.
Περιφέρεια : Βορείου Αιγαίου
Νομός : Λέσβου
-- Δήμος Αγιάσου --
Η Αγιάσος είναι κωμόπολη του νομού Λέσβου. Είναι χτισμένη στο εσωτερικό του νησιού στις πλαγιές του όρους Όλυμπος σε υψόμετρο 460 μέτρων. Αποτελούσε έδρα του ομώνυμου δήμου μέχρι την καταργησή του το 2010. Πλέον ανήκει διοικητικά στο δήμο Λέσβου. Σύμφωνα με την απογραφή του 2001 έχει πληθυσμό 2.498 κατοίκους.
Η Αγιάσος διατηρεί αναλλοίωτα στοιχεία παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και έχει ανακηρυχθεί παραδοσιακός οικισμός. Παρόλο που δεν είναι παραθαλάσσιος οικισμός, έχει μεγάλη τουριστική κίνηση κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Η Αγιάσος από το όρος Όλυμπος
Στην Αγιάσο βρίσκεται η εκκλησία της Παναγίας της Αγιάσου, η οποία γιορτάζει το Δεκαπενταύγουστο. Γίνεται μεγάλο πανηγύρι, ενώ κάτοικοι από όλο το νησί της Λέσβου συρρέουν στην Αγιάσο, ακόμη και διανύοντας τη διαδρομή με τα πόδια. Το μοναστήρι χτίστηκε για να στεγάσει την εικόνα που μετέφερε ο μοναχός Αγάθωνας από την Ιερουσαλήμ. Από την επιγραφή που έφερε η εικόνα («ΜΗΤΗΡ ΘΕΟΥ ΑΓΙΑ ΣΙΩΝ») προέρχεται το όνομα της Αγιάσου. Η φράση Αγία Σιών με την οποία συνήθιζαν να χαρακτηρίζουν την εικόνα και το μοναστήρι οι προσκυνητές παραφθάρθηκε σε Αγιασων και στη συνέχεια σε Αγιάσος. [1]
Περιβάλλουσα φύση
Η περιβάλλουσα φύση της Αγιάσου αποτελεί έναν απ' τους πιο σημαντικούς προστατευόμενους δασικούς πλούτους του νησιού κι εφόσον όλη η περιοχή του όρους Όλυμπος και του κόλπου Γέρας, συγκαταλέγονται στο δίκτυο Natura 2000. Η βλάστηση της περιοχής αποτελείται από εκτεταμένα δάση τραχείας πεύκης (pinus brutia) στα δυτικά του οικισμού, ενώ στις νότιες παρυφές του ξεκινάει ο περίφημος καστανιώνας της Αγιάσου αποτελούμενος από την κοινή castanea sativa, ο οποίος είναι ο μοναδικός που αποτελεί σημαντική δασική έκταση πάνω στο νησί (υπάρχει και μια σημαντική παραποτάμια συστάδα από καστανιές στην Πτερούντα Λέσβου, στο δυτικό τμήμα του νησιού). Η εκεί ύπαρξη του καστανιώνα της Αγιάσου, δίνει την αφορμή κάθε χρόνο, τέλη Οκτωβρίου με αρχές Νοεμβρίου στον οικισμό να διοργανώνει τη Γιορτή του Κάστανου και ταυτόχρονα μια περιπατητική εξόρμηση μέσα στον καστανιώνα. Στη συνέχεια πιο νότια αυτού του δάσους, συναντάμε μερικές ομάδες από μαύρη πεύκη (pinus nigra) και τέλος από το βόρειο τμήμα του οικισμού ξεκινάνε οι απέραντοι ελαιώνες του νησιού. Εκτός από τις δασικές εκτάσεις, η βλάστηση αποτελείται φυσικά και από την κοινή θαμνώδη μεσογειακή βλάστηση που αποτελείται κυρίως από πουρνάρια και κουμαριές, αμιγής ή ανάμεικτη με την δενδρώδη δασική και επίσης από βλάστηση πλατάνου, λεύκας και καρυδιάς στους χειμάρρους. Τέλος στα ανατολικά υπάρχουν καλλιεργημένες εκτάσεις με διάφορα οπωροφόρα δέντρα που ευδοκιμούν στο ορεινό κλίμα της Αγιάσου, όπως: μηλιές, αχλαδιές, ροδακινιές και κερασιές. Η πανίδα της περιοχής αποτελείται από πολλά είδη πουλιών και κάποια εισαγόμενα ελάφια, ενώ τα τελευταία χρόνια έγινε και εισαγωγή αγριογούρουνων τα οποία αναπαράχθηκαν επικίνδυνα γρήγορα, με αποτέλεσμα την επιτακτική επιβολή κυνηγιού από τον τοπικό κυνηγετικό σύλλογο, για έλεγχο του πληθυσμού τους.
Ιστορικές αναφορές
Πηγή: Παναγιώτης Παρασκευαΐδης 1973. "Οι περιηγηταί για τη Λέσβο." Σελίδες 37, 101, 103, 112
Ο Άγγλος περιηγητής Richard Pecocke (1704-1765) επισκέπτεται τη Μυτιλήνη το 1739 και στο βιβλίο του "Περιγραφή της ανατολής", Λονδίνο 1745 (Pococke Richard "A description of the East" London 1745 volume b, page 15),αναφέρει για την Αγιάσο "Στα νοτιοδυτικά, πάνω στα βουνά είναι ένα μεγάλο χωριό πολύ πλούσιο, που λέγεται Αγιάσος, που παράγει λάδι και ρετσίνι για τον στόλο του Σουλτάνου".
Ο υποπρόξενος της Αγγλίας στη Μυτιλήνη Charles Newton (1816-1894) επισκέπτεται την Αγιάσο στις 30 Σεπτεβρίου 1852 και αναφέρει (Newton Charles 1865 "Travels and discoveries in the Levant" London (2 volumes)") Με το φίλο μου τον κ. Hughes, ακόλουθο της πρεσβείας στην Κωνσταντινούπολη κάναμε μια τριήμερη εκδρομή. Φτάσαμε σε ένα γραφικό μέρος την Καρήνη, όπου σε μια τετράγωνη δεξαμενή χυνόταν το πιο άφθονο και καθαρό νερό. Ένα γύρω τριάντα πλάτανοι με κορμούς κουλουριασμένους με μύρια φανταστικά σχήματα. Εδώ καθίσαμε λίγο και βρέξαμε τα ψωμιά μας στην πηγή και τι ευχάριστο, σκεφτήκαμε, ότι το μέρος ήταν πολύ μακριά από τους Cockneys (Λοινδρέζους) κι η ησυχία του ποτέ δεν βεβηλωνόταν απ΄ τον ήχο των φελών της σαμπάνιας και τον θόρυβο των μαχαιριών και πηρουνιών των Ευρωπαικών πικ-νικ. Φτάσαμε στην Αγιάσο. Οι δρόμοι είναι στενοί, απότομοι, σκοτεινοί με ρείθρο στη μέση και πεζοδρόμια στα πλάγια για τους διαβάτες. Από πάνω κρέμονται ξύλινα σπίτια που μόλις αφήνουν να φανή μια λουρίδα από ουρανό. Θυμίζει Ευρωπαϊκή μεσαιωνική πόλη. Το κονάκι του Αγά εδώ είναι μια κακή απομίμηση του κονακιού του πασά στην πρωτεύουσα. Φιλοξενηθήκαμε από ένα Έλληνα. Για να πληθούμε κανάτια και λεκάνες, καθώς τα ξέρουμε, είναι άγνωστα. Ούτε μια οδοντόβρουτσα είναι δυνατόν να βρεθή στην πόλη Μυτιλήνη αν και έχη απ' ευθείας εμπόριο με την Ευρώπη. Ανεβήκαμε με τον Αγά και τους προύχοντες στον Όλυμπο το άλλο πρωί, μαζί με πολλούς υπηρέτες. ΄Ένας κρατούσε την ομπρέλα του Αγά, άλλος το τουφέκι του, άλλος την πίπα του, θαρρείς κι ήταν Σατράπης της Ασσυρίας. Κάναμε μιάμιση ώρα να φτάσουμε στην κορυφή." Ο ίδιος συγγραφέας στις 20 Ιουλίου 1855 αναφέρει "Στο πανηγύρι της Αγιάσου μαζεύεται πολύς κόσμος κι απ΄ τα γύρω νησιά και τη Μ. Ασία. Οι γυναίκες επιτρέπονται να κοιμηθούν στην εκκλησία. Μπαίνοντας μέσα βρήκα ένα πλήθος να κάθεται στα πεζούλια τρώγοντας και πίνοντας. Όταν έρχεται ο Αρχιεπίσκοπος διώχνει αυτόν τον profanum vulgus. Η Παναγία έχει πολλά αφιερώματα. Οι Ιερείς πληρώνονται από αυτά και τα υπόλοιπα ξοδεύονται σε δημόσια έργα. Πολλοί άρρωστοι κοιμούνται μέσα στην εκκλησία το Σαββατόβραδο για να θεραπευθούν "
O Bouan μέλος της Γαλλικής σχολής Αθηνών στην έκθεση του προς το Γαλλικό υπουργείο παιδείας ("Rapport adresse en 1855 a M le Ministre de l' instruction publique sur La topographie et l' histoire se l' ile de Lesbos" Anrchives des Missions Scientifiques vol E Paris 1856") αναφέρει "Η Αγιάσος έχει 1000 περίπου σπίτια. Οι μόνοι Τούρκοι είναι ο Αγάς κι οι στρατιώτες του. Η θέση της είναι θελκτική και όλα είναι μοναδικά. Τα βουνά γύρω είναι καλλιεργημένα μέχρι την κορυφή τους. Είναι το σημαντικότερο χωριό του νησιού μετά τη Μυτιλήνη. Δεν έχει αρχαιότητες. Όλοι οι πιστοί της Λέσβου και της Μικρασιατικής παραλίας δίνουν το ραντεβού τους εδώ στις 15 Αυγούστου στην εκκλησία της Παναγιάς, που χτίστηκε τον 15ο αιώνα. Πολλά τα θαύματά της. Οι ανίατοι άρρωστοι μένουν 40 ημερόνυχτα μέσα κει και φεύγουν τελείως θεραπευμένοι, λένε οι κάτοικοι. Είδα με τα μάτια μου τρεις δυστυχισμένους ξαπλωμένους πάνω σε παλιοκρέββατα μέσα στην εκκλησία. Περίμεναν με πίστη την 40η ημέρα που θα τους έδινε την υγειά τους.... Οι Γενουάτες έχτισαν πάνω σε ένα απότομο λόφο ένα φρούριο, που οι κάτοικοι αποφεύγουν να συστήσουν στους ταξιδιώτες την επίσκεψη με την ελπίδα να μη βρουν εκεί τους θησαυρούς των παλιών Ηγεμόνων τους."
Ο Άγγλος κληρικός Henry Tozer Υφηγητής κολλεγίου της Οξφόρδης και συγγραφέας αναφέρει (Tozer Henry "" The islands of the Aegean" Oxford 1890 p. 119) στις 28 Μαρτίου 1886 "Την επαύριο νοικιάσαμε άλογα και σε 5 ώρες φτάσαμε στην Αγιάσο. Η ελιά είναι ο βασιλιάς της Λέσβου, όπως το μπαμπάκι του Μάντσεστερ. Απ΄το λάδι οι Τούρκοι ονομάζουν το νησί "Κήπο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας". Η Αγιάσος έχει 7-8 χιλ. κατοίκους. Πριν 8 χρόνια μεγάλο μέρος κάηκε αλλά ξαναχτίστηκε, αν και μερικά σπίτια δεν αποπερατώθηκαν ακόμα. Το κλασικό πνεύμα, που τόσο πλατιά απλώνεται στην Ελλάδα δεν έφτασε ως εδώ, ο Όλυμπος τους είναι γνωστός ως Άγιος Ηλίας, η Ίδη που φαίνεται απέναντι είναι γνωστή με το Τούρκικο Καζ-νταγ. Ο Άγιος Ηλίας συνεδέθη με το Ελληνικό βουνό εξ αιτίας της ετυμολογικής συγγένειας του με τον ήλιο. Ανεβήκαμε στον Όλυμπο και θαυμάσαμε την από κει θέα. Στην Αγιάσο μετά συναντηθήκαμε με τον Αγγλομαθή Προκόπη Κωνσταντινίδη που είχε ζήσει στην Αυστραλία και Λονδίνο..."
Πηγή: Οικονόμου Σ. Τάξη, 1909. «Συνοπτική ιστορία και τοπογραφία της Λέσβου». Κάιρο, εκ του τυπογραφείου Ι. Πολίτου, Σελίδα 96
… Η κοινότης αύτη [Αγιάσος] χάρις εις την φιλεργίαν και λιτότητα των κατοίκων αυτής, προάγεται καθ΄ εκάστην οικονομικώς, κατορθώσασα συν τοις άλλοις, τα πλείστα των κτημάτων πέριξ αυτής τόπων να περιέλθωσιν εξ αγοράς εις την κατοχήν και κυριότητα αυτής. --StavrosChatzifotis 09:09, 8 Οκτωβρίου 2011 (UTC)
Παραπομπές
↑ Δήμος Αγιάσου, η ιστορία του χωριού
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Η Παναγία της Αγιάσου
Αγιάσος, Λέσβος
Πληροφορίες για το το δήμο Αγιάσου από την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου
Αγιάσος Μυτιλήνης (Αρχείο ντοκιμαντέρ της Ε.Ρ.Τ.)
| Δημοτική Ενότητα Αγιάσου |
|---|
| Δημοτική Κοινότητα Αγιάσου |
| Αγιάσος, η |
| Καρήνη, η |
| Μεγάλη Λίμνη, η |
| Σανατόριον, το |
Νομός Λέσβου : Δήμος, Κοινότητα Μυτιλήνης | Αγίας Παρασκευής | Αγιάσου | Ατσικής | Γέρας | Ερεσού-Αντίσσης | Ευεργέτουλα | Καλλονής | Λουτροπόλεως Θερμής | Μανταμάδου | Μήθυμνας | Μούδρου | Μύρινας | Νέας Κούταλης | Πέτρας | Πλωμαρίου | Πολιχνίτου Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης Διοικητική διαίρεση νομού Λέσβου |
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
