Η Αγία Άννα είναι οικισμός της τοπικής και δημοτικής ενότητας Νεστορίου, του δήμου Νεστορίου, της περιφερειακής ενότητας (τέως νομού) Καστοριάς, στην περιφέρεια περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας.[1] Πριν το πρόγραμμα Καλλικράτης και το σχέδιο Καποδίστριας, ανήκε στην επαρχία και νομό Καστοριάς, στο γεωγραφικό διαμέρισμα Μακεδονίας.[2] Μέχρι το 1928, ο οικισμός ονομαζόταν Ραδιγκόσδη και ανήκε στο νομό Φλωρίνης (όπου υπαγόταν ολόκληρος ο νομός Καστοριάς ως επαρχία).[3]

Κοντά στην Αγία Άννα βρισκόταν το εγκαταλειμμένο σήμερα χωριό Τσούκα, πλάι στο οποίο υψώνεται ένας ψηλός κωνικός λόφος (γνωστός με την ονομασία «Κάστρο»), όπου βρέθηκαν λείψανα (ανάγλυφα, επιγραφές κ. ά.) σημαντικού αρχαίου οικισμού, που η ακρόπολή του ήταν χτισμένη στην κορυφή του λόφου. Επίσης, ίχνη ενός μικρότερου ρωμαϊκού οικισμού έχουν επισημανθεί σ' ένα μικρό απόκρημνο λόφο, που βρίσκεται σε απόσταση μόλις 300 μ. από τον Αλιάκμονα ποταμό και συγκεκριμένα στη διασταύρωση των δρόμων Καστοριάς, Νεστορίου και Αγίας Άννας[4].

Γεωγραφία

Η Αγία Άννα βρίσκεται στο δυτικοκεντρικό τμήμα του νομού, σε ορεινή θέση του ΒΑ. Βοΐου, που δεσπόζει στην αριστερή όχθη του ποταμού Αλιάκμονα, δίπλα στο Νεστόριο. Είναι κτισμένη σε μέσο σταθμικό υψόμετρο 840 και απέχει από την Καστοριά, 25 χλμ. περίπου, προς τα ΝΔ.[5][6][7]

Ιστορία

Παραδοσιακά στον οικισμό κατοικούσαν Έλληνες Σλαβόφωνοι. Στις 29 Απριλίου του 1943, παρά το γεγονός πως η Αγία Άννα ήταν πατρίδα διακεκριμένου στελέχους της βουλγαρικής δοσιλογικής οργάνωσης Οχράνα[8] και παρά το ότι αυτή φαίνεται να διέθετε εκεί ερείσματα[9], οι ιταλικές δυνάμεις Κατοχής συνεπικουρούμενες από ένοπλους της εν λόγω οργάνωσης επιτέθηκαν στο χωριό ως αντίποινα για τη δράση των Ελλήνων ανταρτών στην ευρύτερη περιοχή του νομού Καστοριάς. Αποτέλεσμα της επιδρομής ήταν η πυρπόληση του οικισμού, η εκτέλεση 16 κατοίκων από τους Ιταλούς στρατιώτες και η λεηλασία των υπαρχόντων τους από τους Οχρανίτες.[10] Αργότερα η Αγία Άννα περιήλθε στα εδάφη που ήλεγχε ο ΕΛΑΣ με την πλειοψηφία των κατοίκων να συμμετέχει στην αντάρτικη οργάνωση.[11]

Λόγω των καταστροφών που υπέστη η Αγία Άννα κατά τη διάρκεια της Κατοχής, τον Οκτώβριο του 1945 οι κάτοικοί της που είχαν μείνει άστεγοι προχώρησαν από κοινού με κατοίκους άλλων χωριών σε έκκληση προς τις αρχές για βοήθεια.[12] Την άνοιξη του 1948, κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου, μεγάλο μέρος του πληθυσμού κατευθύνθηκε με τη συνδρομή του ΔΣΕ μέσω του όρους Γράμμου στην Αλβανία.[13]
Πληθυσμιακά στοιχεία

Απογραφή	1928	1940	1951	1961	1971	1981	1991	2001	2011
Πληθυσμός	129[14]	152[14]	46[14]	112[14]	83[14]	60[14]	55[14]	70	59[15

Διοικητικές μεταβολές μέχρι τον «Καλλικράτη»

Με το ΦΕΚ 215Α – 09/12/1963, ο οικισμός αποσπάστηκε από την κοινότητα Ομορφοκκλησιάς και προσαρτήθηκε στην κοινότητα Νεστορίου.

Αξιοθέατα

Η Μονή Ταξιαρχών-Τσούκας, του 1254, κτισμένη πάνω σε αρχαία ερείπια και διαλυμένη σήμερα. Παρακείμενο σπήλαιο μεγάλου βάθους, είχε χρησιμοποιηθεί ως καταφύγιο των μοναχών και των κατοίκων σε διάφορες εχθρικές επιδρομές.[16]
Η εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής.
Ο καταρράκτης στον Στενοπόταμο, μικρό παραπόταμο του Αλιάκμονα, απέναντι από τη Μονή.

Παραπομπές

statistics.gr
Πάπυρος Λαρούς
eetaa.gr
[1] Δημ. Κ. Σαμσάρης, Ιστορική γεωγραφία της ρωμαϊκής επαρχίας Μακεδονίας (Το τμήμα της σημερινής Δυτικής Μακεδονίας), Θεσσαλονίκη 1989 (Έκδοση της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών), σ. 154-155. ISBN 960-7265-01-7.
Εκδόσεις «Ελλάδα»
Δομή
«Διακοπές»
Νίκος Μαραντζίδης (επιμ.), Οι άλλοι καπετάνιοι, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2007, σελ. 217-218.
Ιωάννου Σ. Κολιοπούλου, Λεηλασία φρονημάτων, εκδόσεις Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1996, έκδοση β', τόμος Α', σελ. 56.
Μπελεγάκη, Όλγα (2012). Τολούδη, Φωτεινή Ι., επιμ. «Ο ιταλικός παράγοντας και η ίδρυση του «βουλγαρομακεδονικού κομιτάτου παρά τω άξωνι» στη Δυτική Μακεδονία (Μάρτιος-Οκτώβριος 1943)». ΛΒ΄ Πανελλήνιο Ιστορικό Συνέδριο, 27-29 Μαΐου 2011, Πρακτικά (Θεσσαλονίκη: Ελληνική Ιστορική Εταιρεία): 168. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2016.
Ραϋμόνδος Αλβανός, 2005, σελ. 259.
Ιωάννου Σ. Κολιοπούλου, Λεηλασία φρονημάτων, εκδόσεις Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1995, τόμος Β', σελ. 52.
Κολιοπούλου, 1995, τόμος Β', σελ. 189.
Μιχαήλ Σταματελάτος - Φωτεινή Βαμβά Σταματελάτου, Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας, ΤΑ ΝΕΑ, 2012, Α' τόμος, σ. 4.
[2]

http://kastoria.wifi-192.gr/catalog/poi_culture/9/48

Πηγές

Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006
Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, εκδ. 1963
Εγκυκλοπαίδεια Δομή, 2002-4
Οργανισμός εκδόσεων «Ελλάδα», χάρτες (Βαρελάς)
Περιοδικό «Διακοπές», εκδ. Δ.Ο.Λ., 2010
Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΣΑ)
http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/General/
eetaa.gr

Νομός Καστοριάς : Δήμος, Κοινότητα Καστοριάς | Αγίας Τριάδος | Αγίων Αναργύρων | Ακριτών | Αλιάκμονα | Βιτσίου | Ίωνος Δραγούμη | Κλεισούρας | Κορεστίων | Μακεδνών | Νεστορίου | Ορεστίδος Αρρένων | Γράμου | Καστρακίου Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Καστοριάς