.

Ελλάδα

Περιφέρεια : Κρήτης
Νομός : Ηρακλείου

Νομός Ηρακλείου Δήμος Γόρτυνας

Grafik1

Οι Άγιοι Δέκα είναι χωριό της επαρχίας Καινουρίου του Νομού Ηρακλείου Κρήτης. Βρίσκεται στο 48ο χιλιόμετρο του οδικού άξονα Ηρακλείου-Μοιρών και αποτελεί την έδρα του δήμου Γόρτυνας.

Το χωριό είναι χτισμένο σε κατάφυτο ύψωμα με θαυμάσια θέα ανάμεσα σε ελαιώνες, στη βόρεια πλευρά της πεδιάδας της Μεσσαράς, πάνω σε ερείπια της αρχαίας Γόρτυνας. Πιθανολογείται μάλιστα ότι εκεί βρισκόταν το νεκροταφείο της Γόρτυνας. Άλλωστε πολλά από τα σπίτια του χωριού έχουν χτιστεί με οικοδομικό υλικό από τα ερείπια της αρχαίας πόλης. Στο Μικρό Μουσείο της Γόρτυνας εκθέτονται ευρήματα της περιοχής.

View Larger Map

Ονομασία

Το χωριό οφείλει το όνομά του στους δέκα κρητικούς χριστιανούς, που μαρτύρησαν εκεί στη διάρκεια των διωγμών του αυτοκράτορα Δεκίου το 250 μ.Χ. Στο σημείο όπου μαρτύρησαν, υπάρχουν σήμερα οι τάφοι των Αγίων Δέκα και ο ναός της Αγίας Λίμνης. Το μάρμαρο που γονάτισαν οι Άγιοι Δέκα για να αποκεφαλιστούν, φυλάσσετται σε ειδική προθήκη στο Μητροπολιτικό Ναό του χωριού. Αξίζει να σημειωθεί ότι πάνω στο μάρμαρο είναι αποτυπωμένες οι γονοτιές όλων των Αγίων.

Υποδομή

Εξαιτίας της θέσης τους, η συγκοινωνία με το Ηράκλειο είναι πολύ πυκνή. Οι Άγιοι Δέκα έχουν αστυνομικό σταθμό, αγροτικό ιατρείο, ταχυδρομείο και τηλεπικοινωνιακό κέντρο, Σύλλογο Κυριών και το αθλητικό σωματείο, με το όνομα "Η Γόρτυς". Μέσα στο χωριό βρίσκεται ο αρχαίος ναός των Αγίων Δέκα και στη θέση Αγιά Λίμνη το παρεκκλήσι των Αγίων Δέκα, όπου μέσα στις στοές βρίσκονται οι τάφοι τους.

Στα νοτιοδυτικά του χωριού βρίσκεται το Φυλακείον, όπου φυλάσσονται αγάλματα, επιγραφές και γλυπτά ευρήματα από την αρχαία Γόρτυνα.

Ιστορικά στοιχεία

Σε χάρτες και έγγραφα του 1583 ο οικισμός αναφέρεται με την ονομασία Agius Dheca και με 308 κατοίκους.

Από το χωριό καταγόταν η οικογένεια επαναστατών του Μαλικούτη. Σημαντικοί οπλαρχηγοί ήταν ο Νικόλαος (ο οποίος εκτέλεσε το γενίτσαρο της Μεσαράς Αγριολίδη και αργότερα σκοτώθηκε ο ίδιος και διασύρθηκε από τους Τούρκους), ο Μιχαήλ και ο Μανούσος.

Κατά την περίοδο που ήταν επίσκοπος ο Βασίλειος Μαρκάκης και μέχρι το 1945, οπότε και έγινε Μητροπολίτης Κρήτης, το χωριό υπήρξε έδρα της επισκοπής Αρκαδίας. Ο ίδιος δώρισε το ιδιόκτητο μέγαρο της επισκοπής στον ΕΟΤ και έκτοτε χρησιμοποιείται ως τουριστικός ξενώνας, με την ονομασία "Βασιλείου Μέλαθρον".

Βιβλιογραφία

* Ο Νομός Ηρακλείου, έκδοση Νομαρχίας Ηρακλείου.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επίσημη ιστοσελίδα της ενορίας Αγ. Δέκα

Δημοτική Ενότητα Γόρτυνας
Τοπική Κοινότητα Αγίου Κυρίλλου
Άγιος Κύριλλος, ο
Γερόκαμπος, ο
Τοπική Κοινότητα Αγίων Δέκα
Άγιοι Δέκα, οι
Βουρβουλίτης, ο
Τοπική Κοινότητα Αμπελούζου
Αμπελούζος, ο
Τοπική Κοινότητα Απεσωκαρίου
Απεσωκάριον, το
Τοπική Κοινότητα Βαγιονιάς
Βαγιονιά, η
Κουμάσα, η
Λούκια, η
Τοπική Κοινότητα Βασιλικής
Βασιλική, η
Κανδήλα, η
Τοπική Κοινότητα Βασιλικών Ανωγείων
Βασιλικά Ανώγεια, τα
Φλαθιάκαι, αι
Τοπική Κοινότητα Γκαγκαλών
Βαλής, ο
Γκαγκάλαι, αι
Τοπική Κοινότητα Μητροπόλεως
Μητρόπολις, η
Τοπική Κοινότητα Μιαμούς
Αγία Μαρίνα, η
Δυσκός, ο
Κρότος, ο
Λέντας, ο
Μιαμού, η
Παπαδογιάννης, ο
Τοπική Κοινότητα Πλατάνου
Πλάτανος, ο
Τρυπητά, τα
Τοπική Κοινότητα Πλώρας
Πλώρα, η
Τοπική Κοινότητα Χουστουλιανών
Χουστουλιανά, τα

Νομός Ηρακλείου : Δήμος

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης Διοικητική διαίρεση νομού Ηρακλείου.

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License

Άγιοι Δέκα Ηρακλείου

.