Η Καλή Βρύση είναι χωριό του δήμου Προσοτσάνης του νομού Δράμας στην Ανατολική Μακεδονία. Σύμφωνα με τα στοιχεία απογραφής του 2021 ο πληθυσμός της Καλής Βρύσης ανέρχεται στους 555 κατοίκους.

Περιγραφή

Η Καλή Βρύση είναι κτισμένη 23 χλμ. βορειοδυτικά της Δράμας, στις υπώρειες του Μενοίκιου Όρους[2] και στη δυτική πλευρά της πεδιάδας της Προσοτσάνης[3]. Οι κύριες ασχολίες των κατοίκων της Καλής Βρύσης σχετίζονται με τις καλλιέργειες, την κτηνοτροφία και την εξόρυξη μαρμάρων[1]. Η κεντρική εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στον Άγιο Νικόλαο[4] και χρονολογείται στα τέλη του 19ου αιώνα[5].
Ιστορικά στοιχεία
Το αρχαίο ιερό του θεού Διόνυσου στην Καλή Βρύση Προσoτσάνης Δράμας.

Στην ευρύτερη περιοχή έχουν ανακαλυφθεί αρχαιότητες που χρονολογούνται από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού, το ιερό του Διονύσου του 4ο αιώνα π.Χ., καθώς και ρωμαϊκές επιγραφές[1]. Κατά τα μέσα της δεκαετίας του 1890 στο χωριό (το οποίο ήταν γνωστό ως Γκόρνιτσα) λειτουργούσε ελληνικό σχολείο με 80 μαθητές, ενώ γύρω στο 1905 αναφέρεται από τον Έλληνα σχολικό επιθεωρητή Γ. Χατζηκυριακού ως ένας αποκλειστικά χριστιανικός οικισμός με 120 σπίτια[1]. Την ίδια περίοδο αναφέρεται πως περίπου το 1/3 των κατοίκων είχε προσχωρήσει (για διάφορους λόγους) στη βουλγαρική Εξαρχία. Παράλληλα, το χωριό έγινε στόχος Βούλγαρων κομιτατζήδων, οι οποίοι σκότωσαν το 1905 τον πρόεδρο του χωριού, Δημήτριο Μάρτζιο και το επόμενο έτος τον μακεδονομάχο ιερέα Ιωάννη Παπαεμμανουήλ ή Παπαοικονόμου. Από την άλλη πλευρά, αρκετοί κάτοικοι της Γκόρνιτσας, όπως ο Ιωάννης Μάρτζιος, ο Βασίλειος Κάλλιας, η οικογένεια Λιόκα κλπ έδρασαν ως αντάρτες ή πράκτορες του Μακεδονικού Κομιτάτου[1][6].

Το χωριό, όπως και ο υπόλοιπος νομός Δράμας, περιήλθε στην Ελλάδα ως αποτέλεσμα του Β΄ Βαλκανικού Πολέμου. Αργότερα εγκαταστάθηκαν σε αυτό Έλληνες πρόσφυγες από τις περιοχές της Ανατολικής Θράκης, του Πόντου και της Μικράς Ασίας[1], ενώ το 1927 μετονομάστηκε σε Καλή Βρύση. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το χωριό περιήλθε μαζί με το μεγαλύτερο μέρος της Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης στη Βουλγαρία. Στα τέλη του 1941, οι βουλγαρικές δυνάμεις Κατοχής προχώρησαν στην εκτέλεση 12 κατοίκων στο πλαίσιο αντιποίνων για την εξέγερση της Δράμας[7]. Μεταξύ των θυμάτων περιλαμβάνονταν και οι βετεράνοι του Μακεδονικού Αγώνα, Β. Κάλλιας και Ι. Λιάκος[8].
Λαογραφία
Μπαμπούγερα

Στην Καλή Βρύση Δράμας το τριήμερο 6,7 και 8 Ιανουαρίου λαμβάνουν χώρα τα «Μπαμπούγερα», ένα αρχαίο μακεδονικό έθιμο με διονυσιακές ρίζες. Οι άντρες μεταμφιεσμένοι ζωόμορφα, ζωσμένοι με βαριά κουδούνια, με σακίδιο στάχτης που κρατούν στο χέρι χτυπούν τον κόσμο για να ξορκίσουν το κακό. Η μάσκα που φορούν γίνεται από δέρματα ζώων, έχει τη μορφή τράγου, που συμβολίζει τη δύναμη για ζωή. Επίσης, τα κουδούνια που ζώνονται στη μέση βγάζουν έναν ήχο για να ξυπνήσουν τη φύση. τα μπαμπούγερα, κατά την εποχή του Διόνυσου, ήταν σάτυροι, ακόλουθοι του θεού, που γλεντούσαν σε μια ζωή ανέμελη γεμάτη κρασί και χορό.[9][10][11]
Άναμμα κούπας

Το έθιμο της κούπας τηρείται στην Καλή Βρύση την Κυριακή της Τυρινής. Σύμφωνα με αυτό, στην κεντρική πλατεία έχει στηθεί η κούπα, δηλαδή ένας πολύ ψηλός σωρός από κλαδιά που αποτελεί το κεντρικό σημείο του εθίμου, γύρω από το οποίο οι συμμετέχοντες χορεύουν και τραγουδούν κρατώντας δάδες, με τις οποίες ανάβουν την κούπα. Στο άναμμα της κούπας ακούγονται παραδοσιακά μουσικά όργανα της περιοχής, όπως η γκάιντα και ο νταχαρές.[12]
Λιτανεία Διακαινησίμου

Την Πέμπτη της Διακαινησίμου εβδομάδας, τελείται στο χωριό λιτανεία στην οποία εκτός από πεζούς λαμβάνουν μέρος και ιππείς.[13]
Πρόσωπα

Μητροπολίτης Νέας Σμύρνης Χρυσόστομος Βούλτσος

Απογραφές πληθυσμού
Απογραφή 1961 1971 1981 1991 2001 2011 2021
Πληθυσμός 1508[3] 1084[14] 1109[15] 832[16] 1066[17] 705[17] 555

Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Δήμος	Προσοτσάνης
Γεωγραφία και Στατιστική
Νομός	Δράμας
Πληθυσμός	705 (2011)
Άλλα
Παλαιά ονομασία	Γκόρνιτσα[1]

Παραπομπές

«Σύντομο ιστορικό Καλής Βρύσης». kepaam.gr. ΚΕ.Π.Α.Α.Μ. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2019.
«Καλή Βρύση Δράμας». kalivrisi.gr. Πολιτιστικός Σύλλογος Καλής Βρύσης. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Οκτωβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2019.
Σπύρου Δ. Δημητράκου, Γεωγραφία. Άτλας Παγκόσμιος. Ελλάς, Εκδόσεις Δέλτα, Αθήναι 1970, τόμος Β΄, σελ. 639.
«Γιορτή Αγίου Νικολάου». kalivrisi.gr. Πολιτιστικός Σύλλογος Καλής Βρύσης. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Οκτωβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2019.
«Διαδρομή στη Δράμα: Δράμα – Προσοτσάνη – Καλή Βρύση – Ποταμός Αγγίτης - Σπήλαιο Μααρά - Κοκκινόγεια». jti-rhodope.eu. Οδηγός Ταξιδιώτη: Ανατολική Μακεδονία & Θράκη. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2019.
«Ο Μακεδονικός Αγώνας στην περιφέρεια της Δράμας». kepaam.gr. ΚΕ.Π.Α.ΑΜ. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2019.
Σπύρος Κουζινόπουλος, Δράμα 1941. Μια παρεξηγημένη εξέγερση, εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2011, σελ. 172.
Σπυριδόπουλος, Αριστοτέλης Νικ.· Δημητριάδης, Βασίλης (2018). «Οι Μακεδονοµάχοι του Νομού Δράμας». Από τον Μακεδονικό Αγώνα… στην απελευθέρωση της Δράμας. Πρακτικά Συνεδρίου. Δράμα: Κέντρο Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ανατολικής Μακεδονίας. σελ. 258-259.
Παραδοσιακά έθιμα στη Δράμα, Ντέπη Χιωτοπούλου, 02.01.2020, ΤΟ ΕΘΝΟΣ
Δράμα: Κορυφώνεται το «Μπάμπιντεν» στην Πετρούσα, ΕΡΤ, Τασούλα Κρητικού
«Μπαμπούγερα»: Η αναβίωση ενός αρχαίου μακεδονικού εθίμου στη Δράμα, Η Καθημερινή, 03.01.2017
«Άναμμα κούπας». mythotopia.eu. Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2023.
«Λιτανεία Διακαινησίμου». mythotopia.eu. Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2023.
«Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971 (Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος), e-Demography, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας Πολεοδομίας & Περιφερειακής Ανάπτυξης, Εργαστήριο Δημογραφικών & Κοινωνικών Αναλύσεων» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 16 Ιουλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουλίου 2021.
«Αποτελέσματα απογραφής πληθυσμού-κατοικιών της 5ης Απριλίου 1981 (Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος), e-Demography, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας Πολεοδομίας & Περιφερειακής Ανάπτυξης, Εργαστήριο Δημογραφικών & Κοινωνικών Αναλύσεων» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 16 Ιουλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουλίου 2021.
«Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991 (Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος), e-Demography, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας Πολεοδομίας & Περιφερειακής Ανάπτυξης, Εργαστήριο Δημογραφικών & Κοινωνικών Αναλύσεων» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 16 Ιουλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουλίου 2021.

Δημοτική Ενότητα Προσοτσάνης
Δημοτική Κοινότητα Πετρούσσης
Πετρούσσα, η
Σταυρός, ο
Δημοτική Κοινότητα Προσοτσάνης
Προσοτσάνη, η
Τοπική Κοινότητα Ανθοχωρίου
Ανθοχώρι, το
Τοπική Κοινότητα Γραμμένης
Γραμμένη, η
Τοπική Κοινότητα Καλής Βρύσης
Καλή Βρύση, η
Τοπική Κοινότητα Καλλιθέας
Καλλιθέα, η
Τοπική Κοινότητα Κοκκινογείων
Αγγίτης, ο
Κοκκινόγεια, τα
Πηγές, αι
Τοπική Κοινότητα Μικροπόλεως
Μικρόπολις, η
Τοπική Κοινότητα Πανοράματος
Πανόραμα, το
Τοπική Κοινότητα Πύργων
Πύργοι, οι
Τοπική Κοινότητα Χαριτωμένης
Χαριτωμένη, η

Νομός Δράμας : Δήμος, Κοινότητα Δράμας | Δοξάτου | Καλαμπακίου | Κάτω Νευροκοπίου | Νικηφόρου | Παρανεστίου | Προσοτσάνης | Σιταγρών Σιδηρόνερου Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Δράμας.