Η βάση της Μαντίνειας είναι σειρά ανάγλυφων πλακών από τη Μαντίνεια. Φιλοξενούνται στο Εθνικό αρχαιολογικό Μουσείο.

Ιστορικό του ευρήματος

Τρια ανάγλυφα ανακαλύφθηκαν το 1887 στις ανασκαφές που διενήργησε η Γαλλική Σχολή με τον Γκυστάβ Φουζέρ στη Μαντίνεια. Βρέθηκαν ανάμεσα στα ερείπια μιας Βυζαντινής εκκλησίας, στην οποία χρησίμευαν ως μαρμάρινα πλακάκια στο δάπεδο. Μεταφέρθηκαν στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο υπό την διεύθυνση του Παναγή Καββαδία, όπου φιλοξενούνται και εκτίθενται μέχρι τις ημέρες μας.
Περιγραφή
Απόλλων, Σκύθης και Μαρσύας
τρεις Μούσες
τρεις Μούσες

Είναι κατασκευασμένα από λευκό μάρμαρο, ίσως από τα Άνω Δολιανά κοντά στην Τεγέα.

Το πρώτο ανάγλυφο εικονίζει στα αριστερά τον Απόλλωνα καθισμένο σε βράχο με μια μεγάλη λύρα ακουμπισμένη στο γόνατο. Είναι ντυμένος με μακρυμάνικο χιτώνα και ιμάτιο. Η κώμη καταλήγει σε μακριές μπούκλες. Στα δεξιά ένας γενειοφόρος άνδρας γυμνός παίζει τον δίαυλο. Η στάση του θυμίζει το γνωστό θέμα του Μαρσύα του Μύρωνα. Στο κέντρο του ανάγλυφου εικονίζεται ένας γενειοφόρος νεαρός άνδρας με κάλυμμα στο κεφάλι, χιτώνα με μανίκια, αναξυρίδες και υποδήματα. Κρατάει μαχαίρι στο δεξί. Από την όλη του εμφάνιση αναγνωρίζουμε το θέμα του Σκύθη δούλου που είναι έτοιμος να εκτελέσει την τιμωρία του Μαρσύα. Στις επόμενες δύο ανάγλυφες πλάκες αναγνωρίζουμε έξι από τις εννέα μούσες που κρατούν μουσικά όργανα, κυλίνδρους και παπύρους. Στο τέταρτο ανάγλυφο που λείπει πιστεύεται ότι εικονίζονταν οι υπόλοιπες τρεις μούσες.
Ιστορική αναδρομή

Ο Παυσανίας αναφέρει στην περιγραφή της Μαντίνειας έναν διπλό ναό στην νοτιοανατολική πύλη εισόδου, του οποίου το μισό ήταν αφιερωμένο στον Ασκληπιό, το άλλο μισό δε στην Λητώ. Αναφέρει επίσης, ότι τα αγάλματα που ήταν έργα του Πραξιτέλη, ήταν τοποθετημένα σε βάση με θέμα τον αυλητή Μαρσύα με μια Μούσα. Αν και η περιγραφή αυτή δεν συμφωνεί ως προς τον αριθμό και την απόδοση του ευρήματος, πιστεύεται ότι τα τρία ανάγλυφα μαζί με ένα τέταρτο που δεν έχει βρεθεί ήταν αυτά που διακοσμούσαν την βάση που αναφέρει ο Παυσανίας.
Πηγές

Νικόλαος Καλτσάς (2007). Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Αθήνα: ΟΛΚΟΣ, ISBN 978-960-89339-1-0, σελ. 346. Ανακτήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2011.
Archaeological Institute of America (1891). American journal of archaeology. N.J. [etc.]: Princeton, σελ. 1-18 και πίνακας Ι. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2012.