Κωνσταντίνος Καρακάσης

Ο Κωνσταντίνος Καρακάσης (Rom, Constantin Caracaş) του Δημητρίου (Κοζάνη, 1773– Βουκουρέστι, 1828) ήταν Έλληνας γιατρός, συγγραφέας και εκδότης .

Η προτομή του Κωνσταντίνου Καρακάση εμπρός από την κύρια είσοδο του νοσοκομείου που ίδρυσε ο ίδιος και που μέχρι σήμερα ονομάζεται "FILANTROPIA"

Βιογραφία

Ήταν γιος του ιατρού Δημητρίου Καρακάση του Νικολάου από τη Σιάτιστα, που είχε σπουδάσει την Ιατρική στη Χάλλε (Halle) της Πρωσίας και είχε ασκηθεί και στη Βιέννη. Ο πατέρας του νυμφεύθηκε στην Κοζάνη, όπου το 1773 γεννήθηκε ο Κωνσταντίνος, όπως προκύπτει και από τον διατηρούμενο στη Δημοτική βιβλιοθήκη της Κοζάνης Κώδικα γεννήσεων και βαπτίσεων[1]. Το 1783, όταν ο Κωνσταντίνος ήταν 10 ετών, η οικογένεια Καρακάση εγκαταστάθηκε στο Βουκουρέστι, όπου ο πατέρας, κατά τα επόμενα είκοσι περίπου χρόνια, υπηρέτησε ως ιατρός της πόλεως του Βουκουρεστίου, αλλά και ως διευθυντής του εκεί νοσοκομείου «Άγ. Παντελεήμων» μέχρι το θάνατό του, το 1804[2].

Ο Κωνσταντίνος Καρακάσης σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης. Κατά τη διαμονή του στη Βιέννη φαίνεται ότι σχετίσθηκε με τον κύκλο των συνεργατών του Ρήγα Βελεστινλή. Αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι στην τακτική ανάκριση των συνεργατών του Ρήγα που συνελήφθησαν από την Αυστριακή αστυνομία, ένας από αυτούς, ο Θεοχάρης Τουρούντζιας, 22 ετών γόνος παλαιάς οικογένειας από τη Σιάτιστα και έμπορος, ανέφερε ότι «έψαλε τον Θούριο μαζί με τους φοιτητές της Ιατρικής και συμπατριώτες του, Καρακάση και Παναγιώτου, ευχήθηκαν δε όλοι μαζί την επαναφορά της ελευθερίας στην Ελλάδα»[3]. Ο Θεοχάρης Τουρούντζιας ήταν από αυτούς, που μαζί με τον Ρήγα παραδόθηκαν από τους Αυστριακούς στις Τουρκικές αρχές και τη νύκτα της 24ης Ιουνίου 1798 στραγγαλίσθηκαν στα υπόγεια του πύργου της Νεμπόϊτσας, στο Βελιγράδι, και τα σώματά τους ρίχτηκαν στα νερά του ποταμού Δούναβη. Μετά το πέρας των σπουδών του ο Κωνσταντίνος Καρακάσης επανήλθε και εγκαταστάθηκε στο Βουκουρέστι το 1800, όπως το περιγράφει και ο ίδιος, προσθέτοντας και σημαντικές λεπτομέρειες για την άσκηση της Ιατρικής εκείνη την εποχή[4]: «Κατά δε το 1800 έτος, καθ’όν καιρόν υπέστρεψα εις την πόλιν ταύτην του Βουκουρεστίου, διδαχθείς την ιατρικήν εις το Πανεπιστήμιον της Βιέννης, επεχειρίσθην μετ’ ου πολύ τον κεντρισμόν της δαμάλεως (vaccine), άνευ τινός ανθιστάσεως των κατοίκων, ώστε τω 1802 ήτον κοινός ο κεντρισμός ούτος εις όλην την πόλιν ταύτην και εις άλλας κωμοπόλεις. Συγχρόνως ήσαν οκτώ πεπαιδευμένοι άριστοι ομότεχνοί μου ιατροί, των οποίων το πολίτευμα και πρότερον και μετέπειτα εν διαστήματι χρόνων είκοσιν, υπήρξεν αξιέπαινον δια τε την ευτυχή πράξιν και φιλάνθρωπον τρόπον προς τους ασθενείς...Όθεν και άπασα η πόλις εκαυχάτο εις ταύτην την ευτυχίαν...» Δύο χρόνια μετά την επιστροφή του στο Βουκουρέστι, στις 12 Ιουνίου 1802[5] νυμφεύθηκε την Ειρήνη Φιλίτη, κόρη του γιατρού Σιλβέστρου Φιλίτη, στενού οικογενειακού φίλου. Την εποχή εκείνη οι εξέχοντες ιατροί της πόλεως ήταν τέσσαρες, όλοι Έλληνες και φίλοι: ο πατέρας του, ο ίδιος, ο πεθερός του Σιλβέστρος Φιλίτης και ο οικογενειακός τους φίλος Ιωάννης Δάρβαρης[6]. Ο G.I. Ionescu-Gion[7] περιγράφει την εμφάνιση του Κ. Καρακάση ως εξής: «με την ευρωπαϊκή του ενδυμασία και την λευκή του περούκα πάντοτε περιποιημένη, έμοιαζε με μαρκήσιο της αυλής του Λουδοβίκου XVI, που μετανάστευσε στο Βουκουρέστι, παρά με απόφοιτο γερμανικού πανεπιστημίου».

Το 1804 ο Κωνσταντίνος Καρακάσης διαδέχθηκε τον αποθανόντα πατέρα του στη θέση του ιατρού- διευθυντού του νοσοκομείου «Άγ. Παντελεήμων». Ο ίδιος αναφέρεται στο γεγονός, περιγράφοντας και το πρόβλημα του νοσοκομείου, που διέθετε μόνο 12 κρεβάτια: «ο κοινωφελής πατήρ μου Δημήτριος Καρακάσης... μη δυνάμενος να βλέπη πλήθος ταλαιπώρων ασθενών, κειτομένων εις τας διόδους και τριόδους της πόλεως άνευ τινός βοηθείας...προέτεινεν...όπερ και εγένετο επιτεταγμένως, να είναι δηλαδή 24 κράββατοι· αλλά και ούτος ο αριθμός είναι ολίγος...Εις τοιαύτην κατάστασιν ήτον το Νοσοκομείον τούτο υπό την Ιατρικήν φροντίδα του μακαρίτου Πατρός μου, και μετ’αυτόν του αυταδέλφου μου Νικολάου μέχρι του 1802, καθ’όν καιρόν μετά την αποβίωσιν αυτού διωρίσθην εγώ Ιατρός»[8]. Για τον Νικόλαο Καρακάση δεν γνωρίζουμε πολλά πράγματα, εκτός από το ότι είχε σπουδάσει και αυτός στη Βιέννη και ότι μετά τον τραυματισμό του πατέρα του το 1795, ασχολήθηκε με το να βοηθά τον ασθενικό του πατέρα στην άσκηση της Ιατρικής. Πέθανε δυο χρόνια πριν από τον πατέρα του, το 1802[9] . Σε επίσημα αρχεία ο Κωνσταντίνος Καρακάσης εμφανίζεται ως διευθυντής-ιατρός τόσο του νοσοκομείου «Άγ. Παντελεήμων» από το 1804, όσο και του νοσοκομείου «Φιλανθρωπία» από το 1815 μέχρι το θάνατό του (1828), εργαζόμενος στο δεύτερο χωρίς αμοιβή, όπως το είχε υποσχεθεί πριν από την ίδρυση του νοσοκομείου.

Ο Κωνσταντίνος Καρακάσης, αποκαλούμενος και Κωσταντινάκης (Constandinache) από πολλούς φίλους του, αλλά και από τους Φαναριώτες, προσέφερε τις υπηρεσίες του, όπως και ο πατέρας του, όχι μόνο σε αριστοκράτες αλλά και σε πτωχούς, με αγάπη στους ασθενείς του και επιμέλεια στην επιστήμη του. Έτσι απέκτησε την εμπιστοσύνη πολλών προσωπικοτήτων της εποχής του. Διαρκούσης της Ρωσικής κατοχής (1806-1812), το 1809 ζήτησε τη βοήθειά του ο στρατηγός κόμης De Langeron, ο οποίος συνήθιζε να αναφέρεται στους Έλληνες γιατρούς με επαινετικά σχόλια, ενώ τον Απρίλιο του 1810 ο Ρώσος στρατηγός Μιχαήλ Μιλοράντοβιτς (Mikhail Miloradovich) κατά τη μετάβασή του σε νέα θέση στο Κίεβο ζήτησε και τον πήρε μαζί του, ως προσωπικό του γιατρό[10]. Ο Καρακάσης όμως σύντομα επέστρεψε στο Βουκουρέστι για να διοργανώσει την υγειονομική υπηρεσία της πόλεως. Ο Κ. Καρακάσης συμμετείχε επίσης[11], μαζί με πολλούς συμπολίτες του, στην Ελληνοδακική Φιλολογική Εταιρεία, την οποία ίδρυσε ο μητροπολίτης Ιγνάτιος Ουγγροβλαχίας το 1810, με σκοπό την ενίσχυση του ελληνικού « Λυκείου του Βουκουρεστίου» καθώς και την έκδοση του περιοδικού Ερμής ο Λόγιος, την επιμέλεια του οποίου η Εταιρεία ανέθεσε στον Άνθιμο Γαζή.

Η ίδρυση του νοσοκομείου «Φιλανθρωπία»
Η είσοδος του νοσοκομείου κοσμείται με την προτομή του Κ. Δ. Καρακάση.

Αναφέρεται ότι το 1811 είδε κάποιον ασθενή να πεθαίνει στη γωνία ενός απόκεντρου δρόμου και τότε έσπευσε στο φίλο του Γρηγόριο Μπαλεάνου, που ήταν αγάς της αστυνομίας, τον οποίον παρακάλεσε θερμά να υπογράψει διάταγμα ανοικοδομήσεως ενός νέου νοσοκομείου, στο οποίο υποσχέθηκε να εργάζεται αμίσθως για όλη του τη ζωή[12]. Ο ίδιος περιγράφει τα κίνητρά του ως εξής: «Βλέπων λοιπόν καγώ, ιατρός ων της Πολιτείας, την αξιοδάκρυτον ταύτην κατάστασιν των πτωχών ασθενών, τοσούτων όντων,... επρόβαλον τω άρχοντι Μεγάλω Βορονίκω Γρηγορίω Μπαλλιάνω, Άγα τότε όντι της πόλεως, την ανάγκην ταύτην δια να γίνη έρανος, και εκ τούτου να συστηθή Νοσοκομείον...υποσχόμενος καγώ να επισκέπτωμαι αμισθί τους εν αυτώ ασθενείς εφ’ όρου ζωής μου»[13]. Άρχισαν να συγκεντρώνονται χορηγίες από βογιάρους, κληρικούς και εμπόρους, αλλά και από ξένους, όπως ήταν ο «αρχιστράτηγος των Ρωσσικών στρατευμάτων πρίγκιψ Κουτουζώφ», διοικητής του στρατού κατοχής, ο οποίος γράφτηκε στο βιβλίο των συνδρομητών με 7 άσπρα[14]. Το νοσοκομείο εγκαταστάθηκε προσωρινά σε κάποιο παλαιό εργοστάσιο, ενώ η ανοικοδόμηση του νέου κτιρίου, που άρχισε το 1813, διακόπηκε λόγω σοβαρής επιδημίας, αλλά δέχθηκε τους πρώτους ασθενείς το 1815. Τις εργασίες επέβλεψε ο ίδιος ο Καρακάσης. Ο Διονύσιος Φωτεινός[15] περιγράφει την ανοικοδόμηση του νοσοκομείου ως εξής: «.. κατά πρώτον συνέστη νοσοκομείον έξω της πόλεως, όπου ήν ποτέ φάμπρικα τζοχών (ρουχοποιείον), και πολλοί των ασθενών επωδηγούντο εκεί, και περιεθάλποντο· μικρού δε και σαθρού όντος του δώματος, κατά το 1813 έτος ήρξατο κτισθήναι τούτο το νοσοκομείον, φιλανθρωπικόν, Ευρωπαίας δίκην τάξεως, προς υποδοχήν 200 κραββάτων..». Στο μεταξύ, μετά τη Ρωσική κατοχή, αποκαταστάθηκε η ηγεμονία του άξιου και φιλόπατρι Φαναριώτη ηγεμόνα Ιωάννη Καρατζά.
Η είσοδος του νοσοκομείου Φιλανθρωπία, που σήμερα χρησιμοποιείται ως μαιευτήριο.

Ο Καρακάσης αναφέρεται στον «φιλάνθρωπο ηγεμόνα Ιωάννη Καρατζιά», με την οικονομική συνδρομή του οποίου λειτούργησε τελικώς το νοσοκομείο. Ο Φωτεινός συμπληρώνει «..προικίσας αυτό πολλαίς ηγεμονικαίς χάρισι, και αφοσιώμασιν εμπεδοθείσι κατά το 1817 έτος, δι' εκλάμπρου χρυσοβούλλου..» και συνεχίζει περιγράφοντας την περιουσία που ο ηγεμόνας μεταβίβασε στο ίδρυμα. Στο νοσοκομείο δόθηκε το ελληνικό όνομα «Φιλανθρωπία» και οι έφοροι, οι οποίοι συνέταξαν τον κανονισμό λειτουργίας του στην ελληνική με 77 άρθρα και τον υπέγραψαν στις 5 Απριλίου 1817, ήσαν ο επίσκοπος Μπουζαίου Κωνστάντιος (Φιλίτης), ο Γρηγόριος Μπραγκοβεάνου, ο Γρηγόριος Μπαλεάνου, ο Ιωάννης Ορασεάνου και ο Κωνσταντίνος Καρακάσης, ο οποίος και δημοσίευσε τον κανονισμό στο βιβλίο του, που τυπώθηκε αργότερα[16].
Η ίδρυση του τυπογραφείου το 1817

Σημαντική πολιτισμική προσφορά του Κωνσταντίνου Καρακάση αποτελεί η ίδρυση το 1817 Ελληνικού και Ρουμανικού τυπογραφείου στο Βουκουρέστι, κοντά στην «κρήνη του Μαυρογένους». Στην ίδρυση του τυπογραφείου αυτού συνεργάσθηκε με τους βογιάρους Ραντουκάνου Κλιντσεάνου και Δημήτριο Τοπλιτσεάνου. Στο τυπογραφείο αυτό, υπό τη διεύθυνσή του[17], τυπώθηκαν εκκλησιαστικά και άλλα βιβλία σε ελληνική γλώσσα, αλλά και οι «Λόγοι του Ιωάννου του Χρυσοστόμου» σε ρουμανική μετάφραση το 1820, καθώς επίσης το ίδιο έτος με έξοδα του ιδίου και των συνεργατών του εκδόθηκε επίσης σε ρουμανική μετάφραση η Νομοθεσία του Καρατζά, η οποία ως «Κώδιξ Ουγγροβλαχίας» είχε τυπωθεί στα ελληνικά το 1818 στη Βιέννη. Μετά τον θάνατο του Κ. Καρακάση, το τυπογραφείο περιήλθε στην κατοχή του Ιωάννου Ηλιάδου-Ραντουλέσκου. Τότε, με χρονολογία δύο ετών μετά το θάνατο του συγγραφέα, τυπώθηκε και το βιβλίο «Τοπογραφία της Βλαχίας και ανθρωπολογικαί παρατηρήσεις αναφορικώς προς την υγιείαν και νόσους των κατοίκων αυτής», το οποίο θα σχολιασθεί παρακάτω.

To 1821 το Βουκουρέστι έζησε τα πολεμικά γεγονότα της επαναστάσεως του Αλέξανδρου Υψηλάντη. Ο ίδιος ο Κωνσταντίνος Καρακάσης[18] αναφέρει: «...εξ’ αιτίας της γενομένης ταραχής κατά το 1821 κατηργήθησαν τα ελληνικά δημόσια σχολεία » και αποδίδει σε αυτό το γεγονός την «...κακή διαγωγή και φθορά των ηθών εις την οποίαν εντός ολίγου επέπεσαν όλοι σχεδόν οι νέοι, καθ’ όν καιρόν μάλιστα ούτοι έπρεπε να διδαχθώσι την οπωσδήποτε παραδιδομένην εις αυτά παιδείαν δια να φανώσι ποτέ και εις εαυτούς χρήσιμοι και πολίτες ωφέλιμοι», και καταλήγει ζητώντας την ανάλογη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση.

Ο Κωνσταντίνος Καρακάσης πέθανε σε ηλικία 55 ετών την 31η Οκτωβρίου 1828, στην αρχή του Ρωσοτουρκικού πολέμου 1828-1829, προσβληθείς από τύφο, από τον οποίο έπασχαν Ρώσοι στρατιώτες που νοσήλευε ο ίδιος. Κατέλειπε μία κόρη, την Αικατερίνη, και ένα γιο, τον Γρηγόριο. Η Αικατερίνη, που γεννήθηκε το 1811, παντρεύτηκε τον Ιωάννη Οντομπέσκου, στρατιωτικό, που αγωνίσθηκε στο πλευρό των Ρώσων κατά των Τούρκων και πέθανε με το βαθμό του στρατηγού. Ο γιος της Αικατερίνης, Αλέξανδρος Οντομπέσκου με την ενεργό συμπαράσταση της μητέρας του σπούδασε στο Παρίσι. Ως πολυτάλαντος άνθρωπος των γραμμάτων της Ρουμανίας, έγραψε στίχους, θεατρικά έργα, διηγήματα, δοκίμια για το ρουμανικό γλωσσικό ζήτημα, θεμελίωσε τη σπουδή της αρχαιολογίας και λαογραφίας, αλλά και βελτίωσε την εκπαίδευση στη χώρα του[19]. Ως θεατρικός συγγραφέας κατέχει μία από τις πρώτες θέσεις στη δραματική λογοτεχνία της Ρουμανίας.

H πόλη του Βουκουρεστίου τίμησε τον Κωνσταντίνο Καρακάση δίνοντας το όνομά του σε δρόμο παρακείμενο του νοσοκομείου «Φιλανθρωπία».

Συγγραφικό έργο

«Τοπογραφία της Βλαχίας και ανθρωπολογικαί παρατηρήσεις αναφορικώς προς την υγιείαν και νόσους των κατοίκων αυτής. Υπό Κ. Καρακάσα εν Βουκουρεστίοις. Εκ του τυπογραφείου Ι. Ηλιάδου, 1830».
Η σελίδα τίτλου του βιβλίου του Κωνσταντίνου Καρακάση

Το βιβλίο τυπώθηκε δύο χρόνια μετά το θάνατο του συγγραφέα, όταν ήδη το τυπογραφείο είχε περιέλθει στον Ion Heliade Rădulescu. Ίσως στο γεγονός ότι η εκτύπωση πραγματοποιήθηκε χωρίς τον έλεγχο του συγγραφέα, να οφείλονται τόσο τα διάφορα ορθογραφικά-τυπογραφικά λάθη, όσο και το ότι στη σελίδα του τίτλου το όνομα του συγγραφέα γράφηκε Καρακάσας αντί Καρακάσης, σε αντίθεση με τον τρόπο που γράφεται σε όλο το υπόλοιπο κείμενο του βιβλίου. Στην τότε Τουρκοκρατούμενη Ρουμανία, ο συγγραφέας θα αναφερόταν ως Constantin Caracaş, όπως εξακολουθεί να αναφέρεται και στη σύγχρονη Ρουμανία. Σε αντίθεση με τον πατέρα του, Δημήτριο Καρακάση, που έγραψε σε αρχαΐζουσα γλώσσα, το έργο του Κωνσταντίνου είναι γραμμένο στην τότε καθομιλουμένη ελληνική γλώσσα, όπως αυτή διδασκόταν στα ελληνικά σχολεία του Βουκουρεστίου.

Το βιβλίο, αφού αρχικά αναφέρεται στη γεωγραφία, στο κλίμα, στην πανίδα και στη χλωρίδα του τόπου, συνεχίζει με την καταγωγή των κατοίκων, την ανθρωπολογία τους και τις σημαντικές συνήθειές τους. Ο συγγραφέας, με εμφανή προσπάθεια αμεροληψίας, καταγράφει λεπτομερώς την οικονομική κατάσταση, την πνευματική καλλιέργεια και τα ήθη των κατοίκων της Βλαχίας στις αρχές του 19ου αιώνα. Ως γιατρός αναφέρεται στις επιδράσεις των παραπάνω παραγόντων στην κατάσταση της υγείας των κατοίκων. Περιγράφει επίσης τον τρόπο άσκησης της ιατρικής και την λειτουργία των νοσοκομείων. Αναλύει τις διοικητικές δομές που επικρατούσαν στη χώρα, τις σχολιάζει, τις κρίνει, ενώ προτείνει και τις κατά την κρίση του αναγκαίες μεταρρυθμίσεις. Οι προτάσεις του ξεπερνούν τα όρια της υγιεινής, δίνοντας έμφαση στην παιδεία, στην καλλιέργεια του πνεύματος, στη θρησκεία και στην ηθική. Από τα σχόλιά του διακρίνεται ο φιλάνθρωπος χαρακτήρας, η έμφυτη αίσθηση του δικαίου και η σοφία των κρίσεων του συγγραφέα σε όλα τα θέματα που εξετάζει.

Καθώς στην «μεγάλη πυρκαγιά του Βουκουρεστίου», το 1847 κάηκε η πλουσιότατη βιβλιοθήκη του Κ. Καρακάση, που περιείχε και τα χειρόγραφά του, δεν γνωρίζουμε, πέραν της «Τοπογραφίας», άλλο συγγραφικό έργο του ιδίου.

Πηγές

Οικονομίδη, Δημ. Β.: Περί των εκ Σιατίστης ιατροφιλοσόφων Δημητρίου και Κωνσταντίνου Λουκά ή Καρακάσση και του Αλεξάνδρου Odobescu. Γέρας Α. Κεραμοπούλου, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Αθήναι,1953.
Βασδραβέλλη, Ιωαν. Κ. : Οι Μακεδόνες συνεργάτες του Ρήγα Βελεστινλή και τα επαναστατικά ρεύματα της εποχής. Δημοσίευμα της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη, 1968.
Καρακάσα, Κων.: Τοπογραφία της Βλαχίας και ανθρωπολογικαί παρατηρήσεις αναφορικώς προς την υγιείαν και νόσους των κατοίκων αυτής. Τυπογρ. Ι. Ηλιάδου, εν Βουκουρεστίοις,1830.
Ionescu-Gion, G. I.: Doctorul Constantin Caracaş, Portrete istorice, Edit. H. Steinberg, Bucuresti, 1894.
Σαραφίδου Έκτορος: Έλληνες ιατροί εν Ρουμανία. Πραγματείαι της Ακαδημίας Αθηνών, τομ.12ος , Αθήνα 1940.
Prodan, C.: Pentru Comemorarea lui Alexandru Odobescu. Biblioteca Ateneului Roman, No. 8, Bucuresti 1936.

Παραπομπές

Δελιαλή, Ν. Π.: Συμπληρωματικόν σημείωμα περί του ιατροφιλοσόφου Καρακάση. Γέρας Α. Κεραμοπούλου, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Αθήναι, 1953, σελ.542-543.
Οικονομίδη, Δημ. Β.: Περί των εκ Σιατίστης ιατροφιλοσόφων Δημητρίου και Κωνσταντίνου Λουκά ή Καρακάσση και του Αλεξάνδρου Odobescu. Γέρας Α. Κεραμοπούλου, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Αθήναι, 1953, σελ. 206-223.
Βασδραβέλλη, Ιωαν. Κ.: Οι Μακεδόνες συνεργάτες του Ρήγα Βελεστινλή και τα επαναστατικά ρεύματα της εποχής. Δημοσίευμα της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη, 1968, σελ.14.
Καρακάσα, Κων.: Τοπογραφία της Βλαχίας και ανθρωπολογικαί παρατηρήσεις αναφορικώς προς την υγιείαν και νόσους των κατοίκων αυτής. Τυπογρ. Ι. Ηλιάδου, εν Βουκουρεστίοις, 1830, σελ.262-3.
Ionescu-Gion, G. I.: Doctorul Constantin Caracaş, Portrete istorice, Edit. H. Steinberg, Bucuresti, 1894.
Σαραφίδου Έκτορος: Έλληνες ιατροί εν Ρουμανία. Πραγματείαι της Ακαδημίας Αθηνών, τομ.12ος , Αθήνα 1940 σελ.13-14
Ionescu-Gion, G. I.: Doctorul Constantin Caracaş, Portrete istorice, Edit. H. Steinberg, Bucuresti, 1894,σελ.45.
Καρακάσα, Κων.: Τοπογραφία της Βλαχίας και ανθρωπολογικαί παρατηρήσεις αναφορικώς προς την υγιείαν και νόσους των κατοίκων αυτής. Τυπογρ. Ι. Ηλιάδου, εν Βουκουρεστίοις, 1830, σελ.279-285.
Σαραφίδου Έκτορος: Έλληνες ιατροί εν Ρουμανία. Πραγματείαι της Ακαδημίας Αθηνών, τομ.12ος, Αθήνα 1940, σελ.16.
Οικονομίδη, Δημ. Β.: Περί των εκ Σιατίστης ιατροφιλοσόφων Δημητρίου και Κωνσταντίνου Λουκά ή Καρακάσση και του Αλεξάνδρου Odobescu. Γέρας Α. Κεραμοπούλου, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Αθήναι, 1953, σελ.213.
Σάθας Κων. Ν.: Βιογραφίαι των εν τοις γράμμασι διαλαμψάντων Ελλήνων, από της καταλύσεως της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μέχρι της Ελληνικής Εθνεγερσίας (1453-1821). Τυπογρ. Ανδρέου Κορομηλά, εν Αθήναις, 1868, σελ.693.
Οικονομίδη, Δημ. Β.: Περί των εκ Σιατίστης ιατροφιλοσόφων Δημητρίου και Κωνσταντίνου Λουκά ή Καρακάσση και του Αλεξάνδρου Odobescu. Γέρας Α. Κεραμοπούλου, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Αθήναι, 1953, σελ.214.
Καρακάσα, Κων.: Τοπογραφία της Βλαχίας και ανθρωπολογικαί παρατηρήσεις αναφορικώς προς την υγιείαν και νόσους των κατοίκων αυτής. Τυπογρ. Ι. Ηλιάδου, εν Βουκουρεστίοις, 1830. σελ.290.
Ionescu-Gion, G. I.: Doctorul Constantin Caracaş, Portrete istorice, Edit. H. Steinberg, Bucuresti, 1894. σελ.39.
Φωτεινού, Διον. : Ιστορία της πάλαι Δακίας, τα της Τρανσιλβανίας, Βλαχίας, και Μολδαυίας. Εκ διαφόρων παλαιών και νεωτέρων συγγραφέων, Εκ του Τυπογραφείου Ιω. Βαρθολ. Σβεκίου, Εν Βιέννη της Αουστρίας, 1819, σελ.253-254.
Καρακάσα, Κων.: Τοπογραφία της Βλαχίας και ανθρωπολογικαί παρατηρήσεις αναφορικώς προς την υγιείαν και νόσους των κατοίκων αυτής. Τυπογρ. Ι. Ηλιάδου, εν Βουκουρεστίοις, 1830, σελ.298-314.
Οικονομίδη, Δημ. Β.: Περί των εκ Σιατίστης ιατροφιλοσόφων Δημητρίου και Κωνσταντίνου Λουκά ή Καρακάσση και του Αλεξάνδρου Odobescu. Γέρας Α. Κεραμοπούλου, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Αθήναι, 1953, σελ.215.
Καρακάσα, Κων.: Τοπογραφία της Βλαχίας και ανθρωπολογικαί παρατηρήσεις αναφορικώς προς την υγιείαν και νόσους των κατοίκων αυτής. Τυπογρ. Ι. Ηλιάδου, εν Βουκουρεστίοις, 1830, σελ.247.

Prodan, C.: Pentru Comemorarea lui Alexandru Odobescu. Biblioteca Ateneului Roman, No. 8, Bucuresti, 1936.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ionescu-Gion, George (1894). Portrete istorice. Bucuresti: Librariei H. Steinberg, σελ. 268.url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/ac/George_I._Ionnescu-Gion_-_Portrete_istorice.pdf}}

Majuru, Adrian. Două sute de ani din viața unui proiect:„Iubirea de Oameni-Filantropia” ««Iubirea de Oameni-Filantropia»» Check |url= value (βοήθεια). Ανακτήθηκε στις 7/12/2016.