Ο Γιώργος Κοτζιούλας (1909 - 29 Αυγούστου 1956) ήταν ποιητής, πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας και κριτικός, με σημαντική συνεισφορά στην Εθνική Αντίσταση.
Βιογραφία
Ο Γιώργος Κοτζιούλας γεννήθηκε στην Πλατανούσσα (Ραψίστα) της Ηπείρου. Ο πατέρας του ήταν ταχυδρομικός διανομέας. Τέλειωσε το Δημοτικό σχολείο στη γενέτειρά του, και στη συνέχεια με πολύ κόπο και στερήσεις το Σχολαρχείο στο Καλέντζι Ιωαννίνων και το Γυμνάσιο στην Άρτα. Οι εμπειρίες του από την προσπάθεια να μορφωθεί μέσα σε συνθήκες έσχατης φτώχειας περιγράφονται συγκινητικά στο αφήγημα «Από μικρός στα γράμματα».
Το 1926 πήγε στην Αθήνα, όπου γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και παράλληλα με τις σπουδές του εργαζόταν ως διορθωτής και μεταφραστής σε αθηναϊκά περιοδικά και εφημερίδες. Η σκληρή δουλειά, η ανέχεια και οι στερήσεις αδυνάτισαν τον οργανισμό του• το 1934 προσβλήθηκε από φυματίωση, αρρώστια που τον ταλαιπώρησε στην υπόλοιπη ζωή του. Τελικά πήρε το πτυχίο του το 1938.
Το 1941 επέστρεψε στη γενέτειρά του. Πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση και οργάνωσε το καλλιτεχνικό τμήμα της VIII Μεραρχίας ΕΛΑΣ Ηπείρου, του οποίου ήταν διευθυντής από το 1943 ως το 1945. Το 1944 ίδρυσε θεατρικό θίασο, τη «Λαϊκή Σκηνή», με τον οποίο περιόδευε στις ελεύθερες περιοχές της Ηπείρου, δημιουργώντας ένα θαυμάσιο θέατρο στα βουνά. Το 1945 επέστρεψε στην Αθήνα. Το 1950 παντρεύτηκε την Ευμορφία Κηπουρού και απέκτησε ένα γιο, τον Κώστα. Πέθανε στην Αθήνα από καρδιακή προσβολή τη νύχτα της 28 προς 29 Αυγούστου 1956.[4]
Έργο
Ο Κοτζιούλας ως ποιητής συνεχίζει την παράδοση των νεοσυμβολιστών και των νεορομαντικών και διακρίνεται για την ευχέρεια στον μετρικό στίχο και τις εύστοχες ομοιοκαταληξίες του (Αλέξ. Αργυρίου[5]). Απέφυγε τον νεοτερικό στίχο και μάλιστα στο κριτικό του έργο συγκρούστηκε με τις νεοτερικές τάσεις στην ποίηση. Τα πεζά του είναι κυρίως βιωματικά και παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον. Πολύ αξιόλογο είναι και το μεταφραστικό του έργο, απ’ όπου ξεχωρίζουμε τους «Αθλίους» του Βίκτωρος Ουγκώ με ενδιαφέρουσα μεταφρασεολογικώς εισαγωγή.
Μετά το θάνατό του, η οικογένεια και οι φίλοι του συγκέντρωσαν το έργο του. Τα «Άπαντά» του κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Δίφρος (επανέκδοση 2013) σε τρεις τόμους. Ο πρώτος τόμος περιλαμβάνει τα ποιήματα της προπολεμικής περιόδου (1928-1942), ο τρίτος τόμος ποιήματα εμπνευσμένα από την Εθνική Αντίσταση (1943-1956) κι ο δεύτερος τόμος τα πεζά. Το 1965 κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις "Θεμέλιο" ιστορικές αναμνήσεις του με το γενικό τίτλο "Όταν ήμουν με τον Άρη". Το 1976 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Θεμέλιο (2014, γ΄ έκδοση από τις εκδόσεις Δρόμων) το "Θέατρο στα βουνά", που περιέχει τα θεατρικά έργα που γράφτηκαν από τον Κοτζιούλα κατά τη διάρκεια της Εθνικής Αντίστασης και παίχτηκαν στην "Ελεύθερη Ελλάδα", από τη "Λαϊκή Σκηνή".
Το 1980 κυκλοφόρησε η αλληλογραφία του με τον Ε.Χ. Γονατά με τίτλο: "Ανέκδοτα Γράμματα", εκδόσεις "Κείμενα". Το 1994 εκδίδεται από τις εκδόσεις "Οδυσσέας" τμήμα της αλληλογραφίας του με λογοτέχνες με τίτλο: "Αγαπητέ Κοτζιούλα", επιμέλεια Ν. Μπάλτα.. Το 2013 από τις εκδόσεις Εστία κυκλοφορεί η αλληλογραφία του Στρ. Μυριβήλη με τον Κοτζιούλα και με άλλους με τίτλο: "ΑΓΑΠΗΤΕ ΣΤΡΑΤΗ...", επιμέλεια Νίκης Λυκούργου. Η αλληλογραφία του παρουσιάζει ενδιαφέρον, γιατί σ' αυτή ο Κοτζιούλας δίνει σημαντικές πληροφορίες για τους λογοτέχνες, την εποχή, τα έργα και τη ζωή των προσώπων στα οποία αναφέρεται. Έχουν μεγάλη γραμματολογική αξία και αξιοπρόσεκτες κριτικές απόψεις. Το 2013 εκδίδονται σε χειροποίητη έκδοση μια σειρά ποιημάτων του με χαρακτικά του Αλέκου Φασιανού εμπνευσμένα από την ποίησή του με τίτλο: Γ. Κοτζιούλας ΠΟΙΗΜΑΤΑ, εκδόσεις Μίμνερμος.
Το 2014 από τις εκδόσεις Νηρέας εκδίδονται πεζά του με τίτλο "Πικρή ζωή και άλλα πεζογραφήματα", με εξώφυλλο του Α. Φασιανού κι επιμέλεια της Σωτηρίας Μελετίου (2η έκδοση 2016, εκδόσεις Δρόμων). Στα πεζά του, που διακρίνονται σε "Αθηναϊκά" και "Ηπειρωτικά", ως προς το χώρο δράσης των προσώπων, ακολουθεί την παπαδιαμαντική παράδοση, ασχολούμενος με κοινωνικές ομάδες ταπεινών ανθρώπων και περιγράφοντας ρεαλιστικά, αλλά με αγάπη και τρυφερότητα, τους απόκληρους και τη ζωή τους. Υιοθετεί έτσι ένα είδος κοινωνικού νεο-ρεαλισμού, επενδυμένο με λυρικότητα, φυσιολατρεία και στοχασμό προσωπικό. Συναντιόνται σε αυτά η σοσιαλιστική ιδεολογία με την πρωτοχριστιανική "θεολογία". Από άποψη τεχνικής τα πεζά του έχουν αξία, αφού σε αυτά υπάρχουν αφηγηματικές τεχνικές, όπως οι πολλαπλοί εγκιβωτισμοί θεμάτων, η σύμμιξη διαλόγου και πλάγιου λόγου σε μια πρόταση, η επιβράδυνση κι επιτάχυνση της δράσης κ.α., που δύσκολα συναντώνται σε τόσο πρώιμες γραφίδες.
Γνωστός είναι ο Κοτζιούλας και για τις φιλολογικές μεταφράσεις του κλασικών συγγραφέων, Ελλήνων και Λατίνων. Γνωστότερη είναι η μετάφρασή του της "Αθηναίων πολιτείας" του Αριστοτέλη, στις εκδόσεις Ζαχαρόπουλου, το 1939, με εισαγωγή και σχόλια δικά του και πρόλογο του Γ. Κορδάτου. Σε περιοδικά (π.χ. "Νεοελληνικά Γράμματα") έχουν δημοσιευτεί σε συνέχειες οι μεταφράσεις του από τον " Αλκιβιάδη" του Πλούταρχου, το πρώτο βιβλίο του Θουκυδίδη, το όγδοο του Ηρόδοτου κ.α. Το 2015 εκδόθηκαν μεταφράσεις του (εκδ. "Οδυσσέας") αρχαίων Ελλήνων ποιητών (Καλλίνος, Σόλων, Υβρίας, Θέογνις, Θεόκριτος, Βίων, Μόσχος, Αριστοφάνης ("Ειρήνη"), Αισχύλος ("Αγαμέμνων", αποσπ.)κ.α., όπου θαυμάζει κανείς τη φιλολογική και λογοτεχνική ικανότητα του μεταφραστή, όπως ξαναβλαστίζει με το λόγο του τα αρχαία κείμενα.[6]
Εργογραφία
Ποίηση
«Εφήμερα», 1932.
«Σιγανή Φωτιά», 1938
«Η δεύτερη ζωή», 1938
«Ο Γρίφος», 1938
«Τρία ποιήματα προπολεμικά», 1946
«Ο Άρης», 1946
«Οι πρώτοι του αγώνα», 1946
«Φυγή στη φύση», 1952
«Ηπειρώτικα» 1954.
"Γ. Κοτζιούλας ΠΟΙΗΜΑΤΑ", με έργα του Αλέκου Φασιανού (χειροποίητη έκδοση), 2013.
Πεζογραφία
«Το κακό συναπάντημα κι άλλα διηγήματα» 1939
«Θεσσαλικό παζάρι» 1945
«Από μικρός στα γράμματα» 1954
«Όταν ήμουν με τον Άρη», 1965
«Θέατρο στα βουνά», 1976, 2014
"Αγαπητέ Κοτζιούλα, η αλληλογραφία του ποιητή Γιώργου Κοτζιούλα", 1994
"Πικρή ζωή και άλλα πεζογραφήματα", 2014, β΄έκδοση 2016.
”Όταν ήμουν με τον Άρη. Αναμνησεις και μαρτυρίες“, 2015
Δοκίμια
«Ο Στρατής Μυριβήλης κ' η πολεµική λογοτεχνία», 1931.
«Η λογοτεχνική μας γλώσσα», 1936.
«Φιλολογικές σχολές», 1936.
«Ελληνικές ηθογραφίες», 1936.
«Η κριτική της κριτικής μας», 1936.
«Συγχρονισμένη ποίηση», 1937.
«Μια επέτειος. Η καθιέρωση του Καρυωτάκη», 1947
«Πού τραβάει η ποίηση;», 1950
«Η σχολή του Καρυωτάκη και ο κύκλος των ομογενών», 1952
Λαογραφικά
"Ο Γιώργος Κοτζιούλας για τα Τζουμέρκα" (δημοτικά τραγούδια, λαογραφικές σελίδες, Κ. Κρυστάλλης), αφιέρωμα Ι.Λ.Ε.Τ., 2016
Μεταφράσεις
«Μανόν Λεσκώ», 1935
«Η κυρία με τας καμελίας», 1935
«Πιστοί στον έρωτα», 1935
«Οι κιβδηλοποιοί»
«Βιογραφία του Μπέρναρ Σω»
«Στα καπνοτόπια»
«Οι Άθλιοι»
«Μεγάλες προσδοκίες»
«Η Παναγία των Παρισίων»
«Μαρία Στιούαρτ»
«Μπεν Χουρ»
«Τα Πανέπιστημιά μου»
«Οι τρεις σωματοφύλακες
«Η σπιτονοικοκυρά»
«Οι γυναίκες στον έρωτα»
«Καλεβάλα», Α΄ Άσμα Φινλανδικού έπους
«Μυθιστορηματική βιογραφία του Σαρλό»
«Αθηναίων πολιτεία», Αριστοτέλη, 1939
«Αλκιβιάδης», Πλουτάρχου, 1940
«Α΄ βιβλίο Θουκυδίδη», 1940
«[Ε΄] και Η΄ βιβλίο Ηροδότου», 1941
"Μύθοι", Αισώπου, 1941
"Γάιος Μάριος", Πλουτάρχου, 1942
«Ο Γιώργος Κοτζιούλας μεταφράζει και σχολιάζει αρχαίους Έλληνες ποιητές», 2015.
Παραπομπές
LIBRIS. 342743. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Faceted Application of Subject Terminology. 108616. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστραλίας. 1289910. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
εφ. Ελευθερία, φύλλο 30-8-1956, σελ. 2.
Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της, Τόμ. Β', σελ. 745
ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑΣ ΕΝΩΣΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΩΝ (2015). ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΤΖΙΟΥΛΑΣ ΑΦΙΕΡΩΜΑ. ΑΘΗΝΑ: ΔΡΟΜΩΝ, σελ. 44-46. ISBN 978-960-694-229-7.
Βιβλιογραφία
Αθηνά Βογιατζόγλου, Ποίηση και πολεμική:Μια βιογραφία του Γιώργου Κοτζιούλα, εκδ. Κίχλη, Αθήνα, 2015,
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Αφιέρωμα στον Κοτζιούλα στο poiein.gr
Θέλω να γράψω ένα τραγούδι μ' αντοχή... (άρθρο της εφημ. Ριζοσπάστης)
Νάσος Βαγενάς: Μια αφανής επέτειος (άρθρο της εφημ. Βήμα)
Συγγραφέας, ποιητής, αγωνιστής (άρθρο της εφημ. Ριζοσπάστης)
Πρωτομαγιά: Θυσία και αγώνας Δύο ανέκδοτα ποιήματα από το αρχείο του ποιητή (άρθρο της εφημ. Ριζοσπάστης)
Η Εκκλησία αγκαλιάζει την τέχνη (άρθρο εφημ. Έθνος)
ποίημα Βάρκιζα (εφημ. Αυγή)
Γιώργος Κοτζιούλας, Ημερολόγια Κατοχής: Η επιστροφή
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
