Ο Κατακαλός ή το Κατακαλού είναι χωριό του δήμου Κύμης-Αλιβερίου της Περιφερειακής Ενότητας Εύβοιας. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 107 κατοίκους. Είναι κτισμένος σε υψόμετρο 130 μ.[1], και απέχει περίπου 3 χιλιόμετρα από το Αλιβέρι, του οποίου αποτελεί πλέον προάστιο.[2]

View Larger Map

Ιστορικά στοιχεία

Το 1907 ανασκάφηκε περίπου δύο χιλιόμετρα βόρεια του χωριού θολωτός τάφος των μυκηναϊκών χρόνων. Βρέθηκε συλημένος.[3] Το χωριό αναφέρεται σε οθωμανικό φορολογικό κατάστιχο του 1474 με το όνομα Katakalu. Σύμφωνα με το κατάστιχο, είχε 12 σπίτια και ανήκε στον ναχιγιέ Κλαδιών, ο οποίος είχε έδρα το Αυλωνάρι.[4]

Το 1835 ο Κατακαλός προσαρτήθηκε στον δήμο Ταμυναίων και το 1841 στον δήμο Δυστίων (ο οποίος αργότερα μετονομάστηκε σε δήμο Ταμυναίων). Με την κατάργηση των δήμων το 1912 προσαρτήθηκε στην κοινότητα Αλιβερίου (το 1985 έγινε δήμος Αλιβερίου). Με το σχέδιο Καποδίστριας προσαρτήθηκε στον δήμο Ταμυναίων και με το σχέδιο Καλλικράτης προσαρτήθηκε στον δήμο Κύμης-Αλιβερίου.[2][5]
Απογραφές πληθυσμού

Η πορεία του πληθυσμού σύμφωνα με τις απογραφές:

Σημεία ενδιαφέροντος

Περίπου δύο χιλιόμετρα βόρεια του χωριού βρίσκεται ο μυκηναϊκός θολωτός τάφος Κατακαλού. Πρόκειται για τον καλύτερα διατηρημένο θολωτό τάφο στην Εύβοια. Ο θόλος του είναι κατασκευασμένος από ντόπιο σχιστόλιθο με σώζεται μέχρι σε ύψος 4,7 μέτρων. Η εσωτερική διάμετρος του θόλου είναι 5,3 μέτρα. Στον τάφο οδηγεί δρόμος επενδυμένος στο πλάι του με λίθους. Το στόμιο του τάφου έχει ύψος 1,65 μέτρα και πλάτος 80 εκατοστά. Από πάνω του σώζεται το ανακουφιστικό τρίγωνο.[3]

Σε λόφο νοτιοδυτικά του χωριού σώζεται η Κόκκινη Εκκλησία. Κτίστηκε στο τέλος του 14ου[6] ή τον 11ο αιώνα και είναι αφιερωμένη στον Άγιο Δημήτριο. Το όνομα κόκκινη το οφείλει στο χρώμα των οικοδομικών υλικών.[7]
Παραπομπές

Σταματελάτος, Μιχαήλ; Βάμβα-Σταματελάτου, Φωτεινή (2006). Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας. Αθήνα: Ερμής. σελ. 325. ISBN 9603201332.
«Αλιβέρι». Δήμος Κύμης - Αλιβερίου. Ανακτήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2019.
«Θολωτός τάφος Κατακαλού». odysseus.culture.gr. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2019.
Μπαλτά, Ευαγγελία (1989). L' Eubee a la fin du XV siecle: economie et population: les registres de l'annee 1474. Αθήνα: Εταιρεία Ευβοϊκών Μελετών. σελ. 122, 313.
«Κατακαλός (Ευβοίας)». Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών - Αναλυτικά. ΕΕΤΑΑ-Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης Α.Ε. Ανακτήθηκε στις 4 Νοεμβρίου 2019.
Γκιολές, Νικόλαος (2014). Άτλας των χριστιανικών μνημείων του Αιγαίου. Αθήνα: Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής. σελ. 171. ISBN 978-618-80577-4-6. 1001012935.
«Βυζαντινά μνημεία». Δήμος Κύμης - Αλιβερίου. Ανακτήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2019.

---