Ο Θανάσης Βέγγος, ήταν Έλληνας κωμικός ηθοποιός του κινηματογράφου και του θεάτρου. Είχε παίξει σε 126 ταινίες, σε 52 από τις οποίες ως πρωταγωνιστής και είχε σκηνοθετήσει (πρωταγωνιστώντας ταυτόχρονα) ακόμη επτά ταινίες. Θεωρείται ένας από τους πιο δημοφιλείς κωμικούς του ελληνικού κινηματογράφου, ενώ μέχρι πρόσφατα συνέχιζε να εμφανίζεται σε ταινίες, στην τηλεόραση και το θέατρο.

Βιογραφία

Γεννήθηκε στον Πειραιά, στο Νέο Φάληρο, στις 29 Μαΐου του 1927 από τον Βασίλη και την Ευδοκία Βέγγου, των οποίων ήταν και το μοναδικό παιδί. Ο πατέρας του ήταν δημόσιος υπάλληλος, συγκεκριμένα εργαζόταν στην Εταιρεία Ηλεκτρισμού, και ήρωας της αντίστασης. Μετά τον πόλεμο, εκδιώχθηκε από τη δουλειά του εξαιτίας των πολιτικών του φρονημάτων. Η απόλυση του πατέρα του προκάλεσε, όπως ήταν αναμενόμενο, σοβαρό οικονομικό πρόβλημα στην οικογένεια του Θανάση, κάτι που τον ανάγκασε να ριχτεί στον αγώνα για το μεροκάματο. Κυριότερη μεταξύ των επαγγελμάτων με τα οποία ασχολήθηκε ήταν η απασχόλησή του σε επεξεργασίες δερμάτων. Παράλληλα έκανε διάφορα μικροθελήματα στη γειτονιά.

Τα χρόνια 1948-1950 υπηρέτησε τη θητεία του ως "ανεπιθύμητος" στρατιώτης στη Μακρόνησο, όπου γνωρίστηκε με τον μετέπειτα γνωστό σκηνοθέτη Νίκο Κούνδουρο. Αυτή η γνωριμία οδήγησε στην πρώτη του εμφάνιση στον κινηματογράφο, το 1954, στην ταινία Μαγική Πόλη του Κούνδουρου. Για τα επόμενα πέντε χρόνια έπαιξε μικρούς ρόλους, εργαζόμενος παράλληλα και ως φροντιστής στα κινηματογραφικά πλατό. Την περίοδο αυτή εμφανίστηκε σε μερικές από τις πιο ιστορικές ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου, όπως Ο δράκος, Διακοπές στην Αίγινα, Μανταλένα, Ο Ηλίας του 16ου, Ποτέ την Κυριακή. Ο πρώτος του μεγάλος ρόλος είναι μαζί με τον Νίκο Σταυρίδη στην ταινία Οι δοσατζήδες του 1960. Τον ίδιο καιρό, το 1959, πήρε άδεια ασκήσεως επαγγέλματος ηθοποιού, όχι από Σχολή αλλά ως εξαιρετικό ταλέντο με εξετάσεις σε ειδική επιτροπή. Η πρώτη του θεατρική παράσταση ήταν στην επιθεώρηση «Ομόνοια πλατς-πλουτς», δίπλα στους Νίκο Ρίζο και Γιάννη Γκιωνάκη, επίσης το 1959.

Τα επόμενα χρόνια, συνεργαζόμενος κυρίως με τον σκηνοθέτη Πάνο Γλυκοφρύδη, αναπτύσσει τον τύπο του νευρικού, αεικίνητου τύπου, που τον καθιέρωσε και αρχίζει να γίνεται δημοφιλής. Με ταινίες όπως Ψηλά τα χέρια, Χίτλερ, Μην είδατε τον Παναή, Ζήτω η τρέλλα!, Πολυτεχνίτης κι ερημοσπίτης, καθιερώνεται στη συνείδηση του κοινού. Το 1964, σε αναζήτηση καλλιτεχνικής ελευθερίας, ίδρυσε τη δική του εταιρία παραγωγής ΘΒ-Ταινίες Γέλιου. Την περίοδο 1965-1969, συνεργαζόμενος με τον Πάνο Γλυκοφρύδη και τον Ερρίκο Θαλασσινό αλλά και σκηνοθετώντας ο ίδιος κάποιες φορές, γύρισε τις καλύτερες κατά γενική ομολογία ταινίες του, όπως τις Φανερός πράκτωρ 000, Τρελός, παλαβός και Βέγγος, Ποιος Θανάσης;, που τις χαρακτηρίζουν το σουρεαλιστικό χιούμορ, ο αυτοσχεδιασμός και η πηγαία ερμηνεία. Παρά την εμπορική και καλλιτεχνική τους επιτυχία, οι ταινίες αυτές οδηγούν την εταιρία του Βέγγου σε κλείσιμο και τον ίδιο σε οικονομική καταστροφή, από την οποία θα συνέλθει μόνο μετά από πολλά χρόνια.

Η καριέρα του συνεχίζεται με τον σκηνοθέτη Ντίνο Κατσουρίδη, ενώ η δημοτικότητά του παραμένει σταθερή κι οδηγεί στην αποθέωση του από τον κόσμο στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης του 1971, όπου η ταινία Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση; αποσπά τα βραβεία κριτικών και κοινού. Άλλη σημαντική ταινία αυτής της περιόδου είναι Ο Θανάσης στη χώρα της σφαλιάρας του 1976. Η θεματολογία των ταινιών του μετατοπίζεται προς την κοινωνική κριτική, ενώ το 1983 σταματά για λίγα χρόνια να κάνει κινηματογράφο. Τη δεκαετία του '80 ασχολείται με το γύρισμα έξι βιντεοταινιών και της τηλεοπτικής σειράς Βεγγαλικά που, μετά από προσπάθειες πολλών ετών, προβλήθηκε τελικά στην τηλεόραση το 1988. Το 1990 εμφανίστηκε στη σειρά του ΑΝΤ1 Αστυνόμος Θανάσης Παπαθανάσης.

Η επιστροφή του στον κινηματογράφο γίνεται με την ταινία Ήσυχες μέρες του Αυγούστου του Παντελή Βούλγαρη. Η ερμηνεία του έχει πια διαφοροποιηθεί, είναι χαμηλών τόνων αλλά μεγάλης εκφραστικότητας, με κορυφαία στιγμή το ρόλο του στην ταινία Όλα είναι δρόμος του 1998. Την περίοδο αυτή εμφανίστηκε επίσης στην Επίδαυρο, το 1997, στο ρόλο του Δικαιόπολι στους Αχαρνής και το 2001 στην Ειρήνη του Αριστοφάνη με μεγάλη επιτυχία. Το 2002, σχεδόν πενήντα χρόνια μετά την πρώτη του κινηματογραφική εμφάνιση, ο Θανάσης Βέγγος κράτησε έναν από τους βασικούς ρόλους στην τηλεοπτική σειρά Περί ανέμων και υδάτων. Συνεχίζει μέχρι σήμερα να είναι από τους πιο αγαπημένους και δημοφιλείς κωμικούς του ελληνικού κινηματογράφου. Η τελευταία κινηματογραφική συμμετοχή του ήταν στην ταινία του Παντελή Βούλγαρη "Ψυχή βαθιά", το 2009.

Ο Θανάσης Βέγγος ήταν μέλος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών και του Σωματείου Παραγωγών. Ήταν μόνιμος κάτοικος της Αθήνας. Την εποχή που γυριζόταν Ο δράκος παντρεύτηκε την Ασημίνα Βέγγου, με την οποία ήταν μαζί μέχρι το τέλος της ζωής του, και είχαν δύο γιους.

Ο Θανάσης Βέγγος νοσηλευόταν από τις 19 Δεκεμβρίου 2010 στην εντατική μονάδα του νοσοκομείου "Ερυθρός Σταυρός" λόγω εγκεφαλικού επεισοδίου - εκεί απεβίωσε στις 3 Μαΐου 2011, λίγο πριν συμπληρώσει τα 84 χρόνια του.[1] Τάφηκε στην Αμοργό, τόπο καταγωγής της μητέρας του και της γιαγιάς του.[2]

Υπήρξε φειδωλός σε δηλώσεις και συνεντεύξεις, ωστόσο στο παρελθόν ο ίδιος είχε δηλώσει: "Δουλεύω με το ένστικτο, δεν έχω κανένα ταλέντο, μόνο αυτή τη φάτσα. Εδώ είναι αποτυπωμένη όλη η μιζέρια, όλη η δυστυχία, όλος ο πόνος του ασήμαντου Έλληνα".
Βραβεύσεις

Ο Θανάσης Βέγγος είχε τιμηθεί με τα παρακάτω βραβεία:
Έτος

Φορέας

Βραβείο

Ταινία
1962 Ένωση Ελλήνων κριτικών
1971 Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης Α' Ανδρικού Ρόλου Τι έκανες στον πόλεμο, Θανάση;
1971 Ένωση Ελλήνων κριτικών Τι έκανες στον πόλεμο, Θανάση;
1972 Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης Ερμηνείας Α' Ανδρικού Ρόλου* Θανάση, πάρε τ' όπλο σου
1991 Κρατικό βραβείο Ερμηνείας Β' Ανδρικού Ρόλου Ήσυχες μέρες του Αυγούστου
1993 Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης Ειδικό βραβείο για το σύνολο του έργου του
2008 Πρόσωπα 2008 Ειδικό βραβείο για το σύνολο του έργου του

*Το βραβείο αυτό του δόθηκε και ως αντίδραση στο τότε καθεστώς.

Το 2002 ο Δήμος Κορυδαλλού τίμησε τον καταξιωμένο ηθοποιό δίνοντας το όνομά του στο 1.900 θέσεων, δημοτικό αμφιθέατρο της περιοχής.[3]
Τον Οκτώβριο του 2008 ο Δήμος Πειραιά μετονομάζει, ύστερα από απόφαση του Δ.Σ., την πλατεία Ευαγγελισμού στο Νέο Φάληρο, γενέτειρα του ηθοποιού, σε πλατεία Θανάση Βέγγου.
2008 Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας τον τιμά χρίοντας τον Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικα

Φιλμογραφία

Κυριακάτικο ξύπνημα (1954)... Φύλακας
Μαγική πόλις (1954)... Θανάσης
Καταδικασμένη κι απ' το παιδί της (1955)
Ο δράκος (1956)... Σπαθής
Κυριακάτικοι ήρωες (1956)... ναύτης, φίλαθλος
Το κορίτσι με τα μαύρα (1956) .... χωροφύλακας
Το κορίτσι με τα παραμύθια (1956)
Το κορίτσι της αμαρτίας (1957)
Έχει θείο το κορίτσι (1957) .... ταξιτζής
Μαρία Πενταγιώτισσα
Τσαρούχι, πιστόλι, παπιγιόν
Της τύχης τα γραμμένα (1957) ... Μουτζουρίδης
Για το ψωμί και τον έρωτα, ή Συννεφιασμένη Κυριακή (1957)... Θανάσης
Ο Μιμίκος και η Μαίρη (1958)
Κάθε εμπόδιο για καλό (1958)... Γιάννης Παπαδόπουλος, νευρολόγος
Χαρούμενοι αλήτες
Η φτώχεια θέλει καλοπέραση
Διακοπές στην Αίγινα (1958)
Το εισπρακτοράκι
Ο θείος από τον Καναδά (1959) .... Πάνος
Δοσατζήδες ή Περιπλανώμενοι Ιουδαίοι (1959)
Η μουσίτσα(1959)... Φοίβος
Γαμήλιες περιπέτειες (1959)... παγοπώλης
Καραγκιόζης, ο αδικημένος της ζωής .... Μελέτης Μελετόπουλος
Ανθισμένη αμυγδαλιά (1959)
Το αγοροκόριτσο .... σερβιτόρος
Ο Ηλίας του 16ου (1959) .... Θωμάς
Τα ντερβισόπαιδα (1960) .... Πολύδωρος
Τυφλός άγγελος (1960)
Το ραντεβού της Κυριακής (1960)
Μήτρος και Μητρούσης στην Αθήνα (1960) .... Μήτρος
Το κλοτσοσκούφι (1960)... θυρωρός
Ποτέ την Κυριακή (1960)
Η αυγή του θριάμβου (1960)
Ερωτικά παιχνίδια (1960)... ξενοδόχος
Για σένα την αγάπη μου (1960)
Οι 900 της Μαρίνας (1960) ... Παρτσακλής
Μια του κλέφτη
Μανταλένα (1960) .... χωροφύλακας
Ζητείται ψεύτης (1961) .... Βρασίδας
Χαμένα όνειρα (1961)... Βαγγέλης
Ποια είναι η Μαργαρίτα (1961) ... Γρηγόρης Λαδιάς
Οικογένεια Παπαδοπούλου (1961) ... Σπύρος
Λάθος στον έρωτα (1961) ... Θύμιος
Η Λίζα και η άλλη .... Πέτρος Βανδής
Η κατάρα της μάνας (1961)... Πασχάλης
Δούλεψε για να φας (1961) ... Αυγουστής
Χωρίς Μητέρα (1961) ....
Ευτυχώς τρελάθηκα .... Μανώλης
Το πιθάρι (1962)
Ψηλά τα χέρια Χίτλερ (1962).... Παναγής
Το πιθάρι (1962)... Ανδρέας
Ζήτω η τρέλλα! .... Ρωμαίος
Ο βασιλιάς της γκάφας (1962).... Φρίξος
Αστροναύτες για δέσιμο
Μην είδατε τον Παναή ή Καταζητείται ο Βέγγος (1962) .... Παναής Παπαπαναγόπουλος
Γαμπρός για κλάματα
Η νύφη το 'σκασε (1962)... Χαρίλαος
Δουλειές του ποδαριού (1962).... Μήτρος
Ο ατσίδας (1962).... Θρασύβουλας
Ο Ιππόλυτος και το βιολί του (1963) .... Ιππόλυτος
Τύφλα να 'χει ο Μάρλον Μπράντο (1963).... Στέφανος Αυγερινός
Πολυτεχνίτης κι ερημοσπίτης (1963) .... Θανάσης Μπιρμπίλης
Ο τρελάρας (1963) .... Ερρίκος Δελαπόρτας
Το τυχερό πανταλόνι(1963)... Θανάσης Φουκαράς
Σχολή για σωφερίνες (1964)... Μπάμπης
Οι φτωχοδιάβολοι (1964)... Φρίξος
Ο καταφερτζής (1964)... Κανέλλος Καραμπατσάς
Ο πολύτεκνος
Θα σε κάνω βασίλισσα (1964) .... Αντώνης Τσιλιβίκης και Αντώνης Μπεϊζάνης
Έξω φτώχεια και καλή καρδιά (1964).... Θανάσης Κούτρας
Ευτυχώς τρελάθηκα (1966) ... Μανώλης
Τα δίδυμα .... Σταμάτης / Μπούλης
Είναι ένας τρελός, τρελός, τρελός Βέγγος (1965) .... Θανάσης Θανασάκης
Ο παπατρέχας (1966) .... Πολύδωρος Λαγός
Φανερός πράκτωρ 000 (1967) .... Αθανάσιος Βόμβας (Θου Βου)
Πάρε κόσμε (1967) .... Αγαθοκλής
Τρελός, παλαβός και Βέγγος .... Θανάσης
Δόκτωρ Ζι-Βέγγος (1968) .... Θανάσης
Ποιος Θανάσης (1968) .... Θανάσης
Ένα ασύλληπτο κορόιδο (1969)... θανάσης Χατζηπαπαγεωργακοπουλοκωνσταντινογιαννόπουλος
Θου-Βου: φαλακρός πράκτωρ, επιχείρησις Γης Μαδιάμ (1969).... Αθανάσιος Βόμβας
Ένας Βέγγος για όλες τις δουλειές (1970) .... Θανάσης Χατζηκαραθανάσης
Ο Θανάσης, η Ιουλιέτα και τα λουκάνικα (1970) .... Θανάσης
Διακοπές στο Βιετνάμ (1971) .... Θανάσης
Τι έκανες στον πόλεμο, Θανάση; (1971) .... Θανάσης
Ξένοιαστος παλαβιάρης .... Θανάσης
Θανάση, πάρε τ' όπλο σου (1972) .... Θανάσης
Ο άνθρωπος που έτρεχε πολύ (1973) .... Θανάσης Ζεβεδαίος
Δικτάτωρ καλεί Θανάση .... Θανάσης
Ο τσαρλατάνος... Θανάσης και Αθανασία κι ο πατέρας τους, μπάρμπα Λευτέρης
Ο Θανάσης στη χώρα της σφαλιάρας (1976) .... Θανάσης
Από πού πάνε για τη χαβούζα; (1978) .... Θανάσης Παπαθανάσης
Βέγγος ο υπέροχος
Ο παλαβός κόσμος του Θανάση (1979) .... Θανάσης
Ο φαλακρός μαθητής (1979).... Θανάσης
Θανάση, σφίξε κι άλλο το ζωνάρι (1980) .... Θανάσης Μαγγάνας
Βέγγος, ο τρελός καμικάζι (1980)... Θανάσης Τράμπας
Το μεγάλο κανόνι (1981) .... Θανάσης Απαλοχέρης
Ο Θανάσης και το καταραμένο φίδι (1982) .... Θανάσης
Τρελός και πάσης Ελλάδος (1983) .... Θανάσης
Ο Θανάσης στη χώρα του «Θα» (1988, βίντεο) .... Θανάσης
Made in Greece (1988)
Τρελοκομείον η Ελλάς (βίντεο)
Θανάσης ο αισιόδοξος (1989, βίντεο) .... Θανάσης
Το δίδυμο της συμφοράς (βίντεο)
Κρεβάτι για πέντε (βίντεο)
Ο πρωταθλητής (βίντεο)
Θανάσης ο βομβιστής (1990, βίντεο)... Θανάσης
Ήσυχες μέρες του Αυγούστου (1991) .... Νικόλας
Ζωή χαρισάμενη (1993) .... Μάρκος
Το βλέμμα του Οδυσσέα (1995) .... ταξιτζής
Βήματα (1996, τηλεταινία)
Όλα είναι δρόμος (1998) .... θηροφύλακας
Το αίνιγμα (1998).... Λίνος και Θανάσης
Η ιστορία της Λίλυ (2002)
Ψυχή Βαθειά (2009)
The Flight of the Swan (2010)

Τηλεόραση

Βεγγαλικά (ΕΤ1, 1988)
Αστυνόμος Θανάσης Παπαθανάσης (ΑΝΤ1, 1990) .... Θανάσης Παπαθανάσης
Ταύρος με Τοξότη(ΑΝΤ1, 1994)
Περί ανέμων και υδάτων (Mega, 2002-2005) .... Λύσανδρος
Έρωτας, όπως έρημος (ΝΕΤ, 2003) .... Αναστάσης
Καθρέφτη, καθρεφτάκι μου (ΑΝΤ1, 2006) .... Αρίστος
Έχω ένα μυστικό(Alpha, 2008) .... Κύρ Κυριάκος
Η Θεσσαλονίκη της νοσταλγίας μας(ΕΤ3, 2009)

Ντοκιμαντέρ

Βέγγος ο υπέροχος(1978)
Ενας άνθρωπος παντός καιρού(2004)

Παραπομπές

↑ «Εφυγε» ο καλός μας άνθρωπος
↑ Στην Αμοργό τελικά η τελευταία κατοικία του Θανάση Βέγγου
↑ Ελευθεροτυπία

Πηγές

Πινακοθήκη Γέλιου,από το Λογοθετίδη και μετά, Κώστας Παπασπήλιος, Εμπειρία εκδοτική, 2002, ISBN 960-417-002-3, σελ. 158-167
Ένας Άνθρωπος Παντός Καιρού, Γιάννης Σολδάτος, Αιγόκερως 2000, ISBN 960-322-138-4
Ταχυδρόμος, τεύχος 159, 15 Μαρτίου, 2003, σελίδες 34-39.
Μετρό, Πέμπτη 2 Δεκεμβρίου 2004, σελ. 14
Ο Βέγγος δεν είναι Κιτς (Σωτήρης Κακίσης, Χρήστος Βακαλόπουλος). Λευκωσία, Αιγαίον, 2011

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Φιλμογραφία και βιογραφία στο cine.gr
(Αγγλικά) Πληροφορίες για τον Θανάση Βέγγο στο Internet Movie Database
Πληροφορίες - Βιογραφία - Φιλμογραφία - Σκηνές και μουσική από τις ταινίες του στο veggos.gr
Φιλμογραφία του Θανάση Βέγγου
Αφιέρωμα στο Θανάση Βέγγο
Μικρό Αφιέρωμα στον Θανάση Βέγγο (Σωτήρης Κακίσης, Φώτης Μπατσίλας)
«Δε φέρθηκα καλά στο Βέγγο. Τον ταλαιπώρησα βάναυσα»…, αφιέρωμα στον ιστότοπο Aixmi.gr, 5 Μαΐου 2012.