Το Νεστόριο είναι χωριό της Περιφερειακής Ενότητας Καστοριάς στη Μακεδονία.[1] Βρίσκεται σε απόσταση 25 χλμ. νοτιοδυτικά από την Καστοριά. Χωρίζεται σε Άνω Νεστόριο και Κάτω Νεστόριο. Το Κάτω Νεστόριο φτάνει μέχρι τον ποταμό Αλιάκμονα. Βρίσκεται σε μια πλαγιά του Γράμμου, σε υψόμετρο 890 μέτρα κι έχει πληθυσμό 964 κατοίκους (απογραφή 2011).[2] Έχει ειρηνοδικείο, επιθεώρηση δημοτικής εκπαίδευσης και εφορία. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία. Είναι έδρα του Δήμου Νεστορίου, που περιλαμβάνει τις δημοτικές ενότητες Ακριτών, Αρρένων, Γράμου και Νεστορίου. Κατά την απογραφή του 2011, ο πληθυσμός του δήμου Νεστορίου ήταν 2.646 κάτοικοι.[2]

Αξιοθέατα

Πλάι στο Κάτω Νεστόριο βρέθηκαν λείψανα αρχαίου οικισμού, που ήταν χτισμένος στη νότια πλαγιά του λόφου «Κάστρο».[3] Ανατολικά του Νεστορίου και του στρατιωτικού νεκροταφείου, σε υψόμετρο 1.017 μέτρα βρίσκεται μια φυσική ακρόπολη που για αιώνες αποτέλεσε αμυντικό οχυρό στις επιδρομές εναντίον της περιοχής και ονομάζεται «Κάστρο» ή «Καϊλάς». Διαθέτει πανοραμική θέα και στο εξωκλήσι της Αγίας Τριάδας που υπάρχει κάθε χρόνο του Αγίου Πνεύματος γίνεται μεγάλο πανηγύρι, με χορούς και τραγούδια.[4]

Υπάρχουν ως αξιοθέατα η εκκλησία των Ταξιαρχών η οποία είναι τρίκλιτη βασιλική κτισμένη το 1858 και διακοσμημένη με αξιόλογο ξυλόγλυπτο τέμπλο και η Κοίμηση της Θεοτόκου, η παλαιότερη εκκλησία του οικισμού, του 1816 με χαρακτηριστικό πολυγωνικό πέτρινο καμπαναριό, παλιές εικόνες εκκλησιαστικά βιβλία του 18ου και 19ου αιώνα. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν ο πέτρινος νερόμυλος του 19ου αιώνα με τις μυλόπετρες στις δυο νεροτριβές[5] και το μοναστήρι της Παναγίας της Τσούκας στην γειτονική Αγία Άννα που από το 1961 έχει κηρυχθεί ιστορικό και διατηρητέο μνημείο.[6]

Ιστορία

Σύμφωνα με την αρχαία ελληνική μυθολογία, ο Νέστωρ και ο Ορέστης, γιοι του Βασιλιά Αγαμέμνονα, κατέφυγαν στην περιοχή από τον φόβο των αντιποίνων, ύστερα από την δολοφονία της μητέρας τους Κλυταιμνήστρα, από τον Ορέστη. Στους πρόποδες του Γράμμου, ο Νέστορας ίδρυσε το Νεστόριο και ο Ορέστης λίγο μακρύτερα το Άργος Ορεστικό.[7]

Η ιστορία του χωριού ξεκινάει από τα αρχαία χρόνια, συγκεκριμένα στον 8ο αιώνα π.Χ., με την τριπλάσια έκταση του σημερινού χωριού. Το χωριό είχε την ονομασία Βάττυν, και οι κάτοικοι ασχολούνταν κυρίως με την γεωργία.

Από την Νεολιθική εποχή, υπάρχουν ευρήματα, όπως λίθινα εργαλεία, αρχαιολογικά ευρήματα των Αργεαδών Βασιλιάδων, προγόνων του Μέγα Αλεξάνδρου, όπως αγάλματα, επιγραφές, χάλκινα ευρήματα της εποχής. Η παράδοση επίσης αναφέρει, την παρουσία του Μεγάλου Αλεξάνδρου στο Νεστόριο, σε μικρή ηλικία, με σκοπό την εκπαίδευση και σκληραγώγηση του, στη τέχνη του πολέμου.[7] Η παράδοση συνεχίζει, ότι από τα μέρη του Νεστορίου, ξεκίνησε ο πυρήνας της περίφημης Μακεδονικής φάλαγγας.[8]

Η ορεινή περιοχή του Νεστορίου, με υψόμετρο 900 μ., ανήκει γεωγραφικά, από τους ελληνιστικούς χρόνους, στην Άνω Μακεδονία και πιο συγκεκριμένα στην αρχαία επαρχία Ορεστίδας μαζί με τη Λύκη, το Άργος Ορεστικό, την Αρμονία και το Κέλετρον (σημερινή Καστοριά). Μετά τη Μάχη της Πύδνας το 167 π.Χ. και την κατάρρευση του Βασιλείου της Μακεδονίας, η Ορεστίδα διατήρησε την αυτονομία που της παραχωρήθηκε μετά τον Β' Μακεδονικό Πόλεμο.

Στα μέσα του 10ου αιώνα, την περιοχή καταλαμβάνουν οι Βούλγαροι και αργότερα το 1028 τους απώθησε ο αυτοκράτορας Βασίλειος Β΄ ο Βουλγαροκτόνος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους, το 1204, η περιοχή αποτελεί τμήμα του Δεσποτάτου της Ηπείρου και το 1259 προσαρτάται στην Αυτοκρατορία της Νίκαιας. Έως τον 14ο αιώνα, υπάρχουν σαφείς ενδείξεις, ότι το Νεστόριο γνώρισε επιδρομές Σλάβων, Αλβανών και Τούρκων.

Το χωριό επηρεάστηκε από αυτούς και άλλαξε το όνομά του στην σλάβικη λέξη «Νέστραμ» η οποία σημαίνει «δίχως ντροπή». Τον 17ο αιώνα οι Νεστορίτες ενώθηκαν - επειδή ήταν διάσπαρτοι σε πολλές περιοχές λόγω των Τούρκων που κατέστρεψαν τα χωριά (Μοσχόπολη και Λιανότοπο) - τα οποία επαναστάτησαν εναντίον τους. Οι Νεστορίτες συνέχεια επαναστατούσαν και συμμετείχαν σε όλους τους Μακεδονικούς Αγώνες. Ο πληθυσμός κατά την Τουρκοκρατία υπερέβαινε τους 5200+ κατοίκους. Το Νεστόριο άλλαξε όνομα στο σημερινό όταν η Μακεδονία ενσωματώθηκε στην Ελλάδα μετά τους βαλκανικούς πολέμους.
Φεστιβάλ μουσικής
Άποψη περιοχής του River Party, Νεστόριο

Στο Νεστόριο γίνεται κάθε καλοκαίρι, και συγκεκριμένα τις τελευταίες μέρες του Ιουλίου, το River Party, που περιλαμβάνει μουσικές εκδηλώσεις στα πλαίσια κατασκήνωσης όπου συμμετέχουν γνωστοί καλλιτέχνες. Ο θεσμός αυτός ξεκίνησε το 1978, από τα παιδιά μεταναστών, που έρχονταν τα καλοκαίρια για διακοπές στο χωριό τους και, μη έχοντας άλλο τρόπο διασκέδασης, οργάνωναν μικρά πάρτι στο ποτάμι.[9] Με τα χρόνια οργανώθηκε περισσότερο, δημιουργώντας τον θεσμό των River Party που μιμήθηκαν σε πολλές άλλες περιοχές της χώρας έκτοτε.[10]
Σημαντικοί Νεστορίτες

Γεώργιος Ντούτσης (καπετάν Μάλαμος), οπλαρχηγός της Μακεδονικής Επανάστασης του 1878[11]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Ψηφιακό Αρχείο ΕΡΤ

Nuvola apps kaboodle.png Η ΕΡΤ στην Βόρεια Ελλάδα, Γιορταστικά έθιμα στα χωριά της Καστοριάς, Επιμέρους θέμα: Το έθιμο του Σταυρού.(Χρονολογία Παραγωγής/Πρώτης Εκπομπής: Αδιευκρίνιστο) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
Κυριακή στο χωριό ξανά: Νεστόριο Καστοριάς στο ERTFLIX

Παραπομπές

Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 149, τομ. 24.
«ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού», σελ. 10555 (σελ. 81 του pdf)
[1] Αρχειοθετήθηκε 2017-04-24 στο Wayback Machine. Δ. Κ. Σαμσάρης, Ιστορική γεωγραφία της ρωμαϊκής επαρχίας Μακεδονίας (Το τμήμα της σημερινής Δυτικής Μακεδονίας), Θεσσαλονίκη 1989 (Έκδοση Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών), σ. 163. ISBN 960-7265-01-7.
«Νεστόριο: Ορμητήριο για έναν μαγευτικό κόσμο». Ελευθεροτυπία. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2019.
«Μνημεία και Ιστορικοί Τόποι». Δήμος Νεστορίου. 21 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2019.
«ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2019.
Το Κάτω Νεστόριο στο Νεστόριο Καστοριάς
«Ιστορία του Νεστορίου: Από την αρχαιότητα έως σήμερα». Πολιτιστικός Σύλλογος Νεστορίου "ΝΕΣΤΩΡ". Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2022.
«Η αρχαία Ορεστίδα (μέρος 2ο): Στο Μακεδονικό Κράτος». Ιστορικά Καστοριάς. 12 Φεβρουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2022.
«42o River Party Nestorio: Το Μεγαλύτερο Μουσικό-Κατασκηνωτικό Φεστιβάλ της χώρας». ThessalonikiGuide.gr. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2022.
«Αναδρομή». 41ο River Party | Το Μεγαλύτερο Μουσικό/Κατασκηνωτικό Φεστιβάλ. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2019.
Σουλτανίδης, Κωνσταντίνος. «Σύντομη ιστορική πορεία της περιοχής Νεστορίου» (PDF). Δημοτικό Σχολείο Νεστορίου. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 16 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2018.

---

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΝΕΣΤΟΡΙΟΥ
Τοπική Κοινότητα Κοτύλης
Νέα Κοτύλη, η
Τοπική Κοινότητα Κυψέλης
Κυψέλη, η
Τοπική Κοινότητα Νεστορίου
Αγία Άννα, η
Γιαννοχώρι, το
Λειβαδοτόπι, το
Μονόπυλο, το
Νεστόρι, το
Πεύκος, ο
Στενά, τα
Τρίλοφος, ο
Τοπική Κοινότητα Πτελέας
Κάτω Πτελέα, η
Κρανοχώρι, το
Πτελέα, η

Νομός Καστοριάς : Δήμος, Κοινότητα Καστοριάς | Αγίας Τριάδος | Αγίων Αναργύρων | Ακριτών | Αλιάκμονα | Βιτσίου | Ίωνος Δραγούμη | Κλεισούρας | Κορεστίων | Μακεδνών | Νεστορίου | Ορεστίδος Αρρένων | Γράμου | Καστρακίου Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Καστοριάς