Ο Τάκης Βαρβιτσιώτης (1916 - 1 Φεβρουαρίου 2011) ήταν Έλληνας ποιητής της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς, αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Ήταν «βαθύς γνώστης της λυρικής τέχνης[...], ποιητής Ευρωπαίος, που του αξίζει ο έπαινος όχι μόνο της ιδιαίτερης του πατρίδας αλλά των καλλιεργημένων ανθρώπων όλου του κόσμου», σύμφωνα με τον Οδυσσέα Ελύτη.
Γεννήθηκε το 1916 στη Θεσσαλονίκη, όπου και διέμενε από τότε. Σπούδασε νομικά στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το 1940 διορίστηκε δικηγόρος, έμεινε όμως αφιερωμένος αποκλειστικά στην ποίηση.
Απεβίωσε την 1η Φεβρουαρίου 2011.
Το έργο του
Στα γράμματα εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1936 από το περιοδικό Μακεδονικές Ημέρες, ενώ οι περισσότερο συγκροτημένες εμφανίσεις του έγιναν μια δεκαετία αργότερα με την έκδοση του περιοδικού Κοχλίας. Το 1949 εκδίδει την πρώτη ποιητική συλλογή του, «Φύλλα ύπνου». Ακολούθησαν τα έργα:
Φύλλα ύπνου (1949)
Επιτάφιος (1951). Έργο που θα μελοποιήσει ο Μάνος Χατζιδάκις.
Το χειμερινό ηλιοστάσιο (1955)
Ξύλινο άλογο (1955)
Αλφαβητάριο (1955)
Η γέννηση των πηγών (1959) (Βραβείο Ποιήσεως των Δώδεκα)
Το πέπλο και το χαμόγελο (1963)
Η μεταμόρφωση (1971)
Η φθινοπωρινή σουίτα (1975)
Ταπεινός αίνος προς την Παρθένο Μαρία (1977) ( Βραβείο Ποιήσεως της Ακαδημίας Αθηνών)
Η Άννα της απουσίας (1979)
Ενωμένα χέρια (1980)
Σύνοψη, ποιήματα, (τόμος Α΄) (1980)
Σύνοψη, ποιήματα, (τόμος Β΄),(1981)
Καλειδοσκόπιο (1983)
Η ατραπός (1984) (Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης)
Fragmenta ή Η βλάστηση των ορυκτών (1985)
Δέκα ποιήματα της οργής και του χρέους (1986)
Ακόμα ένα καλοκαίρι (1987)
Σύνοψη, ποιήματα, (τόμος Γ΄) (1988)
Η θαυμαστή αλιεία, Παγκόσμιο Βραβείο Ποίησης Fernando Rielo στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, Νέα Υόρκη, 1988.
Νήματα της Παρθένου (1997)
Όχι πια δάκρυα (1998)
Τα δώρα των μάγων (1999)
Άτριον (2000)
Μικρά ερωτικά εγκώμια (2002)
Το χιόνι πάντα μένει (2002)
Επίσης ο Τάκης Βαρβιτσιώτης είχε εκδώσει κριτικά δοκίμια για το έργο του Γιώργου Σαραντάρη και του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα:
Ποίηση και ποιητικά θέματα του Γιώργου Σαραντάρη (1958)
Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, ένας περιπαθής του ενστίκτου (1964)
Μετέφρασε πολλούς Γάλλους, Ισπανούς και Νοτιοαμερικανούς ποιητές. Τελευταία το σύνολο του ποιητικού του έργου είχε κυκλοφορήσει από τις Εκδόσεις Καστανιώτη.
Διακρίσεις
Ο Τάκης Βαρβιτσιώτης ήταν από τους πιο πολυμεταφρασμένους και πολυβραβευμένους ποιητές μας, είχε λάβει πλήθος τιμητικών διακρίσεων στην Ελλάδα και το εξωτερικό:
Βραβείο Ποίησης της Ομάδας των Δώδεκα, 1959
Βραβείο Ποίησης του Δήμου Θεσσαλονίκης, 1959
Βραβείο Ποίησης της Ακαδημίας Αθηνών, 1977
Χρυσό Μετάλλιο της πόλεως Λουβαίν, 1980
Α’ Κρατικό Βραβείο Ποίησης, 1985
Χρυσό Μετάλλιο του Συνδέσμου Εκδοτών Βόρειας Ελλάδας, 1986
Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών, 1987
Χρυσό Μετάλλιο των Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου, 1987
Παγκόσμιο Βραβείο Μυστικιστικής Ποίησης του Ισπανικού Ιδρύματος Φερνάντο Ριέλο στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, 1988 (Νέα Υόρκη)
Τίτλος και Παράσημα του Ιππότη του Γαλλικού Τάγματος των Γραμμάτων και των Τεχνών από το Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας, 1989
Χρυσό Μετάλλιο του Υπουργείου Μακεδονίας – Θράκης, 1989
Αργυρό Μετάλλιο του Δήμου Θεσσαλονίκης, 1989
Χρυσό Βραβείο της Μουσικής Εταιρείας Βόρειας Ελλάδας, 1990
Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας της Ελληνικής Εταιρείας Χριστιανικών Γραμμάτων, 1992
Διεθνές Βραβείο Χέρντερ από το Πανεπιστήμιο της Βιέννης, 1994
Διάσημα του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, 1995
Αναγόρευσή του ως μέλους της Διεθνούς Ακαδημίας Μιχαήλ Εμινέσκου, 1995
Χρυσό Μετάλλιο τιμής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, 1995 (Λουξεμβούργο)
Διεθνές Βραβείο Ίμπλα : μία γέφυρα για την Ευρώπη, εκ μέρους του ιταλικού κράτους, 1997
Μακεδονικό Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών εκ μέρους του Ιδρύματος Εθνικού και Θρησκευτικού Προβληματισμού, 1997
Εκλέγεται ως αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, 1998
Βραβείο Φρειδερίκου Μάθιους, 1999
Αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, στις 9 Αυγούστου 1999
Ο Βαρβιτσιώτης έλαβε μέρος σε συνέδρια και διεθνείς συναντήσεις ως εκπρόσωπος της Ελλάδας. Επισκέφθηκε τις ΗΠΑ, επίσημα προσκεκλημένος, όπου διάβασε ποιήματά του κι έδωσε διαλέξεις σε μεγάλα Πανεπιστήμια (Χάρβαρντ, Πρίνστον, Γέηλ, Μπάφαλο, Καλιφόρνιας κ.α.)
Το έργο του έχει μελετηθεί από τον Κώστα Στεργιόπουλο («Περιδιαβάζοντας», Τόμος Ε΄, Εκδόσεις Κέδρος), ενώ σημαντικός είναι και ο τόμος «Για τον Τάκη Βαρβιτσιώτη» (Κώστας Π. Μιχαηλίδης, Θ. Δ. Φραγκόπουλος, Ευθύνη). Πλήθος μελετητών, εντός και εκτός Ελλάδος, έχουν ασχοληθεί με την ποίησή του.
Βιβλιογραφία
Αφιέρωμα, Κουκούτσι, τχ. 5 (Χειμ. - Ανοιξ. 2011 - 2012), σ. 112 - 128.
Αφιέρωμα, Έρευνα, τχ. 18/101 (Απρ. 2001), σ. 3 - 124.
Αφιέρωμα, Εντευκτήριο, τχ. 51 (Ιουλ. / Σεπ. 2000), σ. 7 - 22.
Φρέρης, Γιώργος, Ο ποιητής Τάκης Βαρβιτσιώτης, Φιλόλογος, τχ. 130 (Οκτ. - Δεκ. 2008).
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Ποιήματα του Τ. Βαρβιτσιώτη
Τάκης Βαρβιτσιώτης στον Πανδέκτη, του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών.
«Ποιητής σπάνιας ευαισθησίας», άρθρο στον ιστότοπο της εφημερίδας «Έθνος», 2 Φεβρουαρίου 2011.
Σύνδεσμοι σε καταλόγους καθιερωμένων όρων
WorldCat VIAF: 34463981 BiblioNet: 1646 LCCN: n91087038 ISNI: 0000 0001 1886 0998 GND: 119386011 SELIBR: 343613 BNF: cb119277257 (data)
International Standard Name Identifier. 0001 1886 0998 0000 0001 1886 0998. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2015.
Faceted Application of Subject Terminology. 1761002. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
LIBRIS. 343613. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
LIBRIS. 21 Ιανουαρίου 2013. libris.kb.se/katalogisering/75kntgjr2fc1hvx. Ανακτήθηκε στις 24 Αυγούστου 2018.
Βαρβιτσιώτης, Ιωάννης
Βαρβιτσιώτης, Μιλτιάδης
Βαρβιτσιώτης, Μιλτιάδης Ι.
Βαρβιτσιώτης, Τάκης
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
