.

Ελλάδα

Περιφέρεια : Πελοποννήσου
Νομός : Ηλείας

Νομός Ηλείας

14 -- Δήμος Λάμπειας --

Ο Αστράς είναι μικρό χωριό του Νομού Ηλείας και σύμφωνα με το Πρόγραμμα Καλλικράτης από 1/1/2011 ανήκει στο Δήμο Αρχαίας Ολυμπίας[1]. Την περίοδο 1997-2010, βάσει του Σχεδίου Καποδίστριας, ανήκε στον πρώην Δήμο Λαμπείας ως έδρα του δημοτικού διαμερίσματος της πρώην κοινότητας Αστρά[2]. Εγγύς του χωριού και σε χαμηλότερο υψόμετρο βρίσκεται ο οικισμός Καλύβια Αστρά.

Από τον Αστρά οδηγεί ορεινός δασικός δρόμος, με εκπληκτική θέα στην περιοχή, προς το ιστορικό κεφαλοχώρι της Ηλείας και έδρα του ομώνυμου Δήμου Λαμπείας τη Λάμπεια (ή Λαμπεία ή Δίβρη).

Τοποθεσία

Το χωριό βρίσκεται σε υψόμετρο 800-900 μέτρων στις νότιες πλαγιές του Ερύμανθου, στα Λάμπεια Όρη[3]. Βρίσκεται ΒΔ της κοιλάδας που σχηματίζει ο ποταμός Ερύμανθος στον οποίο, στο ύψος του οικισμού Καλύβια Αστρά, χύνεται το Νουσαΐτικο ποτάμι που πηγάζει από τις πλαγιές της περιοχής.

To 1930 o ήλειος λογοτέχνης Θεόδωρος Ξύδης γράφει για το χωριό ομώνυμο ποίημα με το οποίο περιγράφονται τα φυσικά κάλη της περιοχής. Οι στίχοι του έχουν ως εξής[3]:

Αστρά, περήφανε Αστρά,
βαθιά θεμελιωμένε,
που καμαρώνεις άσειστος,
ωραίε κι αγριεμένε.

Κρύβεις απέθαντες ψυχές
μέσ’ στα πυκνά σου ελάτια
και δείχνεσαι στον ουρανό
σαν ουρανός με μάτια...

Αστρά, περήφανε Αστρά,
νεανικέ Αστρά μου,
της νιότης είσαι η νιότη συ
και της χαράς χαρά μου.

Με ποια γαλήνια προσευχή
που δένεται η ψυχή μου
στην τρυφερή, ρεμβαστική
κι εκστατική στιγμή μου!

Ιστορία

Στην περιοχή βρίσκεται, στην πλαγιά απέναντι από το χωριό και σε ύψος 840 μέτρων, το λαξεμένο στο βράχο ξωκκλήσι του Αη-Γιάννη, που είναι γνωστότερο ως το Ασκητήριο της Νουσάς ή ως Σκήτη της Νουσάς, το οποίο χρονολογείται πιθανότατα στον 10ο αιώνα, και εορτάζει στις 29 Αυγούστου ενώ γίνεται και σχετικό πανηγύρι. Εγγύς του οικισμού Καλύβια Αστρά, έχουν έρθει στο φως κεραμικά και ειδώλια από την περίοδο της αρχαιότητας[4][3][5].

Κατά τη βενετική απoγραφή Grimani του 1700 το χωριό είχε 174 κατοίκους πληθυσμό και συγκεκριμένα 34 οικογένειες (92 άντρες και 82 γυναίκες)[6].

Το χωριό είχε συμμετοχή στις επιχειρήσεις του ελληνικού αγώνα της ανεξαρτησίας από την οθωμανική διοίκηση. Ενδεικτικά, κάποια ονόματα αγωνιστών της περιοχής: Νικόλαος Κούλης, Χρύσανθος Κούλης, Κων/νος Σταθόπουλος, Αγγελής Μακρής, Βασίλειος Μακρής κ.ά.[7]

Το 1835 με τη δημιουργία του τότε Δήμου Λαμπείας, το χωριό αποτέλεσε τμήμα του και είχε 448 κατοίκους, ενώ κατά την απογραφή του 1851 είχε 486 κατοίκους[8]. Στα 1885 αναφέρεται ότι ο οικισμός απείχε τότε μιάμιση ώρα δρόμο από τη Δίβρη, την έδρα του τότε Δήμου Λαμπείας στον οποίο ανήκε διοικητικά[9].

Το χωριό ονομαζόταν παλιότερα Νουσά, αλλά μετονομάστηκε σε Αστράς στις 19/07/1928[10][1], ενώ με το ΦΕΚ 156Α της 08/08/1928 μετονομάστηκε και η πρώην κοινότητα Νουσά σε κοινότητα Αστρά[2]. Η πρώην κοινότητα Νουσά είχε συσταθεί με το ΦΕΚ 256Α της 28/08/1912[2] σύμφωνα με το νόμο "Περί συστάσεως Δήμων και Κοινοτήτων"[8]. Το παλιό όνομα του χωριού είναι πιθανότατα σλάβικης προέλευσης[11]. Το όνομα Αστράς προέρχεται από το όνομα του όρους στις πλαγιές του οποίου βρίσκεται το χωριό, όρος-παρακλάδι του Ερύμανθου προς την Ηλεία, το οποίο στην αρχαιότητα ονομαζόταν Αστερίων[12].
Δημογραφικά στοιχεία

Κατά την απογραφή του 2001 η Κοινότητα Αστρά είχε 407 κατοίκους[13] ενώ ο Αστράς 196[14]. Κατά την Απογραφή του 2011 η Κοινότητα Αστρά είχε 265 μόνιμους κατοίκους ενώ ο Αστράς 132[15].

Λοιπά στοιχεία

Τον Αστρά έχουν ως αναφορά ο Σύλλογος Αστραίων Αθήνας και ο Σύλλογος Αστραίων Πάτρας[16]. Κύριος ναός του χωριού, και πολιούχος, είναι ο Άγιος Γεώργιος. Στην ευρύτερη περιοχή του χωριού, πέρα από τη Σκήτη της Νουσάς, βρίσκονται αρκετά ξωκκλήσια όπως λ.χ. οι Άγιοι Θεόδωροι, ο Άγιος Αθανάσιος κ.λπ. Κύρια δραστηριότητα των κατοίκων του είναι η κτηνοτροφία και η γεωργία.
Παραπομπές

Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Αστρά Ηλείας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 10/07/2011.
Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Αστρά Ηλείας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 10/07/2011.
Βλ. Ιστοσελίδα σχετική με τον Δήμο Λαμπείας, lampianet.gr. Ανακτήθηκε: 10/07/2011.
Βλ. σύντομο χρονικό σημείωμα για τον Αστρά στην Επίσημη ιστοσελίδα Δήμου Λαμπείας. Ανακτήθηκε: 10/07/2011.
Αναστόπουλος 2001, σελ. 185, 187
Αναστόπουλος 2001, σελ. 185
Αναστόπουλος 2001, σελ. 185-186
Αναστόπουλος 2001, σελ. 186
Νουχάκης 1885, σελ. 70
Πανδέκτης - Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας, pandektis.ekt.gr. Ανακτήθηκε: 10/07/2011.
Αναστόπουλος 2001, σελ. 187
Εγκυκλοπαίδεια Υδρία-Cambridge-Ήλιος, τ.2, σελ. 609
Βλ. σχετικά στην Επίσημη ιστοσελίδα Δήμου Λαμπείας. Ανακτήθηκε: 10/07/2011.
Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001, Αθήνα 2004. ISSN 960-86704-8-9.
ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Μόνιμος πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2011

Δήμος Λάμπειας, erymanthos.eu. Ανακτήθηκε: 08/09/2016.

Πηγές

Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012)
Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001, Αθήνα 2004. ISSN 960-86704-8-9.
Νέος χωρογραφικός πίναξ. Συνταχθείς και εκδοθείς εγκρίσει του Υπουργείου των Στρατιωτικών υπό Ιωάννου Εμ. Νουχάκη ανθυπασπιστού του Πεζικού, Εκ του Τυπογραφείου του Υπουργείου των Στρατιωτικών, Εν Αθήναις 1885

Βιβλιογραφία

Εγκυκλοπαίδεια Υδρία-Cambridge-Ήλιος, τ.2, Εκδόσεις ΤΕΣΣΕΡΑ ΕΨΙΛΟΝ, Αθήνα 1991, λήμμα Αστράς (σελ. 609). ISBN 960-7190-02-5
Νίκος Β. Αναστόπουλος, "Αστράς (Νουσά)" στο Πολιτιστικός Αναπτυξιακός Σύνδεσμος "ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ", Τα χωριά νότια του Ερυμάνθου, Εκδόσεις Κόμβος, Αθήνα 2001, σελ. 185-188 [αναδημοσίευση από το περιοδικό Δίβρη]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δήμος Λάμπειας, erymanthos.eu. Ανακτήθηκε: 08/09/2016.
Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Αστρά Ηλείας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 10/07/2011.
Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Αστρά Ηλείας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 10/07/2011.
Επίσημη ιστοσελίδα Δήμου Λαμπείας. Ανακτήθηκε: 10/07/2011.
Ιστοσελίδα σχετική με τον Δήμο Λαμπείας, lampianet.gr. Ανακτήθηκε: 10/07/2011.
Αστράς Ηλείας, moriasnow.gr
Αστράς, wikimapia.org

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΛΑΜΠΕΙΑΣ
Τοπική Κοινότητα Αστρά
Αστράς, ο
Καλύβια Αστρά, τα
Τοπική Κοινότητα Λαμπείας
Αμυγδαλή, η
Λάμπεια, η
Τοπική Κοινότητα Ορεινής
Ορεινή, η
Παλιοφυτιά, η

Νομός Ηλείας: Δήμος

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Ηλείας

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License