.
Ο Στυλιανός Αλεξίου (13 Φεβρουαρίου 1921-12 Νοεμβρίου 2013) ήταν αρχαιολόγος φιλόλογος και καθηγητής πανεπιστημίου.[4].
Βίος
Ο Στυλιανός Αλεξίου γεννήθηκε το 1921 στο Ηράκλειο της Κρήτης. Καταγόταν από οικογένεια λογίων: ο πατέρας του ήταν ο Λευτέρης Αλεξίου (1890-1964), λογοτέχνης και φιλόλογος και θείες του είχε την Έλλη Αλεξίου και τη Γαλάτεια Καζαντζάκη.[5] Παππούς του ήταν ο ομώνυμος Στυλιανός Αλεξίου, λόγιος και εκδότης εφημερίδων του Ηρακλείου. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (1939-1946) από όπου πήρε το Διδακτορικό του δίπλωμα το 1959. Έλαβε υποτροφία από το Centre National de la Recherche Scientntifique και έμεινε κατά το ακαδημαϊκό έτος 1951-1952 στην Ecole Normale Superieure στο Παρίσι, και στα 1961-1962 με υποτροφία του Ιδρύματος Humboldt στη Χαϊδελβέργη. Από το 1947 εργάστηκε ως Επιμελητής Αρχαιοτήτων Ρόδου και από το 1950 τοποθετήθηκε στο Μουσείου Ηρακλείου. Στα 1960-1961 υπηρέτησε ως Έφορος Αρχαιοτήτων Δυτικής Κρήτης με έδρα τα Χανιά, στα 1962 ανέλαβε τη διεύθυνση του Μουσείου Ηρακλείου μέχρι το 1977 [6]οπότε παραιτήθηκε από Γενικός Έφορος Αρχαιοτήτων. Στα 1973 με 1977 υπήρξε μέλος του Αρχαιολογικού Συμβουλίου του υπουργείου Πολιτισμού.[6] Το 1977 άρχισε να διδάσκει στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου της Κρήτης[6] και το 1982 εξελέγη ως πρώτος στη σχολή αυτή καθηγητής της μεσαιωνικής και νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας.[6]
Το 1963-1964 υπήρξε διευθυντής σύνταξης των Κρητικών Χρονικών, μέλος της συντακτικής επιτροπής του επιγραφικού περιοδικού Kadmos του Λονδίνου και μέλος επιστημονικών εταιρειών όπως του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου, της Αγγλικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών, της Αρχαιολογικής Εταιρείας, της Association International d' Etudes Byzantines, της Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών, της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, της Λαογραφικής Εταιρείας, της Εταιρείας Κρητικών Ιστορικών Μελετών. Ήταν, τέλος, Commendatore της Ιταλικής Δημοκρατίας.[6] Το 1981 τιμήθηκε με τον τίτλο του αντεπιστέλλοντος μέλους της Ακαδημίας Αθηνών[7]
Το 1992 τιμήθηκε από το Πανεπιστήμιο της Πάδοβας για τις συμβολές του στη μινωική αρχαιολογία και της βυζαντινής και νεοελληνικής φιλολογίας. Tο 1993 η κριτική επιτροπή των Κρατικών Λογοτεχνικών Βραβείων τον τίμησε για το σύνολο της πνευματικής προσφοράς του, με το Ειδικό Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας [1993][8] ενώ τον Νοέμβριο του 2000 αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών.[9]
Αρχαιολογικό έργο
Οι κυριότερες από τις αρχαιολογικές εργασίες του είναι οι ανασκαφές των θαλαμοειδών τάφων του Λιμένος Κνωσού-Κατσαμπά στα 1951-1963 και των πρωτομινωικών θολωτών τάφων της Λεβήνος-Λέντα στα 1958-1966, η αναδιοργάνωση και επαύξηση κατά το ένα τρίτο του Μουσείου Ηρακλείου, με την έκθεση της νέας πτέρυγας (πέντε αίθουσες και εκατό περίπου νέες προθήκες), η ίδρυση των Μουσείων Χανίων (1962) και Αγίου Νικολάου (1969), η διατύπωση της θεωρίας για το συγκεντρωτικό και ανακτορικό χαρακτήρα του μινωικού εμπορίου (1958), η επισήμανση των οχυρώσεων της μινωικής Κρήτης, η έρευνα στο Λούξορ της Αιγύπτου, η μελέτη των μινωικών δεξαμενών καθαρμού (1972), ο εντοπισμός της Πανόρμου-Απολλωνίας και άλλων πόλεων της ελληνικής Κρήτης (1974). Τέλος με ειδική νομοθετική πράξη φρόντισε και για την προστασία του αρχαιολογικού χώρου της Κνωσού.[6]
Φιλολογικό έργο
Έχει ερευνήσει τα κείμενα της κρητικής λογοτεχνίας, ξεκινώντας το 1952 με τη μελέτη του για τον Ερωτόκριτο. Έξι βιβλία και τριάντα μελετήματα αριθμεί η συμβολή του στο θέμα αυτό με πιο σημαντική την έκδοση του Ερωτόκριτου στα 1980, φιλολογικά αποκαταστημένο.[6] Κατά τον Νικόλαο Παναγιωτάκη «[...]αποτελεί ένα από τα κορυφαία επιτεύγματα της νεοελληνικής φιλολογίας, πραγματικό κατόρθωμα και ορόσημο »[6] Επίσης εξέδωσε κριτικά την Βοσκοπούλα, τον Απόκοπο -του οποίου δεν δέχεται τον διδακτικό, ηθοπλαστικό κι εσχατολογικό χαρακτήρα όπως οι πιο πολλοί ερευνητές αφού δεν αναφέρεται στις ανθρώπινες αμαρτίες-[9] και την Ερωφίλη. Δημοσίευσε πλήθος διορθώσεων,νέων ερμηνειών, και παρατηρήσεων σε εκδόσεις παλαιότερων και νεότερων κειμένων της κρητικής λογοτεχνίας και του κρητικού θεάτρου.[6]
Συγγραφικό έργο[10]
Μινωικός πολιτισμός, Ηράκλειο,1964 (αγγλική μετάφραση 1968, γερμανική 1976, γαλλική 1979)
Υστερομινωικοί τάφοι Λιμένος Κνωσού (Κατσαμπά), Βιβλιοθήκη της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας, Αθήνα, 1967
Οδηγός Μουσείου Κρήτης, Ηράκλειο, 1953
Κρητική Ανθολογία, 1954
Η Μινωϊκή θεά μεθ΄ υψωμένων χειρών, Κρητικά Χρονικά τομ.ΙΒ (1958), σσ. 179-299
Η Βοσκοπούλα, πιμενικό ειδύλλιο του 1600, Ηράκλειο, 1963
Ανάκτορο και πόλις στη μινωική Κρήτη: μια νέα θεωρία για την κρητική κοινωνία, Εποχές, 9, (1964), σελ. 422-466
Απόκοπος, Η Βοσκοπούλα (δεύτερη ενιαία εκλαϊκευμένη έκδοση), Ερμής,Αθήνα, 1971
Από το ποιητικό έργο του Νίκου Καζαντζάκη, Ηράκλειο, 1977
Ακριτικά.Το πρόβλημα της εγκυρότητας του κειμένου Ε.Χρονολόγηση-αποκατάσταση χωρίων ερμηνευτικά, Ηράκλειο 1979
Βιτσέντζος Κορνάρος,Ερωτόκριτος, Ερμής, 1980 (ανατυπώσεις: 1984, 1994, 2000)
Γλωσσικά μελετήματα, Αθήνα,1981
Βασίλειος Διγενής Ακρίτης και το άσμα του Αρμούρη. Κριτική έκδοση, εισαγωγή, σημειώσεις, γλωσσάριο. Ερμής, Athen 1985
Η Κρητική λογοτεχνία και η εποχή της. Μελέτη φιλολογική και ιστορική. Στιγμή, Athen 1985
Διονύσιου Σολωμού, Ποίηματα και πεζά, εκδ.Στιγμή,Αθήνα, 1994
Δημώδη βυζαντινά: μελέτες,εκδ. Στιγμή, Αθήνα, 1997
Shakespeare, William, 1564-1616, Σονέτα,μετάφραση, Στιγμή, 1998
Κρητικά φιλολογικά: μελέτες, εκδ Στιγμή, Αθήνα, 1999
Διονύσιου Σολωμού, Στοχασμοί,μετάφραση, εκδ Στιγμή, Αθήνα, 1999
Συλλογικό έργο, Το εντευκτήριον, Στιγμή, 2004
Συλλογικό έργο, Κατάλογος 24, Στιγμή, 2009
Σολωμός, Διονύσιος, 1798-1857, Ο Κρητικός, εκδ.Κίχλη 2013
Σολωμός, Διονύσιος, 1798-1857, Διάλογος,εκδ Στιγμή 2014
Σολωμός, Διονύσιος, 1798-1857, Ο Κρητικός, εκδ.Στιγμή 2014
Σολωμός, Διονύσιος, 1798-1857, Ο Λάμπρος, εκδ.Στιγμή 2014
Σολωμός, Διονύσιος, 1798-1857, Οι ελεύθεροι πολιορκημένοι, εκδ.Στιγμή 2014
Παραπομπές
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb122973694. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb122973694. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2015.
«Πέθανε ο αρχαιολόγος και φιλόλογος Στυλιανός Αλεξίου». Το Βήμα. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2016.
δες λήμματα Αλεξίου Λευτέρης και Αλεξίου Έλλη σε Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Εκδοτική Αθηνών, τομ.1 (1983),σελ167-168
Νικόλαος Παναγιωτάκης, «Για το έργο του Στυλιανού Αλεξίου» , Νέα Εστία, τομ. 150, τχ.1739,(Νοέμβριος 2001),σσ 639-644
Ανώνυμου, «Αλεξίου Στυλιανός»,Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Εκπαιδευτική Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, Εκδοτική Αθηνών, τομ.1 (1983), σελ. 168
«Αλεξίου, Στυλιανός, 1921-2013». BiblioNet. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2016.
Γιώργης Μανουσάκης, (2002), «Το φιλολογικό έργο του Στυλιανού Αλεξίου», Κρητική Εστία, τομ. 9, σσ. 219-223.
Βιβλία του Στυλιανού Αλεξίου, Νέα Εστία, τομ. 150, τεύχος 1739,(Νοέμβριος 2001), σσ.645-646
Πηγές
Ανώνυμου, «Αλεξίου Στυλιανός»,Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Εκπαιδευτική Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, Εκδοτική Αθηνών, τομ.1 (1983),σελ.168
Νικόλαος Παναγιωτάκης,(Νοέμβριος 2001), «Για το έργο του Στυλιανού Αλεξίου», Νέα Εστία, τομ. 150, τεύχος 1739,(Νοέμβριος 2001), σσ.639-644
Βιβλία του Στυλιανού Αλεξίου, Νέα Εστία, τομ. 150, τεύχος 1739,(Νοέμβριος 2001), σσ.645-646
Γιώργης Μανουσάκης, «Το φιλολογικό έργο του Στυλιανού Αλεξίου», Κρητική Εστία, τομ.9 (2002),σελ.219-223
Αλεξίου Αλέξης
Αλεξίου Ασημάκης
Αλεξίου Βασίλης
Αλεξίου Έλλη
Αλεξίου Ιγνάτιος
Αλεξίου Λευτέρης
Αλεξίου Νίκος
Αλεξίου Σπύρος
Αλεξίου Στυλιανός (1921)
Αλεξίου Φίλος
Αλεξίου Χάρις
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
