Η Ελισάβετ Β΄ (αγγλικά: Elizabeth II – Elizabeth Alexandra Mary, 21 Απριλίου 1926 – 8 Σεπτεμβρίου 2022)[1] ήταν η Βασίλισσα του Ηνωμένου Βασιλείου και 14 άλλων κρατών της Κοινοπολιτείας των Εθνών, της οποίας ήταν και επικεφαλής, ενώ ήταν επίσης Υπέρτατη Κυβερνήτης της Εκκλησίας της Αγγλίας. Ανήλθε στον θρόνο το 1952, βασίλεψε επί 70 χρόνια και 214 ημέρες και υπήρξε η μακροβιότερη μονάρχης στην ιστορία του Ηνωμένου Βασιλείου, η δεύτερη στην καταγεγραμμένη ιστορία, και η μακροβιότερη γυναίκα-αρχηγός κράτους.
Βιογραφία
Νεανικά χρόνια
Η Ελισάβετ σε ηλικία 3 ετών, το 1929.
Η Ελισάβετ Αλεξάνδρα Μαρία γεννήθηκε τον Απρίλιο του 1926 στο Μέιφερ του Λονδίνου και ήταν το πρώτο παιδί του Αλβέρτου, Δούκα της Υόρκης (μετέπειτα Γεωργίου ΣΤ΄), και της συζύγου του Ελισάβετ, Δούκισσας της Υόρκης (μετέπειτα Βασίλισσας Ελισάβετ). Ο πατέρας της ήταν ο δεύτερος γιος του Γεωργίου Ε΄ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Μαρίας του Τεκ. Η μητέρα της ήταν η νεότερη κόρη του Σκωτσέζου αριστοκράτη Κλωντ Μπόους-Λάιον, 14ου Κόμη του Στράθμορ και Κίνγκχορν, και της Σεσίλια Κάβεντις-Μπέντινκ. Η Ελισάβετ γεννήθηκε, με καισαρική τομή, την Τετάρτη 21 Απριλίου 1926, στις 2.40 π.μ., στο σπίτι των παππούδων της στο Λονδίνο. Βαπτίστηκε στις 29 Μαΐου από τον Αγγλικανό Αρχιεπίσκοπο της Υόρκης, Κόσμο Γκόρντον Λανγκ, στο παρεκκλήσι των Ανακτόρων του Μπάκιγχαμ. Τα γενέθλιά της τα γιορτάζει και δεύτερη φορά, τον Μάιο ή τον Ιούνιο, χωρίς καθορισμένη ημερομηνία.[2]
Πήρε τα ονόματα Ελισάβετ, προς τιμήν της μητέρας της, Αλεξάνδρα προς τιμήν της μητέρας του παππού της Γεωργίου Ε΄ και Μαρία προς τιμήν της μητέρας του πατέρα της. Κατά τη διάρκεια της παιδικής της ηλικίας, η στενή της οικογένεια συνήθιζε να την φωνάζει Λίλιμπετ.[3][4][5]
Η Μαργαρίτα, η μοναδική αδερφή της Ελισάβετ, γεννήθηκε τέσσερα χρόνια μετά από εκείνη. Οι δύο πριγκίπισσες έλαβαν εκπαίδευση κατ' οίκον, υπό την επίβλεψη της μητέρας τους και της γκουβερνάντας τους Μάριον Κρώφορντ, η οποία ήταν γνωστή ως Κρόουφι. Τα μαθήματα εστιάζονταν στην ιστορία, τη γλώσσα, τη λογοτεχνία και τη μουσική. Το 1950 η Κρώφορντ δημοσίευσε μια βιογραφία της παιδικής ηλικίας της Ελισάβετ και της Μαργαρίτας, με τίτλο Οι Μικρές Πριγκίπισσες. Το βιβλίο περιγράφει την αγάπη της Ελισάβετ για τα άλογα και τα σκυλιά, την μεθοδικότητα και την υπευθυνότητα του χαρακτήρα της. Ο Ουίνστον Τσώρτσιλ σημείωσε ότι η Ελισάβετ στην ηλικία των δύο ετών είχε ένα αέρα κύρους και αντανακλαστικότητας που προκαλούν έκπληξη σε ένα νήπιο. Η ξαδέρφη της Μάργκαρετ Ρόουντς την περιέγραψε ως ένα κεφάτο μικρό κορίτσι, αλλά ιδιαίτερα λογικό και καλότροπο.[6][7][8][9][10][11]
Έλαβε το πρώτο της πόνυ σε ηλικία 4 ετών. Το όνομά της ήταν Πέτζι.[12]
Το πρώτο επίσημο πορτραίτο της ολοκληρώθηκε σε ηλικία 7 ετών.[13]
Διάδοχος του θρόνου
Elizabeth as a rosy-cheeked young girl with blue eyes and fair hair
Η Ελισάβετ σε ηλικία 7 ετών, το 1933.
Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του παππού της η Ελισάβετ ήταν η τρίτη στη σειρά της διαδοχής στον θρόνο, πίσω από τον θείο της Εδουάρδο, Πρίγκιπα της Ουαλίας, και τον πατέρα της Αλβέρτο, Δούκα της Υόρκης. Μολονότι η γέννησή της δημιούργησε δημόσιο ενδιαφέρον, δεν αναμενόταν να γίνει βασίλισσα, καθώς ο θείος της ήταν νέος και πολλοί υπέθεταν ότι θα παντρευόταν και θα αποκτούσε παιδιά. Το 1936, όταν ο παππούς της Γεώργιος Ε΄ πέθανε και ο θείος της τον διαδέχτηκε στο θρόνο ως Εδουάρδος Η΄, η Ελισάβετ πέρασε στη δεύτερη θέση στη γραμμή της διαδοχής, καθώς ο πατέρας της βρισκόταν στην πρώτη θέση. Αργότερα τον ίδιο χρόνο ο Εδουάρδος θα αναγκαστεί να παραιτηθεί, μετά την κρίση που θα ξεσπάσει ύστερα από πρόταση γάμου που έκανε στην διαζευγμένη Ουώλλις Σίμπσον. Κατά συνέπεια, ο πατέρας της Ελισάβετ έγινε βασιλιάς, και εκείνη έγινε διάδοχος του θρόνου. Αν οι γονείς της αποκτούσαν έναν γιο, κάτι που δεν έγινε, η Ελισάβετ θα έχανε την πρώτη θέση της διαδοχής.[14][15][16]
Η Ελισάβετ έλαβε ιδιαίτερα μαθήματα στη συνταγματική ιστορία από τον Χένρυ Μάρτεν, αντιπρύτανη του Κολεγίου Ήτον, ενώ διδάχτηκε γαλλικά από γαλλόφωνες γκουβερνάντες που την είχαν αναλάβει.[17][18]
Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος
Η Ελισάβετ με στρατιωτική στολή τον Απρίλιο του 1945.
Το Σεπτέμβριο του 1939 η Βρετανία εισήλθε στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ο οποίος διήρκεσε μέχρι το 1945. Κατά την διάρκεια του πολέμου, το Λονδίνο δέχτηκε ένα μεγάλο κύμα αεροπορικών βομβαρδισμών, και πολλά παιδιά απομακρύνθηκαν σε ασφαλέστερες τοποθεσίες. Η πρόταση του υψηλόβαθμου πολιτικού Ντάγκλας Χογκ για μεταφορά των δύο πριγκιπισσών στον Καναδά, απορρίφθηκε από τη μητέρα της Ελισάβετ, η οποία δήλωσε ότι η οικογένεια δεν θα φύγει ποτέ από τη Βρετανία.Η ακριβής απάντηση ήταν«Τά παιδιά δέν φεύγουν χωρίς εμένα,εγώ δεν φεύγω χωρίς τον Βασιλιά καί ο Βασιλιάς δεν εγκαταλείπει τον λαό του». Ωστόσο οι πριγκίπισσες Ελισάβετ και Μαργαρίτα εγκαταστάθηκαν στο Κάστρο Μπαλμόραλ της Σκωτίας μέχρι τα Χριστούγεννα του 1939, όταν και μετακινήθηκαν στην Οικία Σάντριγχαμ στο Νόρφολκ. Από το Φεβρουάριο μέχρι το Μάιο του 1940 έζησαν στο Βασιλικό Οίκημα των Ουίνδσορ, ώσπου εγκαταστάθηκαν στο Κάστρο Ουίνδσορ, όπου και πέρασαν το μεγαλύτερο μέρος των επόμενων πέντε ετών του πολέμου. Στο Κάστρο Ουίνδσορ οι πριγκίπισσες ανέβαζαν έργα παντομίμας τα Χριστούγεννα προκειμένου να βοηθήσουν οικονομικά το έργο της μητέρας τους, η οποία είχε ιδρύσει ένα οργανισμό για τη δημιουργία στρατιωτικών ενδυμασιών. Το 1940 η 14χρονη Ελισάβετ έκανε την πρώτη της ραδιοφωνική εκφώνηση στο BBC, μέσω του οποίου απευθύνθηκε σε άλλα παιδιά που είχαν απομακρυνθεί από τις πόλεις. Σε ένα μέρος από αυτή την εκφώνηση είπε:[19][20][21][22][23]
Προσπαθούμε να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να βοηθήσουμε τους γενναίους μας ναύτες, στρατιώτες και αεροπόρους, και προσπαθούμε, επίσης, να αποδείξουμε ότι συμμεριζόμαστε τον κίνδυνο και την λύπη του πολέμου. Ξέρουμε, όπως καθένας από εμάς, ότι στο τέλος όλοι θα είμαστε καλά.[24]
Η Ελισάβετ (αριστερά, με στολή) στο μπαλκόνι των Ανακτόρων του Μπάκιγχαμ με (αριστερά προς δεξιά) τη μητέρα της Βασίλισσα Ελισάβετ, το Βρετανό Πρωθυπουργό Ουίνστον Τσώρτσιλ, τον πατέρα της Γεώργιο ΣΤ΄ και την Μαργαρίτα στις 8 Μαΐου 1945.
Το 1943, σε ηλικία 16 ετών, η Ελισάβετ πραγματοποίησε την πρώτη της δημόσια εμφάνισή, σε μια επίσκεψη στους φρουρούς Γρεναδιέρους, στους οποίους είχε διοριστεί συνταγματάρχης το προηγούμενο έτος. Καθώς πλησίαζαν τα 18α γενέθλιά της, η Ελισάβετ έγινε μέλος του Συμβουλίου του Κράτους, σύμφωνα με το οποίο σε περίπτωση ανικανότητας ή απουσίας του πατέρα της στο εξωτερικό μπορούσε να αναλάβει επίσημα καθήκοντα. Τον Φεβρουάριο του 1945 εντάχθηκε στη βοηθητική υπηρεσία γυναικών, ως επίτιμη ανθυπολοχαγός (Second Subaltern). Εκπαιδεύτηκε ως οδηγός και μηχανικός και προήχθη πέντε μήνες αργότερα σε επίτιμη λοχαγό (Junior Commander).[25][26][27][28][29][30]
Στο τέλος του πολέμου στην Ευρώπη, στις 8 Μαΐου 1945, οι πριγκίπισσες Ελισάβετ και Μαργαρίτα ανακατεύτηκαν ανώνυμα με τα πλήθη που πανηγύριζαν στους δρόμους του Λονδίνου. Η Ελισάβετ αργότερα δήλωσε σε μια συνέντευξη ότι η ίδια με την αδερφή της ήταν φοβισμένες μήπως αναγνωρίζονταν από τον κόσμο, ενώ όπως θυμάται όλοι γύρω της ήταν ευτυχισμένοι και ανακουφισμένοι για το τέλος του πολέμου.[31]
Κατά τη διάρκεια του πολέμου, καταρτίστηκαν σχέδια για την καταστολή του Ουαλικού εθνικισμού συσχετίζοντας την Ελισάβετ στενότερα με την Ουαλία. Ουαλοί πολιτικοί πρότειναν να ονομαστεί η Ελισάβετ Πριγκίπισσα της Ουαλίας στο 18ο έτος της ηλικίας της. Η ιδέα αυτή υποστηρίχθηκε από τον υπουργό εσωτερικών Χέρμπερτ Μόρισσον, όμως απορρίφθηκε από τον Βασιλιά, επειδή θεωρούσε ότι ένας τέτοιος τίτλος μπορούσε να δοθεί αποκλειστικά σε αρσενικό διάδοχο του θρόνου και στη σύζυγό του. Το 1946 η Ελισάβετ επισκέφτηκε και συμμετείχε στο Ουαλικό φεστιβάλ Άιστεντφοντ στο οποίο ανακηρύχτηκε επίτιμη βάρδος.[32][33][34]
Το 1947 η Πριγκίπισσα Ελισάβετ πραγματοποίησε το πρώτο της υπερπόντιο ταξίδι, συνοδεύοντας τους γονείς της στη Νότια Αφρική. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, σε μια ραδιοφωνική εκπομπή προς την Βρετανική Κοινοπολιτεία για τα 21α γενέθλιά της, έκανε την ακόλουθη δέσμευση:[35][36]
Δηλώνω ενώπιον όλων σας ότι ολόκληρη τη ζωή μου, είτε είναι μεγάλη ή σύντομη, θα είναι αφιερωμένη στην φροντίδα σας και την φροντίδα της μεγάλης αυτοκρατορικής οικογένειάς μας στην οποία όλοι ανήκουμε.[37]
Γάμος και οικογένεια
Η Ελισάβετ συνάντησε το μελλοντικό σύζυγό της, Φίλιππο πρίγκιπα της Ελλάδας και της Δανίας το 1934 και το 1937. Οι δυο τους μάλιστα ήταν τρίτα ξαδέλφια μέσω της συγγένειάς τους με τον Χριστιανό Θ΄ της Δανίας, αλλά και μέσω της συγγένειάς τους με τη Βασίλισσα Βικτωρία του Ηνωμένου Βασιλείου. Μετά από μία άλλη συνάντηση στο Βασιλικό Ναυτικό Κολλέγιο του Ντάρτμουθ τον Ιούλιο του 1939, η Ελισάβετ, αν και μόλις 13 ετών, δήλωσε ότι είχε ερωτευτεί τον Φίλιππο, ενώ έπειτα ξεκίνησαν να ανταλλάσσουν επιστολές, κάτι που συνεχίστηκε για τα επόμενα επτά έτη. Ο αρραβώνας τους ανακοινώθηκε επίσημα στις 9 Ιουλίου 1947.[38][39][40]
Ο αρραβώνας τους τότε δημιούργησε διαμάχη, καθώς ο Φίλιππος δεν είχε οικονομική ισχύ, ήταν γεννημένος σε άλλη χώρα και είχε αδελφές που είχαν παντρευτεί Γερμανούς ευγενείς με ναζιστικές διασυνδέσεις. Σημαντικό ήταν επίσης το γεγονός ότι ο πατέρας του Φιλίππου, Ανδρέας πρίγκιπας της Ελλάδας, είχε κριθεί ένοχος από στρατοδικείο στην Ελλάδα γιά ανυπακοή σέ διαταγή κατά τήν Μικρασιατική Εκστρατεία. Η γκουβερνάντα της Ελισάβετ, Μάριον Κρώφορντ, έγραψε: «Μερικοί από τους συμβούλους του Βασιλιά δεν τον θεωρούν αρκετά καλό για εκείνη. Ήταν ένας πρίγκιπας χωρίς σπίτι ή βασίλειο...Πέρα από χαρούμενες, εκείνες οι φθινοπωρινές ημέρες πρέπει να ήταν για τη Λίλιμπετ γεμάτες από αμφιβολίες, γεμάτες από αμηχανίες, αβεβαιότητες και λύπες». Η μητέρα της Ελισάβετ είχε αναφέρει, σε μετέπειτα βιογραφίες της, ότι είχε αντιταχθεί σε αυτόν τον γάμο αρχικά, ενώ είχε δώσει στον Φίλιππο τον τίτλο «ο Ούνος». Μετέπειτα όμως είπε στον βιογράφο Τιμ Χελντ ότι ο Φίλιππος ήταν «ένας Άγγλος τζέντλεμαν».[41][42][43][44][45][46]
Πριν από τον γάμο ο Φίλιππος αποποιήθηκε τους ελληνικούς και δανικούς τίτλους ευγενείας που κατείχε, προσηλυτίστηκε στον Αγγλικανισμό από την Ορθοδοξία και υιοθέτησε τον τίτλο Υπολοχαγός Φίλιπ Μαουντμπάττεν, λαμβάνοντας έτσι το επώνυμο της βρετανικής οικογένειας της μητέρας του. Λίγο πριν από τον γάμο πήρε τον τίτλο Δούκας του Εδιμβούργου και την προσφώνηση Αυτού Βασιλική Υψηλότητα.[47][48][49]
Η Ελισάβετ και ο Φίλιππος παντρεύτηκαν στις 20 Νοεμβρίου 1947 στο Αββαείο του Ουέστμινστερ. Έλαβαν 2.500 γαμήλια δώρα και 10.000 τηλεγραφήματα από όλο τον κόσμο. Επειδή η Βρετανία δεν είχε ακόμη ανακάμψει πλήρως από την καταστροφή του πολέμου, η Ελισάβετ ζήτησε να χρησιμοποιηθούν κουπόνια για να αγοραστούν τα υλικά για το νυφικό της, το οποίο σχεδιάστηκε από τον Νόρμαν Χάρτνελ. Στη μεταπολεμική Βρετανία, δεν ήταν αποδεκτό για τον Δούκα Φίλιππο να έχει γερμανικές σχέσεις, ακόμα και με τις τρεις αδελφές του, οι οποίες δεν προσκλήθηκαν στο γάμο. Στον γάμο δεν προσκλήθηκε ούτε ο θείος της Ελισάβετ και πρώην βασιλιάς της χώρας, Εδουάρδος Η΄.[50][51][52][53][54]
Η Ελισάβετ και ο Φίλιππος απέκτησαν τέσσερα παιδιά:
τον Κάρολο, Πρίγκιπα της Ουαλίας (γεν. 14 Νοεμβρίου 1948). Παντρεύτηκε 1. στις 29 Ιουλίου 1981 την Λαίδη Νταϊάνα Σπένσερ (χώρισαν το 1996) και 2. στις 9 Απριλίου 2005 την Καμίλα Πάρκερ-Μπόουλς. Από τον πρώτο του γάμο απέκτησε δύο παιδιά:
τον Γουλιέλμο, Δούκα του Κέιμπριτζ (γεν. 21 Ιουνίου 1982). Στις 29 Απριλίου 2011 παντρεύτηκε την Κάθριν Μίντλετον με την οποία απέκτησαν τρία παιδιά:
τον Γεώργιο του Κέιμπριτζ (γεν. 22 Ιουλίου 2013).
την Καρλόττα του Κέιμπριτζ (γεν. 2 Μαΐου 2015).
τον Λουδοβίκο του Κέιμπριτζ (γεν. 23 Απριλίου 2018).
τον Ερρίκο Δούκα του Σάσσεξ (γεν. 15 Σεπτεμβρίου 1984), ο οποίος παντρεύτηκε την Αμερικανίδα ηθοποιό Μέγκαν Μαρκλ στις 19 Μαϊου 2018, απέκτησαν έναν γιο:
τον Άρτσι Μαουντμπάτεν-Ουίνδσορ (γεν. 6 Μαΐου 2019).
την Άννα, Βασιλική Πριγκίπισσα (γεν. 15 Αυγούστου 1950). Στις 14 Νοεμβρίου 1973 παντρεύτηκε 1. τον Λοχαγό Μαρκ Φίλιπς (χώρισαν το 1992) και 2. τον Τίμοθυ Λώρενς. Από τον πρώτο της γάμο απέκτησε δύο παιδιά:
τον Πήτερ Φίλιπς (γεν. 15 Νοεμβρίου 1977). Στις 17 Μαΐου 2008 παντρεύτηκε την Ώτομ Κέλλυ με την οποία απέκτησαν δύο παιδιά:
τη Σαβάννα Φίλιπς (γεν. 29 Δεκεμβρίου 2010).
την Άιλα Φίλιπς (γεν. 29 Μαρτίου 2012).
τη Ζάρα Φίλιπς (γεν. 15 Μαΐου 1981). Στις 30 Ιουλίου 2011 παντρεύτηκε τον Μάικ Τίνταλ με τον οποίο απέκτησαν τρία παιδιά:
τη Μία Τίνταλ (γεν. 8 Ιουλίου 2013).
τη Λίνα Τίνταλ (γεν. 18 Ιουνίου 2018).
τον Λούκας Τίνταλ (γεν. 21 Μαρτίου 2021).
τον Ανδρέα Δούκα της Υόρκης (γεν. 19 Φεβρουαρίου 1960). Στις 23 Ιουλίου 1986 παντρεύτηκε την Σάρα Φέργκιουσον (χώρισαν το 1996) με την οποία απέκτησαν δύο παιδιά:
τη Βεατρίκη (γεν. 8 Αυγούστου 1988), παντρεύτηκε τον Εντοάρντο Μαπέλλι Μότσι.
την Ευγενία (γεν. 23 Μαρτίου 1990). Στις 12 Οκτωβρίου 2018 παντρεύτηκε τον Τζακ Μπρούκσμπανκ, απέκτησαν ένα γιο:
τον Αύγουστο Μπρούκσμπανκ (γεν. 9 Φεβρουαρίου 2021).
τον Εδουάρδο Κόμη του Ουέσσεξ (γεν. 10 Μαρτίου 1964). Στις 19 Ιουνίου 1999 παντρεύτηκε την Σόφι Ρυς-Τζόουνς με την οποία απέκτησαν δύο παιδιά:
τη Λαίδη Λουίζα Ουίνδσορ (γεν. 8 Νοεμβρίου 2003).
τον Ιάκωβο Υποκόμη του Σέβερν (γεν. 17 Δεκεμβρίου 2007).
Βασιλεία
Άνοδος στο θρόνο και στέψη
Κύριο λήμμα: Στέψη της Βασίλισσας Ελισάβετ Β΄
Elizabeth in crown and robes next to her husband in military uniform
Πορτραίτο από την ενθρόνιση της Ελισάβετ Β' τον Ιούνιο του 1953.
Η ενθρόνιση της Ελισάβετ Β'.
Κατά τη διάρκεια του 1951, η υγεία του Γεωργίου ΣΤ΄ είχε επιδεινωθεί και η Ελισάβετ συχνά τον αντικαθιστούσε σε δημόσιες εκδηλώσεις. Όταν εκείνη περιόδευσε τον Καναδά και έπειτα επισκέφθηκε τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Χάρρυ Τρούμαν στην Ουάσινγκτον, τον Οκτώβριο του 1951, ο ιδιωτικός γραμματέας της, Μάρτιν Τσάρτερις, έφερε μαζί του μια πρόχειρη διακήρυξη ανόδου στο θρόνο της Ελισάβετ, σε περίπτωση που ο βασιλιάς πέθαινε ενώ εκείνη βρισκόταν στην περιοδεία. Στις αρχές του 1952 η Ελισάβετ και ο Φίλιππος σχεδίαζαν περιοδεία στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία, ενώ βρίσκονταν στην Κένυα. Στις 6 Φεβρουαρίου του 1952 και ήταν ακόμα στην Κένυα, διαδόθηκε η είδηση για το θάνατο του Βασιλιά. Ο Φίλιππος ήταν αυτός που μετέφερε τα νέα στη νέα Βασίλισσα. Ο Μάρτιν Τσάρτερις της ζήτησε να επιλέξει όνομα για τη βασιλεία της, όμως εκείνη επέλεξε να κρατήσει το όνομα Ελισάβετ. Λίγο αργότερα ανακηρύχτηκε βασίλισσα, ενώ πλέον η επίσημη κατοικία της θα ήταν τα ανάκτορα του Μπάκιγχαμ.[55][56][57]
Με την άνοδο της Ελισάβετ φαινόταν πιθανό ο βασιλικός οίκος να φέρει το όνομα του συζύγου της Μαουντμπάττεν, όπως είναι το έθιμο να λαμβάνει η σύζυγος το επώνυμο του άντρα της μετά το γάμο. Ο Βρετανός πρωθυπουργός Ουίνστον Τσώρτσιλ και η γιαγιά της Ελισάβετ, η Βασίλισσα Μαρία, ήταν υπέρ της διατήρησης του ονόματος Ουίνδσορ ως προσδιοριστικό του βασιλικού οίκου, πείθοντας έτσι την Ελισάβετ να εκδώσει μια διακήρυξη την 9η Απριλίου 1952 με την οποία υπογραμμιζόταν ότι το Ουίνδσορ θα συνέχιζε να υφίσταται ως όνομα του βασιλικού οίκου. Ο Φίλιππος έπειτα διαμαρτυρήθηκε καθώς δεν μπορούσε να δώσει το επώνυμό του στα δικά του παιδιά. Το 1960, μετά το θάνατο της Βασίλισσας Μαρίας το 1953 και την παραίτηση του Τσώρτσιλ το 1955, αποφασίστηκε το επώνυμο Μαουντμπάττεν-Ουίνδσορ να δίνεται στους αρσενικούς απογόνους του Φίλιππου και της Ελισάβετ που δεν φέρουν βασιλικούς τίτλους.[58][59][60][61]
Παρά το θάνατο της Βασίλισσας Μαρίας στις 24 Μαρτίου, οι διαδικασίες για την ενθρόνιση της Ελισάβετ συνεχίζονταν, όπως είχε ζητήσει και η Μαρία πριν το θάνατό της. Έτσι, στις 2 Ιουνίου 1953, σε τελετή που έγινε στο Αββαείο του Ουεστμίνστερ, έγινε η ενθρόνιση, η οποία ήταν η πρώτη στέψη που μεταδόθηκε τηλεοπτικά σε όλο τον κόσμο, και η πρώτη απευθείας μετάδοση της EBU.[62][63][64][65]
Οι πρώτες δεκαετίες
A formal group of Elizabeth in tiara and evening dress with eleven prime ministers in evening dress or national costume.
Η Ελισάβετ Β΄ με πρωθυπουργούς της Κοινοπολιτείας το 1960.
Η Βασίλισσα έγινε μάρτυρας, κατά τα πρώτα χρόνια που ήταν στο θρόνο, του μετασχηματισμού της Βρετανικής Αυτοκρατορίας στην Κοινοπολιτεία των Εθνών. Όμως, τη στιγμή της ανόδου της στο θρόνο η μετάβαση είχε ήδη ξεκινήσει και η Ελισάβετ ήταν ανώτατος άρχοντας πολλαπλών ανεξάρτητων κρατών. Τα έτη 1953 -54, η Βασίλισσα και ο σύζυγός της, ξεκίνησαν μια εξάμηνη παγκόσμια περιοδεία. Κατά τη διάρκεια της περιοδείας, τα πλήθη που συνάντησε η Ελισάβετ ήταν τεράστια. Υπολογίζεται ότι τα τρία τέταρτα του πληθυσμού της Αυστραλίας την είχαν δει σε αυτήν την περιοδεία. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας της, η Βασίλισσα είχε πραγματοποιήσει επίσημα ταξίδια σε ξένες χώρες και χώρες της Κοινοπολιτείας, κάνοντάς την έτσι ως την πιο πολυταξιδεμένη αρχηγό κράτους στην ιστορία.[66][67][68]
Τον Νοέμβριο του 1956, η Βρετανία και η Γαλλία εισέβαλαν στην Αίγυπτο σε μια εν τέλει αποτυχημένη προσπάθεια να καταλάβουν Διώρυγα του Σουέζ. Ο ναύαρχος Λούις Μαουντμπάττεν ισχυρίστηκε ότι η Βασίλισσα ήταν αντίθετη στην εισβολή αυτή, κάτι που ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Άντονυ Ήντεν αρνήθηκε. Δύο μήνες αργότερα όμως ο Ήντεν παραιτήθηκε εξαιτίας του αδιεξόδου στο μέτωπο της Αιγύπτου.[69][70][71][72]
Η απουσία ενός επίσημου μηχανισμού εντός του Συντηρητικού Κόμματος για την επιλογή ενός νέου αρχηγού σήμαινε ότι, μετά την παραίτηση του Ήντεν, έπρεπε η Βασίλισσα να αποφασίσει σε ποιον να αναθέσει το σχηματισμό κυβέρνησης. Ο Ήντεν συνέστησε ότι εκείνη θα έπρεπε να συμβουλευτεί το Λόρδο Ρόμπερτ Σόλσμπερυ. Ο Λόρδος Σόλσμπερυ και ο Λόρδος Ντέιβιντ Μάξγουελ συμβουλεύτηκαν το Βρετανικό Υπουργικό Συμβούλιο, τον Ουίνστον Τσώρτσιλ και τον πρόεδρο της «Επιτροπής 1922» του Συντηρητικού Κόμματος, με αποτέλεσμα η βασίλισσα να διορίσει τον υποψήφιο που εκείνοι συνέστησαν, τον Χάρολντ Μακμίλαν.[73][74]
Η Κρίση του Σουέζ και η επιλογή του διαδόχου του Ήντεν οδήγησε το 1957 στην πρώτη μεγάλη προσωπική επίκριση της βασίλισσας. Σε ένα περιοδικό, το οποίο κατείχε και επιμελούνταν ο Τζον Γκριγκ, κατηγορήθηκε έντονα για τις ικανότητές της που οδήγησαν στην επιλογή του Μακμίλαν. Ο Γκριγκ ωστόσο αποδοκιμάστηκε από δημόσια πρόσωπα για τις παρατηρήσεις του. Έξι χρόνια αργότερα, το 1963, ο Μακμίλαν παραιτήθηκε και συμβούλευσε τη βασίλισσα να διορίσει τον κόμη Άλεκ Ντάγκλας-Χομ ως πρωθυπουργό, συμβουλή που ακολούθησε. Όμως η βασίλισσα και πάλι βρέθηκε στο στόχαστρο κριτικής για το διορισμό του νέου πρωθυπουργού. Το 1965, ωστόσο, οι Συντηρητικοί υιοθέτησαν ένα επίσημο μηχανισμό για την εκλογή του νέου αρχηγού, μηδενίζοντας έτσι την ανάμιξη των ανακτόρων.[75][76][77]
Το 1957 πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου απευθύνθηκε στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών εξ ονόματος της Κοινοπολιτείας. Στην ίδια περιοδεία κήρυξε την έναρξη της 23ης περιόδου του Καναδικού Κοινοβουλίου, κάτι που δεν είχε ξανασυμβεί στην ιστορία του Καναδά. Δύο χρόνια αργότερα, υπό την ιδιότητά της ως Βασίλισσα του Καναδά, επισκέφτηκε ξανά τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το 1961 περιόδευσε στην Κύπρο, την Ινδία, το Πακιστάν, το Νεπάλ, το Ιράν, την Γκάνα και άλλες χώρες.[78][79]
Η Βασίλισσα με τον Πρωθυπουργό Έντουαρντ Χιθ (αριστερά), τον Αμερικανό Πρόεδρο Ρίτσαρντ Νίξον και την πρώτη κυρία των ΗΠΑ Πατ Νίξον το 1970.
Οι εγκυμοσύνες της Ελισάβετ με τους πρίγκιπες Ανδρέα και Εδουάρδο, το 1959 και το 1963 αντίστοιχα, καταγράφηκαν ως οι μόνες φορές που η βασίλισσα δεν πραγματοποίησε την έναρξη εργασιών του Βρετανικού Κοινοβουλίου κατά τη διάρκεια της βασιλείας της. Πέρα από την εκτέλεση των παραδοσιακών τελετών, εκείνη δημιούργησε νέες πρακτικές για τη μοναρχία της χώρας. Η σημαντικότερη ήταν η καθιέρωση περιπάτων, όπου σε αυτούς συναντούσε τυχαίους πολίτες, κάτι που ξεκίνησε στην περιοδεία της στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία το 1970.[80][81]
Τις δεκαετίες του 1960 και του 1970 σημειώθηκε επιτάχυνση στην αποαποικιοποίηση της Αφρικής και της Καραϊβικής. Τότε, πάνω από 20 χώρες απέκτησαν την ανεξαρτησία τους από τη Βρετανία ως μέρος της προγραμματισμένης μετάβασής τους σε καθεστώς αυτοδιοίκησης. Το 1965, ωστόσο, υπό την ηγεσία του Ίαν Σμιθ, η Ροδεσία, ανακήρυξε μονομερώς την πλήρη ανεξαρτησία της από τη Βρετανία, ενώ παράλληλα εξέφρασε την πίστη και αφοσίωση στην Ελισάβετ. Τότε, παρά το γεγονός ότι η Βασίλισσα τον απέπεμψε με επίσημο ανακοινωθέν και η διεθνής κοινότητα υπέβαλε κυρώσεις ενάντια στη Ροδεσία, το καθεστώς του επέζησε για πάνω από μια δεκαετία.[82][83][84][85][86]
Τον Φεβρουάριο του 1974, και ενώ η βασίλισσα βρισκόταν σε περιοδεία, ο Βρετανός πρωθυπουργός Έντουαρντ Χιθ την συμβούλευσε να επιστρέψει στη Βρετανία και να προκηρύξει βουλευτικές εκλογές. Οι εκλογές δεν έδωσαν κοινοβουλευτική πλειοψηφία σε κάποιο κόμμα. Οι Συντηρητικοί του Χιθ μπορούσαν να παραμείνουν στην εξουσία μόνο με συνεργασία με το Φιλελεύθερο Κόμμα. Ο Χιθ παραιτήθηκε όταν οι συζητήσεις για το σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού κατέρρευσαν. Η Βασίλισσα, έπειτα, ζήτησε από τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, τον Χάρολντ Ουίλσον να σχηματίσει κυβέρνηση.[87][88][89][90]
Ένα χρόνο αργότερα, το 1975, προκλήθηκε συνταγματική κρίση στην Αυστραλία, καθώς ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας Γκοφ Ουίτλαμ αποπέμφθηκε από τον Γενικό Κυβερνήτη Τζον Κερ, όταν η ελεγχόμενη από την αντιπολίτευση Γερουσία απέρριψε τις προτάσεις του προϋπολογισμού του Ουίτλαμ. Καθώς, όμως, ο Γουίτλαμ είχε την πλειοψηφία στη Βουλή των Αντιπροσώπων, ο πρόεδρός της Γκόρντον Σκολς έκανε έκκληση προς την Βασίλισσα να ανακαλέσει την απόφασή του Κερ. Εκείνη αρνήθηκε, δηλώνοντας ότι δεν παρεμβαίνει σε αποφάσεις που προβλέπονται στο Σύνταγμα της Αυστραλίας. Η κρίση αυτή τροφοδότησε έντονα αντιμοναρχικά αισθήματα στην Αυστραλία.[91][92]
Ασημένιο Ιωβηλαίο
Το 1977 η Ελισάβετ γιόρτασε το Ασημένιο Ιωβηλαίο, δηλαδή τα 25 χρόνια από την άνοδό της στο θρόνο. Εορτασμοί και άλλες εκδηλώσεις έλαβαν μέρος σε όλη την Κοινοπολιτεία, ενώ πολλές τέτοιες εκδηλώσεις συνέπεσαν με περιοδείες της στη Βρετανία και τις χώρες της Κοινοπολιτείας. Οι εορτασμοί επιβεβαίωσαν τη δημοτικότητα της Βασίλισσας, παρόλο που συνέπεσαν με την αρνητική κάλυψη από τον τύπο του χωρισμού της Πριγκίπισσας Μαργαρίτας από το σύζυγό της.[93][94][95]
Το 1978 η Βασίλισσα έκανε δεκτό τον Ρουμάνο δικτάτορα Νικολάου Τσαουσέσκου, με τη σύζυγό του Έλενα. Η επίσκεψη προκάλεσε πολλά αρνητικά σχόλια. Λέγεται μάλιστα ότι ο δικτάτορας είχε φέρει μαζί του ένα δοκιμαστή τροφίμων, αλλά ακόμα και δικά του σεντόνια.[96][97]
Την επόμενη χρονιά συνέβησαν δύο ιδιαίτερα αρνητικά γεγονότα. Το πρώτο ήταν η αποκάλυψη πως ο Άντονι Μπλαντ, πρώην επιθεωρητής των φωτογραφιών της Βασίλισσας, ήταν κομμουνιστής κατάσκοπος. Η δεύτερη ήταν η δολοφονία του συγγενή της Λούις Μαουντμπάττεν από ιρλανδική παραστρατιωτική οργάνωση.[98][99][100]
Η δεκαετία του 1980
Elizabeth in red uniform on a black horse
Η Ελισάβετ ιππεύει το άλογό της. Φωτογραφία του 1986.
Στις 13 Ιουνίου 1981, κατά τη διάρκεια εθιμοτυπικής τελετής, έξι πυροβολισμοί εκτοξεύθηκαν από κοντινή απόσταση προς την Βασίλισσα, καθώς εκείνη βρισκόταν καθ' οδόν με το άλογό της. Η αστυνομία ανακάλυψε αργότερα ότι οι σφαίρες ήταν κενές. Ο 17χρονος τότε δράστης Μάρκους Σάρτζεντ καταδικάστηκε σε πέντε χρόνια φυλάκιση, αν και απελευθερώθηκε μετά από τρία. Από τον Απρίλιο ως το Σεπτέμβριο του 1982 η Βασίλισσα ήταν ιδιαίτερα ανήσυχη, εξαιτίας του Πολέμου των Φώκλαντ, στον οποίο μάλιστα συμμετείχε ο γιος της Ανδρέας. Στις 9 Ιουλίου του ίδιου έτους η Βασίλισσα ξύπνησε στην κρεβατοκάμαρά της στα Ανάκτορα του Μπάκιγχαμ διαπιστώνοντας ότι είχε εισέλθει εκεί ένας εισβολέας, ο Μάικλ Φέιγκαν, ο οποίος ήταν άνεργος πατέρας. Η Βασίλισσα παρέμεινε μαζί του για περίπου δέκα λεπτά μέχρι να καταφέρει να καλέσει την αστυνομία των ανακτόρων. Απ' ότι διαπιστώθηκε αργότερα, ο Φέιγκαν βρισκόταν αρκετή ώρα στο κτίριο των ανακτόρων, ενώ έκατσε και στο θρόνο της Βασίλισσας.[101][102][103][104][105]
Στα τέλη του 1983 ο Αμερικανός πρόεδρος Ρόναλντ Ρήγκαν εξαπέλυσε επίθεση στη Γρενάδα για να ανατρέψει τον κομμουνιστή ηγέτη της. Αυτό όμως ενόχλησε ιδιαίτερα την Βασίλισσα Ελισάβετ, η οποία ήταν μονάρχης της Γρενάδας που αποτελούσε μέρος της Κοινοπολιτείας. Αργότερα η γενική συνέλευση του ΟΗΕ έκρινε την πράξη των ΗΠΑ ως παραβίαση του διεθνούς δικαίου.[106][107]
Το έντονο ενδιαφέρον των μέσων ενημέρωσης για την ιδιωτική ζωή της βασιλικής οικογένειας, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980, οδήγησε σε μια σειρά από πολύκροτες ιστορίες στον τύπο, εκ των οποίων αρκετές δεν ήταν απολύτως αληθινές. Ο συντάκτης της εφημερίδας The Observer, Ντόναλντ Τρέλφορντ, έγραψε στις 21 Σεπτεμβρίου 1986: «Η βασιλική σαπουνόπερα έχει φτάσει πλέον σε τέτοιο βάθος του δημόσιου ενδιαφέροντος που το όριο μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας έχει χάσει την όψη του...δεν είναι μόνο ότι μερικά έντυπα δεν ελέγχουν τα γεγονότα ή δέχονται διαψεύσεις' δεν τους νοιάζει αν οι ιστορίες είναι αληθινές ή όχι».[108][109]
Το 1987, στον Καναδά, η Ελισάβετ δήλωσε δημόσια την υποστήριξή της σε διατάξεις που αφορούσαν την αναθεώρηση του Συντάγματος του Καναδά, προκειμένου να αμβλυνθούν οι αποσχιστικές τάσεις στο Κεμπέκ. Η δήλωσή της όμως προκάλεσε έντονες επικρίσεις από τους αντιτιθέμενους στις συνταγματικές τροποποιήσεις, συμπεριλαμβανομένου του γαλλόφωνου πρώην πρωθυπουργού του Καναδά Πιερ Τρυντώ. Το ίδιο έτος, η εκλεγμένη κυβέρνηση των νησιών Φίτζι καθαιρέθηκε από ένα στρατιωτικό πραξικόπημα. Η Ελισάβετ, ως μονάρχης των νησιών, υποστήριξε τις προσπάθειες του Γενικού Κυβερνήτη, Ρατού Γκανιλάου, να διεκδικήσει την εκτελεστική εξουσία και να διαπραγματευθεί μια λύση. Ο πραξικοπηματίας, όμως, Σιτιβένι Ραμπούκα καθαίρεσε τον Γκανιλάου και κήρυξε τα Φίτζι δημοκρατία. Αυτήν την περίοδο, τα αντιμοναρχικά αισθήματα είχαν αυξηθεί στη Βρετανία, εξαιτίας των σχολίων του τύπου για τον πλούτο της Βασίλισσας, κάτι που προσπάθησε να διαψεύσει το παλάτι. Ωστόσο τα δημοσιεύματα για τις πολυτελείς εκδηλώσεις και τους υπερβολικούς γάμους της οικογένειας δεν σταματούσαν. Η συμμετοχή μελών της βασιλικής οικογένειας σε τηλεπαιχνίδι, τον Ιούνιο του 1987, για φιλανθρωπικό σκοπό γελοιοποιήθηκε με αποτέλεσμα η Βασίλισσα να γίνει στόχος σάτιρας.[110][111][112][113][114]
Η δεκαετία του 1990
Το 1991, μετά το τέλος του Πολέμου του Κόλπου, η Ελισάβετ επισκέφτηκε και αγόρευσε στο Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών, κάτι που συνέβαινε για πρώτη φορά από Βρετανό μονάρχη. Στην ομιλία της χαρακτήρισε τη βία στείρα, καθώς όπως είπε οι κοινωνίες βασίζονται σε αμοιβαίες συμφωνίες, σε συμβάσεις και στην ομοφωνία.[115][116]
Elizabeth, in formal dress, holds a pair of spectacles to her mouth in a thoughtful pose
Ο Φίλιππος και η Ελισάβετ τον Οκτώβριο του 1992.
Σε ομιλία της στις 24 Νοεμβρίου 1992, με την ευκαιρία της 40ης επετείου της ανόδου της στο θρόνο, η Ελισάβετ ονόμασε το 1992 για εκείνη ως απαίσιο έτος (annus horribilis). Τον Μάρτιο του 1992 ο δεύτερος γιος της Ανδρέας και η σύζυγός του Σάρα Φέργκιουσον πήραν διαζύγιο. Τον Απρίλιο η κόρη της Άννα χώρισε με το σύζυγό της Μαρκ Φίλιπς. Κατά τη διάρκεια επίσημης επίσκεψης στη Γερμανία, τον Οκτώβριο, εξαγριωμένοι διαδηλωτές στη Δρέσδη της πέταξαν αυγά. Τελευταίο γεγονός ήταν το Νοέμβριο του ίδιου έτους η πυρκαγιά που ξέσπασε στο Κάστρο Ουίνδσορ, που προκάλεσε σοβαρές ζημιές. Εξαιτίας του γεγονότος ότι η μοναρχία λάμβανε αυξημένη κριτική και δημόσιο έλεγχο, στην ομιλία της στις 24 Νοεμβρίου είπε ότι κάθε θεσμός θα πρέπει να αναμένει κριτική, αλλά πρότεινε αυτή να γίνεται με μία δόση «χιούμορ, ευγένειας και κατανόησης». Δύο μέρες αργότερα ο Πρωθυπουργός Τζον Μέιτζορ ανακοίνωσε μεταρρυθμίσεις των οικονομικών της βασιλικής οικογένειας, όπως την πληρωμή φόρου εισοδήματος. Τον Δεκέμβριο, ο Κάρολος, Πρίγκιπας της Ουαλίας και η σύζυγός του, Νταϊάνα, Πριγκίπισσα της Ουαλίας, χωρίζουν, χωρίς να πάρουν διαζύγιο επί του παρόντος. Η επεισοδιακή χρονιά έκλεισε με μια αγωγή που απέστειλε η βασίλισσα στην εφημερίδα The Sun, λόγω παραβίασης δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, όταν η εφημερίδα δημοσίευσε το κείμενο του χριστουγεννιάτικου μηνύματος της βασίλισσας δύο μέρες πριν από την προγραμματισμένη εκπομπή του. Η εφημερίδα αναγκάστηκε να πληρώσει τα νομικά έξοδα, ενώ δώρισε £200.000 για φιλανθρωπικούς σκοπούς.[117][118][119][120][121][122][123][124]
Στα χρόνια που ακολούθησαν, οι δημόσιες αποκαλύψεις σχετικά με την κατάσταση του γάμου του Καρόλου και της Νταϊάνα συνεχίστηκαν. Αυτήν την περίοδο τα αντιμοναρχικά αισθήματα στη Βρετανία φαίνονταν να έχουν φτάσει σε υψηλότερα από κάθε άλλη φορά επίπεδα. Η κριτική στο θεσμό της μοναρχίας βασιζόταν κυρίως στις συμπεριφορές και πράξεις της μελών της βασιλικής οικογένειας, παρά στο πρόσωπο της βασίλισσας. Στα τέλη του Δεκεμβρίου του 1995, σε συνεννόηση με τον σύζυγό της, τον πρωθυπουργό, τον αρχιεπίσκοπο του Καντέρμπουρυ και τον προσωπικό της γραμματέα, έδωσε στον Κάρολο και την Νταϊάνα την άδειά της για την έκδοση διαζυγίου. Ένα χρόνο μετά την έκδοση του διαζυγίου, το οποίο εκδόθηκε το 1996, η Νταϊάνα σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα στο Παρίσι στις 31 Αυγούστου 1997. Η βασίλισσα τότε βρισκόταν σε διακοπές με τον γιο και τα εγγόνια της στο Κάστρο Μπαλμόραλ της Σκωτίας. Εξαιτίας του εχθρικού κλίματος των μέσων ενημέρωσης, η βασίλισσα εξέδωσε διάγγελμα στις 5 Σεπτεμβρίου, μια ημέρα πριν από την κηδεία της Νταϊάνα. Στο διάγγελμα εξέφρασε τον θαυμασμό της για την Νταϊάνα και τα συναισθήματά της ως γιαγιά για τους πρίγκιπες Ουίλλιαμ και Χάρρυ. Μετά το διάγγελμα ένα μεγάλο μέρος της δημόσιας εχθρότητας εξατμίστηκε.[125][126][127][128]
Χρυσό Ιωβηλαίο
Elizabeth, in formal dress, holds a pair of spectacles to her mouth in a thoughtful pose
Η Ελισάβετ με τον πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν το 2003.
Street scene of Elizabeth and spectators
Η Ελισάβετ στο Τορόντο τον Ιούλιο του 2010.
Το 2002 εορτάστηκε Χρυσό Ιωβηλαίο της Ελισάβετ ως Βασίλισσα, τα 50 χρόνια δηλαδή από την άνοδό της στο θρόνο. Η αδελφή και η μητέρα της πέθαναν το Φεβρουάριο και το Μάρτιο αντίστοιχα, κάτι που έκανε τα μέσα ενημέρωσης να εικάζουν ότι το Ιωβηλαίο θα ήταν μια αποτυχία. Πραγματοποίησε όμως περιοδείες σε όλα τα βασίλεια της Κοινοπολιτείας, όπως είχε κάνει και το 1977, ενώ πολλές εκδηλώσεις και εορτασμοί συνέβησαν καθ' όλη τη διάρκεια του έτους. Στο Λονδίνο ένα εκατομμύριο άνθρωποι παρακολούθησαν τις εκδηλώσεις κάθε μέρα του τριήμερου εορτασμού του Ιωβηλαίου, ενώ ο δημόσιος ενθουσιασμός διάψευσε τις προβλέψεις των δημοσιογράφων.[129][130][131]
Παρότι γενικά ήταν υγιής σε όλη τη ζωή της, το 2003 πραγματοποίησε εγχείρηση και στα δύο της γόνατα. Τον Οκτώβριο του 2006 έχασε τα εγκαίνια του σταδίου Emirates Stadium, εξαιτίας μυικού πόνου στην πλάτη που την ταλαιπωρούσε από το καλοκαίρι.[132][133]
Τον Μάιο του 2007 η εφημερίδα The Daily Telegraph ανέφερε σε άρθρο της από ανώνυμες πηγές ότι η βασίλισσα ήταν «εξοργισμένη και απογοητευμένη» από τις πολιτικές του Βρετανού Πρωθυπουργού Τόνυ Μπλαιρ, σχετικά με την παρουσία των Βρετανικών Ενόπλων Δυνάμεων στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, αλλά και με άλλα εσωτερικά θέματα. Ωστόσο, σύμφωνα με το άρθρο, εκείνη αναγνώρισε τις προσπάθειες του Μπλερ για επίτευξη ειρήνης στη Βόρεια Ιρλανδία. Την Μεγάλη Πέμπτη 20 Μαρτίου 2008, η Βασίλισσα παρακολούθησε τη λειτουργία σε καθεδρικό ναό της Βόρειας Ιρλανδίας, κάτι που δεν είχε ξανασυμβεί ποτέ εκτός Αγγλίας και Ουαλίας. Μετά από πρόσκληση της Προέδρου της Ιρλανδίας Μαίρυ Μακ Αλίς, τον Μάιο του 2011, πραγματοποίησε την πρώτη επίσημη επίσκεψη Βρετανού μονάρχη στη Δημοκρατία της Ιρλανδίας.[134][135][136][137]
Για δεύτερη φορά κατά τη βασιλεία της, η Ελισάβετ, απευθύνθηκε προς τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών το 2010. Ιδιαίτερη σημασία έθεσε κατά την ομιλία της στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας. Κατά τη διάρκεια της ίδιας επίσκεψης στη Νέα Υόρκη, κατέθεσε ένα στεφάνι στο σημείο των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου 2001.[138][139][140]
Διαμαντένιο Ιωβηλαίο
Το 2012 εορτάστηκε το Διαμαντένιο Ιωβηλαίο της Βασίλισσας, καθώς ήταν η χρονιά της 60ης επετείου από την άνοδό της στο θρόνο. Σε διάγγελμά της, στις 6 Φεβρουαρίου 2012, δήλωσε μεταξύ άλλων: «Σε αυτή την ξεχωριστή χρονιά, όπως εγώ αφιερώνω τον εαυτό μου εκ νέου στην υπηρεσία σας, ελπίζω ότι θα θυμόμαστε τη δύναμη της ομαδικότητας και της συλλογικής ισχύος της οικογένειας, της φιλίας και της καλής γειτονίας...Ελπίζω, επίσης, ότι αυτή η χρονιά του Ιωβηλαίου θα είναι μία ευκαιρία να δώσουμε ευχαριστίες για τις μεγάλες προόδους που έχουν γίνει από το 1952 και για να κοιτάξουμε προς το μέλλον με καθαρό μυαλό και ζεστή καρδιά». Η Βασίλισσα και ο σύζυγός της πραγματοποίησαν μια εκτεταμένη περιοδεία στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ τα παιδιά και τα εγγόνια της πραγματοποίησαν περιοδείες σε χώρες της Κοινοπολιτείας εκ μέρους της.[141][142][143][144][145][146]
Elizabeth, in formal dress, holds a pair of spectacles to her mouth in a thoughtful pose
Η Ελισάβετ τον Ιούνιο του 2013.
Η βασίλισσα στις 27 Ιουλίου 2012 κήρυξε την έναρξη των Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου, καθώς και των Παραολυμπιακών στις 29 Αυγούστου του 2012. Στην τελετή έναρξης των Αγώνων συμμετείχε η ίδια σε μια ταινία μικρού μήκους, μαζί με τον Ντάνιελ Κρεγκ. Στις 4 Απριλίου του 2013 η βασίλισσα έλαβε τιμητικό βραβείο από την Βρετανική Ακαδημία Τεχνών Κινηματογράφου και Τηλεόρασης για τη συμμετοχή της στην ταινία της τελετής έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου.[147][148]
Στις 18 Δεκεμβρίου 2012, για πρώτη φορά από την άνοδό της στο θρόνο, ήταν παρούσα στη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου της χώρας. Ήταν η πρώτη φορά από το 1781 που Βρετανός μονάρχης παρευρισκόταν στις εργασίες του υπουργικού συμβουλίου εν καιρώ ειρήνης.[149][150]
Η Ελισάβετ εισήχθη στις 3 Μαρτίου 2013 στο νοσοκομείο Βασιλιάς Εδουάρδος Ζ΄ του Λονδίνου, ως προφύλαξη μετά από την εκδήλωση συμπτωμάτων γαστρεντερίτιδας. Την επόμενη ημέρα όμως επέστρεψε στα Ανάκτορα του Μπάκιγχαμ. Εξαιτίας της ανάγκης της να περιορίσει τα ταξίδια, τον Νοέμβριο του 2013 δεν παρέστη στη συνάντηση των αρχηγών των κυβερνήσεων της Κοινοπολιτείας που πραγματοποιήθηκε στη Σρι Λάνκα. Ήταν η πρώτη φορά από το 1973 που δεν παρευρέθηκε στη συνεδρίαση. Στη συνάντηση την εκπροσώπησε ο γιος της Κάρολος.[151][152][153]
Έγινε η μεγαλύτερη σε ηλικία μονάρχης του κόσμου μετά τον θάνατο του Αμπντουλάχ της Σαουδικής Αραβίας στις 23 Ιανουαρίου του 2015[154] και λίγους μήνες αργότερα η μακροβιότερη μονάρχης στην ιστορία του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς, στις 9 Σεπτεμβρίου 2015, ξεπέρασε την πρωτιά που κατείχε η Βασίλισσα Βικτώρια.[155]
Το Σαββατοκύριακο 10-12 Ιουνίου του 2016 εορτάστηκαν τα 90α γενέθλια της Βασίλισσας. [156][157]
Η Ελισάβετ κατέστη η μακροβιότερη μονάρχης στον κόσμο, καθώς και μακροβιότερη αρχηγός κράτους, μετά τον θάνατο του 88χρονου βασιλιά της Ταϊλάνδης, Πουμιπόν Αντουνιαντέτ, ο οποίος βασίλευσε για περισσότερο από 70 χρόνια.[158]
Ζαφειρένιο Ιωβηλαίο
Στις 6 Φεβρουαρίου του 2017 η Ελισάβετ έγινε η πρώτη Βρετανή μονάρχης που εόρτασε ζαφειρένιο ιωβηλαίο, δηλαδή την παραμονή της στον θρόνο για 65 χρόνια.[159] Αντίθετα με το ασημένιο, το χρυσό και το αδαμάντινο ιωβηλαίο δεν υπήρξαν εκτεταμένοι δημόσιοι εορτασμοί για το γεγονός. Αντίθετα, όπως συνέβη και με το Ρουμπινένιο Ιωβηλαίο του 1992 η Βασίλισσα δεν ανέλαβε κάποια ιδιαίτερη επίσημη υποχρέωση. Προτίμησε να περάσει την ημέρα μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας λόγω και της επετείου θανάτου του πατέρα της την ίδια ημέρα.[160]
Η Ελισάβετ στο πάρτι γενεθλίων της, το 2018. [2]
Η Ελισάβετ στις 20 Νοεμβρίου του 2017 έγινε η πρώτη Βρετανή μονάρχης που εόρτασε την πλατινένια, δηλαδή 70η επέτειο γάμου της με τον σύζυγό της Φίλιππο, ο οποίος είχε παραιτηθεί των επίσημων υποχρεώσεων του τον Αύγουστο του ίδιου έτους λόγω της εξαιρετικά προχωρημένης του ηλικίας. [161]
Μετά την παραίτηση του προέδρου της Ζιμπάμπουε, Ρόμπερτ Μουγκάμπε, έγινε η πιο ηλικιωμένη αρχηγός κράτους στις 21 Νοεμβρίου του 2017[162]. Τον τίτλο αυτό τον έχασε στις 10 Μαΐου 2018, μετά από την εκλογή του 92χρονου Μαχαθίρ Μοχάμαντ, ως νέου πρωθυπουργού της Μαλαισίας.[163]
Τον Μάιο του 2018 η Ελισάβετ έκανε μία εγχείριση αφαίρεσης καταρράκτη στο μάτι.[164] Τον Μάρτιο του 2019 αποφάσισε να σταματήσει να οδηγεί σε δημόσιους δρόμους, ως συνέπεια ενός τροχαίου ατυχήματος στο οποίο ενεπλάκη ο 97χρονος σύζυγός της, ενώ οδηγούσε ένα μαύρο Land Rover δύο μήνες νωρίτερα.[165][166]
Στις 23 Απριλίου του 2019 έγινε η πιο ηλικιωμένη εν ζωή μονάρχης μετά τον θάνατο του Ιωάννη του Λουξεμβούργου, σχεδόν 19 χρόνια μετά την παραίτησή του από τον θρόνο.[167]
Στις 28 Αυγούστου του 2019 η Βασίλισσα έκανε δεκτό το αίτημα του πρωθυπουργού της Βρετανίας Μπόρις Τζόνσον να κλείσει η Βουλή των Κοινοτήτων μέχρι τις 14 Οκτωβρίου 2019, κίνηση που προκάλεσε γενική κατακραυγή από την αντιπολίτευση.[168][169] Η Βουλευτής του Εργατικού Κόμματος, Κέιτ Οσάμορ, προειδοποίησε τη βασίλισσα ότι θα μπορούσε να έχει την τύχη του ξαδέρφου της, Κωνσταντίνου Β' της Ελλάδα, ο οποίος εξέπεσε του αξιώματός του.[170] Πολλοί ωστόσο σχολίασαν ότι η Ελισάβετ δεν είχε άλλη επιλογή, μιας και οι εξουσίες της ήταν ντε φάκτο περιορισμένες και ο ρόλος της περισσότερο συμβολικός.[171] Τελικά η Βουλή άνοιξε μετά από απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου την Τετάρτη, 25 Σεπτεμβρίου 2019, γεγονός που θεωρήθηκε πολιτική ήττα του Μπόρις Τζόνσον.[172][173] Ορισμένοι βουλευτές τον κατηγόρησαν ότι παραπλάνησε τη βασίλισσα.[174]
Στο χριστουγεννιάτικο μήνυμά της, η Ελισάβετ αναφέρθηκε στο 2019 ως «ταραχώδη χρονιά» και κάλεσε σε ενότητα ζητώντας από όλους τους Βρετανούς να ξεπεράσουν τις διαφορές τους.[175]
Η ανακοίνωση στις 8 Ιανουαρίου 2020 μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης του Πρίγκιπα Χάρρυ και της συζύγου του, Μέγκαν, ότι σκοπεύουν να αποποιηθούν τον ρόλο των ανώτερων μελών της βασιλικής οικογένειας, απασχόλησε ιδιαίτερα τη βασίλισσα[176][177]. Ο 98χρονος Φίλιππος αντιμετωπίζοντας ο ίδιος προβλήματα υγείας, κατηγόρησε το ζευγάρι ότι με τη στάση του δείχνει ασέβεια απέναντι στη βασίλισσα.[178] Τελικά η Ελισάβετ δήλωσε ότι σέβεται την απόφαση του ζευγαριού:
«Σήμερα η οικογένειά μου είχε πολύ εποικοδομητικές συζητήσεις για το μέλλον του εγγονού μου και της οικογένειάς του. Η οικογένειά μου και εγώ στηρίζουμε απόλυτα την επιθυμία του Χάρι και της Μέγκαν να ξεκινήσουν μια καινούρια ζωή ως νέα οικογένεια», αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στην επίσημη ανακοίνωση της βασίλισσας. «Παρότι θα προτιμούσαμε να παραμείνουν πλήρως ενεργά μέλη της βασιλικής οικογένειας, σεβόμαστε και κατανοούμε την επιθυμία τους να ζήσουν μια πιο ανεξάρτητη ζωή ως οικογένεια, ενώ παραμένουν πολύτιμο κομμάτι της οικογένειάς μου. Ο Χάρι και η Μέγκαν έκαναν σαφές ότι δεν θέλουν να βασίζονται στα κρατικά έσοδα στη νέα τους ζωή».[179]
Στις 9 Ιανουαρίου 2021, η Ελισάβετ και ο 99χρονος σύζυγός της έλαβαν την πρώτη δόση του εμβολίου κατά του κορωνοϊού.[180] Τον επόμενο μήνα, σε βιντεοκλήση προέτρεψε σε εμβολιασμό, τονίζοντας ότι το εμβόλιο ήταν πολύ γρήγορο και δεν την πόνεσε καθόλου. [181]
Πρίγκιπα Κάρολος , Λαίδη Νταιάνα Σπένσερ
Μετά από 73 χρόνια γάμου, στις 9 Απριλίου 2021, ο Πρίγκιπας Φίλιππος απεβίωσε και η Ελισάβετ έγινε η πρώτη μονάρχης του Ηνωμένου Βασιλείου που βασιλεύει ως χήρα, μετά τη Βασίλισσα Βικτώρια.[182][183] Η ίδια είπε ότι ο θάνατος του άφησε ένα τεράστιο κενό. [184] Δύο μήνες μετά, την ημέρα των εκατοστών του γενεθλίων απέτισε φόρο τιμής, φυτεύοντας ένα λουλούδι στο όνομά του. [185]Παρά την πανδημία του κορωνοϊού, συμμετείχε στο άνοιγμα του κοινοβουλίου στις 11 Μαΐου 2021.[186] Επίσης, ήταν η οικοδέσποινα στην υποδοχή των ηγετών της G7 στην Κορνουάλη. [187] Ο Τζο Μπάιντεν, 13ος κατά σειρά πρόεδρος των ΗΠΑ που συναντά η Ελισάβετ, δήλωσε για εκείνη ότι του θύμισε τη μητέρα του, με το βλέμμα και τη γενναιοδωρία της. [188]
Πρίγκιπας Κάρολος, Καμίλα Πάρκερ Μπόουλς
Το Οκτώβριο του 2021 η Ελισάβετ εμφανίστηκε στην Λειτουργία των Ευχαριστιών με μπαστούνι, ενώ είχε να χρησιμοποιήσει από το 2004, όταν είχε υποβληθεί σε εγχείρηση.[189][190] Στις 19 Οκτωβρίου αρνήθηκε το Βραβείου του Ηλικιωμένου της Χρονιάς του περιοδικού The Oldie Magazine, που είχε αποδοθεί μεταξύ άλλων και στη μητέρα της, λέγοντας ότι είσαι όσο ηλικιωμένος αισθάνεσαι και ότι η ίδια δεν πληροί τα σχετικά κριτήρια.[191] Νοσηλεύτηκε για λίγο στις 20 Οκτωβρίου, αφού ακύρωσε μια επίσκεψη στη Βόρεια Ιρλανδία για λόγους υγείας, αλλά έφυγε από το νοσοκομείο την επόμενη μέρα. [192] Την ίδια εβδομάδα, ακύρωσε τα σχέδιά της να ταξιδέψει στη σύνοδο κορυφής COP26 στη Γλασκώβη, ακολουθώντας τη συμβουλή του γιατρού της να ξεκουραστεί, και αντ 'αυτού μετέδωσε το μήνυμά της μέσω βίντεο.[193] Η Βασίλισσα δεν μπόρεσε επίσης να παρευρεθεί στην Εθνική Υπηρεσία Μνήμης του 2021 λόγω πόνων στην πλάτη. Αυτό λέγεται ότι δεν σχετίζεται με προηγούμενες ιατρικές συμβουλές για ανάπαυση.[194][195]
Πρίγκιπας Ανδρέας, Λαίδη Σάρα Φέργκιουσον
Πλατινένιο Ιωβηλαίο
Κύριο λήμμα: Πλατινένιο Ιωβηλαίο της Ελισάβετ Β΄ του Ηνωμένου Βασιλείου
Η βασίλισσα Ελισάβετ παρέμεινε στο θρόνο μέχρι τις 6 Φεβρουαρίου 2022, όντας η πρώτη φορά που ένας Βρετανός μονάρχης γιορτάζει ένα πλατινένιο ιωβηλαίο (70 χρόνια στον θρόνο).[196] Στο Ηνωμένο Βασίλειο προγραμματίζεται μια επιπλέον δημόσια αργία και το παραδοσιακό τριήμερο τραπεζικής αργίας του Μαΐου θα μεταφερθεί στις αρχές Ιουνίου, για να δημιουργηθεί ένα ειδικό τετραήμερο Σαββατοκύριακο Ιωβηλαίου.[197] Η βρετανική κυβέρνηση έχει υποσχεθεί έναν εορτασμό «που συμβαίνει μια φορά σε κάθε γενιά», και ο οποίος «θα συνδυάσει τα καλύτερα στοιχεία βρετανικής τελετουργικής μεγαλοπρέπειας και θεάματος με κορυφαίες καλλιτεχνικές και τεχνολογικές επιδείξεις».[198]
Θάνατος
Κύριο λήμμα: Θάνατος της Ελισάβετ Β΄ του Ηνωμένου Βασιλείου
Η Βασίλισσα Ελισάβετ Β΄ έφυγε από την ζωή, στις 8 Σεπτεμβρίου 2022, στις 18:31 (Ώρα Ηνωμένου Βασιλείου), στο εξοχικό ανάκτορο Μπαλμόραλ στη Σκωτία, από φυσικά αίτια σε ηλικία 96 ετών. Η επίσημη ανακοίνωση από το Μπάκιγχαμ που κατά τα ειωθότα αναρτήθηκε στα κάγκελα του ανακτόρου.[199][200][201]
Η ανακοίνωση έγινε στις 18:31 τοπική ώρα από τον Χιου Έντουαρντς, και διαβάστηκε από το BBC κατά τη διάρκεια ζωντανής μετάδοσης. Νωρίτερα την ίδια μέρα οι γιατροί ανέφεραν ότι η υγεία της επιδεινώθηκε γρήγορα και την έθεσαν υπό ιατρική παρακολούθηση. [202] Ήδη από τις 12:30 μ.μ. τα Ανάκτορα του Μπάκιγχαμ ανακοίνωσαν ότι η Βασίλισσα βρισκόταν υπό ιατρική επίβλεψη στο Κάστρο Μπαλμόραλ αφού οι γιατροί εξέφρασαν ανησυχία.[203] [204]
Μετά την ανακοίνωση του θανάτου της, η σημαία στα Ανάκτορα του Μπάκιγχαμ κατέβηκε στο μεσίστιο.[205] Επειδή ο νέος μονάρχης Κάρολος ήταν επίσης στο Μπαλμόραλ όταν έγινε βασιλιάς, το έθιμο της Αγγλίας επιτάσσει να παραμείνει στο κάστρο αμέσως μετά το θάνατο της μητέρας του.
Εκατοντάδες άνθρωποι ήταν επίσης συγκεντρωμένοι και θρηνούσαν το θάνατο της Βασίλισσας έξω από τις πύλες.[206] Η τελευταία της δημόσια εμφάνιση είχε γίνει μόλις δύο ημέρες νωρίτερα, την Τρίτη 6 Σεπτεμβρίου, όταν υποδέχθηκε τη Λιζ Τρας προκειμένου να τη διορίσει ως πρωθυπουργό της Βρετανίας.
Δημόσια εικόνα και χαρακτήρας
Θρησκεία
Δεδομένου ότι η Ελισάβετ έδινε σπάνια συνεντεύξεις, λίγα είναι γνωστά για τα προσωπικά της αισθήματα. Ως συνταγματική μονάρχης, δεν είχε εκφράσει προσωπικές πολιτικές απόψεις σε κάποιο δημόσιο χώρο. Θεωρείται ότι έφερε μια βαθιά αίσθηση των θρησκευτικών και των πολιτικών της καθηκόντων, ενώ λάμβανε υπόψη της με σοβαρότητα τον όρκο που έδωσε κατά τη στέψη της.[207] Εκτός από τον επίσημο θρησκευτικό της ρόλο ως Υπέρτατος Κυβερνήτης της Εκκλησίας της Αγγλίας, ήταν μέλος αυτής της Εκκλησίας, καθώς επίσης και της εθνικής Εκκλησίας της Σκωτίας.[208] Είχε υποστηρίξει τις διαθρησκευτικές σχέσεις και είχε συναντηθεί με ηγέτες άλλων εκκλησιών και θρησκειών, μεταξύ των οποίων με πέντε Πάπες: Πίος ΙΒ΄, Ιωάννης ΚΓ΄, Ιωάννης Παύλος Β΄, Βενέδικτος ΙΣΤ΄ και Φραγκίσκος.[209] Η προσωπική της πίστη μαρτυρείται στο ετήσιο Χριστουγεννιάτικο Μήνυμά της προς τα βασίλεια της Κοινοπολιτείας. Το 2000, για παράδειγμα, ανέφερε:
Για πολλούς από εμάς, τα πιστεύω μας έχουν θεμελιώδη σημασία. Για μένα η διδασκαλία του Χριστού και η προσωπική μου ευθύνη ενώπιον του Θεού παρέχουν ένα πλαίσιο πάνω στο οποίο προσπαθώ να οδηγώ τη ζωή μου. Εγώ, όπως και πολλοί από εσάς, έχω βρει μεγάλη ανακούφιση σε δύσκολες στιγμές από τα λόγια και το παράδειγμα του Χριστού.[210]
Φιλανθρωπία
Ήταν προστάτης περισσότερων από 600 οργανώσεων και φιλανθρωπικών φορέων.[211] Στα προσωπικά της ενδιαφέροντα περιλαμβάνονταν η ιππασία και η φροντίδα των σκυλιών, ειδικότερα των Πέμπροκ Κόργκι Ουαλίας που κατείχε.[212] Η διαχρονική αγάπη της για τα Κόργκι ξεκίνησε το 1933 με την «Ντούκι», το πρώτο Κόργκι σκυλί που απέκτησε η οικογένειά της.[213][214] Σκηνές μιας χαλαρής, ανεπίσημης προσωπικής ζωής περιστασιακά γίνονται γνωστές.[215]
Παρουσίαση ως «λαμπερή βασίλισσα
Τη δεκαετία του 1950, στην αρχή της βασιλείας της, η Ελισάβετ αποτυπώνεται ως μια λαμπερή «παραμυθένια βασίλισσα».[216] Μετά την καταστροφή του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, υπήρξε μια εποχή ελπίδας, μια περίοδος προόδου και επιτευγμάτων, σηματοδοτώντας μια «νέα Ελισαβετιανή Εποχή».[217] Οι κατηγορίες του Τζον Γκριγκ το 1957 ότι οι ομιλίες της ακούγονταν σαν μιας «στενοκέφαλης μαθήτριας» αποτελούν ένα δείγμα εξαιρετικά σπάνιας αρνητικής κριτικής.[218] Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, οι προσπάθειες απεικόνισης μιας πιο σύγχρονης εικόνας της μοναρχίας εμφανίζονται στο τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ «Βασιλική Οικογένεια» και στην τηλεοπτική μετάδοση της αναγόρευσης του Καρόλου ως Πρίγκιπα της Ουαλίας.[219] Σε δημόσιες εμφανίσεις της, η Ελισάβετ προτιμούσε να φοράει κυρίως μονοχρώματα παλτά και διακοσμημένα καπέλα, τα οποία της επέτρεπαν να γίνεται εύκολα ορατή από το πλήθος.[220]
Κατά το Ασημένιο Ιωβηλαίο, το 1977, διεξήχθησαν πολυπληθείς και πραγματικά ενθουσιώδεις εορτασμοί, όμως κατά τη δεκαετία του 1980 η δημόσια κριτική κατά της βασιλικής οικογένειας αυξήθηκε, δεδομένου ότι η προσωπική και εργασιακή ζωή των παιδιών της Ελισάβετ βρέθηκε στο στόχαστρο των μέσων ενημέρωσης.[221][222]
Αρνητική κριτική
Η δημοτικότητά της κατρακύλησε στο χαμηλότερό της σημείο κατά τη δεκαετία του 1990. Υπό την πίεση της κοινής γνώμης, άρχισε να καταβάλλει φόρο εισοδήματος για πρώτη φορά, ενώ τα Ανάκτορα του Μπάκινγκχαμ άνοιξαν για το κοινό.[223] Η δυσαρέσκεια με τη μοναρχία έφτασε στο αποκορύφωμά της με το θάνατο της Νταϊάνα, αν και η προσωπική δημοτικότητα και υποστήριξη προς την μοναρχία ανέκαμψε μετά το τηλεοπτικό διάγγελμα της Ελισάβετ προς το λαό πέντε ημέρες μετά το θάνατο της Νταϊάνα.[224]
Εκτός από την εσωτερική αρνητική κριτική, υπάρχουν και ορισμένες περιπτώσεις κρατών που ασκούν κριτική στην Ελισάβετ. Χαρακτηριστικά, η ελληνική εφημερίδα Έθνος αναφέρει ότι «το στέμμα της ήταν βουτηγμένο στο αίμα»[225]. Χώρες που έχουν υποστεί καταπίεση από την Μεγάλη Βρετανία, όπως η Ινδία, η Ιρλανδία ή η Σκωτία ασκείται σκληρή κριτική στην βασίλισσα, με την εφημερίδα να υποστηρίζει ότι την ημέρα του θανάτου της, σε αντίθεση με το πένθιμο ύφος που επικρατούσε στην Αγγλία, στις παραπάνω χώρες ο κόσμος πανηγύρίζε[226]. Η βασιλεία της Ελισάβετ, αποτέλεσε για πολλά χρόνια συνέχιση της αποικιοκρατικής πολιτικής της χώρας, με σημαντικότερα στοιχεία την επέμβαση στο Σουέζ το 1953, την 12ετή κρίση της Μαλαισίας στην οποία βρήκαν τραγικό θάνατο 11 χιλιάδες αντάρτες, την σφαγή χιλιάδων αιχμαλώτων κατά την διάρκεια της εξέγερσης των Μάου Μάου στην Κένυα, την πραξικοπηματική εισβολή στην Γουιάνα το 1953, τις χιλιάδες σφαγές και απαγχονισμούς Κυπρίων κομμουνιστών αλλά και μελών της ΕΟΚΑ (με αποκορύφωμα την άρνηση χάρης στον 17χρονο αγωνιστή της ΕΟΚΑ Ευαγόρα Παλληκαρίδη) κατά την διάρκεια του αντι-αποικιοκρατικού αγώνα, πολλαπλές επεμβάσεις στην Αραβική χερσόνησο, την μη αναγνώριση του δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία του Βόρειου Καμερούν, την 38χρονη στρατιωτική επιχείρηση στην Βόρειο Ιρλανδία που είχε ως αποτέλεσμα χιλιάδες θανάτους (μεταξύ αυτών 2 χιλιάδων αμάχων), την εισβολή στα Νησιά Φώκλαντ, καθώς και την συμμετοχή σε πολλές επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ (Κουβέιτ, Σιέρα Λεόνε, Λιβύη, Ιράκ, Γιουγκοσλαβία)[227].
Υψηλή δημοτικότητα του θεσμού στην Κοινοπολιτεία
Τον Νοέμβριο του 1999, ένα δημοψήφισμα για το μέλλον της μοναρχίας στην Αυστραλία κατέληξε σε μεγάλη νίκη για την Ελισάβετ.[228] Δημοσκοπήσεις στη Βρετανία το 2006 και το 2007 αποκάλυψαν ισχυρή λαϊκή υποστήριξη για την μοναρχία, ενώ το 2012, το έτος του Διαμαντένιου Ιωβηλαίου, η αποδοχή του θεσμού έφθασε μέχρι το 90%.[229][230] Τα δημοψηφίσματα στο Τουβαλού το 2008 και στον Άγιο Βικέντιο και τις Γρεναδίνες το 2009 απέρριψαν αμφότερα την επιλογή να γίνουν αβασίλευτες δημοκρατίες.[231]
Καλλιτεχνικές απεικονίσεις
Η Ελισάβετ έχει απεικονιστεί σε διάφορα μέσα από πολλούς καλλιτέχνες, όπως οι ζωγράφοι Πιέτρο Ανιγκόνι, Πίτερ Μπλέικ, Τσίνουι Τσουκγούγκο-Ρόι, Τέρενς Κουένο, Λούσιαν Φρόιντ, Ρολφ Χάρις, Ντάμιεν Χιρστ, Τζούλιετ Πάνετ και Τάι-Σαν Σίρενμπεργκ.[232][233] Αξιοσημείωτοι φωτογράφοι της Ελισάβετ περιλαμβάνουν τους Σέσιλ Μπίτον, Γιουσούφ Καρς, Άνι Λίμποβιτς, Πάτρικ Άνσον, Τέρι Ο'Νιλ, Τζον Σουόνελ και Ντόροθι Γουάλντινγκ. Η πρώτη επίσημη φωτογραφία-πορτρέτο της Ελισάβετ τραβήχθηκε από τον Μάρκους Άνταμς το 1926.[234]
Οικονομικά στοιχεία
Η προσωπική περιουσία της Ελισάβετ αποτελεί αντικείμενο εικασιών για πολλά χρόνια. Το 1971, ο Τζοκ Κόλβιλ, πρώην ιδιωτικός γραμματέας της και διευθυντής της τράπεζάς της, Coutts, εκτίμησε την περιουσία σε 2 εκατομμύρια στερλίνες (περίπου 28 εκατομμύρια στερλίνες του 2019).[235][236] Το 1993, το Παλάτι του Μπάκιγχαμ διέψευσε δημοσιεύματα που ήθελαν τη Βασίλισσα να διαθέτει περιουσία ύψους 100 εκατομμυρίων στερλίνων.[237] Το 2002 η Ελισάβετ κληρονόμησε ένα κτήμα αξίας 70 εκατομμυρίων στερλινών από τη μητέρα της.[238] Η εφημερίδα The Sunday Times υπολόγισε το 2017 την περιουσία σε 360 εκατομμύρια στερλίνες, καθιστώντας την Ελισάβετ ως το 329ο πλουσιότερο πρόσωπο στο Ηνωμένο Βασίλειο.[239]
Η Βασιλική Συλλογή, η οποία περιλαμβάνει χιλιάδες ιστορικά έργα τέχνης και τα Βρετανικά Βασιλικά Κοσμήματα, δεν ανήκει προσωπικά στην Βασίλισσα, αλλά βρίσκεται στην ιδιοκτησία ειδικού εμπιστεύματος («τραστ»), όπως συμβαίνει και με τις επίσημες κατοικίες της (Παλάτι του Μπάκιγχαμ, Κάστρο Ουίνδσορ, Δουκάτο του Λάνκαστερ).[240][241][242] Το Σάντρινγκχαμ Χάουζ και το Κάστρο Μπαλμόραλ ανήκουν προσωπικά στη Βασίλισσα.[241] Οι Κτήσεις του Στέμματος - με περιουσία 12 δισεκατομμυρίων στερλινών το 2016 - βρίσκεται υπό τη διαχείριση εμπιστεύματος και δεν μπορεί να πωλήσει ή να βρεθεί υπό την άμεση διαχείριση της Βασίλισσας.[243][239]
Τίτλοι, προσφωνήσεις, διακρίσεις και θυρεοί
21 Απριλίου 1926 – 11 Δεκεμβρίου 1936: Η Αυτής Βασιλική Υψηλότητα Πριγκίπισσα Ελισάβετ της Υόρκης
11 Δεκεμβρίου 1936 – 20 Νοεμβρίου 1947: Η Αυτής Βασιλική Υψηλότητα Η Πριγκίπισσα Ελισάβετ
20 Νοεμβρίου 1947 – 6 Φεβρουαρίου 1952: Η Αυτής Βασιλική Υψηλότητα Η Πριγκίπισσα Ελισάβετ, Δούκισσα του Εδιμβούργου
6 Φεβρουαρίου 1952 – 8 Σεπτεμβρίου 2022: Η Αυτής Μεγαλειότητα Η Βασίλισσα
Η Ελισάβετ φέρει διάφορους τίτλους και επίτιμες στρατιωτικές θέσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο και στα υπόλοιπα βασίλεια της Κοινοπολιτείας. Ήταν επικεφαλής σε πολλά βασιλικά τάγματα, ενώ και η ίδια έχει λάβει διακρίσεις και βραβεία από όλο τον κόσμο. Σε κάθε βασίλειο έφερε ένα ξεχωριστό τίτλο που ακολουθούσε μία μια κοινή φόρμουλα: «Βασίλισσα της Τζαμάικας και των άλλων βασιλείων και εδαφών της» στη Τζαμάικα, «Βασίλισσα της Αυστραλίας και των άλλων βασιλείων και εδαφών της» στην Αυστραλία κλπ. Στα Νησιά της Μάγχης και στη Νήσο Μαν, που αποτελούν Κτήσεις του Στέμματος και όχι ξεχωριστά βασίλεια, ήταν γνωστή ως Δούκας της Νορμανδίας και Λόρδος του Μαν αντίστοιχα. Πρόσθετοι τίτλοι περιελάμβαναν το Προστάτης της Πίστης και Δούκας του Λάνκαστερ. Όταν κάποιος συνομιλούσε με τη Βασίλισσα, η πρακτική ήταν να απευθύνεται προς εκείνη με τον τίτλο «Μεγαλειοτάτη» και στη συνέχεια με το «Κυρία».[244]
Θυρεοί
Το μονόγραμμα της Βασιλίσσας Ελισάβετ Β΄
Από τις 21 Απριλίου 1944 μέχρι την ενθρόνισή της, ο θυρεός της Ελισάβετ αποτελούνταν από ένα ρόμβο που έφερε το βασιλικό θυρεό του Ηνωμένου Βασιλείου, διαφοροποιούμενο ως προς μια ζώνη αργύρου, η οποία στο κεντρικό σημείο έφερε ένα ρόδο των Τυδώρ και στα δύο ακριανά σημεία το σταυρό του Αγίου Γεωργίου. Μετά την ενθρόνισή της, κληρονόμησε τους διάφορους θυρεούς που κατείχε ο πατέρας της ως μονάρχης. Η Βασίλισσα διαθέτει επίσης βασιλικά οικόσημα και προσωπικές σημαίες για χρήση στο Ηνωμένο Βασίλειο, τον Καναδά, την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία, την Τζαμάικα, τα Μπαρμπάντος και αλλού.[245]
Θυρεός των ετών 1944–1947
Θυρεός των ετών 1944–1947
Θυρεός των ετών 1947–1952
Θυρεός των ετών 1947–1952
Θυρεός από το 1952 της Αγγλίας, Ουαλίας και Βόρειας Ιρλανδίας
Θυρεός από το 1952 της Αγγλίας, Ουαλίας και Βόρειας Ιρλανδίας
Θυρεός από το 1952 της Σκωτίας
Θυρεός από το 1952 της Σκωτίας
Θυρεός του Καναδά[246]
Θυρεός του Καναδά[246]
Πρόγονοι
Εδουάρδος Ζ΄ του Ηνωμένου Βασιλείου
Γεώργιος Ε΄ του Ηνωμένου Βασιλείου
Αλεξάνδρα της Δανίας
Γεώργιος ΣΤ΄ του Ηνωμένου Βασιλείου
Φραγκίσκος του Τεκ
Μαίρη του Τεκ
Μαίρη Αδελαΐδα του Κέιμπριτζ
Ελισάβετ Β΄ του Ηνωμένου Βασιλείου
Κλωντ Μπόουζ-Λάιον, 13ος κόμης του Στράθμορ και Κίνγκχορν
Κλωντ Μπόουζ-Λάιον, 14ος κόμης του Στράθμορ και Κίνγκχορν
Φράνσις-Ντόρα Σμιθ
Βασιλομήτωρ Ελισάβετ του Ηνωμένου Βασιλείου
Κάρολος Κάβεντις-Μπέντινκ
Σεσίλια-Νίνα Κάβεντις-Μπέντινκ
Καρολίνα-Λουίζα Μπάρναμπυ
Εικόνες
Η Βασίλισσα Ελισάβετ και ο Πρίγκιπας Φίλιππος το 1953.
Η Βασίλισσα Ελισάβετ και ο Πρίγκιπας Φίλιππος το 1953.
Η Ελισάβετ σε κυπριακό γραμματόσημο.
Η Ελισάβετ σε κυπριακό γραμματόσημο.
Βιβλιογραφία
Crawford, Marion (2003). «Hachette The Little Princesses: The Story of the Queen's Childhood by her Nanny, Marion Crawford». ISBN 978-0312312152
Bond, Jennie (2006). Elizabeth: Eighty Glorious Years. London: Carlton Publishing Group. ISBN 10-1-8442-360-7; 13-978-1-8442-360-9
Brandreth, Gyles (2004). Philip and Elizabeth: Portrait of a Marriage. London: Century. ISBN 0-7126-6103-4
Roberts, Andrew (2000). The House of Windsor. (Edited by Antonia Fraser) London: Cassell & Co. ISBN 0-304-35406-6
Shawcross, William (2002). Queen and Country. Toronto: McClelland & Stewart. ISBN 0-7710-8056-5
Παραπομπές
«Πέθανε η Βασίλισσα Ελισάβετ». Καθημερινή. 2022-09-08. Ανακτήθηκε στις 2022-09-08.
Newsroom (3 Ιουνίου 2018). «Βασίλισσα Ελισάβετ: 90 πράγματα που ίσως δεν γνωρίζετε, 65 χρόνια μετά τη στέψη της». CNN.gr. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2019.
«Royal Family - Queen Elizabeth II». www.britroyals.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2018.
«Queen Elizabeth II – Latest news, photos and videos». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Δεκεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2014.
http://www.royal.gov.uk/ .aspx
http://www.royal.gov.uk/hmthequeen/education/overview.aspx
Queen Elizabeth II biography
The forgotten royal nanny | Express Yourself | Comment | Daily Express
Queen Mother was 'ruthless' to royal nanny | UK news | The Guardian
Through The Years – Her Royal Majesty, Queen Elizabeth II | Two Chums
60 amazing Queen facts you never knew about our monarch - Mirror Online
Newsroom (3 Ιουνίου 2018). «Βασίλισσα Ελισάβετ: 90 πράγματα που ίσως δεν γνωρίζετε, 65 χρόνια μετά τη στέψη της». CNN.gr. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2019.
Newsroom (3 Ιουνίου 2018). «Βασίλισσα Ελισάβετ: 90 πράγματα που ίσως δεν γνωρίζετε, 65 χρόνια μετά τη στέψη της». CNN.gr. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2019.
http://www.royal.gov.uk/
King Edward VIII Abdicated to Marry Mrs. Wallis Simpson
Edward VIII candid letter reveals Royal Family divisions following abdication | Royal | News | Daily Express
10 moments from the life of Queen Elizabeth II - She and her tutor were shy with one another at first - CSMonitor.com
Queen Elizabeth: The day the Queen threw a tantrum and tipped a pot of ink over her own head | Daily Mail Online
http://www.royal.gov.uk/
http://www.biography.com/people/queen-elizabeth-ii-9286165#threats-and-scandals
Princess Elizabeth
«"The Queen's War" – Queen Elizabeth II During WW2». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Δεκεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2014.
Young Queen Elizabeth pictured starring in Royal pantomimes during World War Two | Daily Mail Online
http://www.royal.gov.uk/
Cecil Beaton, Princess Elizabeth as Colonel of the Grenadier Guards | V&A
Royal Deputy Heads of State
http://www.royal.gov.uk/MonarchUK/QueenandGovernment/CounsellorsofState.aspx
«Women's Auxiliary Services during the Second World War | Imperial War Museums». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Απριλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2014.
8 Things You May Not Know About Queen Elizabeth II — History in the Headlines
Queen Elizabeth II, Royalty And Renown Mechanic
Sixty years later, Queen Elizabeth II still reigns | Daily Maverick
Diamond Jubilee: The Queen's bond with 'remarkable' Welsh - BBC News
BBC NEWS | UK | Wales | Royal plans to beat nationalism
Wartime plan to use Princess to woo Welsh - Telegraph
BBC - Archive - Princess Elizabeth - The 21st Birthday of Princess Elizabeth
BBC - Archive - Princess Elizabeth - Royal Tour of South Africa, 1947
http://www.royal.gov.uk/
Inside the Dynastic Struggle That Rocked Queen Elizabeth II’s Marriage | Vanity Fair
«History Rewind: Marriage of Princess Elizabeth and Philip Mountbatten». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Δεκεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2014.
http://www.biography.com/people/prince-philip-9284324
Crawford, Marion (2003). "Hachette The Little Princesses: The Story of the Queen's Childhood by her Nanny, Marion Crawford". ISBN 978-0312312152
Palmografos.com - Η Δίκη των Έξι και ο πρίγκιπας Ανδρέας
Biography of Queen Elizabeth II
«Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2014.
She's called 'Sausage' ..he's called 'The Hun' - Mirror Online
Prince Philip the secret softie: The cuddly side of the Queen's consort | Daily Mail Online
http://www.royal.gov.uk/ThecurrentRoyalFamily/TheDukeofEdinburgh/Stylesandtitles.aspx
Prince Philip, Duke of Edinburgh | Unofficial Royalty
Prince Philip Fast Facts - CNN.com
«65 χρόνια κοινής ζωής για την βασίλισσα Ελισάβετ και τον Δούκα του Εδιμβούργου | διεθνή | ethnos.gr». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2014.
«Βασίλισσα Ελισάβετ - Η πρώτη που έραψε πανάκριβο νυφικό | News - zappit.gr». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2014.
BBC - History - Elizabeth II's wedding (pictures, video, facts & news)
«Queen Elizabeth and Prince Philip: Photos From the Royal Wedding, 1947». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2014.
The Queen: news, photos, pictures, videos, style – hello! Online
[1][νεκρός σύνδεσμος]
Queen Elizabeth Coronation 1953... - RareNewspapers.com
Diamond Jubilee: the moment that Princess Elizabeth became Queen - Telegraph
Queen left 'in tears' over Duke of Edinburgh's 'brutal' demand she take his name | Daily Mail Online
Queen's 'tears' over Duke of Edinburgh's 'brutal' behaviour - Telegraph
Queen Elizabeth II and Prince Philip Celebrate 65 Years of Marriage | BridalGuide
Royal Styles and Titles of Great Britain: Documents
BBC ON THIS DAY | 24 | 1953: Queen Mary dies peacefully after illness
BBC ON THIS DAY | 2 | 1953: Queen Elizabeth takes coronation oath
http://www.royal.gov.uk/
«The Museum of Broadcast Communications - Encyclopedia of Television - European Broadcasting Union». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Μαρτίου 2014. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2014.
«Facts about the Queen UK». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Δεκεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2014.
«The Royal Tour 1953-54 - Archives New Zealand. Te Rua Mahara o te Kāwanatanga». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Φεβρουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2014.
National Museum of Australia - Royal Romance
Israel invades Egypt; Suez Crisis begins - Oct 29, 1956 - HISTORY.com
BBC - History - British History in depth: The Suez Crisis
The Suez Crisis
1956: Suez and the end of empire | Politics | The Guardian
BBC ON THIS DAY | 10 | 1957: Macmillan becomes Prime Minister
«Harold Macmillan, Prime Minister, 1957-1963». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2014.
«Elizabeth II». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2014.
«Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2014.
Could Sir Alec Douglas-Home be the Queen's friend in a plaster cast? - Telegraph
http://www.royal.gov.uk/MonarchAndCommonwealth/Canada/Royalvisits.aspx
http://www.royal.gov.uk/MonarchUK/RoyalVisits/Commonwealthvisitssince1952.aspx
http://www.parliament.uk/documents/documents/upload/lln2010-007.pdf
http://www.royal.gov.uk/HMTheQueen/Publiclife/PublicLife1962-1971/1962-1971.aspx
The Challenge of Decolonization in Africa
Decolonisation in British Africa | History Today
BBC ON THIS DAY | 11 | 1965: Rhodesia breaks from UK
Rhodesian Prime Minister, Ian Smith, issues a Unilateral Declaration of Independence | South African History Online
The Great Betrayal - Ian Smith
http://www.labour-party.org.uk/manifestos/1974/feb/1974-feb-labour-manifesto.shtml
Lewis Baston: Forty years ago today – 1974′s second general election | Conservative Home
BBC ON THIS DAY | 11 | 1974: Labour scrapes working majority
1974 hung parliament: Document reveals how Edward Heath tried, and failed, to cling to power | Politics | The Guardian
«Constitutional crisis | Learning | Parliamentary Education Office (constitut,crisi,1975,australian,chang)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Σεπτεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2014.
The Dismissal, Australia's constitutional crisis - 80 Days That Changed Our Lives - ABC Archives
http://www.royal.gov.uk/
BBC ON THIS DAY | 7 | 1977: Queen celebrates Silver Jubilee
«Queen Elizabeth's First Jubilee - For Dummies». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2014.
The Queen's birthday - 85 years in pictures - Telegraph
Ο Πούτιν προσέλαβε δοκιμαστή τροφίμων |thetoc.gr
BBC ON THIS DAY | 16 | 1979: Blunt revealed as 'fourth man'
The fourth man speaks: Last testimony of Anthony Blunt - News - People - The Independent
BBC ON THIS DAY | 27 | 1979: IRA bomb kills Lord Mountbatten
Νέος πονοκέφαλος για τους υπεύθυνους ασφαλείας των Ανακτόρων του Μπάκιγχαμ - Ειδήσεις - Κόσμος - in.gr
Εισβολές σε Λευκό Οίκο, Μπάκιγχαμ | Ελλάδα | Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Michael Fagan: 'Her nightie was one of those Liberty prints, down to her knees' - Profiles - People - The Independent
The Boy Who Shot the Queen of England » CounterPunch: Tells the Facts, Names the Names
BBC ON THIS DAY | 14 | 1981: Queen's 'fantasy assassin' jailed
Ronald Reagan apologizes to Margaret Thatcher for 1983 Grenada invasion in secret recording | National Post
«The Invasion of Grenada». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2014.
Elizabeth Ii - Unabridged Guide Book by Carol Robert | Trade Paperback | chapters.indigo.ca[νεκρός σύνδεσμος]
Queen and Country: The Fifty-year Reign of Elizabeth II, William Shawcross, 2002. ISBN 978-0743226769
The Patriation of the Constitution
Saga of Canada’s Constitution
Fiji, 1987-2007: The Story of Four Coups - Worldpress.org
Fiji's history of coups | World news | The Guardian
«Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Σεπτεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2014.
Queen's Address to Congress Celebrates Mutual Respect - NYTimes.com
Queen Addresses Joint Congress Session - latimes
«Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Μαρτίου 2009. Ανακτήθηκε στις 24 Νοεμβρίου 2014.
Princess Anne and Mark Phillips - Royal divorces - Pictures - CBS News
Eggs and chilly silence greet the Queen in Dresden - News - The Independent
Windsor Castle fire 20th anniversary: Looking back in pictures at the night the castle went up in smoke - Mirror Online
In Switch From Tradition, Queen Will Pay Taxes - NYTimes.com
«Princess Diana - Biography on Bio». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 24 Νοεμβρίου 2014.
BBC ON THIS DAY | 23 | 1992: Queen's Christmas speech leaked
86 Surprising Facts About Queen Elizabeth II - Diamond Jubilee: Queen Elizabeth II of England - TIME
Watch out, the Roundheads are back - UK - News - The Independent
Queen Orders Charles, Diana to Divorce - latimes
«Πώς αντέδρασε το Παλάτι στην είδηση του θανάτου της Νταϊάνας!». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Νοεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 24 Νοεμβρίου 2014.
CNN - Queen: Princess Diana was 'exceptional' - Sept. 5, 1997
http://www.royal.gov.uk/HM
CNN.com - A million watch jubilee fly-past - June 5, 2002
British Royal Family remembers Queen Mother and Princess Margaret at Windsor - National British Royal Family | Examiner.com
Queen Elizabeth Has Knee Surgery - CBS News
BBC NEWS | UK | Queen cancels visit after injury
BBC NEWS | UK | Northern Ireland | Historic first for Maundy service
Revealed: Queen's dismay at Blair legacy - Telegraph
Tony and Her Majesty: an uneasy relationship - Telegraph
«Στην Ιρλανδία η βασίλισσα Ελισάβετ — ΣΚΑΪ (www.skai.gr)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 24 Νοεμβρίου 2014.
Η βασίλισσα Ελισάβετ στον ΟΗΕ μετά από 53 χρόνια | Madata.GR
Στο βήμα του ΟΗΕ η βασίλισσα Ελισάβετ, μετά από 53 χρόνια | TVXS - TV Χωρίς Σύνορα
Queen addresses UN General Assembly in New York - BBC News
Πανζουρλισμός για το Αδαμάντινο Ιωβηλαίο της βασίλισσας Ελισάβετ [εικόνες] | iefimerida.gr
«60 χρόνια στον θρόνο η βασίλισσα Ελισάβετ – Βίντεο από το πως ήταν και πως είναι σήμερα! | Κόσμος - NewsIt.gr». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2014.
Elizabeth 11 and Monarchy - A Diamond Jubilee Celebration | The Culture Concept Circle
http://www.royal.gov.uk/
Royal Tour Announcement
Prince Harry pays tribute to the Queen in Jamaica - BBC News
Queen honoured with Bafta award for film and TV support - BBC News
««Μετά χαράς» πρωταγωνίστρια στο πλευρό του Τζέιμς Μποντ η Ελισάβετ | διεθνή | ethnos.gr». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2014.
«Η βασίλισσα Ελισάβετ συμμετείχε για πρώτη φορά στο υπουργικό συμβούλιο — KoolNews». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2014.
Παρθενική εμφάνιση στο υπουργικό συμβούλιο για τη βασίλισσα Ελισάβετ (upd) — ΣΚΑΪ (www.skai.gr)[νεκρός σύνδεσμος]
Εξιτήριο πήρε η Βασίλισσα Ελισάβετ Β΄ | Η ΡΟΔΙΑΚΗ
Εξήλθε από το νοσοκομείο η Ελισάβετ Β' | Αθήνα 9.84[νεκρός σύνδεσμος]
«Απούσα η Ελισάβετ από την Σύνοδο της Κοινοπολιτείας για 1η φορά από το 1973». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2014.
PTI (2015-01-24). «Queen Elizabeth II is now world’s oldest monarch» (στα en-IN). The Hindu. ISSN 0971-751X. Ανακτήθηκε στις 2020-01-02.
Elizabeth Set To Beat Victoria's Record As Longest Reigning Monarch In British History
Benet.Coulber (15 Ιουνίου 2016). «Celebrating The Queen's Official 90th Birthday». The Royal Family (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2020.
«Queen's 90th birthday celebrations in pictures». Harper's BAZAAR (στα Αγγλικά). 10 Ιουνίου 2016. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2020.
«Queen takes over longest reign mantle after Thailand's King Bhumibol dies - AOL». www.aol.co.uk (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2020.
«Ζαφειρένιο Ιωβηλαίο για την βασίλισσα Ελισάβετ: Η πρώτη μονάρχης που βρίσκεται 65 χρόνια στο θρόνο!». ProtoThema. 6 Φεβρουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2020.
Rayner, Gordon (2017-01-28). «The Blue Sapphire Jubilee: Queen will not celebrate 65th anniversary but instead sit in “quiet contemplation” remembering father’s death» (στα αγγλικά). The Telegraph. ISSN 0307-1235. Ανακτήθηκε στις 2020-01-02.
Bilefsky, Dan (2017-08-02). «Prince Philip Makes His Last Solo Appearance, After 65 Years in the Public Eye» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. Ανακτήθηκε στις 2020-01-02.
«BREAKING: The Queen becomes the world's oldest living Head of State following Mugabe resignation». Royal Central (στα Αγγλικά). 21 Νοεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2020.
«At 92, Malaysia's New Prime Minister Becomes the World's Oldest Head of State». www.everythingzoomer.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2020.
«The Queen undergoes eye surgery to remove cataract». uk.news.yahoo.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2020.
Correspondent, Roya Nikkhah, Royal (2019-03-31). «Queen slams brakes on driving in public» (στα αγγλικά). The Sunday Times. ISSN 0956-1382. Ανακτήθηκε στις 2020-01-02.
«Βρετανία: Θύμα τροχαίου ο πρίγκιπας Φίλιππος -Η ανακοίνωση του παλατιού | ΚΟΣΜΟΣ». iefimerida.gr. 17 Ιανουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2020.
«Πέθανε σε ηλικία 98 ετών ο Μέγας Δούκας του Λουξεμβούργου Ιωάννης». ProtoThema. 23 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2020.
«Βρετανία: Η Ελισάβετ ενέκρινε το κλείσιμο της Βουλής». ΤΑ ΝΕΑ. 28 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2020.
«Queen approves Parliament suspension» (στα αγγλικά). 2019-08-28. Ανακτήθηκε στις 2020-01-02.
PoliticsHome.com (29 Αυγούστου 2019). «Labour MP says 'monarchy could be abolished' after Queen approves PM's plan to prorogue Parliament». PoliticsHome.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 2020.
«Brexit: Μπορούσε η βασίλισσα Ελισάβετ να αρνηθεί το κλείσιμο της Βουλής;». ProtoThema. 30 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2020.
«Βρετανία: Ανοίγει με δικαστική απόφαση η Βουλή - Ήττα για τον Μπόρις Τζόνσον». Έθνος. 24 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2020.
Σερέτη, Κατερίνα. «Μπόρις Τζόνσον: Σέβομαι την απόφαση για άνοιγμα της Βουλής». www.newsit.gr. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2020.
«Brexit: Παράνομο έκρινε το κλείσιμο του κοινοβουλίου το Ανώτατο Δικαστήριο - Τζόνσον: Πρέπει να σεβαστούμε την απόφαση». Καθημερινή. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2020.
Iliadi, Theodora (25 Δεκεμβρίου 2019). «Το χριστουγεννιάτικο μήνυμα της Βασίλισσας Ελισάβετ». euronews. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2020.
«Χάρι - Μέγκαν: Η οργή της Ελισάβετ και ο κίνδυνος για το ζευγάρι». www.news247.gr. Ανακτήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 2020.
Wynne, Amelia (11 Ιανουαρίου 2020). «Prince Harry will take his time securing best financial deal». Mail Online. Ανακτήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 2020.
Newsroom (12 Ιανουαρίου 2020). «Πρίγκιπας Φίλιππος για… Megxit: Δείχνουν ασέβεια προς τη βασίλισσα Ελισάβετ». CNN.gr. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2020.
Newsroom (13 Ιανουαρίου 2020). «Βασίλισσα Ελισάβετ: Σέβομαι την απόφαση Χάρι και Μέγκαν». CNN.gr. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2020.
«Μεγάλή Βρετανία: Εμβολιάστηκε η βασίλισσα Ελισάβετ και ο πρίγκιπας Φίλιππος | ΚΟΣΜΟΣ». iefimerida.gr. 9 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2021.
«Η σπάνια, ιστορική παρέμβαση της βασίλισσας Ελισάβετ για το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού -Τι είπε για τον εμβολιασμό της [βίντεο] | ΓΥΝΑΙΚΑ». iefimerida.gr. 26 Φεβρουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2021.
«How the Queen will adjust to a future as a widow without her 'strength and stay'». ITV News (στα Αγγλικά). 9 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2021.
Elliott, Caitlin (9 Απριλίου 2021). «Queen to complete her reign in same sad way as Queen Victoria after Philip's death». GoodtoKnow (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2021.
«Prince Philip: The Queen says his death has 'left a huge void' - Duke of York» (στα αγγλικά). BBC News. 2021-04-11. Ανακτήθηκε στις 2021-06-25.
«Η βασίλισσα Ελισάβετ απέτισε φόρο τιμής στον πρίγκιπα Φίλιππο -Φύτεψε ένα πανέμορφο λουλούδι με το όνομά του [εικόνες] | ΓΥΝΑΙΚΑ». iefimerida.gr. 10 Ιουνίου 2021. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2021.
«Queen's Speech 2021: Key points at-a-glance» (στα αγγλικά). BBC News. 2021-05-11. Ανακτήθηκε στις 2021-06-25.
«Elizabeth II» (στα αγγλικά). Wikipedia. 2021-06-25.
«Τρελαμένος ο Τζο Μπάιντεν με τη βασίλισσα Ελισάβετ: Μου θυμίζει τη μητέρα μου | ΖΩΗ». iefimerida.gr. 14 Ιουνίου 2021. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2021.
«Βασίλισσα Ελισάβετ: Σούσουρο προκάλεσε η εμφάνιση της 95χρονης με μπαστούνι -Η πρώτη έπειτα από 18 χρόνια [εικόνες] | ΖΩΗ». iefimerida.gr. 12 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2021.
«Queen seen using walking stick for first time in 20 years». the Guardian (στα Αγγλικά). 12 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2021.
«Queen declines Oldie of the Year award» (στα αγγλικά). BBC News. 2021-10-19. Ανακτήθηκε στις 2021-11-19.
«The Queen spent night in hospital after cancelling Northern Ireland visit». the Guardian (στα Αγγλικά). 21 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2021.
«Queen will not attend COP26 climate change summit» (στα αγγλικά). BBC News. 2021-10-27. Ανακτήθηκε στις 2021-11-19.
«Queen misses Remembrance Sunday service after back sprain» (στα αγγλικά). BBC News. 2021-11-14. Ανακτήθηκε στις 2021-11-19.
Newsroom. «Βασίλισσα Ελισάβετ: Ακύρωσε νέα δημόσια εμφάνιση λόγω προβλήματος υγείας | Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2021.
«Extra Bank Holiday to mark The Queen's Platinum Jubilee in 2022». GOV.UK (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2020.
«Extra bank holiday to be created for the Queen's Platinum Jubilee celebrations in 2022». The Telegraph. 12 November 2020. Ανακτήθηκε στις 19 November 2020.[νεκρός σύνδεσμος]
Murphy, Simon (12 Νοεμβρίου 2020). «Extra bank holiday announced for Queen's 2022 platinum jubilee». The Guardian (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2020.
Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα :02.
Bridge, London (3 Μαρτίου 2017). «Announcement of the death of The Queen». The Royal Family (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2022.
«UK and world react to death of Queen Elizabeth II». BBC News (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2022.
«Queen Elizabeth II has died, Buckingham Palace announces». BBC News. 8 September 2022. Ανακτήθηκε στις 8 September 2022.
«Queen's doctors concerned for her health - palace». BBC News. 8 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2022.
Davies, Caroline (8 Σεπτεμβρίου 2022). «Queen under medical supervision at Balmoral after doctors' concerns». The Guardian. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2022.
«UK and world react to death of Queen Elizabeth II». BBC News (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2022.
Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα death2.
Queen 'will do her job for life', BBC News, 19 Απριλίου 2006, ανακτήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2007
Shawcross, σελ. 194–195
How we are organised, Church of Scotland, ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2011
Queen meets Pope Francis at the Vatican, BBC News, 3 Απριλίου 2014, ανακτήθηκε στις 28 March 2017
Christmas Broadcast 2000, Royal Household, 25 Δεκεμβρίου 2000, ανακτήθηκε στις 18 Απριλίου 2016
Shawcross, σελ. 236–237
About The Patron's Lunch, The Patron's Lunch, 5 Σεπτεμβρίου 2014, ανακτήθηκε στις 28 Απριλίου 2016
80 facts about The Queen, Royal Household, ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2010
Bush, Karen (26 Οκτωβρίου 2007). Everything Dogs Expect You To Know. London: New Holland Publishers. σελ. 115. ISBN 978-1-84537-954-4. Ανακτήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 2012.
Pierce, Andrew (1 Οκτωβρίου 2007), Hug for Queen Elizabeth's first corgi, ανακτήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2012
Delacourt, Susan (25 Μαΐου 2012), «When the Queen is your boss», Toronto Star, ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2012
Bond, σελ. 22
Bond, σελ. 35; Pimlott, σελ. 180; Roberts, σελ. 82; Shawcross, σελ. 50.
Bond, σελ. 35; Pimlott, σελ. 280; Shawcross, σελ. 76.
Bond, σελ. 66–67, 84, 87–89; Bradford, σελ. 160–163; Hardman, σελ. 22, 210–213; Lacey, σελ. 222–226; Marr, σελ. 237; Pimlott, σελ. 378–392; Roberts, σελ. 84–86.
Cartner-Morley, Jess (10 Μαΐου 2007), «Elizabeth II, belated follower of fashion», The Guardian (London), ανακτήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 2011
Bond, σελ. 97; Bradford, σελ. 189; Pimlott, σελ. 449–450; Roberts, σελ. 87; Shawcross, σελ. 114–117.
Bond, σελ. 117; Roberts, σελ. 91.
Bond, σελ. 134; Pimlott, σελ. 556–561, 570.
Bond, σελ. 134; Pimlott, σελ. 624–625.
Group), Radiotileoptiki S. A. (OPEN Digital (10 Σεπτεμβρίου 2022). «Βασίλισσα Ελισάβετ: Στέμμα βουτηγμένο στο αίμα - Οι στρατιωτικές επεμβάσεις της Βρετανίας από το Σουέζ και την Κύπρο μέχρι τα Φώκλαντ και τη Λιβύη». ΕΘΝΟΣ. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2022.
Group), Radiotileoptiki S. A. (OPEN Digital (10 Σεπτεμβρίου 2022). «Βασίλισσα Ελισάβετ: Στέμμα βουτηγμένο στο αίμα - Οι στρατιωτικές επεμβάσεις της Βρετανίας από το Σουέζ και την Κύπρο μέχρι τα Φώκλαντ και τη Λιβύη». ΕΘΝΟΣ. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2022.
Group), Radiotileoptiki S. A. (OPEN Digital (10 Σεπτεμβρίου 2022). «Βασίλισσα Ελισάβετ: Στέμμα βουτηγμένο στο αίμα - Οι στρατιωτικές επεμβάσεις της Βρετανίας από το Σουέζ και την Κύπρο μέχρι τα Φώκλαντ και τη Λιβύη». ΕΘΝΟΣ. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2022.
Hardman, σελ. 310; Lacey, σελ. 387; Roberts, σελ. 101; Shawcross, σελ. 218.
Monarchy poll, Ipsos MORI, Απρίλιος 2006, ανακτήθηκε στις 22 March 2015
Monarchy Survey, Populus Ltd, 14–16 December 2007, σελ. 9, ανακτήθηκε στις 17 Αυγούστου 2010
Poll respondents back UK monarchy, BBC News, 28 December 2007, ανακτήθηκε στις 17 Αυγούστου 2010
Monarchy/Royal Family Trends – Satisfaction with the Queen, Ipsos MORI, 19 Μαΐου 2016, ανακτήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2017
Vincies vote "No", BBC News, 26 Νοεμβρίου 2009, ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2009
Riley, Ben (12 Φεβρουαρίου 2016), Revealed: Damien Hirst's only portrait of the Queen found in government archives, ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2016
Elizabeth II, National Portrait Gallery, ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2013
Marcus Adams, National Portrait Gallery, ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2013
«£2m estimate of the Queen's wealth 'more likely to be accurate'». The Times: 1. 11 June 1971.
Pimlott, p. 401
Lord Chamberlain Lord Airlie quoted in Hoey, p. 225 and Pimlott, p. 561
Queen inherits Queen Mother's estate, BBC News, 17 May 2002, ανακτήθηκε στις 25 December 2015
Rich List 2017, 7 May 2017, ανακτήθηκε στις 19 August 2017
FAQs, Royal Collection, ανακτήθηκε στις 29 March 2012
The Royal Collection, Royal Household, 20 November 2015, ανακτήθηκε στις 18 April 2016
The Royal Residences: Overview, Royal Household, ανακτήθηκε στις 9 December 2009
Accounts, Annual Reports and Investments, Duchy of Lancaster, 2015, ανακτήθηκε στις 19 August 2017
FAQs, Crown Estate, ανακτήθηκε στις 22 March 2015
Greeting a member of The Royal Family, Royal Household, 15 Ιανουαρίου 2016, ανακτήθηκε στις 18 Απριλίου 2016
Personal flags, Royal Household, 15 Ιανουαρίου 2016, ανακτήθηκε στις 18 Απριλίου 2016
Coat of Arms of Canada, Βασιλική Εραλδική Κοινωνία του Καναδά, 5 Φεβρουαρίου 2009, ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2011
Ελισάβετ Β΄ του Ηνωμένου Βασιλείου
Οίκος του Ουίνδσορ
Γέννηση: 21 Απριλίου 1926 Θάνατος: 8 Σεπτεμβρίου 2022
Βασιλικοί τίτλοι
Προκάτοχος
Γεώργιος ΣΤ' Βασίλισσα του Ηνωμένου Βασιλείου
1952-2022 Διάδοχος
Κάρολος Γ΄
|
||||||||||||||
Εγκυκλοπαίδεια του Ηνωμένου Βασιλείου
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
