Με την ένδειξη «Κυνικοί» συμπεριλαμβάνεται ομάδα φιλοσόφων που αποτελούσαν μία από τις μικτότερες ομάδες των Σωκρατικών σχολών στην αρχαιότητα.

Κυνική σχολή

Αρχηγός της σχολής αυτής που αποκαλείται «Κυνική Σχολή» ήταν ο Αντισθένης (465 π.Χ. – 365), μαθητής του Σωκράτη. Μετά το θάνατο του Σωκράτη ο Αντισθένης ίδρυσε Σχολή εις το Κυνόσαργες όπου γυμνάζονταν όχι γνήσιας καταγωγής πολίτες της Αθήνας αφού και ο ίδιος δεν ήταν γνήσιος Αθηναίος (η μητέρα του ήταν δούλα από τη Θράκη). Ο Αντισθένης ερμήνευσε αυστηρότερα τις ηθικές διδασκαλίες του Σωκράτη και ως ιδεώδη επιδίωξη της ηθικής ζωής έθεσε την απαλλαγή του ανθρώπου από κάθε ανάγκη καθώς και την απάθεια.

Συνεχιστής των διδασκαλιών του υπήρξε ο εκ Σινώπης Διογένης, περίφημος για τα ανέκδοτά του και για την απέναντι των ηδονών απάθειά του. Διάδοχος αυτού αναφέρεται ο εκ Θηβών Κράτης οποίος δώρισε στη πατρίδα του όλη τη περιουσία του διάγοντας τη ζωή του με την επίσης φιλόσοφο σύζυγό του Ιππαρχίας και με μόνη περιουσία τη ράβδο του (βακτηρία) και τον σάκο του (πήρα). Μαθητής δε αυτού ήταν ο εκ Μαρωνείας Μητροκλής ο οποίος και επινόησε νέο φιλολογικό είδος τις «Χρείες» το περιεχόμενο του οποίου αποτελούν παράδοξα και αστεία ανέκδοτα. ΄

Νεότεροι κυνικοί

Όλοι οι παραπάνω αποτελούν την ομάδα των αρχαιοτέρων κυνικών. Νεότερη επιβίωση των Κυνικών αποτελούν οι νεότεροι Κυνικοί εκ των οποίων κυριότεροι είναι ο Βίων ο Βορυσθενίτης, ο Τέλης, ο Μένιππος εκ Γαδάρων, μαθητής του Μικροκλή, ο Μενέδημος, ο Φοίνιξ ο Κολοφώνιος, ο Κερκιδάς ο Μεγαλοπολίτης καθώς και οι επιγραμματοποιοί Ποσείδιππος, Μελέαγρος και Λεωνίδας ο Κυνικός.

Κυνική φιλοσοφία και Χριστιανισμός

Κατά τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους, της κυνικής αίρεσης οπαδοί υπήρξαν και ο Μάξιμος ο Αλεξανδρεύς (380) και ο Σαλλούστιος (460). Πολλά από τα δόγματα των Κυνικών και ιδίως τα περί απαθείας και ασκητικής εγκράτειας έγιναν αποδεκτά από τον χριστιανικό μοναχισμό.

Αρχές Κυνικής φιλοσοφίας

Τα γενικά γνωρίσματα της κυνικής φιλοσοφίας είναι

* 1) Η καταφρόνηση της πολιτιστικής προόδου.
* 2) Ο κοσμοπολιτισμός.
* 3) Η ιδέα της κοινοκτημοσύνης των αγαθών.
* 4) Η κατάργηση του οικογενειακού βίου.
* 5) Ο ασκητισμός και η απάθεια.
* 6) Η αυστηρή ηθικολογία.

Σημειώσεις

Άξιον προσοχής είναι ότι σχεδόν το σύνολο των Κυνικών φιλοσόφων κατάγεται από περιοχές, πόλεις, εκτός της μητροπολιτικής Ελλάδας. Και από την άποψη αυτή εξεταζόμενος ο «Κυνισμός» μπορεί να θεωρηθεί ως τάση επανόδου στο πρωτογονισμό και στη κατά φύση ζωή. Έτσι μπορεί να σημειωθεί ότι ο «Κυνισμός» έρχεται σε επαφή με τη «Φυσιοκρατία» των Στωικών φιλοσόφων.