.
Ο Νικόλαος (Νίκος) Γιαννιός (23 Φεβρουαρίου 1885-1958) ήταν δημοτικιστής λόγιος και σοσιαλιστής δημοσιογράφος, εκδότης, συγγραφέας και πολιτικός. Είχε σημαντική δράση στη διάδοση των σοσιαλιστικών ιδεών και συμβολή στη συνδικαλιστική οργάνωση των εργατών τις δυο πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα στην Ελλάδα.[2]
| Νικόλαος Γιαννιός | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα |
Νικόλαος Γιαννιός (Ελληνικά) |
| Γέννηση | 23 Φεβρουαρίουιουλ. / 7 Μαρτίου 1885γρηγ. Άνδρος |
| Θάνατος | 1958[1] Αθήνα |
| Εθνικότητα | Έλληνες |
| Υπηκοότητα | Ελλάδα |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Ελληνικά |
| Σπουδές | Μεγάλη του Γένους Σχολή Πανεπιστήμιο του Παρισιού |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | πολιτικός εκδότης |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Αθηνά Γαϊτάνου-Γιαννιού |
Βιογραφία
Γεννήθηκε στην Άνδρο στις 23 Φεβρουαρίου 1885.[3] Αφού τελείωσε το γυμνάσιο στη γενέτειρά του, πήγε στην Κωνσταντινούπολη, όπου φοίτησε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή και στο γαλλικό Λύκειο Saint Benoît. Κατόπιν, μετέβη στο Παρίσι, όπου σπούδασε γαλλική φιλολογία. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη γαλλική πρωτεύουσα ήρθε σε επαφή με τις ιδέες του σοσιαλισμού, ενώ στο διάστημα 1903-1905 διετέλεσε γραμματέας του αρχηγέτη του δημοτικιστικού κινήματος Γιάννη Ψυχάρη.[4]
Την περίοδο 1908-1910 βρέθηκε ξανά στην Κωνσταντινούπολη. Ανέπτυξε πλούσια δράση γύρω από το γλωσσικό ζήτημα, αναλαμβάνοντας αρχισυντάκτης της εφημερίδας Λαός, που ήταν όργανο του δημοτικιστικού "Αδερφάτου της Εθνικής Γλώσσας". Επιπλέον, ενεπλάκη και στο σοσιαλιστικό κίνημα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, μέσω του πολυεθνικού "Σοσιαλιστικού Κέντρου της Τουρκίας", στη σύσταση του οποίου είχε συμμετοχή, και της ελληνικής έκδοσης του δημοσιογραφικού του οργάνου, της εφημερίδας Εργάτης. Λόγω της σοσιαλιστικής δράσης του, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την οθωμανική πρωτεύουσα στα τέλη του 1910, για την Αθήνα.[5]
Συνεργάστηκε με τον Πλάτωνα Δρακούλη, τον ηγέτη της σοσιαλιστικής οργάνωσης "Σύνδεσμος των Εργατικών Τάξεων" (ΣΤΕΤ) και ανέλαβε τη διεύθυνση της περιοδικής έκδοσής της που είχε τον τίτλο Έρευνα. Γρήγορα, όμως, επήλθε η μεταξύ τους σύγκρουση. Ο Γιαννιός αποχώρησε από το ΣΤΕΤ, συμπαρασύροντας και άλλα μέλη της οργάνωσης, ιδρύοντας το 1911 το "Σοσιαλιστικό Κέντρο Αθηνών" (ΣΚΑ).[4] Ήταν ο εκδότης των περιοδικών Σοσιαλιστικά Φύλλα και Σοσιαλιστική Ζωή και των εφημερίδων Σοσιαλισμός και Κοινωνία. Από τον Ιούλιο του 1917 έως το Σεπτέμβριο του 1918 διετέλεσε αρχισυντάκτης της εφημερίδας Ριζοσπάστης.[6]
Κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου τάχθηκε υπέρ της εξόδου της Ελλάδας στο πλευρό της Αντάντ. Η επιλογή αυτή τον έφερε σε σύγκρουση με τη Φεντερασιόν, την ισραηλιτικής προέλευσης σοσιαλιστική οργάνωση της Θεσσαλονίκης, η οποία στο μεταξύ είχε αναδειχτεί στην ισχυρότερη εργατική δύναμη της χώρας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο Γιαννιός ανέπτυξε μια επιθετική και αντισημιτικής χροιάς επίθεση ενάντια στη Φεντερασιόν, η οποία προκάλεσε προβλήματα στην ενότητα του ελληνικού σοσιαλιστικού κινήματος της εποχής.[7] Η αντιεβραϊκή ρητορεία του Γιαννιού κορυφώθηκε το φθινόπωρο του 1918, ενόψει της σύγκλισης του σοσιαλιστικού συνεδρίου για τη σύσταση πολιτικού κόμματος.[8]
Στο πρώτο συνέδριο του ΣΕΚΕ (Νοέμβριος 1918) τάχθηκε ενάντια στις επαναστατικές απόψεις που υποστήριζε η πλειοψηφία των μελών του κόμματος και υποστήριξε τον Ελευθέριο Βενιζέλο και την πολιτική του για την Μεγάλη Ελλάδα, σε συνδυασμό με έναν ανθρωπιστικό σοσιαλισμό. Τελικά τόσο ο ίδιος όσο και οι υποστηρικτές του αποχώρησαν από το συνέδριο, καταγγέλλοντας την πλειοψηφία για εβραϊκό σοσιαλισμό,[9] καθώς δεν έγιναν δεκτές οι θέσεις του. Ο Γιαννιός και η ομάδα του συνέχισαν την πολιτική δράση τους εκτός του ΣΕΚΕ ως Σοσιαλιστικό Κόμμα της Ελλάδος, το οποίο συνδέθηκε με τη Σοσιαλιστική Εργατική Διεθνή[5] (Sozialistische Arbeiterinternationale).
Στα τέλη της δεκαετίας του 1920, ο Γιαννιός συμμετείχε στις διεργασίες που είχαν ως στόχο το συντονισμό της πολιτικής έκφρασης των σοσιαλιστών της χώρας, οι οποίες και οδήγησαν στη σύσταση ενός ενιαίου Σοσιαλιστικού Κόμματος Ελλάδας. Εκλέχτηκε μέλος της ηγεσίας του νέου φορέα, αλλά στις αρχές του 1933 αναγκάστηκε να αποχωρήσει, καθώς τα νεαρά ριζοσπαστικά στελέχη του κόμματος τον κατηγόρησαν για "εθνικισμό" και "φθηνό μεταρρυθμισμό".[10] Στο εξής, η πολιτική παρουσία του Γιαννιού δεν είχε πλέον απήχηση.
Πέθανε στην Αθήνα το 1958. Σύζυγός του ήταν η Αθηνά Γαϊτάνου-Γιαννιού, εκπαιδευτικός και δημοσιογράφος, η οποία είχε σημαντική δράση στην ανάπτυξη του ελληνικού φεμινιστικού κινήματος.[4]
Εργογραφία
Αυτοτελείς μελέτες και φυλλάδια
Σοσιαλισμός και μαλλιαρισμός (1912)
Ο σοσιαλισμός του κράτους (1914)
Πώς θα υπάρξει νεοελληνική φιλολογία ( 1915 )
Ο προπαγανδιστής του σοσιαλισμού (1920)
Δημοτικισμός και σοσιαλισμός (1927)
Σκέψεις ανθρωπιστού (1933)
Το κομμουνιστικό κίνημα, 1944-1945 (1945)
Αρθρογραφία
Ο Γιαννιός δημοσίευσε πληθώρα άρθρων σε περιοδικά και εφημερίδες για θέματα φιλολογικά, πολιτικά και ιστορικά, μεταξύ των οποίων και τα ακόλουθα:[11] [12]
περιοδικό Ο Νουμάς:
"Ο Νουμάς σ΄ένα χρόνο" (1908)
"Ο Εκπαιδευτικός Όμιλος" (1913)
"Ελληνικός πολιτισμός" (1914)
περιοδικό Σοσιαλιστικά Φύλλα:
"Εβραϊκός σοσιαλισμός" ( 1915 )
"Σοσιαλισμός και δημοτική γλώσσα" ( 1915 )
"Αστική δημοκρατία και σοσιαλιστική πολιτεία" (1916)
"Εθνικισμός και σοσιαλισμός" (1918)
εφημερίδα Ριζοσπάστης:
"Τα εκλογικά συστήματα της αναλογικής αντιπροσωπείας" (27 και 28 Σεπτ. 1917)
"Η εκπαιδευτική αναμόρφωσις" (11 Μαρτίου 1918)
"Αι αντισοσιαλιστικαί πράξεις της Φεντερασιόν" (12 Σεπτ. 1918)
εφημερίδα Σοσιαλισμός:
"Κάρολος Μαρξ" (20 Μαΐου 1918)
"Η σοσιαλιστική τακτική" (12 Αυγ. 1918)
περιοδικό Σοσιαλιστική Ζωή:
"Η ιστορία του σοσιαλισμού στην Ελλάδα" (1930)
"Η ιστορία του συνδικαλισμού στην Ελλάδα" (1930-31)
"Μοναρχία, δημοκρατία, σοσιαλισμός" (1932)
"Το πείραμα του Ρούζβελτ και ο σοσιαλισμός" (1933)
Παραπομπές
Faceted Application of Subject Terminology. 462219. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Νούτσος, επιμ. (1991), σελ.93.
Κοινωνιολογική και Πολιτική Εγκυκλοπαίδεια (1934).
Μπέλλα (2013).
Νούτσος, (1997), σελ.23-24. Ανακτήθηκε στις 1-8-2015.
«Ενενήντα χρόνια στο πλευρό του αγωνιζόμενου λαού. Χρονολόγιο» (html). Ριζοσπάστης. Ανακτήθηκε στις 25-11-2015.
Λεονταρίτης (1978), σελ.69-72.
Λεονταρίτης (1978), σελ.253-256.
Κορδάτος (1972), σελ.316.
Ψαλλίδας (1989), σελ.364-365.
Νούτσος, επιμ. (1991), σελ.296-299.
Νούτσος, επιμ. (1993), σελ.548-550.
Πηγές
«Γιαννιός (Νικόλαος)». Κοινωνιολογική και Πολιτική Εγκυκλοπαίδεια. Δ'. Αθήνα: εφ. "Ανεξάρτητος". 1934, σελ. 817.
Κορδάτος, Γιάννης (1972). Ιστορία του ελληνικού εργατικού κινήματος. Γ' έκδ, Αθήνα: Μπουκουμάνης.
Λεονταρίτης, Γεώργιος Β. (1978). Το ελληνικό σοσιαλιστικό κίνημα κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αθήνα: Εξάντας.
Μπέλλα, Μαριάνθη (2013). «Νικόλαος Γιαννιός (1885-1958). Δίδασκε το πρωί γαλλικά και το βράδυ σοσιαλισμό». Κριτική Παιδαγωγική. Ανακτήθηκε στις 1-8-2015.
Nούτσος Παναγιώτης, επιμ. (1991). Η σοσιαλιστική σκέψη στην Ελλάδα. τόμ. Β1', Αθήνα: Γνώση.
Nούτσος Παναγιώτης, επιμ. (1993). Η σοσιαλιστική σκέψη στην Ελλάδα. τόμ. Γ', Αθήνα: Γνώση.
Νούτσος, Παναγιώτης (1997). Νίκος Γιαννιός. Αθήνα: Τυπωθήτω. ISBN 960-7643-42-9.
Ψαλλίδας, Γρηγόρης (1989). «Για τη συγκρότηση του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ελλάδας». Τα Ιστορικά 11: 361-380.
Βιβλιογραφία
Μπενάκης, Θεόδωρος (1996). «Σοσιαλιστές και εξωτερική πολιτική. Ο Νικόλαος Γιαννιός και το Υπόμνημα στο Διεθνές Σοσιαλιστικό γραφείο (1918)». Τετράδια 39-40: 73-89.
Μπενάκης, Θεόδωρος (1999). «Οι πρώτοι σοσιαλιστές» (html). Η Καθημερινή. (24 Οκτωβρίου, ένθετο "Η Ελλάδα στον 20ό αιώνα"). anemourion.blogspot.gr. Ανακτήθηκε στις 4.12.2015.
συλλογικό (2003). «Η ίδρυση του ΚΚΕ». E/Iστορικά (αρ. 212): εφ. Ελευθεροτυπία. 20 Νοεμβρίου.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Νικόλαος Γιαννιός στον Πανδέκτη, του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
