.
Ο Μανωλάκης Καστοριανός (πραγματικό όνομα: Εμμανουήλ Φιλίππου, περ. 1620 - 1699) ήταν Έλληνας αρχιγουναράς στην Κωνσταντινούπολη.
Βιογραφία
Η καταγωγή του ήταν από την Καστοριά. Άκμασε το 1660[1]. Ίδρυσε το εν Κωνσταντινουπόλει ρουφέτια[›] (συντεχνία)[2] και ήταν μεγάλος ευεργέτης στην ίδρυση κυρίως ελληνικών σχολείων. Αναμφίβολα, παρατηρεί ο Ζαχαρίας Μαθάς, «ο φιλογενής ανήρ Μανολάκης ο εκ Καστορίας, εν άλλαις πόλεσι συστήσας σχολεία, δεν ήθελε παραλείψει την ιδιαιτέραν του πατρίδα Καστορίαν και στερήσει αυτήν του ευεργητήματος τούτου. Συνέστησε δε άλλας τέσσαρας εν Κωνσταντινοπόλει, Χίω, Άρτη και Ανατολικώ». Το 1661 επανίδρυσε την Πατριαρχική Σχολή στην Κωνσταντινούπολη για την οποία όχι μόνον αγόρασε ειδικό κτίριο στο Φανάρι, αλλά ανέλαβε να χρηματοδοτεί και τρεις δασκάλους «ένα δια τα κοινά (στοιχειώδη) γράμματα, να πηγαίνει όποιον παιδί θέλει να μαθαίνει χωρίς πληρωμή, άλλον δάσκαλο της κυκλοπαιδείας δηλ. γραμματικής, ρητορικής και λογικής και έτερον τρίτον δάσκαλο σοφόν και επιστήμονα φιλοσοφίας και θεολογίας. Δίδει δε εισόδημα να τρέφονται δώδεκα μαθηταί, να έχωσι την τροφήν τους και τα ενδύματά τους από το σχολείον.[3] Οι απόγονοί του υιοθέτησαν το επώνυμο "Μάνος" και είναι η γνωστή Φαναριώτικη οικογένεια Μάνου που εγκαταστάθηκε στην Αθήνα.
Άλλες δραστηριότητες
«τούς ἐν Καστορία τιμιωτάτους ἄρχοντας... ὅπως γράψωσι ἐπιστολήν πρός τόν ἐν Κωνστανουπόλει Καστοριέα Μανωλάκην, ἵνα συνεργήσῃ ὑπέρ ἱδρύσεως σχολής ἐν Καστορίᾳ, ὡς εὖμοιρούσι τοιούτων τά Ιωάννινα, ἡ Άρτα, τό Ἀνατολικόν, ἡ Ἀθήνα κι ἡ Θεσσαλονίκη».
Βαφείδου, Κώδιξ «Εκκλησιαστική Αλήθεια» 20 (1900)[4]
Στα 1666 ίδρυσε στη Χίο, μετά από εισήγηση του Πατριάρχη Ιεροσολύμων Νεκτάριου, μια νέα σχολή κοντά στο ναό του Αγίου Βίκτωρος, η οποία δεν αποκλείεται να αποτελεί τη συνέχεια του Φροντιστηρίου των Αγίων Αναργύρων[5]. Ο ίδιος δωρίζει εις τον πατριαρχικό ναό το μέγα και καλλιτεχνικά επεξεργασμένο ελεφαντοκόλλητον παγκάριον με την επιγραφή: «Μανουήλ υιός Πέτρου εκ Καστορίας αφοσιοί έτει ΑΧΞΘ’» (1669).
Έκανε επίσης γενναίες δωρεές στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, στα μοναστήρια του Αγίου Όρους και στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων. Τέλος κατέβαλε τις δαπάνες και τα υλικά για την ανακατασκευή του ναού της Γέννησης της Βηθλεέμ. Συνοψίζοντας τη δράση του αυτή, ένα πατριαρχικό σιγίλιο του 1663 χαρακτηρίζει τον Μανωλάκην «ως άλλον τινά χρυσορρόαν Νείλον, τοις της ελεημοσύνης ρεύμασι την οικουμένη καταρδεύοντα».[6] Ενδεικτικό του ρόλου και της κοινωνικής επιρροής του Μανωλάκη Καστοριανού είναι το ότι ο πατριάρχης Καλλίνικος εξελέγη το 1668 στο σπίτι του πλούσιου γουναρά.[7]
Δείτε επίσης
Εκπαίδευση των Ελλήνων κατά την οθωμανική περίοδο (1453-1821), Κατάλογος σχολείων
Βιβλιογραφία
Χρύσανθος Νοταράς, [χειρ. αρ.27] στη βιβλιοθήκη του Αγιοτ. Μετοχίου.
Κωνσταντίνος Α΄ Σιναίος, Περί της Πατριαρχικής Σχολής.
Σημειώσεις
^ α: Και μέχρι τις μέρες μας υπάρχει σε κρήνη του Γαλατά αφιερωματική επιγραφή του ρουφετιού των Καστοριαίων γουνοποιών.
Παραπομπές
Σχεδίασμα περί τῆς ἐν τῷ ἑλληνικῷ ἔθνει καταστάσεως τῶν γραμμάτων ἀπό αλώσεως μέχρι τῶν αρχῶν τῆς ἐνεστώσης (ΙΘ) ἑκατονταετηρίδος ἐν Κωνσταντινοπόλει (1867). Σχεδίασμα.. σ. 53.
Αγγελική Χατζημιχάλη, Μορφές από τη συντεχνιακή οργάνωση των Ελλήνων στην Οθωμανική αυτοκρατορία
Ματθαίος Παρανίκας, ο.π. σελ. 54
Ζαχαρίας Μαθάς, Κατάλογος Πατριαρχών σελ. 217, 218, 238
Κωνσταντίνος Χατζόπουλος, Ελληνικά σχολεία στην περίοδο της Οθωμανικής κυριαρχίας (1453-1821), εκδ.Βάνιας, Θεσσαλονίκη, 1991, σελ. 133-134
Απόστολος Βακαλόπουλος, Ιστορία της Μακεδονίας 1354-1833, εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη, 1992 σ.448
Ν. Iorga, Το βυζάντιο μετά το Βυζάντιο, μτφρ. Γιάννης Καράς, εκδ. Gutenberg, Αθήνα, 1985, σελ. 239
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
