Λεχαινά

.

Περιφέρεια : Πελοποννήσου
Νομός : Ηλείας

16 -- Δήμος Λεχαινών --

Τα Λεχαινά είναι κωμόπολη του νομού Ηλείας, πρώην έδρα του Καποδιστριακού Δήμου Λεχαινών. Από το 2010, με το "Πρόγραμμα Καλλικράτης" (Ν. 3852/2010), τα Λεχαινά ορίστηκαν έδρα του νεοσυσταθέντος Δήμου Ανδραβίδας - Κυλλήνης.

Ιστορία και ίδρυση

Ο Ναός του Αγίου Δημητρίου στα Λεχαινά Ηλείας (*)

Με το βασιλικό διάταγμα της 8ης Απριλίου 1835, σχηματίστηκε ο δήμος Μυρτουντίων, ως δήμος της επαρχίας Ηλείας με πληθυσμό 2.580 κατοίκους. Έδρα ορίστηκε η Μυρτουντία, τα σημερινά Λεχαινά. Ο δημότης ονομάστηκε Μυρτούντιος (Λεχαινίτης). Το όνομα του δήμου προήλθε από την αρχαία πόλη Μύρσινος, η οποία κατά την εποχή του Στράβωνα ονομαζόταν Μυρτούντιον.

Το βασιλικό διάταγμα της 27ης Δεκεμβρίου 1873, μετέφερε την έδρα του Δήμου από τα Λεχαινά στην Ανδραβίδα. Η μεταφορά έγινε γιατί είχε απλωθεί επιδημία ευλογιάς, ενώ ταυτόχρονα ενεργούνταν δημοτικές εκλογές. Μέχρι πέρατος των εκλογών μεταφέρθηκε και η έδρα από τα Λεχαινά. Η κωμόπολη των Λεχαινών ήταν σημαντικό κέντρο επί φραγκοκρατίας, ενώ επί τουρκοκρατίας είχε γνωρίσει αξιόλογη άνθηση.

Το διάστημα 1954-1963 δήμαρχος στα Λεχαινά ήταν ο Ανδρέας Τρυφωνόπουλος του Δημητρίου, γεννηθείς το 1915.

Η μάχη των Λεχαινών

Στα Λεχαινά διαδραματίστηκε μία μάχη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.

Στις 11 Ιουλίου 1825, βγήκαν από την Πάτρα επτακόσιοι Τούρκοι καβαλλαραίοι, που τους ακολουθούσαν δυο χιλιάδες πεζοί, και βάδισαν προς τον κάμπο της Ηλείας. Στις 12 Ιουλίου μπήκαν στα Λεχαινά και αιχμαλώτισαν σαράντα τρεις από τους αμάχους.

Όταν το έμαθε ο Γιώργης Σισίνης (προύχοντας της Γαστούνης, πεθ. 1831) έστειλε το μεγαλύτερο γιο του Χρύσανθο, αγωνιστή από τη Γαστούνη, με λίγους ντόπιους αρματωμένους και τριάντα Σουλιώτες για ν' αποδιώξουν τους εχθρούς. Μα όταν έφτασαν οι Έλληνες αυτοί στα Λεχαινά και είδαν το πλήθος των εχθρών, έφυγαν οι περισσότεροι.

Έμειναν μόνο οι Σουλιώτες και τριάντα από τους Ηλείους με τους γιους του Σισίνη. Πολέμησαν οι λίγοι αυτοί που έμειναν με τους Τούρκους καβαλλαραίους, από τόσο κοντά, που μονάχα οι μπιστόλες και τα γιαταγάνια δούλευαν. Βοήθεια στα λίγα εκείνα παλικάρια ξεκίνησε να πάει και ο Κώστας Μπότσαρης με διακόσιους Σουλιώτες, αλλά δεν πρόλαβε τη μάχη, γιατί στο μεταξύ έφυγαν οι Τούρκοι καβαλλαραίοι, παίρνοντας μαζί τους και τους άμαχους που είχαν πιάσει προηγούμενα. Στη μάχη εκείνη των Λεχαινών σκοτώθηκαν δεκατρείς Έλληνες και πενήντα Τούρκοι.

Ακόμα εμφανίζονται και ονόματα Λεχαινιτών, που υπάρχουν μέχρι και σήμερα στην κοινωνία της πόλης, που πολέμησαν σε διάφορα στρατεύματα κατά την Επανάσταση του 1821, όπως οι Λεχαινίτες αγωνιστές Χατζηγιάννης, Δ. Ζαροκανέλλος, Κλοκανάς κ.ά.
Προσωπικότητες των Λεχαινών

Ανδρέας Καρκαβίτσας

Το σπίτι του Ανδρέα Καρκαβίτσα στα Λεχαινά Ηλείας (*)

Στα Λεχαινά της Ηλείας γεννήθηκε το 1866 ο Έλληνας συγγραφέας Ανδρέας Καρκαβίτσας. Το σπίτι του Καρκαβίτσα στα Λεχαινά, κοντά στην αγορά, υπάρχει μέχρι σήμερα και είναι αξιοθέατο της πόλης. Προτομή του Καρκαβίτσα υπάρχει στην πλατεία Αγίου Δημητρίου, όπου και ο ομώνυμος καθεδρικός ναός της πόλης.

Η πλοκή του έργου του 'Λυγερή'(1896) εκτυλίσσεται στα Λεχαινά και αποτελεί μια ζωηρή εικόνα της ζωής στη μικρή και χωρίς εξέλιξη κοινωνία της εποχής. Τα ήθη, τα έθιμα, οι συνήθειες και οι παραδόσεις της ελληνικής επαρχίας.

Ο Καρκαβίτσας πέθανε από φυματίωση στο Μαρούσι Αττικής τον Οκτώβριο του 1922. Είναι θαμμένος στη γενέτειρά του τα Λεχαινά.
Χρήστος Πραντούνας

Στα Λεχαινά γεννήθηκε το έτος 1873 και ο μακεδονομάχος Χρήστος Φ. Πραντούνας. Ως ανθυπίλαρχος έλαβε μέρος στο Μακεδονικό Αγώνα, με το ψευδώνυμο Καπετάν Καψάλης. Διετέλεσε αρχηγός της περιφέρειας Γευγελής και Δοϊράνης. Σκοτώθηκε στις 28 Απριλίου 1906 σε ενέδρα Βουλγάρων κομιτατζήδων στη λίμνη των Γιαννιτσών, όπου είχε μεταβεί με τους άνδρες του για την ενίσχυση των ελληνικών δυνάμεων.

Κοντά στην κεντρική πλατεία των Λεχαινών, υπάρχει σήμερα μια μπρούτζινη προτομή του ήρωα μακεδονομάχου Χρ. Πραντούνα, σε αναγνώριση της προσφοράς του στην πατρίδα.
Άλλες προσωπικότητες

Ανάμεσα στις πολλές άλλες προσωπικότητες της τοπικής κοινωνίας των Λεχαινών ήταν και ο Δημήτριος Ιωάννου Σφήκας (1870 - 1947), επί πολλά χρόνια Διευθυντής στα Δημοτικά Σχολεία Αρρένων των Λεχαινών. Πέθανε στα Λεχαινά σε ηλικία 77 ετών και τάφηκε στο κοιμητήριο της πόλης.

Στα νεώτερα χρόνια εμφανίζονται στα γράμματα και τις τέχνες οι Λεχαινίτες εικαστικοί Γιάννης Δημάκης (1950-2010), Θωμάς Βαλιανάτος (γεν.1972)και Γεωργία Σεφερλή, ο σκηνοθέτης Κωστας Σκαλτσάς (γεν.1973) με τη ΚΟΜΑ του Κωνσταντίνου Βήτα και την ηχητική σκηνοθεσία "ΔΥΟ" του Δημήτρη Παπαϊωάννου, ο θεατρικός συγγραφέας Αλέξανδρος Αναστασόπουλος με θεατρικά έργα "Της Τροίας το κάγκελο" και "Η Γκόλφω", οι ποιητές Διονύσης Κράγκαρης (γεν. 1947) με την ποιητική συλλογή του «Ο κάμπος απλούται επικλινής», καθώς και την «Ανθολογία Ηλείων Λογοτεχνών» Ο Ηρακλής Μοσχονάς (γεν 1952 ) συγραφέας πολλών οικονομικών βιβλίων οπως <Τουριστικό Μαρκετινκ>, <Λογιστκές Εφαρμογές σε Υ/Η >, <Δημόσιες Σχέσεις> κ.λ.π και ο Βασίλης Παπαμιχαλόπουλος (γεν. 1958) με τις ποιητικές συλλογές του «AMPIMO PECTORE» και «Γωνία διοπτεύσεως».

Η πολιτιστική ομάδα 'Φράγμα' ιδρύθηκε το 1984 και εξέδιδε το περιοδικό εκ παραδρομής απο το 1985 μέχρι το 1992. Από αυτές τις εκδόσεις κυκλοφόρησε και το βιβλίο 'Λεχαινά: ο τόπος, τα σπίτια' το 1987, βασισμένο σε μία ιδέα της Σωσώς Κατσούφη - Σεβδαλή. Η έρευνα και τα κείμενα του βιβλίου έγιναν απο την Λαογράφο Ελένη Ψυχογιού και η καλλιτεχνική επιμέλεια και οι μακέττες απο την Γραφίστα Σωσώ Κατσούφη - Σεβδαλή. Η ομάδα 'φράγμα΄συνεχίζει την πολιτιστική δράση της οργανώνοντας μεταξύ άλλων τις εκδηλώσεις 'Σάββατα στο σταθμό' με θέματα που αφορούν την λογοτεχνία, την ποίηση, το περιβάλλον, την οικονομία και λοιπά.
Πηγές

Λεξικό της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821, Χρ. Στασινοπούλου, τ. Β', Εκδόσεις Λεβεντιά, Αθήνα 1971.
Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος - Λαρούς - Μπριτάνικα, λήμμα "Πραντούνας, Χρήστος", τόμ. 50, Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα, 1996.
Ιστοσελίδα Δήμου Λεχαινών http://www.lexena.gov.gr

References

Περιοδικό/ Εκδόσεις εκ παραδρομης: http://www.ek-paradromis.gr/
Ελένη Ψυχογιού: http://fiestaperpetua.blogspot.gr/ http://www.psychogiou.blogspot.gr/

Δήμος Ανδραβίδας - Κυλλήνης

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΛΕΧΑΙΝΩΝ
Δημοτική Κοινότητα Λεχαινών
Άγιοι Θεόδωροι, οι
Άγιος Παντελεήμων, ο
Καταρράχι, το
Λεχαινά, τα
Τοπική Κοινότητα Άγιος Χαράλαμπος
Άγιος Χαράλαμπος, ο
Τοπική Κοινότητα Αρετής
Αρετή, η
Τοπική Κοινότητα Μελίσσα
Μέλισσα, η
Τοπική Κοινότητα Μπόρσιο
Μπόρσι, το
Τοπική Κοινότητα Μυρσίνης
Μυρσίνη, η

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License