O Γεώργιος - Αλέξανδρος Μαγκάκης (25 Ιουνίου 1922 - 5 Σεπτεμβρίου 2011) ήταν διαπρεπής Έλληνας νομικός, πανεπιστημιακός και πολιτικός, καθηγητής Ποινικού Δικαίου της Νομικής Σχολής Αθηνών.
Διετέλεσε υπουργός στην κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας του 1974, καθώς και σε κυβερνήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου, με σπουδαιότερη τη θητεία του στο υπουργείο Δικαιοσύνης από τον Ιούλιο του 1982 ως τον Απρίλιο του 1986, όπου ήταν υπεύθυνος για την κατάργηση πλείστων αυταρχικών νόμων, κληρονομιά της κατοχικής και μετεμφυλιακής περιόδου.
Βιογραφικό
Γεννήθηκε το 1922 στην Αθήνα και ήταν γιος του Αντωνίου Μαγκάκη από τη Νάξο, δικηγόρου και βουλευτή Κυκλάδων, που είχε διατελέσει και διευθυντής του πολιτικού γραφείου του αντιβενιζελικού πρωθυπουργού Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη που τουφεκίστηκε στη Δίκη των έξι ως ένας από τους υπεύθυνους της Μικρασιατικής καταστροφής. Σπούδασε νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και μεταπολεμικά συνέχισε τις σπουδές του στη Γερμανία, όπου αναγορεύθηκε διδάκτωρ του Ποινικού Δικαίου του Πανεπιστημίου του Μονάχου. Νυμφεύθηκε την Αγγελική Γονατά, κόρη του στρατηγού και πρωθυπουργού Στυλιανού Γονατά.
Κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής, έλαβε μέρος στην Εθνική Αντίσταση μέσα από τις γραμμές της Πανελληνίου Ενώσεως Αγωνιζομένων Νέων (ΠΕΑΝ), όπου συνυπήρξε με τον Αναστάσιο Πεπονή, επίσης μετέπειτα κορυφαίο υπουργό των κυβερνήσεων Ανδρέα Παπανδρέου.
Το 1953 εξελέγη υφηγητής του Ποινικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ξεκίνησε να διδάσκει. Κατά το διάστημα 1962 - 1963 δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ της Γερμανίας ως επισκέπτης καθηγητής, ενώ το 1968 εξελέγη παμψηφεί καθηγητής στην Έδρα του Ποινικού Δικαίου στη Νομική Σχολή Αθηνών. Όμως η χούντα δεν ενέκρινε τον διορισμό του. Τον Φεβρουάριο του 1969 τον απομακρύνει και από τη θέση του υφηγητή. Οι παραδόσεις του στη Νομική Σχολή κατά τη διάρκεια της δικτατορίας αποτέλεσαν ευθείες αντιδικτατορικές εκδηλώσεις, γεγονός που τον οδήγησε τον Ιούλιο του 1969 στη σύλληψη. Για πέντε μήνες παρέμεινε σε απομόνωση και υποβλήθηκε σε βασανιστήρια, ενώ τον Απρίλιο του 1970 καταδικάστηκε σε κάθειρξη 18 ετών.
Από τη φυλακή γράφει αντιστασιακά κείμενα καταγγέλλοντας το καθεστώς. Ένα από τα κείμενα αυτά, το Γράμμα από τη φυλακή, δημοσιεύεται εκτενώς από τα ΜΜΕ του εξωτερικού ενώ ένα άλλο με τίτλο Η Ελλάδα μου συμπεριλαμβάνεται στην αντιστασιακή έκδοση Νέα Κείμενα που κυκλοφόρησε στην Αθήνα το 1971. Το 1972, ενώ ήταν έγκλειστος στις φυλακές, το Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης τον εξέλεξε τακτικό καθηγητή του Ποινικού Δικαίου και της Φιλοσοφίας του Δικαίου. Τον Απρίλιο του 1972 αποφυλακίζεται, για λόγους υγείας και καταφεύγει στη Χαϊδελβέργη όπου διδάσκει Ποινικό Δίκαιο και Φιλοσοφία του Δικαίου χωρίς να σταματά ούτε στιγμή τον αντιδικτατορικό του αγώνα.
Μετά την πτώση της δικτατορίας (1974) επιστρέφει στην Ελλάδα και αρχίζει ξανά τις παραδόσεις του στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Συγκεκριμένα στην πανηγυρική έναρξη των παραδόσεων ξεκίνησε τον λόγο του προς τους φοιτητές με την περίφημη φράση: «Κύριοι και τώρα συνεχίζουμε από εκεί που μας σταμάτησαν». Η φράση αυτή προκάλεσε ξέφρενο ενθουσιασμό και συγκίνηση όπου οι ακροατές του όρθιοι επί 15 λεπτά της ώρας τον χειροκροτούσαν, μη μπορώντας και ο ίδιος να κρύψει την συγκίνησή του.
Πολιτική σταδιοδρομία
Ταυτόχρονα, με την επιστροφή του, πολιτεύεται και συμμετείχε στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή ως υπουργός Δημοσίων Έργων (24 Ιουλίου 1974 - 9 Οκτωβρίου 1974)[1]. Εξελέγη βουλευτής στο Υπόλοιπο Αττικής με την Ένωση Κέντρου - Νέες Δυνάμεις το 1974.
Το 1976 αποχώρησε από την ΕΚ-ΝΔ και συνίδρυσε τη Σοσιαλιστική Πρωτοβουλία Χαράλαμπος Πρωτοπαπάς, Δημήτρης Τσάτσος και Τάσος Μήνης.[2] Η Σοσιαλιστική Πρωτοβουλία μαζί με το ΚΚΕ Εσωτερικού, την ΕΔΑ υπό τον Ηλία Ηλιού, τη Σοσιαλιστική Πορεία του Νίκου Κωνσταντόπουλου και τη Χριστιανική Δημοκρατία υπό τον Νίκο Ψαρουδάκη, συγκρότησαν τη Συμμαχία Προοδευτικών και Αριστερών Δυνάμεων, η οποία στις ελληνικές βουλευτικές Εκλογές του 1977 έλαβε ποσοστό 2,72%, χωρίς να εκλεγούν εκπρόσωποι από την Πρωτοβουλία.[3] Το 1978, ύστερα από εισήγηση του Μαγκάκη, η Σοσιαλιστική Πρωτοβουλία, ανέστειλε τη δράση της, συμπορευόμενη με το ΠΑ.ΣΟ.Κ..[4] Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα στελέχη, ο Χαράλαμπος Πρωτοπαπάς εντάχθηκε στο ΚΟ.ΔΗ.ΣΟ. του Γιάγκου Πεσμαζόγλου.
Εξελέγη βουλευτής Β΄ Αθηνών με το ΠΑΣΟΚ το 1985, το Νοέμβριο του 1989, το 1990, το 1992 (στην αναπληρωματική εκλογή) και το 1993.[5]. Διετέλεσε διοικητής της Εθνικής Τράπεζας (Οκτώβριος 1981 - Ιούλιος 1982)[6] και υπουργός σε κυβερνήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου:
υπουργός Δικαιοσύνης (Ιούλιος 1982 - Απρίλιος 1986)[7][8]
υπουργός Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων (Φεβρουάριος - Σεπτέμβριος 1987)[8]
αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών (Σεπτέμβριος 1995 - Ιανουάριος 1996)[9].
Ήταν μέλος της Διεθνούς Ένωσης Ποινικού Δικαίου, της Διεθνούς Αμνηστίας, καθώς και της Διεθνούς Ένωσης Νομικών. Συμμετείχε σε πολλά διεθνή σοσιαλιστικά και επιστημονικά συνέδρια.
Πέθανε στις 5 Σεπτεμβρίου 2011, σε ηλικία 89 ετών. Λίγες μέρες πριν φύγει από τη ζωή έγραψε σε ιδιόχειρο σημείωμα: «Σαλπάρω ήρεμος για τον άλλο κόσμο. Αυτός που αφήνω πίσω μου σίγουρα δεν είναι πια η Ελλάδα μου. Αυτός είναι άλλος τόπος με ανθρώπους άλλης φυλής. Δεν με αφορούν. Τι θέλω εγώ ανάμεσά τους; Να 'στε όλοι καλά».[10]
Συγγραφικό έργο
Σημαντικότερα των έργων του είναι:
Σύγκρουση καθηκόντων στο Ποινικό Δίκαιο (1955)
Ο Καταλογισμός (1962)
Δίκαιο και Ελευθερία (1964)
Τα εγκλήματα κατά των ηθών (1967)
Λόγος Πράξη (1977)
Παραπομπές
«Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης | Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ Γ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ (1974)». www.ggk.gov.gr. Ανακτήθηκε στις 2016-08-14.
Φοίβου Ι. Ιωαννίδη, Από τη Σοσιαλιστική Πρωτοβουλία στο ΠΑΣΟΚ
Ανταίος Χρυσοστομίδης (2011). Λεωνίδας Κύρκος: η δυναμική της ανανέωσης. Αθήνα: Εκδόσεις Καστανιώτη. ISBN 978-960-03-5373-0. Ανακτήθηκε στις 7-09-2017.
Απεβίωσε ο Γεώργιος - Αλέξανδρος Μαγκάκης
«Κοινοβουλευτική Θητεία Βουλευτών Από Τη Μεταπολίτευση Ως Σήμερα - Μαγκάκης Αντωνίου Γεώργιος - Αλέξανδρος». www.hellenicparliament.gr. Ανακτήθηκε στις 2016-08-14.
«ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ 1841-2006 ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ - Διοικητές». Ανακτήθηκε στις 2016-08-14.
«Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης | Κυβέρνηση ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΑΝΔΡΕΑ (1981)». www.ggk.gov.gr. Ανακτήθηκε στις 2016-08-14.
«Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης | Κυβέρνηση ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΑΝΔΡΕΑ (1986)». www.ggk.gov.gr. Ανακτήθηκε στις 2016-08-14.
«Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης | Κυβέρνηση ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΑΝΔΡΕΑ (1993)». www.ggk.gov.gr. Ανακτήθηκε στις 2016-08-14.
«Μαγκάκης: «Αυτός ο τόπος δεν είναι η Ελλάδα μου»». Ελευθεροτυπία. 10-10-2011. Ανακτήθηκε στις 2016-08-14.
Πηγές
"Who's Who - 1979" σελ. 379
Αντώνης Μακρυδημήτρης, Οι υπουργοί των εξωτερικών της Ελλάδας 1829-2000, εκδ. Καστανιώτης, Αθήνα, 2000, σελ. 114-115
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Γεώργιος - Αλέξανδρος Μαγκάκης (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
