.
Ο Σταύρος Καλλέργης (Χουμέρι Μυλοποτάμου Κρήτης, 1865 − Κρήτη, 1926) ήταν ένας από τους προδρόμους του σοσιαλιστικού κινήματος στην Ελλάδα.
Βιογραφικό
Γεννήθηκε στο Χουμέρι Μυλοποτάμου, στην Κρήτη, και καταγόταν από παλιά αρχοντική οικογένεια. [1]Ο πατέρας του, Γ. Καλλέργης, ήταν οπλαρχηγός και διοικητής της επαρχίας Μυλοποτάμου. Στην Κρητική Επανάσταση του 1861 συμμετείχε στην άμυνα της Μονής Αρκαδίου, κατά την πολιορκία της από τα οθωμανικά στρατεύματα. Κατάφερε να ξεφύγει και διέφυγε μαζί με την οικογένειά του στην Αθήνα καθώς επικηρύχτηκε από τις Οθωμανικές αρχές.[2] Στην Αθήνα τόσο ο ίδιος όσο και η γυναίκα του προσελήφθησαν τιμητικά στο Παλάτι.[3]
Ο Σταύρος Καλλέργης αν και μεγάλωσε στο ανακτορικό περιβάλλον ήρθε από νωρίς, ήδη από το Γυμνάσιο, σε επαφή με τις σοσιαλιστικές ιδέες. Αργότερα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου σπούδασε αρχιτεκτονική, γνωρίστηκε με το Ρόκκο Χοϊδά και τον Πλάτωνα Δρακούλη και είχε έντονη ανάμιξη στο φοιτητικό κίνημα. [4]
Τον Μάιο του 1890 ίδρυσε στην Αθήνα τον Κεντρικό Σοσιαλιστικό Σύλλογο[5], που αποτέλεσε τον πρώτο σοσιαλιστικό πυρήνα στην Ελλάδα και σύντομα απέκτησε παραρτήματα και σε άλλες πόλεις. Τον επόμενο μήνα ξεκίνησε να εκδίδει την εφημερίδα Σοσιαλιστής[6], στην οποία ανέπτυξε ένα σοσιαλιστικό πρόγραμμα που ήταν ιδιαίτερα επαναστατικό για την εποχή του. Ειδικότερα έκανε λόγω για απόλυτη ελευθερία λόγου και συνείδησης, 8ωρη εργασία, κατώτατο μισθό, αργία την Κυριακή κ.α. Η πραγματοποίηση των στόχων αυτών κατά τον Καλλέργη μπορούσε να γίνει αν ένα σοσιαλιστικό κόμμα κατάφερνε να κατακτήσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία καθώς και με τους συνδικαλιστικούς αγώνες σε συνδυασμό με την έκδοση βιβλίων και εφημερίδων για την ενημέρωση του κόσμου. [7] [8]
Το 1893 ο Καλλέργης οργάνωσε τον εορτασμό της Εργατικής Πρωτομαγιάς για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Μετά την ομιλία του περίπου 500 άτομα υπέγραψαν ψήφισμα με το οποίο ζητούσαν: τα καταστήματα τις Κυριακές να παραμένουν κλειστά προκειμένου να ξεκουράζονται οι εργαζόμενοι, η εργασία να είναι οκτάωρη και να παρέχεται σύνταξη σε όσους δεν μπορούσαν πια να εργαστούν, για λόγους που σχετίζονταν με την εργασία τους, προκειμένου να μπορούν να συντηρούνται οι ίδιοι και οι οικογένειές τους. Τελικά το εν λόγω ψήφισμα κατατέθηκε στη Βουλή την 1η Δεκεμβρίου 1893 και αφού είχαν συγκεντρωθεί 2.000 υπογραφές. Καθώς όμως το προεδρείο καθυστερούσε την ανάγνωση του ο Καλλέργης άρχισε να διαμαρτύρεται γεγονός που οδήγησε στη σύλληψή και τη φυλάκιση του. [9]
Κατά τον εορτασμό της επόμενης εργατικής Πρωτομαγιάς ο Καλλέργης συνελήφθη αλλά στη δίκη που ακολούθησε αθωώθηκε και στη συνέχεια έφυγε στο Παρίσι όπου γνωρίστηκε με τον Ζαν Ζωρές, τον Εμίλ Ζολά, τον Πιοτρ Κροπότκιν κ.α. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα βρήκε το κίνημα διασπασμένο και το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την αρνητική στάση των πρώην συντρόφων του απέναντί του τον οδήγησαν να φύγει από την Αθήνα και να εγκατασταθεί στην Κρήτη. Εξελέγη πληρεξούσιος της Κρητικής Πολιτείας και έθεσε επανειλημμένως υποψηφιότητα για βουλευτής Ρεθύμνου. Τελικά ύστερα από τρεις απόπειρες δολοφονίας εναντίον του επέστρεψε στην Αθήνα και άρχισε να εκδίδει ξανά τον Σοσιαλιστή όμως τόσο η έκδοση της εφημερίδας όσο και η εμπορική επιχείρησή του απέτυχαν. [10]
Πέθανε το 1926 στην Κρήτη, όπου είχε εγκατασταθεί εκ νέου το 1905, και είχε δημιουργήσει οικογένεια, πάμπτωχος καθώς είχε ξοδέψει τη μεγάλη περιουσία που είχε κληρονομήσει από τον πατέρα του για τις ανάγκες του σοσιαλιστικού κινήματος. [11]
Ο Καλλέργης έγραψε διάφορα άρθρα και πραγματείες:
Οδηγός παντός ανθρώπου (1892)
Πραγματεία περί σοσιαλισμού, μηδενισμού, αναρχίας (1893)
Εγκόλπιον του εργάτου (1893) κ.α.
Γιος του ήταν ο γνωστός ηθοποιός Λυκούργος Καλλέργης.
Παραπομπές
Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, τ. 26, σελ. 665
Κωστής: Αρχείο Σταύρου Καλλέργη − Ψηφίδες από τον σχεδιασμό της σοσιαλιστικής πολιτείας. Εκδόσεις του Μουσείου Μπενάκη, Αθήνα 2013. σελ. 3,4
http://www.rethnea.gr/article.aspx?id=4506
Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, τ. 26, σελ. 665
Κωστής: Αρχείο Σταύρου Καλλέργη − Ψηφίδες από τον σχεδιασμό της σοσιαλιστικής πολιτείας. Εκδόσεις του Μουσείου Μπενάκη, Αθήνα 2013 σελ. 10
Κωστής: Αρχείο Σταύρου Καλλέργη − Ψηφίδες από τον σχεδιασμό της σοσιαλιστικής πολιτείας. Εκδόσεις του Μουσείου Μπενάκη, Αθήνα 2013 σελ. 8
Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, τ. 26, σελ. 665 -666
http://www.rethnea.gr/article.aspx?id=4506
https://www.rizospastis.gr/story.do?id=6818167
Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, τ. 26, σελ. 666
Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, τ. 26, σελ. 666
Βιβλιογραφία
Δανδῆς, Νίκος, «Σταῦρος Καλλέργης . Ἕνας πρόδρομος τοῦ “Ἑλληνικοῦ Δρόμου” πρὸς τὸν Σοσιαλισμό» , Νέα Σύνορα, 79 (1985), σσ. 158-160
Καλλέργης, Λυκοῦργος, Μαρκάτος, Νίκος, Πρωτόπαπας, Χρῆστος, Κύρκος, Λεωνίδας, Κόρακας, Στρατῆς, Κατσανέβας, Θόδωρος, Κουτσουλιέρη, Εὐγενία Γ.: Σταῦρος Καλλέργης. Τὸ ὅραμα καὶ ἡ πράξη τοῦ πρωτοπόρου σοσιαλιστῆ, Ρέθυμνο, Ἵδρ. κοινωνικῶν-ἱστορικῶν ἐρ. «Σταῦρ. Καλλέργης», 1995
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
