίστηκε στο σεισμό του 1967 και δίπλα χτίστηκε καινούριο).

Τα βουνά της Νεράιδας κατά την παράδοση έγιναν λημέρια λευτεριάς για κλέφτες αρματωλούς και αργότερα λήσταρχους που τα κατορθώματα τους έδωσαν έμπνευση στη λαική μούσα. Κατά το έτος 1779 πέρασε και κήρυξε τους Γρεβενοσελίτες ο Κοσμάς ο Αιτωλός στην κοντινή πηγή «Γλαβάς», όπου βρίσκεται σήμερα το ομώνυμο μνημείο.

Νεράιδα Τρικάλων, Η πλατεία του χωριού

Η Σύγχρονη εποχή

Προς τα τέλη του 19 αιώνα και μέχρι περίπου τα μέσα του εικοστού, το χωριό παρουσίασε μεγαλύτερη άνθηση και ακμή (αυξηση πληθυσμού, καλλιέργεια της γής και ανάπτυξη της κτηνοτροφίας και δημιουργία λαϊκού πολιτισμού). Αναγνωρίστηκε ως Κοινότητα Γρεβενοσελίου το 1912 προερχόμενη από τον τέως Δήμο Κοθωνίων.

Για ένα μικρό χρονικό διάστημα ονομάστηκε “Χλωρό” και από το 1928 πήρε την σημερινή ονομασία Νεράϊδα από το ομώνυμο βουνό-τοπωνύμιο. Σήμερα είναι έδρα της Διευρημένης Κοινότητας Νεράϊδας στην οποία ανήκουν και τα χωριά Κορυφή – Λαφίνα – Παχτούρι – Αετός – Αρματωλικό.

Δύο σημαντικά ιστορικά γεγονότα συνδέονται με το χωριό Νεράιδα στη χρονιά της εθνικής αντίστασης και αμέσως μετά την απελευθέρωση. Μετά τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις των Γερμανών, οι αντάρτες του ΕΔΕΣ (υπό την ηγεσία του Ζέρβα) καταδιωκόμενοι εγκλωβίστηκαν στη Νεράιδα, όπου αντιμετώπισαν τα διασταυρούμενα πυρά των Γερμανών και των ανταρτών του ΕΛΑΣ (υπό την ηγεσία του Βελουχιώτη) στις 31 Οκτωβρίου 1943. Για τα γεγονότα αυτά, που έμειναν στην ιστορία ως «η μάχη της Νεράιδας», η κάθε οργάνωση δίνει τη δική της εκδοχή. Το δεύτερο σημαντικό γεγονός είναι η συμβολή ενός Νεραϊδιώτη, του Συντ/ρχη Κώστα Παπαμαντέλλου (υπασπιστή παλαιότερα του Ν. Πλαστήρα), στον ερχομό του Ν. Πλαστήρα από τη Νίκαια της Γαλλίας – κατά παράκληση του Γ. Παπανδρέου – για να σταματήσει ο μφύλιος σπαραγμός από τα Δεκεμβριανά.

Το χωριό έχει υποστεί τρεις καταστροφές περί τα μέσα του 20ου αιώνα. Το 1943 πυρπολήθηκε από τους Γερμανούς. Το 1963 χαρακτηρίστηκε ακατάλληλο από τους γεωλόγους, μετά από καταστροφική κατολίσθηση και το 1967 χτυπήθηκε από μεγάλο σεισμό. Μετά από αυτά τα συμβάντα οι κάτοικοι ξενιτεύθηκαν. Όμως οι αναμνήσεις, τα βιώματα, η νοσταλγία και η αγάπη για τον τόπο, τους έφεραν ξανά στο χωριό και ξανάχτισαν τα σπίτια τους. Όχι πλέον για μόνιμη εγκατάσταση αλλά για αναψυχή και συνάντηση. Οι σκορπισμένοι σε διάφορα μέρη της Ελλάδας κάτοικοι της Νεράιδας δεν είναι βλάχοι, ούτε σαρακατσαναίοι. Είναι χωρικοί που διατήρησαν κάποιο τοπικό τζουμερκιώτικο ιδίωμα στην προφορά των λέξεων. Στο χωριό χαίρονται τις πολλές φυσικές πηγές, την άγρια ομορφιά της φύσης, το πράσινο από τα δάση της ελάτης και την υγρή βλάστηση. Συχγρόνως όμως προσπαθούν με τους πολιτιστικούς συλλόγους να αναβιώσουν τα πατροπαράδοτα έθιμα. Ιδιαίτερα στο πανηγύρι να διατηρήσουν τη γνησιότητα του μοναδικού Τζουμερκιώτικου χορού «Διπλοκάγκελο».

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΝΕΡΑΙΔΑΣ
Τοπική Κοινότητα Αρματολικού
Αρματολικόν, το
Γράβος, ο
Λεφαίικα, τα
Σκλήθρα, η
Τοπική Κοινότητα Κορυφής
Κορυφή, η
Τοπική Κοινότητα Νεράιδας
Λαφίνα, η
Νεράιδα, η
Τοπική Κοινότητα Παχτουρίου
Αετός, ο
Παχτούριον, το

---

Νεράιδα Ευρυτανίας
Νεράιδα Ηλείας
Νεράιδα Θεσπρωτίας
Νεράιδα Καρδίτσας
Νεράιδα Πεζούλας Καρδίτσας
Νεράιδα Κοζάνης
Νεράιδα Λάρισας
Νεράιδα Μαγνησίας
Νεράιδα Τρικάλων
Νεράιδα Φθιώτιδας

Νομός Τρικάλων : Δήμος, Κοινότητα

Ασπροποτάμου | Μυροφύλλου | Νεράιδας

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Τρικάλων

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License