.

Ελλάδα

Περιφέρεια : Ηπείρου
Νομός : Ιωαννίνων

Οι Νεγράδες είναι ένα ημιορεινό χωριό του νομού Ιωαννίνων που βρίσκεται σε υψόμετρο 680 μ. και είναι καθαρά γεωργοκτηνοτροφικό. Τοπικό διαμέρισμα και πύλη του Δήμου Πωγωνίου. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 στους Νεγράδες απογράφηκαν 79 κάτοικοι (68 στον οικισμό και 11 στη Μονή Βελλάς). Βρίσκεται 2 χλμ δυτικά της περιφερειακής οδού Ιωαννίνων - Κοζάνης.

Ονοματολογία

Το όνομα του χωριού σχηματίζεται από την λέξη Νέγρης και την κατάληξη πληθυντικού αριθμού -άδες. Το επώνυμο Νέγρης προέρχεται από την ιταλική λέξη negri (=μαύρος). Παρόλα αυτά, κατά την γνώμη των περισσότερων ιστορικών, το όνομα του δόθηκε από τον πρώτο γαιοκτήμονα ή οικιστή, που λεγόταν Νεγκαράς ή Νέγρας.

Ιστορία

Βυζαντινή και μεταβυζαντινή περίοδος

Γενέτειρά του, που όμως αμφισβητείται, θεωρείται η πόλη Φωτική, που ήταν χτισμένη στην θέση Καστρί. Με την καταστροφή της Φωτικής το 552 μ.Χ. από τον βασιλιά των Οστρογότθων Τωτήλα, φανερώνεται στην ίδια θέση η πόλη της Βελλάς. Η Βελλά, έδρα Δεσπότη, για αρκετά χρόνια γίνεται μια από τις σπουδαιότερες πόλεις της Ηπείρου (πατρίδα του Αγίου Αυξεντίου του Νεομάρτυρα). Στα 1458 μ.Χ. αρνούμενη να παραδοθεί στους Τούρκους, πολιορκείται από τον Τούρκο Γιακούη Πασά και αφού κυριεύεται, καταστρέφεται. Οι κάτοικοι που απόμειναν πηγαίνουν στην Άνω Βελλά, που γίνεται τώρα η νέα έδρα του Δεσπότη, στα Άνω και Κάτω Πεδινά και στο Παλιοχώρι. Η πρώτη θέση του οικισμού Νεγράδων ήταν η τοποθεσία «Παλιοχώρι». Για πρώτη φορά το όνομα του χωριού αναφέρεται στο Χρυσόβουλο του βυζαντινοσέρβου Δεσπότη της Ηπείρου Συμεών του Παλαιολόγου, που εκδόθηκε το 1361 μ.Χ. και αφορούσε κυριαρχικά δικαιώματα.

Στο τελευταίο μισό του 18ου αιώνα, πριν το 1779 (έτος του μαρτυρίου του), το χωριό επισκέφτηκε ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός και μίλησε σε μια απ' τις διδαχές του προς τους κατοίκους.

20ος αιώνας

Στη σύγχρονη ιστορία, οι Νεγράδες έγιναν σημαντικό στρατηγικό σημείο, για την έκβαση των πρώτων μαχών του Ελληνοϊταλικού πολέμου. Στους Νεγράδες υπήρξαν καταφύγια και προμαχώνες, απ' όπου τα στρατιωτικά επιτελεία της 8ης Μεραρχίας διεξήγαν τις πολεμικές επιχειρήσεις. Από την περιοχή των Νεγράδων πραγματοποίησε, με τα κανονιοβόλα, σπουδαία αμυντική δράση κατά των ιταλικών στρατευμάτων ένας απ' τους πιο θρυλικούς Έλληνες αξιωματικούς, ο ταγματάρχης Δημήτριος Κωστάκης.

Το χωριό δέχτηκε τη Γερμανική επίθεση και την προσπάθεια εμπρυσμού από τους κατακτητές, αλλά διασώθηκε χάρη στις μεγάλες προσπάθειες των κατοίκων. Αναφορά των Νεγράδων, στα γεγονότα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, γίνεται και στο λογοτεχνικό αριστούργημα του Τάσου Αθανασιάδη "Οι Πανθέοι", που γυρίστηκε και σε τηλεοπτικό σήριαλ.

Παράδοση

Ανηφορίζοντας προς το κέντρο του χωριού ο επισκέπτης οδηγείται στην κεντρική πλακόστρωτη πλατεία. Το πέτρινο σχολείο με τη βρύση και τον πλάτανο, η κεντρική, πετρόκτιστη εκκλησία που είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου (15 Αυγούστου), και το μικρό παραδοσιακό καφενείο με το ντόπιο τσίπουρο είναι τα κυριότερα αξιοθέατα. Στην κορυφή του χωριού στέκει το ανακαινισμένο εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου (23 Απριλίου ή Δευτέρα του Πάσχα). Τοπογραφικά μέσα στα κοινοτικά όρια των Νεγράδων, λίγο μακρύτερα από τον οικισμό, υπάγεται ο ιερός τόπος της Βελλάς με το μοναστήρι και τα Λουτρά, το εκκλησιαστικό Λύκειο και την Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία.

Προϊόντα

Στην περιοχή Μεσοβούνι των Νεγράδων έχει δημιουργηθεί εργοστάσιο για την εμφιάλωση νερού και αναψυκτικών, της γνωστής επωνυμίας "Βίκος". Μεγάλος φαίνεται ότι είναι και ο ορυκτός πλούτος αυτής της γης, καθώς έχουν πραγματοποιηθεί επιτυχείς γεωτρήσεις για την εξαγωγή πετρελαίου.

Το Κλίμα

Η μορφολογία του εδάφους των Νεγράδων θα μπορούσε να παραλληλιστεί με το αττικό λεκανοπέδιο. Σύμφωνα και με πληροφορίες της μετεωρολογίας, στους Νεγράδες επικρατεί ένα από τα καλύτερα κλίματα όλης της Ευρώπης, καθώς υπάρχει μηδενική υγρασία (όπως και στα χωριά Ζίτσα και Βήσσανη).

Βιβλιογραφία

Προσφάτως: Βασίλης Κ. Κλείτσας, Νεγράδες. Οδοιπορικό, Ιωάννινα 2012, 63 σελ.+ 27 εικ. (ΙSBN 978-960-93-4518-7, διαστάσεις:17x24).

Βασίλης Κ. Κλείτσας, Τα Τοπωνύμια του χωριού Νεγράδες Ιωαννίνων, στο Ηπειρωτικό Ημερολόγιο 32 (2012) σελ. 289-314.

Βασίλης Κλείτσας, Αποσπάσματα νεοελληνικών μεταφράσεων του Μεταστάσιου στη Θεοτόκο Νεγράδων Ιωαννίνων, στα μικροΦιλολογικά, τεύχος Φθινοπώρου (Λευκωσία 2015), σελ. 6-8.

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΑΛΠΑΚΙΟΥ
Τοπική Κοινότητα Άνω Ραβενίων
Άνω Ραβένια, τα
Τοπική Κοινότητα Γεροπλατάνου
Γεροπλάτανος, ο
Τοπική Κοινότητα Δολιανών
Άγιος Γεώργιος Δολιανών, ο
Δολιανά, τα
Τοπική Κοινότητα Καλπακίου
Καλπάκι, το
Λιούμπα, η
Τοπική Κοινότητα Κάτω Ραβενίων
Κάτω Ραβένια, τα
Τοπική Κοινότητα Μαυροβουνίου
Μαυροβούνι, το
Τοπική Κοινότητα Νεγράδων
Μονή Γεννήσεως Θεοτόκου Βελλάς, η
Νεγράδες, οι
Τοπική Κοινότητα Χρυσορράχης
Χρυσορράχη, η

Νομός Ιωαννίνων : Δήμος, Κοινότητα

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Ιωαννίνων

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License