.
Ο Μιντάκα (Mintaka) είναι αστέρας στον αστερισμό Ωρίωνα, γνωστός και ως δ Ωρίωνος (δ Ori). Αποτελεί τον δυτικότερο από τους τρεις αστέρες της Ζώνης του Ωρίωνα και είναι εύκολα ορατός με γυμνό μάτι, παρότι απέχει περίπου 1200 έτη φωτός από τη Γη.
Ονομασίες και ιστορικά στοιχεία
Oι αστέρες της Ζώνης του Ωρίωνα με τον Μιντάκα άνω δεξιά
Το παραδοσιακό όνομα Μιντάκα προέρχεται από την αραβική λέξη منطقة (manṭaqa), που σημαίνει ακριβώς «ζωστήρας». Είναι γνωστός και ως 34 Ωρίωνος (34 Ori, αριθμός Φλάμστηντ). Ο ουράνιος άτλαντας του Burritt το 1856 δίνει την παραλλαγή Mintika.
Ο Αλνιτάκ είναι γνωστός από την αρχαιότητα και σημαντικός στις παραδόσεις πολλών λαών εξαιτίας της θέσεώς του στη Ζώνη του Ωρίωνα. Μετρήσεις της ακτινικής του ταχύτητας από τον Ντελάντρ στο Αστεροσκοπείο των Παρισίων έδειξαν ότι ο Μιντάκα είχε μεταβαλλόμενη περιοδικά ακτινική ταχύτητα και συνεπώς ήταν φασματοσκοπικώς διπλός αστέρας[1]. Η περίοδός του διορθώθηκε το 1904 από τον Γιοχάνες Φραντς Χάρτμαν σε 5,7 ημέρες[2]. Ο Χάρτμαν επίσης πρόσεξε ότι η φασματική γραμμή K του ασβεστίου σε μήκος κύματος 393,4 nm στο φάσμα του αστέρα δεν μετείχε στις περιοδικές μετατοπίσεις των γραμμών από τις μεταβολές της ακτινικής ταχύτητας και υπέθεσε ότι υπήρχε ένα νέφος μεταξύ του Μιντάκα και της Γης που περιείχε ασβέστιο. Αυτή υπήρξε η πρώτη ανίχνευση του διαστρικού ή μεσοαστρικού μέσου[2] στην ιστορία της αστρονομίας.
Ο αστέρας και το σύστημα
Ο Μιντάκα είναι στην πραγματικότητα ένας πενταπλός αστέρας, δηλαδή το φως του όπως φαίνεται με γυμνό μάτι προέρχεται από 5 διαφορετικούς αστέρες. Καταρχήν με τηλεσκόπιο διακρίνεται ένας αστέρας 7ου μεγέθους, περίπου 52 δευτερόλεπτα της μοίρας από τον κύριο αστέρα. Ο κύριος αστέρας, ο δ Ori A, με τη σειρά του είναι τριπλός: Αποτελείται από έναν λαμπρό γίγαντα αστέρα φασματικού τύπου O9.5 (τον δ ORi Aa1) και έναν αστέρα της Κύριας ακολουθίας τύπου B (τον δ ORi Aa2), οι οποίοι περιφέρονται μία φορά κάθε 5,73 ημέρες γύρω από το κοινό τους κέντρο μάζας και εμφανίζουν μικρές εκλείψεις, με το φως τους να μειώνεται περί το 20%[3], καθώς και από έναν υπογίγαντα τύπου B, τον δ Ori Ab, που απέχει 0,26 δευτερόλεπτο της μοίρας από τους δύο προηγούμενους[4].
Ο μεγέθους 6,85 συνοδός, αναφερόμενος ως HD 36485 ή και δ Ori C, είναι ένας ασυνήθιστος αστέρας της Κύριας ακολουθίας τύπου B, και είναι ο ίδιος φασματοσκοπικώς διπλός, με συνοδό τύπου A σε τροχιά με περίοδο περιφοράς 30 ημέρες[5].
Υπάρχει και ένας ακόμα αμυδρότερος αστέρας ανάμεσά τους, ο 14ου μεγέθους δ Ori B, που πιστεύεται ότι βρίσκεται στην ίδια απόσταση από τη Γη, αλλά δεν είναι βέβαιο εάν είναι βαρυτικά δέσμιος του κύριου αστέρα, ούτε είναι γνωστά πολλά πράγματα για αυτόν.
Ο Μιντάκα περιβάλλεται από ένα σμήνος αμυδρών αστέρων, πιθανώς μέρος του σμήνους που περιβάλλει τον σ Ωρίωνος[6].
Απόσταση
Η απόσταση που δίνει η μέτρηση της παραλλάξεως από τον δορυφόρο HIPPARCOS είναι 212 ± 30 pc[7] (692 ± 98 έτη φωτός), ενώ φασματοσκοπικές αποστάσεις, συγκρίσεις με παρόμοιους αστέρες και η ιδιότητα του μέλους στο αστρικό σμήνος κατατείνουν σε διπλάσια περίπου απόσταση[8]. Αυτό το είδος ασυμφωνίας παρουσιάζεται και σε αρκετές άλλες περιπτώσεις και οι αιτίες του δεν έχουν ακόμα διαλευκανθεί.
Παραπομπές
Deslandres, H. (1900). «Variable velocity in line of sight of delta Orionis. (Notes)». The Observatory 23: 148. Bibcode: 1900Obs....23..148D.
Hartmann, J. (1904). «Investigations on the spectrum and orbit of delta Orionis». Astrophysical Journal 19: 268–286. doi:10.1086/141112. Bibcode: 1904ApJ....19..268H.
Samus, N. N.; Durlevich, O. V. (2009). «VizieR Online Data Catalog: General Catalogue of Variable Stars (Samus+ 2007–2013)». VizieR On-line Data Catalog: B/gcvs. Originally published in: 2009yCat....102025S 1: 02025. Bibcode: 2009yCat....102025S.
Tokovinin, A. A. (1997). «MSC - a catalogue of physical multiple stars». A & A Supplement series 124: 75. doi:10.1051/aas:1997181. Bibcode: 1997A&AS..124...75T.
Leone, F.; Bohlender, D.A.; Bolton, C.T.; Buemi, C.; Catanzaro, G.; Hill, G. M.; Stift, M.J. (2010). «The magnetic field and circumstellar environment of the helium-strong star HD36485 = δOriC». Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 401 (4): 2739. doi:10.1111/j.1365-2966.2009.15858.x. Bibcode: 2010MNRAS.401.2739L.
Caballero, J. A.; Solano, E. (2008). «Young stars and brown dwarfs surrounding Alnilam (ɛ Orionis) and Mintaka (δ Orionis)». Astronomy and Astrophysics 485 (3): 931. doi:10.1051/0004-6361:200809595. Bibcode: 2008A&A...485..931C.
van Leeuwen, F. (2007). «Validation of the new Hipparcos reduction». Astronomy and Astrophysics 474 (2): 653–664. doi:10.1051/0004-6361:20078357. Bibcode: 2007A&A...474..653V. Vizier catalog entry
Corcoran, M.F.; Nichols, J.S.; Pablo, H.; Shenar, T.; Pollock, A.M.T.; Waldron, W.L.; Moffat, A.F.J.; Richardson, N.D. και άλλοι. (2015). «A COORDINATED X-RAY AND OPTICAL CAMPAIGN OF THE NEAREST MASSIVE ECLIPSING BINARY,δORIONIS Aa. I. OVERVIEW OF THE X-RAY SPECTRUM». The Astrophysical Journal 809 (2): 132. doi:10.1088/0004-637X/809/2/132. ISSN 1538-4357.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Εικόνα της περιοχής του Μιντάκα από την APOD
Ονομασίες, θέση στον αστερισμό, αστρολογία
Mintaka page at Astrostudio
Ο Μιντάκα με τον HD 36485 από πάνω του και τον δ Ori C δεξιά κάτω
Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Mintaka της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0. (ιστορικό/συντάκτες).
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
