Μέλανες Νάξου

 

 

.

Περιφέρεια : Νότιο Αιγαίο
Νομός : Κυκλάδων

-

-- Δήμος Νάξου --

Οι Μέλανες είναι χωριό της πεδινής δυτικής Νάξου, σε υψόμετρο 110-160 μέτρων και 414 κατοίκους (απογραφή 2011).[1] Απέχει 9χλμ από την Χώρα της Νάξου.[2] Βρίσκεται σε παράκαμψη ενός χιλιομέτρου του οδικού άξονα Χώρας Νάξου - Κουρουνοχώρι - Κυνιδάρου και μεταξύ των χωριών Άγιος Θαλάλαιος και Κουρουνοχώρι. Είναι κτισμένο σε βορειοανατολική πλευρά λόφου απέναντι από τους Μύλους.

Οι Μέλανες στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μαζί και με τ΄ άλλα γύρω χωριά ήταν αγροτικοί τροφοδότες των ορεινών χωριών της Νάξου και κυρίως του Κινίδαρου, της Κεραμωτής και της Κορώνου. Παλαιότερα ήταν έδρα ομώνυμης κοινότητας στην οποία περιλαμβάνονταν τα χωριά Άγιος Θαλάλαιος, το Γραμπούνι, οι Κάμπονες, το Κουρουνοχώρι και οι Μύλοι. Διαθέτει δημοτικό σχολείο και ήταν από τα πρώτα χωριά της Νάξου με τηλεγραφείο. Ο ιερός ναός του χωριού είναι αφιερωμένος στους Αγίους Αποστόλους.

Σήμερα οι Μέλανες υπάγονται στο δήμο Νάξου & Μικρών Κυκλάδων.

Πληθυσμιακά στοιχεία
Έτος 1835 1879 1889 1896 1907 1920 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011
Πληθυσμός 275 411* 395* 435* 426* 273 307 318 387 411 377 370 374 413 414
Πηγές [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [2][10] [2][11] [2][12] [13][2] [2][14] [2][15][16] [17][16] [1][16]

(*) Στις απογραφές 1879, 1889, 1896 και 1907 συναθροίζονται και οι κάτοικοι των οικισμών Κουρουνοχωρίου και Μύλων οι οποίοι αναγνωρίστηκαν στην απογραφή του 1920.[8]
Διοικητικές μεταβολές

Το 1835, με 275 κατοίκους (65 οικογένειες), προσαρτάται στον νεοϊδρυθέντα δήμο Βίβλου της επαρχίας Νάξου, με έδρα τον οικισμό Γαλανάδο.[3][18][19]
Το 1912, αποφασίζεται οι οικισμοί που έχουν πάνω από 300 κατοίκους και σχολείο στοιχειώδους εκπαίδευσης, να αποτελέσουν αυτοτελείς κοινότητες. Οπότε ο οικισμός των Μελάνων αποσπάται από το δήμο Βίβλου και ορίζεται έδρα της κοινότητας Μελάνων.[20][21]
Το 1997, με την εφαρμογή του προγράμματος Καποδίστριας (νόμος 2539/97), ο οικισμός προσαρτάται στο δήμο Νάξου.[22] Συγκεκριμένα, με το πρόγραμμα Καποδίστριας, ήταν έδρα στο Δημοτικό Διαμέρισμα Μελάνων, του Δήμου Νάξου, του νομού Κυκλάδων, στο γεωγραφικό διαμέρισμα Νήσων Αιγαίου Πελάγους.[23]
Το 2010, με την εφαρμογή του προγραμματος Καλλικράτης (νόμος 3852/2010), ο οικισμός προσαρτάται στο νεοσύστατο δήμο Νάξου & Μικρών Κυκλάδων.[24]

Σήμερα, μετά τη τελευταία μεταβολή του 2010 (πρόγραμμα Καλλικράτης), αποτελεί μαζί με τους οικισμούς Άγιο Θαλέλαιο ( 106 κ.), Κουρουνοχώρι ( 105 κ.) και Μύλους ( 27 κ.) την Τοπική Κοινότητα Μελάνων ( 652 κ.), ;όπου έχει οριστεί έδρα. Η τ.κ. Μελάνων υπάγεται στη Δημοτική Ενότητα Νάξου, του δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, της περιφερειακής ενότητας Νάξου (του πρώην νομού Κυκλάδων), στην περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου.[1]

Αρχαιολογικά και ιστορικά αξιοθέατα
Περιοχή του Φλεριού

Στο Φλεριό στην αρχαιότητα (αλλά και στις μέρες μας) υπήρχε άφθονη ροή τρεχούμενων υδάτων που τροφοδοτούσαν την περιοχή. Ο πλούτος αυτός, μαζί με την ύπαρξη μαρμάρων ευνόησαν την ανάπτυξη λατομείων, εργαστηρίων και σχολών γλυπτικής τον 6ο αιώνα[25] π.Χ. Τα αξιοθέατα στην περιοχή είναι:

Το ιερό του Φλεριού,[26] όπου κοντά του υπάρχουν ημιτελείς δύο κούροι από τους οποίους ο ένας είναι εύκολα προσβάσιμος, ενώ ο δεύτερος είναι στην κοντινή περιοχή «Φαράγκι» και απαιτεί λίγη πεζοπορία.[27][28][29][30] Οι κούροι είναι ημιτελείς γιατί τους ολοκλήρωναν στο σημείο που τους τοποθετούσαν. Ο λόγος ήταν ότι φοβόντουσαν μην γίνει κάποιο ατύχημα, όπως έγινε σε αυτούς τους δύο, και πάθουν κάποια ζημιά κατά τη μεταφορά τους.
Το υδραγωγείο του Φλεριού, που στην αρχαϊκή και ρωμαϊκή εποχή μετέφερε νερό στην αρχαία πόλη της Νάξου. Αν και για την εποχή του ήταν μεγάλο έργο και η κατασκευή του χρειάστηκε πολλά χρόνια, στις μέρες μας έχουν απομείνει κάτι λίγα ερείπια.[31]

Περιοχή Καλαμίτσια

Σε απόσταση 2 χλμ από τις Μέλανες υπάρχει το «παλάτι των Ιησουιτών». Κατασκευάστηκε το 1673 από τον μοναχό Ροβέρτο Σωζέ. Στις μέρες μας είναι εγκαταλελειμμένο και ερειπωμένο.[32]
Τα περιβόλια των Μελάνων

Πρόκειται για μια κατάφυτη περιοχή με αναβαθμίδες που αρδεύονται με φυσική ροή από την πηγή του Φλεριού.[25] Τα περισσότερα δέντρα που συναντάει κανείς είναι πορτοκαλιές, λεμονιές, βερικοκιές, αχλαδιές και βυσσινιές. Το σύστημα διανομής του νερού είναι οργανωμένο έτσι ώστε κάθε περιβολάρης να έχει δικαίωμα χρήσης μία ώρα περίπου κάθε βδομάδα. Μέχρι το πρόσφατο παρελθόν τα περιβόλια ήταν υπό φράγκικη κατοχή. Μετά την απελευθέρωση του 1945 οι Μελανίτες επαναστάτησαν και πέτυχαν τη διανομή των περιβολιών στους ντόπιους αγρότες.

Συλλογή φωτογραφιών

Ο Κούρος στο Φλέριο είναι μήκους 6,5 μέτρων και χρονολογείται από τον 6ο αιώνα π.Χ. Ο Κούρος στο Φλέριο είναι μήκους 6,5 μέτρων και χρονολογείται από τον 6ο αιώνα π.Χ.

Ο Κούρος στο Φάραγγα (περίπου 570 π.Χ.)

Αρχαίο λατομείο μαρμάρου κοντά στο Φλεριό (6ος αιώνας π.Χ.).

Παραπομπές

«ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού», σελ. 10850 (σελ. 376 του pdf), και σε μορφή Excel «Πίνακας αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ Πληθυσμού-Απογραφής 2011» στην ιστοσελίδα της ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 24/11/2017. Ανακτήθηκε 09/01/2018.
Μιχάλης Σταματέλος, Φωτεινή Βάμβα-Σταματέλου "Ελληνική Γεωγραφική Εγκυκλοπαίδεια"
«ΦΕΚ Α4/1835» σελ. 31 και 36 (σελ. 3 και 8 του pdf) από ΕΕΤΑΑ. Δημοσιεύθηκε 26 Φεβρ.1835. Αρχειοθετήθηκε 08/03/2018. Ανακτήθηκε 27/02/2018.
«Πληθυσμός 1879», Μέρος τρίτον σελ. 96 (σελ. 182 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 25/04/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
«Πληθυσμός: απογραφή της 15-16 Απριλίου 1889», σελ. 109 (σελ. 132 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 07/11/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
«Στατιστικά αποτελέσματα της απογραφής του πληθυσμού κατά την 5-6 Οκτωβρίου 1896», σελ. 124 (σελ. 230 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 07/11/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
«Στατιστικά αποτελέσματα της γενικής απογραφής του πληθυσμού κατά την 27 Οκτωβρίου 1907», σελ. 408 (σελ. 411 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 07/11/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
«Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος κατά την απογραφή της 19 Δεκεμβρίου 1920», σελ. 183 (σελ. 204 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 07/06/2015. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
«Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 15-16 Μαϊου 1928», σελ. 216 (σελ. 236 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 04/03/2016. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
«Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940», σελ. 244 (σελ. 268 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 25/04/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
«Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογαφήν της 7ης Απριλίου 1951», σελ. 121 (σελ. 121 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 4/03/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
«Αποτελέσματα της απογραφής πληθυσμού - κατοικιών της 19ης Μαρτίου 1961», Πίνακας 1, σελ. 276 (σελ. 346 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 6/03/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
«Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971», σελ. 115 (σελ. 115 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 24/10/2014. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
«Αποτελέσματα απογραφής πληθυσμού - κατοικιών της 5ης Απριλίου 1981», σελ. 449 (σελ. 449 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 08/01/2018. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
«Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991 κατά νομούς, επαρχίες, δήμους, κοινότητες και οικισμούς», σελ. 149 (σελ. 151 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 20/8/2017. Ανακτήθηκε 8/1/2018.
«South Aegean (Greece): Municipalities & Settlements - Population Statistics, Charts and Map». www.citypopulation.de (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2017.
«Απογραφή πληθυσμού - κατοικιών της 18ης Μαρτίου 2001», σελ. 272 (σελ. 274 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 29/7/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
«1835 σχηματισμός Δήμων Νάξου»από orinosaxotis.blogspot.gr. Δημοσιεύθηκε 02/01/2015. Αρχειοθετήθηκε 09/03/2018. Ανακτήθηκε 09/03/2018.
«Η τοπική αυτοδιοίκηση κι η ιστορία της» από sagri.gr. Αρχιοθετήθηκε 11/10/2013. Ανακτήθηκε 28/09/2007.
«ΦΕΚ 261Α 31/8/1912» σελ. 1514 (σελ. 2 του pdf), από ΕΕΤΑΑ. Αρχειοθετήθηκε 16/06/2012. Ανακτήθηκε 27/02/2018.
«1912 σχηματισμός των κοινοτήτων της Νάξου» από orinosaxotis.blogspot.gr. Δημοσιεύθηκε 25/10/2015. Αρχειοθετήθηκε 19/03/2018. Ανακτήθηκε 19/03/2018.
«ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997»σελ. 8815 (σελ. 27 του pdf ), από ΕΕΤΑΑ. Αρχειοθετήθηκε 30/03/2017. Ανακτήθηκε 27/02/2018.
«Απογραφή πληθυσμού - κατοικιών της 18ης Μαρτίου 2001», σελ. 272 (σελ. 274 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 29/7/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
«ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010»σελ. 1791 (σελ. 7 του pdf ), από ΕΕΤΑΑ. Αρχειοθετήθηκε 27/02/2018. Ανακτήθηκε 27/02/2018.
«Μέλανες» από thisisnaxos.gr. Αρχειοθετήθηκε 27/03/2018. Ανακτήθηκε 27/03/2018.
«Δορυφορική εικόνα του ιερού στο Φλεριό» από google map.
«Κούροι στα Aρχαία Λατομεία Μαρμάρου (περιοχές Φαράγγι και Φλεριό, Μέλανες)» από naxos.gr. Αρχειοθετήθηκε 28/03/2018. Ανακτήθηκε 28/03/2018.
«Η θέση του απομακρυσμένου κούρου»στο google map.
«Οι Κούροι της Νάξου» από greekguide.com. Αρχειοθετήθηκε 27/03/2018. Ανακτήθηκε 27/03/2018.
«Φωτογραφίες του δεύτερου Κούρου» από commons.wikimedia.org.
«Υδραγωγείο του Λύγδαμη στις Μέλανες» από thisisnaxos.gr. Αρχειοθετήθηκε 27/03/2018. Ανακτήθηκε 27/03/2018.
«Παλάτι των Ιησουιτών (Καλαμίτσια)»από thisisnaxos.gr. Αρχειοθετήθηκε 27/03/2018. Ανακτήθηκε 27/03/2018.

Τ.δ. Μελάνων [ 649 ]

οι Μέλανες [ 417 ]
ο Άγιος Θαλέλαιος [ 73 ]
το Κουρουνοχώριον [ 110 ]
οι Μύλοι [ 49 ]

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License