.
Ο Ιωάννης Παπαγιαννόπουλος (Ντεληγιάννης-Δεληγιάννης) (1738-12 Φεβρουαρίου 1816) ήταν ένας από τους ισχυρότερους προεστούς (κοτζαμπάσηδες) της Πελοποννήσσου.
Οικογένεια
Ο Ιωάννης Παπαγιαννόπουλος-Δεληγιάννης γεννήθηκε στα Λαγκάδια Αρκαδίας. Υπήρξε γιος του Κανέλλου Παπαγιαννόπουλου και της Γκόλφως Συντύχου. Ο παππούς του, ιερέας Ιωάννης Λίτινος ήταν ένας από τους πρώτους συνοικιστές του Πάνω Μαχαλά των Λαγκαδίων.
Παντρεύτηκε την Σμυρνιά Μαρία Πετροπούλου και απέκτησαν τα εξής 11 παιδιά: Αναγνώστης Δεληγιάννης, Γεώργιος Δεληγιάννης (1773 - 1820), Θεοδωράκης Δεληγιάννης, Ανάστος Δεληγιάννης, Κανέλλος Δεληγιάννης, Θανάσω Δεληγιάννη, Δημητράκης Δεληγιάννης, Κωνσταντάκης Δεληγιάννης, Πανάγος Δεληγιάννης, Ελένη Δεληγιάννη, Νικολάκης Δεληγιάννης
Το προσωνύμιο "Ντεληγιάννης" (μετέπειτα "Δεληγιάννης") το έλαβε λόγω του χαρακτήρα του (Ντελής=ζωηρός).
Εξουσία
Μετά τον αποκεφαλισμό του πανίσχυρου προκρίτου Ανδρουτσάκη Ζαΐμή, το 1787, ο Ιωάννης Δεληγιάννης έγινε ο πρώτος προεστός της Πελοποννήσου και έλαβε το αξίωμα του Μωραγιάννη, θέση στην οποία παρεμεινε μέχρι τον θάνατό του. Η θέση του αυτή, σε συνδυασμό με την ισχυρή του προσωπικότητα και την τεράστια περιουσία του, προβλημάτησε όχι μόνο τους Τούρκους αγάδες, αλλά και τους άλλους προεστούς της Πελοποννήσου.
Λίγα χρόνια μετά, το 1790, ο Τούρκος προύχοντας Χασεκή Αλήαγας Λαλιώτης, πλήρωσε έναν Τούρκο Λαγκαδινό να δολοφονίσει τον Ιωάννη Δεληγιάννη. Ο Τούρκος παραμόνευε σε ένα χριστιανικό σπίτι και πυροβόλησε τον Δεληγιάννη ο οποίος έτυχε να συνοδεύεται από έναν μόνο υπηρέτη. Το βόλι πέτυχε τον προεστό στην δεξιά ωμοπλάτη. Ο υπηρέτης του κατάφερε να σκοτώσει τον Τούρκο αλλά ο Δεληγιάννης είχε τραυματιστεί σοβαρά, με αποτέλεσμα το δεξί του χέρι να αχρηστευτεί για πάντα.[1]
Στα τέλη του 18ου αιώνα και στις αρχές του 19ου, ο Ιωάννης Δεληγιάννης μαζί με άλλους Τούρκους και Χριστιανούς προκρίτους προσπαθούν να καταστείλουν τις πολυάριθμες ομάδες ληστών που λυμαίνονταν την Πελοπόννησο. Για να το πετύχει αυτό αναγκάστηκε να βοηθήσει κάποιους από αυτούς (όπως τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη), αλλά στη συνέχεια τους κυνήγησε.
Στα τέλη του 1806 φοβούμενοι έναν πιθανό πόλεμο με την Ρωσία και για να αποφευχθούν επαναστατικές κινήσεις όπως τα Ορλωφικά, οι Τουρκοι ζητούν από τον Αλή Πασά των Ιωαννίνων βοήθεια. Αυτός στέλνει στην Πελοπόννησο τον γιο του, Βελή Πασά με 8.000 Αλβανούς, ο οποίος φτάνει στην Τρίπολη στις 7 Μαρτίου 1807. Ο Βελή Πασάς ακολουθούσε την όχι και τόσο φιλοτουρκική γραμμή του πατέρα του, με αποτέλεσμα να δώσει πολλά προνόμια στους προεστούς διορίζοντας τον Σωτηράκη Λόντο μωραγιάννη μαζί με τον Δεληγιάννη. Οι δύο τώρα προύχοντες στέλνουν τους Θεοδωράκη Δεληγιάννη και τον γαμπρό του Λόντου Κωνσταντάκη στα Γιάννενα να ζητήσουν την προστασία του Αλή Πασά.
Με τον καιρό όμως άρχισαν να απογοητεύονται. Σε ένα συμβούλιο των Τούρκων και Ελλήνων προεστών, ο Ιωάννης Δεληγιάννης προτείνει να ζητήσουν βοήθεια από τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη και όχι από τους Ρώσους σε περίπτωση πολέμου Τουρκίας-Ρωσίας. Στο τέλος του συμβουλίου ορκίστηκαν να παραμείνουν όλοι αδελφωμένοι.
Το 1812, ο Ιντζέλης Πασάς αντικαθιστά τον Βελή Πασά και ο Σωτηράκης Λόντος πέφτει σε δυσμένεια. Αναθαρρώντας, οι υπόλοιποι προεστοί κυριώς οι Τούρκοι αρχίζουν τις συκοφαντίες εναντίον του. Έτσι, τον Οκτώβριο του 1813 παρουσία όλων των προεστών, ο Σωτηράκης Λόντος αποκεφαλίζεται στα σκαλιά του Σεραγιού της Τρίπολης από έναν Τούρκο ιππέα αφήνοντας τους Δεληγιανναίους επικεφαλής των προεστών. Πολλοί κατηγόρησαν τον Ιωάννη Δεληγιάννη για συνεργεία σε αυτήν την πράξη.[2]
Θάνατος
Τον Ιανουάριο του 1815 ο Ιωάννης Δεληγιάννης αρρωσταίνει βαριά και μένει κατάκοιτος στο σπίτι του στα Λαγκάδια. Μεταβιβάζει την εξουσία του στον γιο του Θεοδωράκη Δεληγιάννη. Την κατάσταση αυτήν, εκμεταλλεύονται οι υπόλοιποι προεστοι και κυρίως ο γιος του Σωτηράκη Λόντου Ανδρέας Λόντος, οι οποίοι αρχίζουν να τον διαβάλλουν στους Τούρκους. ΄Ετσι, στις 12 Φεβρουαρίου 1816 με σουλτανικό φιρμάνι, ο Ιωάννης Δεληγιάννης αποκεφαλίζεται στο σπίτι του από τους Τούρκους. Το σώμα του ρίχνεται στον κήπο του σπιτιού και το κεφάλι του μεταφέρεται ως λάφυρο στον Σιακήρ πασά. Τα αίματα στους τοίχους του δωματίου όπου δολοφονήθηκε ήταν εμφανή μέχρι αρκετά πρόσφατα.
Έργα
Ο Ιωάννης Δεληγιάννης πραγματοποίησε αρκετά έργα κατά τη διάρκεια της εξουσίας του. Έχτισε δύο εκκλησίες στα Λαγκάδια (Ναός των Ταξιαρχών και ναός του Αη Γιάννη-και οι δύο ολοκληρώθηκαν το 1808 μέσα σε 40 μέρες) και ένα σχολείο το 1795. Έχτισε επίσης και μία εκκλησία στο χωριό Αναζήρι.[3]
Η στάση του γενικά χαρακτηρίζεται για τα φιλικά αισθήματα προς τους Τούρκους, οι οποίοι άλωστε ευνοούσαν συχνά τους προεστούς. Μετά την επανάσταση η Οικογένεια Δεληγιάννη έχασε τα προνόμιά της και ο γιος του Ιωάννη, Κανέλλος Δεληγιάννης στα απομνημονεύματά του προσπαθεί οργισμένος να παρουσιάσει την φιλοτουρκική στάση του πατέρα του ως ευεργετική για τους Έλληνες, πέφτοντας όμως σε πολλές και αναπόφευκτες αντιφάσεις.
Η δολοφονία του Ιωάννη Δεληγιάννη περιγράφεται στο παρακάτω αρκαδικό δημοτικό τραγούδι:
"Στου Λάλα σφάζουν πρόβατα, στη Δίβρη αγελάδες
και στα Λαγκάδια το χωριό σφάζουν τον Ντεληγιάννη,
ξήντα χρονώνε γέροντα, σαράντα Μωρογιάννη.
Πάει ο Κανέλλος στον πασά, πάει να προσκυνήσει.
-Κανέλλο, τι άργησες να ΄ρθεις, τόσον καιρό που λείπεις;
Κανέλλο, πού 'ναι οι γέροντες, ο γερο-Μωρογιάννης;
-Ο γέρος είναι άρρωστος, βαριά για να πεθάνει."
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Σύντομη βιογραφία
Διήγηση για το χτίσιμο εκκλησιών από τον Ιωάννη Δεληγιάννη
Παραπομπές
1. ↑ Δεληγιάννης Κανέλλος, Απομνημονεύματα
2. ↑ Δεληγιάννης Κανέλλος, Απομνημονεύματα
3. ↑ Δεληγιάννης Κανέλλος, Απομνημονεύματα
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
