Ο Βασίλης Φίλιας (22 Οκτωβρίου 1927 - 13 Φεβρουαρίου 2018) ήταν Έλληνας κοινωνιολόγος και καθηγητής πανεπιστημίου.
Γεννήθηκε στην Αθήνα και ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές σπουδές του στο 5ο Γυμνάσιο Αρρένων Αθηνών. Στη διάρκεια της Κατοχής, ενώ ήταν μαθητής ακόμη, οργανώθηκε στην Ιερά Ταξιαρχία, οργανωτική αυτονόμηση πυρήνα της οργάνωσης της Πανελλήνιος Ένωσις Αγωνιζομένων Νέων.[1] Τον Οκτώβριο του 1944 συνελήφθη από τον ΕΛΑΣ αλλά απελευθερώθηκε σύντομα.[2]
Το 1946 εισήχθη στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών[3] και το καλοκαίρι του 1949 επιστρατεύτηκε και επιλέχθηκε ως έφεδρος αξιωματικός.[4] Στις αρχές του 1953 έλαβε το πτυχίο της νομικής και μετέβη στο Βερολίνο όπου φοίτησε στη Σχολή Θεωρητικών Οικονομικών. [5] Η διδακτορική εργασία που κατέθεσε στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου απορρίφθηκε και την υπέβαλε στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου. Θέμα της ήταν Η σχέση των κοινωνικά σημαντικών παραγόντων στην κοινωνιολογία του Μαξ Βέμπερ.[6] Το 1961 έλαβε το διδακτορικό του δίπλωμα και επέστρεψε στην Αθήνα όπου εργάστηκε αρχικά στον Οργανισμό Βιομηχανικής Αναπτύξεως στο τμήμα Βιομηχανικών έργων, αλλά παραιτήθηκε και ασχολήθηκε με τη δικηγορία.[7]
Στα τέλη του 1962 εγγράφηκε ως ακροατής στο London School of Economics και εντάχθηκε στην εκδοτική ομάδα του περιοδικού Νέα Οικονομία.[8] Ο Ευάγγελος Παπανούτσος τον κάλεσε να συνεργαστεί στον μορφωτικό σύλλογο Αθήναιον παραδίδοντας κύκλο μαθημάτων με τίτλο «Οικονομία και Κοινωνία». Το 1964 ήταν ένας από τους συνιδρυτές του Ομίλου Παπαναστασίου και πρόεδρός του.[9] Συνεργάστηκε ακόμα με τα περιοδικά Εποχές, Τεχνικά χρονικά και Αρχιτεκτονικά θέματα, ενώ συμμετείχε με την οικονομική στήλη της εφημερίδας Εβδομάδα.[10]
Από το 1964 έως το 1967 ήταν γενικός γραμματέας στην Εταιρεία Προγραμματισμού, ενώ στο Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών ανέλαβε την Έρευνα Μετανάστευσης.[11] Με το πραξικόπημα του 1967 ο Βασίλης Φίλιας οργάνωσε μαζί με άλλους διανοουμένους την αντιστασιακή οργάνωση Δημοκρατική Άμυνα.[12] Τον Ιούνιο του 1968 συνελήφθη από την Ασφάλεια και οδηγήθηκε στις Φυλακές Αβέρωφ.[13] Τον Μάιο του 1969 δικάζεται από το Έκτακτο Στρατοδικείο σε κάθειρξη 18,5 ετών.[14] Με την αμνηστία του 1973 αφέθηκε ελεύθερος.[15]
Το 1974 διορίστηκε γενικός διευθυντής στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, όπου παρέμεινε επικεφαλής του κέντρου μέχρι το 1981.[16] Το 1975 διορίστηκε εντεταλμένος υφηγητής Κοινωνιολογίας στην Πάντειο Ανώτατη Σχολή Πολιτικών Επιστημών και το 1977 εκλέχθηκε καθηγητής.[17] Τον Ιούνιο του 1975 διαγράφτηκε από μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ.[18] Από το 1975 συνεργαζόταν με την Ελευθεροτυπία μέχρι το 1986 και συνεξέδιδε το περιοδικό Οικονομία και κοινωνία.[19]
Από το 1977 δίδασκε στη Σχολή Ελευθέρων Σπουδών Εργαστήρι Δημοσιογραφίας.[20] Από το 1978 έως το 1987 έδινε διαλέξεις σε όλη την Ελλάδα στα πλαίσια του Ελεύθερου Ανοιχτού Πανεπιστημίου, θεσμού που σύστησε το Υπουργείο Παιδείας.[21] Το 1980 ο Υπουργός Υγείας Σπυρίδων Δοξιάδης του ανέθεσε τον συντονισμό της ομάδας μελέτης για την οργάνωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας.[21] Το 1980 έως το 1981 διατέλεσε πρύτανης στην Πάντειο.[22] Από το 1982 διατέλεσε πρόεδρος του Εφορευτικού συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδας.[23] Διατέλεσε ακόμη πρόεδρος του Τμήματος Κοινωνιολογίας (1985-1989).[15]
Στις εκλογές του 1985 συμμετείχε ως υποψήφιος συνεργαζόμενος με το ΚΚΕ σε μη εκλόγιμη θέση. Το φθινόπωρο του 1985 ίδρυσε μαζί με άλλους τον φορέα Λαϊκή Αγωνιστική Ενότητα.[24] Το 1986, διαφοροποιούμενος από την φιλοκυβερνητική γραμμή της Ελευθεροτυπίας, αποχώρησε και συνεργάστηκε ως σχολιογράφος στην εφημερίδα Πρώτη από 1986 έως το 1988, οπότε διέκοψε τη συνεργασία του με αυτήν και άρχισε τη συνεργασία του με την εφημερίδα Έθνος[25] Στις εκλογές του Ιουνίου του 1989 συμμετείχε ως υποψήφιος του Συνασπισμού στη Β' Αθηνών.[26] Τον Ιούλιο του 1989 διορίστηκε πρόεδρος του Δ.Σ. της Ολυμπιακής Αεροπορίας μέχρι το τέλος του 1992.[27] Από το 1991 ήταν υπεύθυνος της ελληνικής έκδοσης του διεθνούς περιοδικού Ο Σοσιαλισμός του Μέλλοντος[15]
Ήταν νυμφευμένος από το 1967 με τη νομικό Ελένη Παπακωνσταντίνου.[12] Πέθανε στις 13 Φεβρουαρίου 2018.[28]
Συγγραφικό έργο
Το Συνταγματικόν Δικαίωμα της Ελευθεροτυπίας και η κατά το άρθρον 367 Π.Κ. πρόσθετος προστασία, Αθήνα 1966
Το πρόβλημα του σχηματισμού παραγωγικού κεφαλαίου εις τας υπανάπτυκτους οικονομίας Αθήνα 1967
Προβλήματα κοινωνικού μετασχηματισμού, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα 1974
Μαξ Βέμπερ: Συστηματική Κοινωνιολογία και Μεθοδολογία,εκδ. Νέα Σύνορα, Αθήνα 1976
Εισαγωγή στη Μεθοδολογία και τις Τεχνικές των Κοινωνικών Ερευνών, Gutenberg,Αθήνα 1977
Κοινωνικά Συστήματα, Τόμος Α,εκδ. Νέα Σύνορα, Α. Λιβάνης,Αθήνα 1977
Κοινωνικά Συστήματα, Τόμος Β,εκδ. Νέα Σύνορα, Α. Λιβάνης, Αθήνα 1978
Όψεις της διατήρησης και της μεταβολής του κοινωνικού συστήματος, Τόμος Α,εκδ. Νέα Σύνορα,Αθήνα 1979
Όψεις της διατήρησης και της μεταβολής του κοινωνικού συστήματος, Τόμος Β εκδ. Νέα Σύνορα, Αθήνα 1980
Κοινωνιολογικές προσεγγίσεις,Σύγχρονη Εποχή,Αθήνα 1983
Κοινωνιολογία Γ’ Λυκείου,εκδ. Παπαζήσης, 1983
Αντιπαραθέσεις,Gutenberg,Αθήνα 1984
Κοινωνία και εξουσία στην Ελλάδα – Η νόθα αστικοποίηση 1800 - 1864,Gutenberg 1985
Οικονομική Ιστορία της Νεώτερης Ελλάδας, Τόμος Α,εκδ. Παπαζήσης, 1985
Οικονομική Ιστορία της Νεώτερης Ελλάδας, Τόμος Β,εκδ. Παπαζήσης, 1986
Δεκατέσσερα Δοκίμια Κοινωνιολογίας,εκδ. Μπουκουμάνη,Αθήνα 1991
Κοινωνικά Συστήματα στον 20ο αιώνα,Gutenberg,Αθήνα 1993
Κοινωνιολογία της Οικονομίας,Gutenberg,Αθήνα 1994
Κοινωνιολογία της Υπανάπτυξης,Σύγχρονη Εποχή,Αθήνα 1996
Αναφορές στην κοινωνική πραγματικότητα του τέλους του 20ου αιώνα, εκδ. Ι. Σιδέρη,Αθήνα 1996
Τα αξέχαστα και τα λησμονημένα,εκδ. Παπαζήση, Αθήνα 1997
Σύγχρονες Κοινωνικές Επιστήμες-Θεωρία και Πράξη: Προβληματισμοί και Επισημάνσεις εκδ. Ι. Σιδέρη,Αθήνα 1997
Σύγχρονες Κοινωνικές Επιστήμες-Θεωρία και Πράξη: Προβληματισμοί και Επισημάνσεις ΙΙ. Ι. Σιδέρη, Αθηνα 1998
Κοινωνιολογία του Πολιτισμού, Τόμος Α,εκδ. Παπαζήση,Αθήνα 2000
Κοινωνιολογία του Πολιτισμού, Τόμος Β,εκδ. Παπαζήση,Αθήνα 2001
Η λογιστική της παγκοσμιοποίησης και η λογική της ιστορικής εναντίωσης,εκδ. Κάκτος,Αθήνα 2001
Κοινωνιολογικές παρεμβάσεις,εκδ. Παπαζήση,Αθήνα 2002
Κοινωνιολογία του Πολιτισμού, Τόμος Γ, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα 2005
Ανεστραμμένα Είδωλα,εκδ. Παπαζήση,Αθήνα 2007
Συμβολή στον επαναπροσδιορισμό της ψυχολογίας ως επιστήμης του ανθρώπου,εκδ. Παπαζήση,Αθήνα 2008
Από την εξαχρείωση στην εξαθλίωση (1974-2012),εκδ. Προσκήνιο,Αθήνα 2012[29]
Κωνσταντίνος Δ. Περρίκος (1905-1943). Η Βιογραφία ενός Ήρωα (με Π. Βατάκη & Κ. Λαγό) εκδ. Μένανδρος, Αθήνα 2018
Παραπομπές
Βασίλης Φίλιας, Τα αξέχαστα και τα λησμονημένα, εκδ.Παπαζήσης, Αθήνα, 1997 (στ'εκδ.), σελ.16
Βασίλης Φίλιας, Τα αξέχαστα και τα λησμονημένα, εκδ.Παπαζήσης, Αθήνα, 1997 (στ'εκδ.), σελ.17-18
Βασίλης Φίλιας, Τα αξέχαστα και τα λησμονημένα, εκδ.Παπαζήσης, Αθήνα, 1997 (στ'εκδ.)σελ.20
Βασίλης Φίλιας, Τα αξέχαστα και τα λησμονημένα, εκδ.Παπαζήσης, Αθήνα, 1997 (στ'εκδ.), σελ.21 κ.εξ
Βασίλης Φίλιας, Τα αξέχαστα και τα λησμονημένα, εκδ.Παπαζήσης, Αθήνα, 1997 (στ'εκδ.), σελ.26
Βασίλης Φίλιας, Τα αξέχαστα και τα λησμονημένα, εκδ.Παπαζήσης, Αθήνα, 1997 (στ'εκδ.), σελ.33-34
Βασίλης Φίλιας, Τα αξέχαστα και τα λησμονημένα, εκδ.Παπαζήσης, Αθήνα, 1997 (στ'εκδ.), σελ.35-36
Βασίλης Φίλιας, Τα αξέχαστα και τα λησμονημένα, εκδ.Παπαζήσης, Αθήνα, 1997 (στ'εκδ.), σελ.37 -39
Βασίλης Φίλιας, Τα αξέχαστα και τα λησμονημένα, εκδ.Παπαζήσης, Αθήνα, 1997 (στ'εκδ.), σελ.40-43
Βασίλης Φίλιας, Τα αξέχαστα και τα λησμονημένα, εκδ.Παπαζήσης, Αθήνα, 1997 (στ'εκδ.), σελ.44, 48 Ανώνυμος, «Φίλιας Βασίλης», Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, τομ.59 εκδ.Πάπυρος(1996), σελ.285
Βασίλης Φίλιας, Τα αξέχαστα και τα λησμονημένα, εκδ.Παπαζήσης, Αθήνα, 1997 (στ'εκδ.), σελ.48-49 Ελένη Αργυριάδου, «Ερευνητές, έρευνες και οργάνωση στο Κέντρο Κοινωνικών Επιστημών Αθηνών (1959-1967)», στο:Ιωάννα Λαμπίρη-Δημάκη,Κοινωνικές επιστήμες και πρωτοπορία στην Ελλάδα, 1950-1967. Ειδικό αφιέρωμα. εκδ.Gutenberg, Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, Αθήνα, 2003, σελ.270
Βασίλης Φίλιας, Τα αξέχαστα και τα λησμονημένα, εκδ.Παπαζήσης, Αθήνα, 1997 (στ'εκδ.), σελ.57
Βασίλης Φίλιας, Τα αξέχαστα και τα λησμονημένα, εκδ.Παπαζήσης, Αθήνα, 1997 (στ'εκδ.), σελ.145 κ.εξ.157 κ.εξ
Βασίλης Φίλιας, Τα αξέχαστα και τα λησμονημένα, εκδ.Παπαζήσης, Αθήνα, 1997 (στ'εκδ.), σελ.195 κ.εξ
Ανώνυμος, «Φίλιας Βασίλης», Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, τομ.59 εκδ.Πάπυρος(1996), σελ.285
Βασίλης Φίλιας, Τα αξέχαστα και τα λησμονημένα, εκδ.Παπαζήσης, Αθήνα, 1997 (στ'εκδ.), σελ.348 Ανώνυμος, «Φίλιας Βασίλης», Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, τομ.59 εκδ.Πάπυρος(1996), σελ.285 Ιωάννα Λαμπίρη-Δημάκη, «Κοινωνικές επιστήμες και πρωτοπορία στην Ελλάδα, 1950-1967. Ειδικό αφιέρωμα: γιατί;», στο:Ιωάννα Λαμπίρη-Δημάκη,Κοινωνικές επιστήμες και πρωτοπορία στην Ελλάδα, 1950-1967. Ειδικό αφιέρωμα. εκδ.Gutenberg, Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, Αθήνα, 2003, σελ.50
Βασίλης Φίλιας, Τα αξέχαστα και τα λησμονημένα, εκδ.Παπαζήσης, Αθήνα, 1997 (στ'εκδ.), σελ.350
Βασίλης Φίλιας, Τα αξέχαστα και τα λησμονημένα, εκδ.Παπαζήσης, Αθήνα, 1997 (στ'εκδ.), σελ.344 Ανώνυμος, «Φίλιας Βασίλης», Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, τομ.59 εκδ.Πάπυρος(1996), σελ.285 Μιχάλης Σπουρδαλάκης, ΠΑ.ΣΟ.Κ. Δομή εσωκομματικές κρίσεις και συγκέντρωση εξουσίας, εκδ.Εξάντας, Αθήνα, 1988, σελ.153,168,υποσ.51
Βασίλης Φίλιας, Τα αξέχαστα και τα λησμονημένα, εκδ.Παπαζήσης, Αθήνα, 1997 (στ'εκδ.),σελ.351 Ανώνυμος, «Φίλιας Βασίλης», Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, τομ.59 εκδ.Πάπυρος(1996), σελ.285
Βασίλης Φίλιας, Τα αξέχαστα και τα λησμονημένα, εκδ.Παπαζήσης, Αθήνα, 1997 (στ'εκδ.), σελ.353
Βασίλης Φίλιας, Τα αξέχαστα και τα λησμονημένα, εκδ.Παπαζήσης, Αθήνα, 1997 (στ'εκδ.), σελ.352
Η Διοίκηση του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών [1]
Ανώνυμος, «Φίλιας Βασίλης»,Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Εκδοτική Αθηνών, τομ.9β (1991), σελ.280
Βασίλης Φίλιας, Τα αξέχαστα και τα λησμονημένα, εκδ.Παπαζήσης, Αθήνα, 1997 (στ'εκδ.), σελ.376 Ανώνυμος, «Φίλιας Βασίλης», Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, τομ.59 εκδ.Πάπυρος(1996), σελ.285
Βασίλης Φίλιας, Τα αξέχαστα και τα λησμονημένα, εκδ.Παπαζήσης, Αθήνα, 1997 (στ'εκδ.), σελ.380-381
Βασίλης Φίλιας, Τα αξέχαστα και τα λησμονημένα, εκδ.Παπαζήσης, Αθήνα, 1997 (στ'εκδ.), σελ.385 Ανώνυμος, «Φίλιας Βασίλης», Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, τομ.59 εκδ.Πάπυρος(1996), σελ.285
Βασίλης Φίλιας, Τα αξέχαστα και τα λησμονημένα, εκδ.Παπαζήσης, Αθήνα, 1997 (στ'εκδ.), σελ.389 κ.εξ, 397
Voria.gr. «Έφυγε από τη ζωή στα 91 του ο καθηγητής Βασίλης Φίλιας». Έφυγε από τη ζωή στα 91 του ο καθηγητής Βασίλης Φίλιας. Ανακτήθηκε στις 2018-02-13.
Συγγραφικό έργο
Πηγές
Βασίλης Φίλιας, Τα αξέχαστα και τα λησμονημένα, εκδ.Παπαζήσης, Αθήνα, 1997 (στ'εκδ.)
Ανώνυμος, «Φίλιας Βασίλης», Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, τομ.59 εκδ.Πάπυρος(1996), σελ.285
Ανώνυμος, «Φίλιας Βασίλης»,Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Εκδοτική Αθηνών, τομ.9β (1991), σελ.280
Ιωάννα Λαμπίρη-Δημάκη, «Κοινωνικές επιστήμες και πρωτοπορία στην Ελλάδα, 1950-1967. Ειδικό αφιέρωμα: γιατί;», στο:Ιωάννα Λαμπίρη-Δημάκη,Κοινωνικές επιστήμες και πρωτοπορία στην Ελλάδα, 1950-1967. Ειδικό αφιέρωμα. εκδ.Gutenberg, Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, Αθήνα, 2003, σελ.25-51
Ελένη Αργυριάδου, «Ερευνητές, έρευνες και οργάνωση στο Κέντρο Κοινωνικών Επιστημών Αθηνών (1959-1967)», στο:Ιωάννα Λαμπίρη-Δημάκη,Κοινωνικές επιστήμες και πρωτοπορία στην Ελλάδα, 1950-1967. Ειδικό αφιέρωμα. εκδ.Gutenberg, Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, Αθήνα, 2003, σελ.239-304
Μιχάλης Σπουρδαλάκης, ΠΑ.ΣΟ.Κ. Δομή, εσωκομματικές κρίσεις και συγκέντρωση εξουσίας, εκδ.Εξάντας, Αθήνα, 1988
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Βασίλης Φίλιας [2]
ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ - ΒΑΣΙΛΗΣ ΦΙΛΙΑΣ [3]
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
