.

Ελλάδα

Περιφέρεια : Θεσσαλίας
Νομός : Λάρισας

Νομός Λάρισας

Δήμος Τυρνάβου

Στο σταυροδρόμι προς Κοζάνη, Τρίκαλα, Καρδίτσα και Λάρισα (28 χλμ) βρίσκεται απλωμένο το Δάμασι (παλιότερες ονομασίες Μύλες Δαμάσις) του Δήμου Τυρνάβου. Σύμφωνα με παλιότερους μελετητές, το χωριό είναι χτισμένο στη θέση της αρχαίας πόλης Μύλες, όπου ανήκε η μικρή εύφορη πεδιάδα στα ανατολικά της. Από τις αρχαίες πήγες δεν έχουμε αναφορά του ονόματος Δαμάσι, ίσως κάποια περιοχή της πόλεως να είχε αυτό το όνομα. Θα ήταν παρακινδυνευμένη η υπόθεση της υπάρξεως κάποιου μικρού οικισμού κατά την αρχαιότητα στο σημερινό Δαμασούλι με το όνομα Δαμάσι, που στην συνέχεια μετά την καταστροφή της αρχαίας πόλεως «Μύλες» ή «Μητρόπολη» αναπτύχθηκε αυτή η μικρή κώμη που έδωσε και το όνομα της πόλεως κατά τη βυζαντινή περίοδο. Αυτή η υπόθεση όσο παρακινδυνευμένη και αν έχει να παρουσιάσει στο Δαμασούλι σημαντικά βυζαντινά ευρήματα όπως: βυζαντινό κιονόκρανο, επίκρανο μεγάλων διαστάσεων και πολλούς δρόμους. Κατά τη βυζαντινή περίοδο πιθανότητα η βυζαντινή πόλη αναπτύχθηκε στη θέση του σημερινού Δαμασουλίου και ελπίζουμε ότι πολύ σύντομα θα μπορέσουμε να αποδείξουμε με ατράνταχτα στοιχεία ότι εδώ άκμασε η βυζαντινή πόλη.

Πιθανόν τα ερείπια της αρχαίας πόλης να είναι αυτά, που βρέθηκαν στο λόφο ανάμεσα στο Δαμάσι και το Δαμασούλι. Στην ευρύτερη περιοχή του Δαμασίου σώζονται τα ερείπια των προϊστορικών χρόνων Κάστρι-Μπέσικο, Άγιος Βασίλειος, Ακρόπολη, Μπαμπαλιάς, Κουζιάρι και Κεραμαριά. Τα σύνορα ανάμεσα στις περιοχές, που ανήκαν στις αρχαίες Μύλες και το Ερεκίνειο (ανάμεσα στο Βλαχογιάννη και το Μεσοχώρι σήμερα) βρίσκονταν στην θέση του σημερινού χωριού Μεγάλο Ελευθεροχώρι και αποτελούσαν και τα σύνορα ανάμεσα στην Περραιβία και τη Θεσσαλία γενικότερα. Η δεύτερη ονομασία του χωριού, Δαμάσις αναφερόταν στον οχυρωμένο λόφο, όπου ήταν το βυζαντινό κάστρο με τους τρείς περιβόλους του, το οποίο απέκλειε από τη μια μεριά την κοιλάδα του Τιταρήσιου και από την άλλη έλεγχε το πέρασμα Ρεβένι προς τη θεσσαλική πεδιάδα. Μεγάλο μέρος των διπλών τείχων του φυλακίου του βυζαντινού κάστρου σώζονται σήμερα, υπενθυμίζοντας το ένδοξο παρελθόν. Σώζεται και το Τελωνείο στα σύνορα Ελλάδος-Τουρκίας μέχρι το 1912.

Σήμερα στο Δαμάσι υπάγεται ο οικισμός Δαμασούλι (3 χλμ). Τα Κέδρα δεν υπάρχουν πια, πλην κάποιων θεμελίων, που φανερώνουν την ύπαρξή τους στο παρελθόν.

Το Δαμάσι είναι τυπικό χωριό της ελληνικής υπαίθρου στο ζήτημα της κατοικίας. Για να καλυφθούν οι στεγαστικές ανάγκες, οι κάτοικοι χτίζουν όλο και πιο νέες οικοδομές-κατοικίες, γκρεμίζοντας τα παλιά σπίτια και πυκνώνοντας, με τεμαχισμό οικοπέδων, τον οικισμό. Έτσι σήμερα η εικόνα του αλλάζει και διαφέρει το χωριό αρκετά από την εικόνα του πριν 50 χρόνια, πόσο περισσότερο από αυτήν που είχε πριν 150 χρόνια. Μάλιστα ξεθωριάζουν και οι μνήμες αφού οι νέοι δεν γνωρίζουν και οι μεγαλύτεροι δεν μεταδίδουν τις μνήμες τους.

Δάμασι (*)

Το χωριό μέχρι στις 5 Οκτωβρίου 1912 ήταν σκλαβωμένο στους Τούρκους. Έχει 82 μόνο χρόνια ελεύθερη ζωή. Τα σύνορα που χώριζαν το Δαμάσι μαζί με την βόρεια Ελλάδα από τη νότια Ελλάδα το 1881 ήταν: Μελούνα – Τρυπημένη – Λουτόμι – Γέφυρα τούρκικη (στον Πηνειό), απέναντι στο Γουντσιώτικο βουνό, γέφυρα Κουτσοχείρου.

Σημάδια των συνόρων αυτών είναι τα μέχρι σήμερα σωζόμενα τουρκικά φυλάκια (καζάρμες). Τρία φυλάκια υπάρχουν στο βουνό Προφήτης Ηλίας μέχρι τον Τιταρήσιο ποταμό σ’απόσταση ενός χιλιομέτρου περίπου η μία από την άλλη.

Απέναντι από τον Τιταρήσιο ποταμό (μετά το Μπουγάζι), επάνω στο βουνό Λουτόμι υπάρχουν τρια φυλάκια κι ένα στην τουρκογέφυρα (Πηνειό).

Όλο το χωριό ήταν τσιφλίκι Τούρκων Μπέηδων. Το τσιφλίκι του Δαμασίου ήταν πολύ μεγάλο. Συνορεύονταν με τα χωριά Ζάρκο, Κουτσόχειρο, Αμυγδαλέα (Γούνιτσα), Πλατανούλια, Τύρναβο, Γκουρτζιόβαλη (Βοτανοχώρι), Λεύκη (Σκόμπα), Δομένικο –Μυλόγουστα (Μεσοχώρι), Μεγάλο Ελευθεροχώρι.

Το Δαμάσι στα 1881 έμεινε σκλαβωμένο και αυτό ήταν μεγάλο κακό για τους Δαμασιώτες. Καταδικάστηκαν να μείνουν σκλάβοι άλλα 31 χρόνια. Από το 1881 μέχρι το 1912 που ελευθερώθηκε. Στις 5 Οκτωβρίου του 1912 ο Ελληνικός στρατός καταλαμβάνοντας σε λίγες ώρες τα συνοριακά φυλάκια εισέβαλε και στο Δαμάσι χωρίς αντίσταση. 500 χρόνια περίπου τουρκικής κατοχής του χωριού δεν στάθηκαν ικανά να αλλοιώσουν την ελληνική φυσιογνωμία της περιοχής και των κατοίκων της. Η παιδεία και η εκκλησία στάθηκαν αρωγοί στον πολύπαθο ελληνισμό.

Στις αρχές μάλιστα του 20ου αιώνα το Γυμνάσιο Λάρισας δέχεται και τους πρώτους μαθητές που κατάγονται από το Δαμάσι. Μετά την ίδρυση ξεχωριστής κοινότητας στο Δαμάσι, αφού αποσπάστηκε από το Βλαχογιάννη, το χωριό μαζί με το Δαμασούλι και με πληθυσμό το 1920 κοντά στις 2.000 (1977, Δαμάσι 1863 και Δαμασούλι 114) θα αποτελέσει βασικό οικονομικό και πνευματικό κέντρο της περιοχής στα νεότερα χρόνια του ελεύθερου βίου του.

Οι 1.517 μόνιμοι κάτοικοι του Δαμασίου εξασφαλίζουν το εισόδημά τους κυρίως από τη γεωργία (αμπελοκαλλιέργεια, κηπευτικά, οπωροφόρα) και την κτηνοτροφία. Σώζονται επίσης ερείπια παλιών νερόμυλων με παραδοσιακά υδροτριβεία. στην περιοχή ρέει ο Τιταρήσιος (Ξηριάς). Οι δυο αντικρινές κατάφυτες κορυφές «Βίγλα» και «Κάστρο Άγιων Θεοδώρων» με την πανοραμική θέα, χαρίζουν στιγμές χαλάρωσης και ξεκούρασης σον επισκέπτη. Οι εκκλησίες των Αγίου Νικολάου (πολιούχος), Αγίων Θεοδώρων, Αγίου Γεωργίου, Αγίας Παρασκεύης, Αγίου Κων/νου και Ελένης είναι αξιόλογες. Το Δαμάσι κοσμούν τα δυο γεφύρια «Γαλιγαύρας» και «Τιταρήσιου», μέσω των οποίων επιτυγχάνεται η καλύτερη επικοινωνία. Οι Δαμασιώτες διασκεδάζουν στα πανηγύρια των Αγίων Θεοδώρων στο κάστρο, Αγίου Νικολάου (6/12) και Αγίου Γεωργίου (23/4) στις ομώνυμες εκκλησίες.

Οι κάτοικοι αφήνονται στους ρυθμούς των τσάμικου, συρτού, τοπικών θεσσαλικών και ηπειρώτικων τραγουδιών. Επίσης, εορταστικό κλίμα δημιουργούν και οι εκδηλώσεις «Ελευθέρια», που πραγματοποιούνται στην πλατεία του χωριού στις 5/10, για την απελευθέρωση του χωριού από τους Τούρκους (5/10/1912), καθώς και στις 6/1 με πολιτιστικά δρώμενα και αναβίωση παραδοσιακών εθίμων (Λοκατσάρια-Καμήλα).

Εορταστικό πανδαιμόνιο επικρατεί και την Καθαρά Δευτέρα με το φαγοπότι, τις διάφορες καρναβαλιστικές εκδηλώσεις και με συμμετοχή πλήθους κόσμου. Στο χωριό δραστηριοποιούνται Εκπολιτιστικός-Μορφωτικός Σύλλογος, που αναλαμβάνει τις αντίστοιχες εκδηλώσεις, Αγροτικός Σύλλογος, με δρώμενα αγροτικού χαρακτήρα και «Α.Ο. Δαμασιακός» με ομάδα ποδοασφαίρου.

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΥΡΝΑΒΟΥ
Δημοτική Κοινότητα Τυρνάβου
Κριτήρι, το
Λυγαριά, η
Περίχωρα, τα
Τύρναβος, ο
Τοπική Κοινότητα Αργυροπουλείου
Άνω Αργυροπούλειον, το
Αργυροπούλειον, το
Βοτανοχώριον, το
Τοπική Κοινότητα Δαμασίου
Δαμάσιον, το
Δαμασούλιον, το
Τοπική Κοινότητα Δένδρων Τυρνάβου
Αγία Σοφία, η
Δένδρα, τα
Πλατανούλια, τα

Νομός Λάρισας: Δήμος, Κοινότητα

Αμπελακίων | Βερδικούσσας | Καρυάς | Τσαριτσάνης

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Λάρισας

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License

Δαμάσι Τυρνάβου

.