.
Η Σώτια Τσώτου (Λιβαδειά, 14 Μαΐου 1942 - Αθήνα, 10 Δεκεμβρίου 2011[1] ) ήταν σημαντική Ελληνίδα στιχουργός.
Βιογραφία
Η Σώτια Τσώτου γεννήθηκε στις 14 Μαΐου 1942 στη Λιβαδειά. Ήταν το πέμπτο παιδί της οικογένειας του αγωνιστή του ΕΛΑΣ Γιώργου Κρανιώτη, που εκτελέστηκε από τους Γερμανούς μπροστά στο σπίτι του το Σεπτέμβρη του 1943. Το μένος των Γερμανών κατά του Γιώργου Κρανιώτη τους οδήγησε και στην πυρπόληση του σπιτιού του, με αποτέλεσμα να μείνει η οικογένεια του στο δρόμο. H γυναίκα του Ειρήνη, τρομοκρατημένη από τις βιαιότητες των Γερμανών χάθηκε από τους δικούς της, αγνοούμενη μέχρι το 1950, οπότε βρέθηκε να νοσηλεύεται στο Νοσοκομείο της Βούλας. Η δραματική περιπέτεια της οικογένειας της είχε ως αποτέλεσμα τη φυγή της μικρής Σώτιας.
Οι αδελφές Ιορδανού, συγγενείς της μητέρας της, την έφεραν σε ηλικία δύο ετών στην Αθήνα όπου υιοθετήθηκε από οικογένεια εύπορων μικροαστών, του Χαράλαμπου και Δέσποινας Τσώτου. Φοίτησε στο Ιδιωτικό Δημοτικό Σχολείο «Μαρσέλου» και στη συνέχεια στο Α' Γυμνάσιο της Αθήνας (Πλάκα) τα τρία πρώτα χρόνια και κατόπιν στη Ελληνογαλλική Σχολή Καλογραιών «Άγιος Ιωσήφ» στην οδό Χαριλάου Τρικούπη.
Από τα 18 της χρόνια εργαζόταν σαν δημοσιογράφος, παράλληλα με τις σπουδές της στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και τις δραματικές σχολές του Πέλου Κατσέλη και του Κωστή Μηχαηλίδη. Η Δικτατορία της 21ης Απριλίου τη βρήκε στην εφημερίδα "Ελευθερία", η οποία διέκοψε αυθημερόν την έκδοσή της, θέτοντας τέλος στη δημοσιογραφική της καριέρα. Στη διάρκεια της Χούντας, συνελήφθη και κρατήθηκε πολλές φορές. Στην απομόνωση εμπνεύστηκε τα τραγούδια που θα την έκαναν λίγους μήνες αργότερα γνωστή σαν στιχουργό, το «Βρε δε βαριέσαι, αδελφέ» και το «Να 'τανε το '21».
Έχει δύο κόρες, τη Δέσποινα, που είναι δημοσιογράφος, και την Ασημένια, που είναι μουσικός και τραγουδίστρια. Πέθανε στις 10 Δεκεμβρίου 2011, από καρκίνο, αφήνοντας πίσω της μεγάλα στιχουργικά έργα.
Συνεργασίες
Η καθοριστική συνεργασία της καριέρας της ήταν με τον Κώστα Χατζή, η οποία έδωσε τραγούδια διαμαρτυρίας κατά την διάρκεια της Δικτατορίας, όπως «Ο Στρατής», «Δε βαριέσαι αδελφέ», «Απ' το αεροπλάνο», «Της γειτονιάς μας ο τρελός», «Ένας Γερμανός και μια Εβραία», «Κάτι τρέχει», «Λεωφορείο ο κόσμος», «Νυχτώνει, δόξα τω Θεώ» κλπ. Κορύφωση της συνεργασίας της με τον Κώστα Χατζή αποτέλεσε ο δίσκος "Ρεσιτάλ", του οποίου οι πωλήσεις ξεπέρασαν το ένα εκατομμύριο δίσκους. Ανάμεσα στα τραγούδια του δίσκου ήταν τα «Σύνορα η αγάπη δε γνωρίζει», «Σπουδαίοι άνθρωποι, αλλά», «Σ' αγαπώ (όπως η μάνα το παιδί)», «Κι ύστερα», «Δεν είμ' εγώ», «Η αγάπη όλα τα υπομένει» κ.α. Στις επιτυχίες τους από άλλους δίσκους συγκαταλέγονται επίσης τα τραγούδια «Αντίο», «Αν ερχόσουν», «Μη μας περιφρονάς», «Ο κύριος κανείς», «Πάλι ύπνος δε με πιάνει», «Είμαι ένας άνθρωπος απλός» κ.α.
Μεγάλη εμπορική επιτυχία με νούμερα ασυνήθιστα για τη μικρή ελληνική αγορά είχε και η συνεργασία της με τον Σταύρο Κουγιουμτζή και το «Να 'τανε το '21», τραγούδι το οποίο καθιέρωσε τον Γιώργο Νταλάρα. Άλλες επιτυχίες της με τον Κουγιουμτζή ήταν τα τραγούδια «Έτσι είν' οι ανθρώποι», «Δώσε μου το χέρι σου» και «Να 'μουν ο Μεγαλέξανδρος» με τον Νταλάρα αλλά και «Αν βαρέθηκες κυρία», «Ρεμπέτικα τραγούδια» και «Μέθυσα κι απόψε» με τον Καλατζή.
Μια επίσης σημαντική συνεργασία ήταν με το Δώρο Γεωργιάδη, με τον οποίο συμμετείχαν στο Φεστιβάλ Τραγουδιού Θεσσαλονίκης του 1972 και πήραν το πρώτο βραβείο με το τραγούδι «Αν ήμουν πλούσιος» και στο Φεστιβάλ Τραγουδιού της Eurovision του 1979 με το τραγούδι «Σωκράτης» που τραγούδησε η Ελπίδα. Ανάμεσα στις επιτυχίες της με τον Δώρο Γεωργιάδη ήταν επίσης τα τραγούδια «Ταξίδευα παιδί κι εγώ», «Κάποτε πήγα στην Αμέρικα», «Ο Ρωμιός», «Χίλια εννιακόσια τίποτα», «Μη βάζεις μαύρο» (Άννα Βίσση), «Εγώ δεν είμαι δικαστής», «Τι τις θες τις Κυριακές», «Άγιες οι καθημερινές» (Γιώργος Πολυχρονιάδης), «Υπάρχουν κι άλλοι δρόμοι», «Σ' ευχαριστώ», «Καμιά φορά» (Ελπίδα) κ.α.
Σταθμός στην καριέρα της θεωρούνται και δυο δίσκοι με τον Στέλιο Καζαντζίδη όπου γνώρισαν σημαντικές επιτυχίες με τα γνωστά τραγούδια «Βραδιάζει», «Έι καπετάνιε», «Ξέρω νεκρούς», «Έφυγες φίλε» κ.α. Ο Καζαντζίδης σε κάποιες συνεντεύξεις του μίλησε με τα καλύτερα λόγια για την στιχουργό, χαρακτηρίζοντας την μεγάλη και αποκαλώντας την "Η σύγχρονη Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου". Το τραγούδι «Έφυγες φίλε» γράφτηκε για έναν κοινό τους φίλο, τον Ανδρέα Καΐάφα, ο οποίος έφυγε σε ηλικία 49 ετών από καρκίνο. Επίσης, το 1994, η Σώτια Τσώτου μέσα σε τρεις στροφές περιέγραψε την ιστορία του Στέλιου, ο Τάκης Σούκας έγραψε μια μελωδία στο ρυθμό του καρσιλαμά και μέσα στο τραγούδι «Εγώ 'μαι πρόσφυγα παιδί», ο Στέλιος τραγούδησε χαρακτηριστικά "από τραγούδια λαϊκά, έμαθα τα ελληνικά". Το τραγούδι συμπεριλήφθηκε στο δίσκο "Και πού θεός".
Άλλες συνεργασίες
Άλλοι καλλιτέχνες που συνεργάστηκαν μαζί της ήταν οι Γιώργος Χατζηνάσιος, Απόστολος Καλδάρας, Χρήστος Λεοντής, Γιάννης Σπανός, Λίνος Κόκοτος, Μίμης Πλέσσας, Τάκης Σούκας, Χρήστος Νικολόπουλος, Χρήστος Παπαδόπουλος, Μαρινέλλα, Χρήστος Γκάρτζος, Γιώργος Κριμιζάκης, Δήμητρα Γαλάνη, Χάρις Αλεξίου, Γιάννης Πάριος, Ρένα Κουμιώτη, Γιάννης Πουλόπουλος, Μιχάλης Βιολάρης, Καίτη Χωματά, Πόλυ Πάνου, Νίκος Νομικός, Δημήτρης Μητροπάνος, Άννα Βίσση, Ελπίδα, Πασχάλης, Μπέσσυ Αργυράκη, Θέμης Αδαμαντίδης, Δούκισσα και πολλοί ακόμα γνωστοί τραγουδιστές. Άλλες της επιτυχίες αποτελούν τα τραγούδια «Είναι νωρίς για δάκρυα, Στέλλα», «Η Μαρία των βράχων», «Αγαπιόμασταν Χριστέ μου», «Να της πείτε καπετάνιοι χαιρετίσματα», «Εγώ τι έχω και τι θα 'χω», «Του χρόνου τέτοια μέρα», «Δροσοσταλιά μου», «Τα ψέματα», «Ας πούμε αν θες», «Μου 'ταξες ταξίδι να με πας», «Για 'σένανε μπορώ», «Αθήνα», «Μόνο η αγάπη μένει», «Ο αφέντης λαός», «Όλα μας τα πλούτη», «Κι όμως κι όμως», «Ο Κοσμάς κι ο κόσμος», «Έναν καιρό», κ.α.
Θέατρο και Τηλεόραση
Τον χειμώνα του 1978, η Μαρινέλλα ανέβασε στο νυχτερινό κέντρο "Ζουμ" ένα μουσικό υπερθέαμα με τίτλο "Εικόνες", σε μουσική του Δώρου Γεωργιάδη και στίχους της Σώτιας Τσώτου, παρουσιάζοντας για πρώτη φορά τα κοινωνικά τραγούδια «Αλλάζουμε», «Εγώ ζωγράφισα τη γη», «Απ' όλα τα παιδιά ζητώ συγγνώμη», «Ο τελευταίος Χριστιανός», «Η πόλη αυτή δε μας χωρά» κ.α.
Τα Χριστούγεννα του 1990, στο εορταστικό πρόγραμμα του ΑΝΤ1 που παρουσίασε η Αλίκη Βουγιουκλάκη, έγραψε την μια από τις τέσσερις αυτοτελείς Χριστουγεννιάτικες ιστορίες με τον τίτλο "Ο τέταρτος μάγος". Την επόμενη χρονιά από το ίδιο κανάλι προβλήθηκε η σειρά του Μανούσου Μανουσάκη "Φάκελος Αμαζών" με τον Γρηγόρη Βαλτινό που ήταν βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα της Σώτιας Τσώτου. Η Σώτια Τσώτου έγραψε τους στίχους για τα τραγούδια της σειράς σε μουσική του Μίμη Πλέσσα.
Το 1999, στο θέατρο Αθηνά παρουσιάστηκε το έργο της "Παραμονές του 2000" σε μουσική του Κώστα Χατζή. Το 2007, στην τηλεοπτική σειρά "Για την καρδιά ενός αγγέλου" του ALPHA, έγραψε το τραγούδι των τίτλων τέλους «Εγώ γιορτάζω πάντα όταν πονάω», σε μουσική Χρήστου Παπαδόπουλου, που ερμήνευσε ο Δημήτρης Μητροπάνος.
Φεστιβάλ και Διακρίσεις
1971: Φεστιβάλ Τραγουδιού Θεσσαλονίκης με το τραγούδι «Ταξίδευα παιδί κι εγώ»
1972: Φεστιβάλ Τραγουδιού Θεσσαλονίκης, 1ο Βραβείο με το τραγούδι «Αν ήμουν πλούσιος»
1974: Φεστιβάλ Τραγουδιού Θεσσαλονίκης, 2ο Βραβείο με το τραγούδι «Αν» σε μουσική Γιώργου Κριμιζάκη και ερμηνευτή τον Μιχάλη Βιολάρη
1979: Φεστιβάλ Τραγουδιού Eurovision, 8η θέση με το τραγούδι «Σωκράτης» σε μουσική Δώρου Γεωργιάδη και ερμηνεύτρια την Ελπίδα
Καθώς και συμμετοχές και διακρίσεις σε Φεστιβάλ Τραγουδιού της Σόφιας και του Τόκιο.
Προσωπικά άλμπουμ
1971: "Φωτογραφίες" με τον Γιώργο Κριμιζάκη
1972: "Αν ήμουν πλούσιος" με τον Δώρο Γεωργιάδη
1973: "Δύσκολη ζωή" με τον Δώρο Γεωργιάδη
1974: "Χίλια εννιακόσια τίποτα" με τον Δώρο Γεωργιάδη
1974: "Άσπρο - μαύρο" με τον Γιώργο Χατζηνάσιο
1975: "Σκόρπια φύλλα" με τον Απόστολο Καλδάρα
1976: "Ρεσιτάλ" με τον Κώστα Χατζή
1977: "Ελπίδα - Δάκης στου Κώστα Χατζή"
1981: "Μαρινέλλα (Για 'σένανε μπορώ)" με τον Αντώνη Στεφανίδη
1983: "Εγώ ζωγράφισα τη γη" με τον Δώρο Γεωργιάδη
1984: "Σήμερα και πάντα" με τον Σπύρο Βλασσόπουλο
1985: "Τα καλύτερα μου χρόνια" με τον Γιώργο Κριμιζάκη
1987: "Συνάντηση" με τον Κώστα Χατζή
1992: "Βραδιάζει" με το Χρήστο Νικολόπουλο
1994: "Και πού Θεός" με τον Τάκη Σούκα
2000: "Χωρίς εσένα" με τον Κώστα Χατζή"
Πηγές
Στίχοι της Τσώτου στο stixoi info
Τελευταία συνέντευξη στο περιοδικό "Δίφωνο"
Η Αυγή, "Βράδιασε" για τη Σώτια Τσώτου..., 13-12-2011.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
