.
Η Ζωρζ Σαρή (1925 - 2012) ήταν Ελληνίδα ηθοποιός και συγγραφέας, κυρίως παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας.
Η ζωή της Ζωρζ Σαρή
Γεννήθηκε το 1925 στην Αθήνα και πέθανε στις 9 Ιουνίου του 2012. Η μητέρα της ήταν Γαλλίδα από τη Σενεγάλη και ο πατέρας της από το Αϊβαλί. Τα παιδικά της χρόνια τα έζησε στην Ελλάδα, όπου τελείωσε το δημοτικό και το γυμνάσιο. Πριν ολοκληρώσει τις εγκύκλιες σπουδές της, άρχισε ο πόλεμος του 1940.
Στη διάρκεια του πολέμου η Ζωρζ Σαρή συμμετείχε στην Αντίσταση και στην ΕΠΟΝ. Περιγράφοντας εκείνα τα χρόνια η ίδια λέει: «Τα χρόνια της Κατοχής ήταν χρόνια χαράς και ελευθερίας»[1]. «Από δυστυχισμένοι γίναμε ευτυχισμένοι. Και αυτό γιατί διαλέξαμε το δρόμο της ζωής και ας υπ΄ξρχε θάνατος μέσα. Θρηνούσαμε και χαιρόμασταν όλοι μαζί. Δε φοβόμασταν όμως. Υπήρχε ένας στόχος, η απελευθέρωση»[2].
Άρχισε από πολύ μικρή να ασχολείται με το θέατρο, με δάσκαλο το Βασίλη Ρώτα. Μεγαλύτερη, στα χρόνια της Κατοχής, και αφού τελείωσε το σχολείο, άρχισε να παρακολουθεί μαθήματα υποκριτικής στη Δραματική Σχολή του Δημήτρη Ροντήρη. Τα χρόνια εκείνα απέκτησε πολλές εμπειρίες, οι οποίες αποτέλεσαν αργότερα βασικό θέμα ορισμένων βιβλίων της.
Το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο διαδέχθηκε ο Εμφύλιος, κατά τη διάρκεια του οποίου η Ζωρζ Σαρή πληγώθηκε στο χέρι και στο πόδι από οβίδα και νοσηλεύτηκε στο νοσοκομείο «Αγία Όλγα». Αργότερα, το 1947, αναγκάστηκε να φύγει εξόριστη για το Παρίσι. Εκεί δούλεψε σε διάφορες δουλειές, ενώ συγχρόνως φοιτούσε στη σχολή του Σαρλ Ντιλέν. Στο Παρίσι γνώρισε σημαντικούς ανθρώπους, όπως ο Κώστας Αξελός, η Μελίνα Μερκούρη, ο Άδωνις Κύρου, ο Μαρσέλ Μαρσώ και πολλοί άλλοι. Εκείνα τα χρόνια συνάντησε και τον Αιγυπτιώτη χειρούργο Μαρσέλ Καρακώστα, με τον οποίο παντρεύτηκε και έκαν δύο παιδιά.
Το 1962 επέστρεψε στην Ελλάδα και άρχισε να εμφανίζεται στο θέατρο και τον κινηματογράφο δίπλα σε γνωστά ονόματα ηθοποιών. Η περίοδος αυτή διήρκησε μέχρι την εποχή της Δικτατορίας, όταν η Ζωρζ Σαρή και ορισμένοι φίλοι της ηθοποιοί αποφάσισαν να κάνουν παθητική αντίσταση και να μην ξαναπαίξουν στο θέατρο. «Δε φανταζόμασταν ότι θα κρατούσε τόσα χρόνια η Δικτατορία... Λέγαμε επτά μήνες, όχι επτά χρόνια!»[3]. Το καλοκαίρι εκείνο, στερημένη από κάποια μορφή έκρασης, άρχισε να γράφει το πρώτο της μυθιστόρημα. Ο Θησαυρός της Βαγίας ξεκίνησε σαν παιχνίδι με τα παιδιά που είχε γύρω της, όπως ομολογεί και η ίδια. Το βιβλίο εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1969 και είχε μεγάλη επιτυχία, ενώ αργότερα μεταφέρθηκε και στην τηλεόραση.
Το γεγονός αυτό στάθηκε καθοριστικό για τη Ζωρζ Σαρή, αφού από τότε αποφάσισε να στραφεί στο γράψιμο. Την προσωπική αυτή επιλογή δικαιολογεί η ίδια σε μια συνέντευξή της: «Στο γράψιμο βρήκα ό,τι δεν μπορούσα να βρω στο θέατρο, ίσως γιατί δεν ήμουν πρωταγωνίστρια και ίσως γιατί δεν ήμουν σε θέση να διαλέξω τους ρόλους που ο θιασάρχης ή ο σκηνοθέτης διάλεγαν για μένα. Τώρα φέρω ακέραιη την ευθύνη των βιβλίων μου. Κάνω αυτό που θέλω, αυτό που μπορώ»[4].
Ωστόσο, η Ζωρζ Σαρή δεν έμεινε μόνο στη συγγραφή βιβλίων παιδικής λογοτεχνίας. Προσπάθησε με κάθε τρόπο να διαδώσει το παιδικό βιβλίο και να κρατήσει ζωντανή και άμεση επαφή με το κοινό της. Έτσι, άρχισε να πηγαίνει σε σχολεία σε όλη την Ελλάδα και να κάνει ομιλίες. Κατά καιρούς, μέσα από κάποια άρθρα της και με τη συμμετοχή της σε λογοτεχνικές συζητήσεις, έλαβε ενεργό μέρος σε θέματα που αφορούσαν την παιδική λογοτεχνία, όπως τα κόμικς, η θεματολογία του παιδικού βιβλίου και η θέση της γυναίκας σε αυτό[5].
Το έργο της Ζωρζ Σαρή
Η Ζωρζ Σαρή, από το 1969 που πρωτοεμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα με το Θησαυρό της Βαγίας μέχρι σήμερα, έχει γράψει είκοσι μυθιστορήματα, μία νουβέλα, τέσσερα θεατρικά παιδικά έργα και εννιά βιβλία για μικρά παιδιά. Επίσης, στο ενεργητικό της έχει δεκατέσσερις μεταφράσεις μυθιστορημάτων από τα γαλλικά. Όλα τα βιβλία της έχουν κάνει αρκετές επανεκδόσεις και μερικά από αυτά έχουν βραβευτεί. Το 1994 η Νινέτ βραβεύτηκε με το Κρατικό Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου, καθώς επίσης και από τον Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου (το βραβείο μοιράστηκε με τη Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου). Αργότερα, το 1999 ο Κύκλος του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου τής έδωσε ακόμη ένα βραβείο για το Χορό της ζωής. Το 1988 Τα Χέγια προτάθηκαν για το βραβείο Άντερσεν.
Πολυγραφότατη και πολυδιαβασμένη, ξεχωρίζει για τα θέματα που επιλέγει, για τους ανθρώπινους ήρωές της, που ζουν καθημερινά και αντιμετωπίζουν τα προβλήματα της ζωής[6], για το απλό της ύφος, την απομάκρυνσή της από απλές και κλασικές αφηγηματικές τεχνικές, για την άμεση και μη διδακτική προσέγγιση και παρουσίαση του παιδιού μέσα από τα έργα της[7] και για τη σφαιρική της όραση γύρω από το σύγχρονο παιδί[8]. Αυτό που χαρακτηρίζει το σύνολο του έργου της είναι το βιωματικό γράψιμο και η ανάγκη της να εκφραστεί μέσα από αυτό. Μια ανάγκη που, όπως η ίδια ομολογεί, βοηθά το συγγραφέα να σώσει τον εαυτό του: «Οι συγγραφείς γράφουν πριν απ’ όλα για τον εαυτό τους, για να εκφραστούν οι ίδιοι πριν απ’ όλα, για να σωθούν»[9]. Με το συγκεκριμένο τρόπο η Ζωρζ Σαρή μπορεί να «ζει» σε διαφορετικές καταστάσεις και εποχές και να τις αναπλάθει με μεγάλη πειστικότητα. Τα έργα της αποκτούν ζωντάνια και ρεαλιστική υπόσταση, ενώ οι αναγνώστες της «νιώθουν» ως δικό τους βίωμα αυτό που η συγγραφέας τούς έχει τόσο πειστικά μεταφέρει.
Το βιωματικό γράψιμο, ωστόσο, το οποίο έχει και η ίδια πολλές φορές παραδεχτεί[10], δεν αποκλείει τη δημιουργική φαντασία και τα μυθοπλαστικά στοιχεία, τα οποία ενυπάρχουν σε όλα τα έργα της. Στα βιβλία της «πλέκεται ο μύθος με την ιστορία»[11] και έτσι χτίζεται το μυθ-ιστόρημα. Ο πυρήνας των έργων της μπορεί να είναι βιωματικός και να αγγίζει την πραγματικότητα, αλλά η ανάπτυξη της πλοκής τους εμπεριέχει πολλά φανταστικά στοιχεία.
Το 1994 βραβεύτηκε με το Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου για το μυθιστόρημα Νινέτ.[12] Το 1995 και το 1999 βραβεύτηκε από τον Κύκλο Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου.[13] Το 1988 προτάθηκε για το βραβείο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν.[13] Ως ηθοποιός έχει βραβευτεί το 1960 με το βραβείο Β' Γυναικείου ρόλου του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.[14] Πέθανε στις 9 Ιουνίου του 2012 σε ηλικία 87 χρονών.[15]
Θεματολογία και κριτική των μυθιστορημάτων παιδικής-εφηβικής λογοτεχνίας της Ζωρζ Σαρή
Ιστορικό-πολιτικό μυθιστόρημα
Τα έργα της Ζωρζ Σαρή αποτέλεσαν σταθμό για τη σύγχρονη παιδική και νεανική λογοτεχνία, καθώς συνέβαλαν στη μεταστροφή της τη δεκαετία του 1970. Η Σαρή, σύμφωνα με την Άντα Κατσίκη-Γκίβαλου, άρχισε να εισάγει στα βιβλία της την πολιτική σκέψη, που παύει να αποτελεί πια προνόμιο μόνο των μεγάλων[16]. Με τα βιβλία της Όταν ο ήλιος…(1971), Κόκκινη κλωστή δεμένη…(1974), Τα γενέθλια (1977), Οι νικητές (1983), Τα χέγια (1987) εισάγει στο χώρο του παιδικού βιβλίου ιστορικά και πολιτικά γεγονότα για τα οποία κανείς δεν είχε μιλήσει μέχρι τότε. Για να το πετύχει αυτό, επιστρατεύει τα προσωπικά της βιώματα και με το εύρημα της πανταχού παρούσας πρωταγωνίστριάς της (η οποία είναι ο εαυτός της) μιλάει για το ιστορικό παρελθόν της χώρας της[17]. Για αυτήν τη συμβολή της στη «στροφή» της παιδικής λογοτεχνίας η Ζωρζ Σαρή δέχτηκε όχι μόνο θετικές[18], αλλά και αρνητικές κριτικές. Οι ισχυρισμοί ότι μυθιστορήματα που αναφέρονται στο πρόσφατο ιστορικό παρελθόν (π.χ. Τα γενέθλια, Τα χέγια, Οι νικητές), χωρίς να διατηρούν την απαιτούμενη απόσταση ανάμεσα στο συγγραφέα και στο θέμα, δεν είναι ιστορικά αλλά απλώς μαρτυρίες, όπως υποστηρίζει ο Ηρακλής Καλέργης[19], καθώς και ότι η έντονη παρουσία του παρελθόντος στα έργα της έχει ως αποτέλεσμα τη μη αντικειμενική αντιμετώπιση των πραγμάτων, σύμφωνα με το Γ. Παπακώστα[20] και το διπολισμό (κυρίως στους Νικητές), ο οποίος μετά από σαράντα χρόνια καθίσταται ανεδαφικός (Κυρ. Ντελόπουλος)[21], αποτελούν επικρίσεις, οι οποίες όμως επιδέχονται αμφισβήτηση.
Bildungsroman
Στο εξελικτικό μυθιστόρημα, όπου η ανάπτυξη του ήρωα συμβαδίζει και επηρεάζεται από τις χρονικές, πολιτικο-ιστορικές και πολιτισμικές συνθήκες που συναντά στην πορεία του, ανήκει η Νινέτ, ένα βιβλίο γραμμένο από τη Ζωρζ Σαρή με πολλή αγάπη για την αδερφή της. Για τη Νινέτ, παρόλο που σύμφωνα με την Άντα Κατσίκη-Γκίβαλου πρόκειται για «ένα επίτευγμα αφηγηματικής τέχνης και μυθοπλαστικής ευρηματικότητας»[22], ουσιαστικές κριτικές δεν έχουν γραφτεί, πέρα από κάποιες βιβλιοπαρουσιάσεις και αναφορές στο Κρατικό Βραβείο που της απονεμήθηκε.
Κοινωνικό μυθιστόρημα
Πολλά είναι τα έργα της Ζωρζ Σαρή τα οποία ανήκουν στο κοινωνικό-ρεαλιστικό μυθιστόρημα και εντάσσονται στους θεματικούς του κύκλους. Το πρώτο της έργο, Ο Θησαυρός της Βαγίας (1969), είναι ένα μυθιστόρημα περιπέτειας με συνεχείς αναφορές στο παρελθόν, το οποίο αγγίζει κατά κάποιον τρόπο τη θεματική του μυθιστορηματικού αυτού είδους. Σύμφωνα με το Γ. Νεγροπόντη, έχει πλοκή και υπόθεση, αλλά υστερεί σε λογοτεχνικότητα[23]. Πρόκειται για ένα έργο που γράφτηκε με τη μορφή παιχνιδιού, δίνοντας έτσι ζωντάνια στο γραπτό λόγο, και ίσως γι’ αυτό είχε και μεγάλη απήχηση. Αμέσως μετά το Θησαυρό της Βαγίας η Ζωρζ Σαρή γράφει το Ψέμα (1970) και γίνεται μια από τους πρώτους συγγραφείς παιδικής λογοτεχνίας στην Ελλάδα που θίγει κοινωνικά ζητήματα όπως το διαζύγιο. Στη συγγραφική πορεία της Σαρή συναντάμε και άλλα έργα που ανήκουν σε αυτό το είδος. Με το Κρίμα κι άδικο (1990), όπως επισημαίνει η Ελένη Σαραντίτη, πραγματοποιεί «ουσιαστική στροφή εμπνεόμενη από τους ανθρώπους του μόχθου, της αγωνίας, της φτώχειας, της ανάγκης, της ελπίδας, το ζωντανό και ζεστό κύτταρο του λαού μας»[24]. Για πρώτη φορά σε έργο της μιλά για το θέμα της μετανάστευσης και δημιουργεί ένα μυθιστόρημα που έχει «πόνο, ανθρωπιά, ελπίδα»[25]. Ο χώρος απ’ όπου αντλεί την έμπνευσή της δεν είναι το αστικό περιβάλλον αλλά το χωριό, «με τις ιδιαίτερες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες του, που καθορίζουν την πορεία της ζωής των κατοίκων του»[26]. Με το έργο αυτό «η συγγραφέας έμμεσα και πολύ εύστοχα διερευνά τις αιτίες της μετανάστευσης και της φτώχειας του τόπου μας»[27] και προχωρά πολύ βαθιά στο πρόβλημα της μετανάστευσης. Ακολουθεί το Ζουμ (1994), ένα πρωτότυπο μυθιστόρημα με περίπλοκη αφηγηματική τεχνική και αρκετά στοιχεία από την τέχνη του κινηματογράφου. Η φιλία και τα σχολικά χρόνια είναι το θέμα του μυθιστορήματος Ε.Π. (1995). Το Ε.Π. είναι ένα αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα που κεντρικό θέμα έχει τη φιλία της συγγραφέα με τις συμμαθήτριές της και ιδίως με την Άλκη Ζέη. Το έργο αυτό χαρακτηρίζεται από μια παιδική θέαση του κόσμου, πηγαίο χιούμορ, απλό και στέρεο λόγο, καθώς και μια αναφορά στις παιδαγωγικές αντιλήψεις της εποχής στην Ελλάδα, όπου κυριαρχούσε η αυταρχική αγωγή[28]. Με το Μια αγάπη για δύο (1996), το οποίο αποτελεί προϊόν της συνεργασίας της Ζωρζ Σαρή με την Αργυρώ Κοκορέλη, καινοτομεί και πάλι, καθώς, όπως παρατηρεί ο Γ. Παπαδάτος, μόνο στις αρχές της δεκαετίας που διανύουμε παρουσιάστηκαν βιβλία με κεντρικό πυρήνα το ερωτικό στοιχείο στις σχέσεις προεφηβικής και εφηβικής ηλικίας[29]. Τα τελευταία μέχρι σήμερα (Φεβρουάριος 2004) μυθιστορήματά της είναι O χορός της ζωής (1998), Σοφία (1998), O Κύριός μου (2002) και Ο πόλεμος, η Μαρία και το αδέσποτο (2003). Το πρώτο είναι αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα. Είναι μια «καλοστημένη ιστορία, ειλικρινής και αρκετά συγκινητική, με στιγμιαίες λάμψεις και χιούμορ»[30]. Και σε αυτό το έργο η φιλία και ο έρωτας έχουν βασική θέση.
Ηθογραφικό μυθιστόρημα
Η Ζωρζ Σαρή έχει γράψει συνολικά δύο ηθογραφικά μυθιστορήματα, Τα στενά παπούτσια (1979) και Το παραραράδιασμα (1989). Στα Στενά παπούτσια (ένα ακόμη αυτοβιογραφικό βιβλίο) περιγράφεται η πραγματική φιλία και ο τρυφερός έρωτας της Ζωής και του Παναγιώτη, αλλά και οι συνθήκες ζωής της γυναίκας στις αρχές του περασμένου αιώνα στην Ελλάδα. Στο βιβλίο αυτό, όπως χαρακτηριστικά λέει η Ζωή Βαλάση, «ακούγονται φωνές που ήταν κρυμμένες στα άλλα της έργα. Η χαρακτηριστική λαχτάρα για ζωή δραπετεύει από τις αστικές κάμαρες και τους κοινωνικούς προβληματισμούς και αγκαλιάζει με πάθος την ίδια τη φύση. Οι λέξεις έχουν μια ζουμερή παρήχηση και η ατμόσφαιρα είναι φορτισμένη με καλοκαιρινές εικόνες»[31]. Η Βίτω Αγγελοπούλου προσθέτει ότι όλοι οι χαρακτήρες που κινούνται μέσα στο μυθιστόρημα διαγράφονται με παραστατικότητα[32]. Είναι το πρώτο μυθιστόρημα της Ζωρζ Σαρή που ξεφεύγει από το αστικό πλαίσιο[33] και αυτό ενθουσιάζει τους κριτικούς, γεγονός όμως που δεν τους εμποδίζει να εντοπίσουν και κάποιες αδυναμίες στο έργο. Η Βαλάση, συνεχίζοντας την κριτική της, προσθέτει ότι η χαρά της συγγραφέα κάποιες φορές είναι τόσο δυνατή στο κείμενο, που συνθλίβει την ιστορία, αδικεί την πλοκή και παραβλέπει τη συναισθηματική κορύφωση του αναγνώστη. Την αδυναμία της πλοκής εντοπίζει και η Βίτω Αγγελοπούλου, η οποία όμως επισημαίνει ότι ακόμη και έτσι δε μειώνεται η αξία του έργου. Αρκετά χρόνια μετά η Ζωρζ Σαρή επανέρχεται με ένα ακόμα ηθογραφικό μυθιστόρημα, το οποίο όμως αυτή τη φορά δεν είναι αυτοβιογραφικό και καθόλου νοσταλγικό. Με το Παραράδιασμα αρχικά και με το Κρίμα κι άδικο στη συνέχεια, όπως έχουμε δει, επιτελεί μεγάλη και ουσιαστική στροφή. Η Ελένη Σαραντίτη, αναφερόμενη στο Παραράδιασμα[34], γράφει πως πρόκειται για ένα δύσκολο και καθόλου ευχάριστο έργο, ένα άρτιο μυθιστόρημα, το πολυτιμότερο ίσως έργο της Ζωρζ Σαρή. Συμπληρώνει ότι είναι ένα βιβλίο έντονων συναισθημάτων, ελκυστικής μορφής και τέλειας έκφρασης. Με το έργο αυτό η συγγραφέας δείχνει ότι έχει γνώση της ψυχοσύνθεσης του ΄Έλληνα και της ζωής στην ενδοχώρα[35], ενώ εντυπωσιάζει με την άψογη χρήση της γλώσσας, και μάλιστα των τοπικών ιδιολέκτων[36]. Δεν αρκείται μόνο στην περιγραφή της ζωής της εποχής εκείνης, αλλά προβαίνει σε συγκρίσεις μεταξύ παρόντος και παρελθόντος σε ό,τι αφορά τη ζωή της γυναίκας, τη δικαιοσύνη και τις κοινωνικές προκαταλήψεις. Πρόκειται, λοιπόν, όπως φαίνεται από τις κριτικές, για ένα έργο συγγραφικής ωριμότητας, το οποίο δε δείχνει να παρουσιάζει κανένα μειονέκτημα. Ολοκληρώνοντας, θα λέγαμε ότι η Ζωρζ Σαρή προσεγγίζει ένα ευρύτατο πλαίσιο θεμάτων, τα οποία είτε προέρχονται από τις προσωπικές της εμπειρίες είτε από τον άμεσο κοινωνικό της περίγυρο. Και στις δύο περιπτώσεις τα έργα της διακρίνονται για την αμεσότητά τους, μέσα από την οποία αποκαλύπτεται η ίδια η συγγραφέας. Η ίδια, θέλοντας να τονίσει την παρουσία της μέσα σε όλα τα έργα της, λέει χαρακτηριστικά σε μια συνέντευξή της: «Μια μεγάλη συγγραφέας έλεγε πως ό,τι και να γράψω, και το σκύλο μου να βάλω, πάλι μέσα στο σκύλο μου θα ’μαι. Δεν μπορεί ο συγγραφέας να μη βρίσκεται κάπου, άλλοτε φανερά, άλλοτε στα κρυφά, και δεν το παίρνεις είδηση, αλλά κάποια στιγμή, κάποιο λεπτό, ο συγγραφέας θα μιλήσει. Κι όταν βγει, μπορεί, αν είναι άντρας, να γίνει γυναίκα ή να γίνει σκύλος. Λοιπόν, πόσο μάλλον σε κάποιον σαν και μένα που δεν έχει πολλή φαντασία…»[37].
Βιβλιογραφία
Μυθιστορήματα
Ο Θησαυρός της Βαγίας (1969)
Το Ψέμα (1970)
Όταν ο Ήλιος… (1971)
Κόκκινη κλωστή δεμένη… (1974)
Τα γενέθλια (1977)
Τα στενά παπούτσια (1979)
Οι νικητές (1983)
Τα Χέγια (1987)
Το παραράδιασμα (1989)
Κρίμα κι άδικο (1990)
Nινέτ (1993)
Zoυμ (1994)
E.Π. (1995)
Μια αγάπη για δύο (με την Αργυρώ Κοκορέλη, 1996)
Ο Χορός της ζωής (1998)
Σοφία (2000)
Κλειστά Χαρτιά (με την Μελίνα Καρακώστα, 2001)
Ο Κύριός μου (2002)
Τότε... (2004)
Γράμμα από την Οδησσό (2005)
Το προτελευταίο σκαλοπάτι (2009)
Παιδικά
Το κουμπί και μια βελόνα (2010)
Το γαϊτανάκι (1973)
Ο Φρίκος ο Κοντορεβυθούλης μου (1980)
Η σοφή μας η δασκάλα (1982)
Η κυρία Κλοκλό (οκτώ βιβλία) (1986-1987)
Ο Τοτός και η Τοτίνα (οκτώ βιβλία, 1988 - 1990)
Ο Αρλεκίνος (1993)
Η Πολυλογού (1993)
Νουβέλλα
Η αντιπαροχή (1989)
Θεατρικά
Το τρακ (1988)
Φιλμογραφία
Το τελευταίο ψέμμα (1958)
Ο άνθρωπος του τραίνου (1958)
Έγκλημα στα παρασκήνια (1960)
Φαίδρα (1962)
Φεύγω με πίκρα στα ξένα (1964)
Προδοσία (1964)
Το μπλόκο (1965)
Το νησί της Αφροδίτης (1969)
Χάππυ νταίη [Happy day] (1976)
Ελευθέριος Βενιζέλος 1910-1927 (1980)
Γενέθλια πόλη (1987)
Παραπομπές
↑ Λίνα Αλεξίου, «Πρόσωπο με πρόσωπο», εφημ. Τα Νέα, τετάρτη 9 Ιουνίου 1999 (αναφέρεται στην εκπομπή του Άρη Σκιαδόπουλου «Νυχτερινός Επισκέπτης» στη ΝΕΤ, η οποία ήταν αφιερωμένη στη Ζωρζ Σαρή).
↑ «Ζωρζ Σαρή: "Αυστηροί κριτές τα παιδιά"» (συνέντευξη στο Δημήτρη Χ. Τερζή_, περ. Νέμεσις, (Οκτώβρης 1999) αρ. 3, σ. 125.
↑ «Μια έφηβη με άσπρα μαλλιά, Ζωρζ Σαρή» (συνέντευξη στον Παναγιώτη Ε. Δημόπουλο), Ουφ! ... ξεφύγαμε, 1998, σ. 14.
↑ «Ο καθένας γράφει όχι για να σώσει τους άλλους, αλλά τελικά για να σωθεί ο ίδιος» (συνέντευξη), εφημ. Μεσημβρινή, 16 Σεπτεμβρίου 1980.
↑ Ενδεικτικά άρθρα και συνεντεύξεις της: Ζωρζ Σαρή, «Τα κόμικς εισβάλλουν στη ζωή των παιδιών», Θούριος, 3 Μαρτίου 1977· Φωφώ Βασιλακάκη, «Οι Ελληνίδες συγγραφείς παιδικών βιβλίων αντεπιτίθενται: Οι άντρες αγανακτούν γιατί έχασαν ένα φέουδο», εφημ. Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 31 Ιουλίου 1977· Ζωρζ Σαρή, «Παραμορφωτικές εικόνες», περ. Τέχνη και πολιτισμός (12 Μαΐου1979) αρ. 1, σ. 34-37· Ζωρζ Σαρή, «Γυναίκα και παιδική λογοτεχνία», περ. Κύπρια (Γενάρης-Φλεβάρης 1986) αρ. 12, σ. 28-33.
↑ Ειρήνη Ψαρέλλη, «Κι ο αναγνώστης ο αληθινός είναι ο γιος μας ο μεγάλος κι ο μικρός», εφημ. Το Βήμα της Κυριακής, 5 Απριλίου 1981.
↑ Χάρης Ποντίδας, «Πείθει παιδιά και μεγάλους: Ζωρζ Σαρή», εφημ. Τα Νέα, Παρασκευή 14 Φεβρουαρίου 1992.
↑ Βασίλης Αναγνωστόπουλος, Τάσεις και εξελίξεις της παιδικής λογοτεχνίας στη δεκαετία 1970-1980, Αθήνα, Οι εκδόσεις των φίλων, 81990, σ. 129-130.
↑ «Λογοτεχνία: “Καθήκον” ή δικαίωμα του παιδιού;» (συνέντευξη στο Βαγγέλη Γουλά), περ. Αντιθέσεις (φθινόπωρο 1995), αρ. 8, σ. 6.
↑ Η ίδια λέει σε συνέντευξή της στην Έμμυ Γεωργαντά στο περιοδικό Εγώ: «Παίρνω στοιχεία από την ίδια τη ζωή, από τα βιώματά μου, τα “μαγειρεύω”, πλάθω ένα μύθο και μετά κάθομαι και τον γράφω». Βλ. Εγώ (19 Δεκεμβρίου 1994), σ. 65.
↑ «Άλκη Ζέη – Ζωρζ Σαρή: 30 χρόνια παιδικής λογοτεχνικής δημιουργίας: Οι δυο Ελληνίδες συγγραφείς μιλούν στο ΜΕΤΑ» (συνέντευξη στην Ευθαλία Σολωμού), περ. Μετά (Μάιος 1996) αρ. 17, Σέρρες, σ. 23.
↑ βιβλιοnet, Κρατικό Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου
↑ 13,0 13,1 Εθνικό Κέντρο Βιβλίου. Οι αποδέκτες βραβείων, επαίνων και τιμητικών διακρίσεων του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου από το 1970 ως το 2006.
↑ Βραβεία 1960, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
↑ Πέθανε η αγαπημένη συγγραφέας Ζωρζ Σαρή. in.gr. 9 Ιουνίου 2012. Ανακτήθηκε την 9 Ιουνίου 2012.
↑ Άντα Κατσίκη-Γκίβαλου, από την εισαγωγή του συλλογικού τόμου Παιδική λογοτεχνία: θεωρία και πράξη (α΄ τόμος), Αθήνα, Καστανιώτης, 1995, σ. 18-19.
↑ «Η Ζωρζ Σαρή μιλάει για την παιδική λογοτεχνία», περ. Διαδρομές, αρ. 16, σ. 338.
↑ Παραθέτουμε κάποιες κριτικές που έχουν γραφτεί για τα ιστορικοπολιτικά της μυθιστορήματα: Ευγενία Παλαιολόγου-Πετρώνδα, «Ζωρζ Σαρή: Οι Νικητές», περ. Νέα Εποχή (Νοέμβρης 1983), Κύπρος, σ. 99-100˙ «Οι Νικητές», εφημ. Αυγή, Πέμπτη 7 Ιουνίου 1984˙ Χάρης Σακελλαρίου, «Κριτικές προσεγγίσεις», Επιθεώρηση Παιδικής Λογοτεχνίας, αρ. 5 (1990), σ. 319.
↑ Ηρακλής Εμμ. Καλλέργης, Προσεγγίσεις στην παιδική λογοτεχνία, ό.π., σ. 58-59.
↑ Γιάννης Παπακώστας, «Η Ζωρζ Σαρή και η ρεαλιστική της υπέρβαση», στο συλλογικό τόμο Σύγχρονες οπτικές και προοπτικές της λογοτεχνίας για παιδιά και νέους, σ. 241-242.
↑ Κυριάκος Ντελόπουλος, «Ένα βιβλίο που έχει το προνόμιο να προκαλεί ερωτήματα» (αναφέρεται στους Νικητές), περ. Διαβάζω (11 Ιουλίου 1984) αρ. 98, σ. 44-46.
↑ Άντα Κατσίκη-Γκίβαλου, «Νινέτ», Επιθεώρηση Παιδικής Λογοτεχνίας, αρ. 10 (1995), σ. 141-143.
↑ Γ. Νεγροπόντης, «Κριτική βιβλίου: Δυο παιδικά και ένα σχολικό βιβλίο», εφημ. Αυγή, Παρασκευή 25 Φεβρουαρίου 1977.
↑ Ελένη Σαραντίτη, «Αναζητώντας μια θέση στη ζωή», εφημ. Ελευθεροτυπία, 9 Οκτωβρίου 1991.
↑ Ελένη Σαραντίτη, «Ζωρζ Σαρή: Κρίμα κι άδικο», εφημ. Ελευθεροτυπία, 21 Δεκεμβρίου 1990.
↑ Βίτω Αγγελοπούλου, «Μετανάστευση, μια ανοιχτή πληγή…», εφημ. Η Καθημερινή, Κυριακή 26 Μαΐου 1991.
↑ Γιάννης Παπακώστας, «Η Ζωρζ Σαρή και η ρεαλιστική της υπέρβαση», ό.π., σ. 248.
↑ Μιχάλης Αργυρίδης, «Ένας ύμνος στη φιλία και στα νιάτα!», εφημ. Reporter (Λάρισα), 19 Μαΐου 1996.
↑ Γ. Παπαδάτος, «Η θεματολογία του σύγχρονου μυθιστορήματος για παιδιά και εφήβους», Επιθεώρηση Παιδικής Λογοτεχνίας, ό.π., σ. 25.
↑ «Δέκα προτάσεις για εφήβους», εφημ. Ελευθεροτυπία, Παρασκευή 10 Ιουλίου 1998.
↑ Ζωή Βαλάση, «Εφηβικό καλοκαίρι», εφημ. Ριζοσπάστης, 18 Απριλίου 1980.
↑ Βίτω Αγγελοπούλου, «Βιβλία για παιδιά: Τα στενά παπούτσια», εφημ. Η Καθημερινή, 8 Μαΐου 1980.
↑ Και ο Θησαυρός της Βαγίας διαδραματίζεται στην Αίγινα, ωστόσο οι πρωταγωνιστές προέρχονται από τον αστικό χώρο και δεν έχουν άμεση σχέση με τη ζωή του χωριού.
↑ Ελένη Σαραντίτη, «Χαρίστε βιβλία στα παιδιά σας: Το παραράδιασμα», εφημ. Ελευθεροτυπία, 6 Δεκεμβρίου 1989.
↑ Ιωάννης Γ. Θεοχάρης, «Κριτική βιβλίου: Ζωρζ Σαρή, Το παραράδιασμα», εφημ. Πρωινός Λόγος, (Γιάννενα), Τρίτη 14 Απριλίου 1992.
↑ Γιάννης Παπακώστας, «Η Ζωρζ Σαρή και η ρεαλιστική της υπέρβαση», ό.π., σ. 248.
↑ «Η Ζωρζ συνομιλεί με την εννιάχρονη Ελένη», ό.π., σ. 6.
Βιβλιογραφία
Χριστοδουλίδου Λουίζα, «Λειτουργία των αφηγηματικών δομών στη Νινέτ της ΖωρζΣαρή», Πρόσωπα και προσωπεία του αφηγητή στην ελληνική παιδική και νεανική λογοτεχνία της τελευταίας τριακονταετίας, (επιμ. Γ. Παπαντωνάκης), εκδ. Πατάκης, Αθήνα, 2006, σελ. 305-328
Συλλογικό, Όταν… η Ζωρζ Σαρή. Σαράντα χρόνια προσφοράς στη λογοτεχνία για παιδιά και για νέους: Πρακτικά ημερίδας, Αθήνα, 20 Μαΐου 2008,εκδ. Πατάκης, 2009
Άντα Κατσίκη-Γκίβαλου, «Ιστορία και πολιτική στη νεότερη παιδική λογοτεχνία: Τα γενέθλια της Ζωρζ Σαρή και Η σφεντόνα του Δαβίδ του Παντελή Καλιότσου», στο: Τ. Τσιλιμένη (επιμ.) Το σύγχρονο Παιδικό-Νεανικό Μυθιστόρημα, εκδ.Σύγχρονοι Ορίζοντες, Αθήνα, 2004, σελ. 507-517
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Βιογραφικό, κριτικές
Βιογραφικό και βιβλιογραφία από το ΕΚΕΒΙ
«Ζωρζ Σαρή: Μια μαχητική παραμυθού», άρθρο στον ιστότοπο της εφημερίδας «Η Καθημερινή», 9 Iουνίου 2012.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
