.
Η Δόμνα Σαμίου (Καισαριανή Αττικής, 12 Οκτωβρίου 1928 - Αθήνα, 10 Μαρτίου 2012) ήταν Ελληνίδα τραγουδίστρια και μουσικολόγος που συνετέλεσε στη διάσωση και διάδοση του παραδοσιακού τραγουδιού.[3]
Βιογραφία
Γεννήθηκε στην Καισαριανή της Αθήνας το 1928. Οι γονείς της ήταν πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία. Ζούσαν σε ένα χωριό έξω από τη Σμύρνη, το Μπαϊντίρι. H μητέρα της ήρθε στην Ελλάδα το 1922 με την Μικρασιατική Καταστροφή ενώ ο πατέρας της το 1924 με την ανταλλαγή των πληθυσμών[4]. Από εκεί έχει τα πρώτα ακούσματα της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής, όπως η ίδια είπε σε συνέντευξή της. Έτσι μεγάλωσε και αγάπησε το δημοτικό τραγούδι.
Σε ηλικία 13 ετών είχε την πρώτη διδακτική επαφή με την μουσική. Πήγε στο Σύλλογο προς Διάδοσιν της Εθνικής Μουσικής, όπου και μαθήτευσε κοντά στον δημιουργό του, Σίμωνα Καρά[5]. Εκεί πήρε τα πρώτα μαθήματα Βυζαντινής μουσικής και της αποκαλύφθηκαν τα μυστικά του παραδοσιακού τραγουδιού. Παράλληλα παρακολουθούσε νυχτερινό Γυμνάσιο.
Το 1954 άρχισε μία μακρά σχέση με το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας (Ε.Ι.Ρ.) που τερματίστηκε το 1971. Παράλληλα συνεργάστηκε με την Ελληνική Τηλεόραση (Ε.Ρ.Τ.) για μία σειρά μουσικών ντοκιμαντέρ με το τίτλο "Μουσικό Οδοιπορικό". Αυτή η προεργασία την βοήθησε να αποκτήσει ένα πλούσιο μουσικό υλικό, που αποδείχθηκε σημαντικό, με απώτερο στόχο την διαφύλαξη της ελληνικής μουσικής παράδοσης.
Το 1971, χρονιά ορόσημο για την μετέπειτα πορεία της, παρουσιάστηκε δίπλα στον Διονύση Σαββόπουλο συνερμηνεύοντας παραδοσιακά τραγούδια επί σκηνής. Την ίδια χρονιά διασκεύασε το τραγούδι Γαλανή Γαλαζιανή με τον μουσικό Γιώργο Κοντογιώργο, για το δίσκο Ωτοστόπ του Θανάση Γκαϊφύλλια, ενώ συχνές ήταν και οι παρουσίες της σε μπουάτ της εποχής. Ήδη όμως κυκλοφορούσαν δίσκοι της σε Ελλάδα, Γαλλία και Σουηδία, που σηματοδοτούσαν την απήχηση του έργου της στον κυρίως ελληνισμό και στην ελληνική ομογένεια.
Αντιστρατευόμενη την εμπορική εκμετάλλευση και εκλαΐκευση της ελληνικής παράδοσης, άρχισε να παρουσιάζει επί σειρά ετών την όσο πιο αυθεντική εκτέλεσή της. Έτσι έκανε αμέτρητες συναυλίες στις οποίες τραγουδούσε η ίδια, αλλά και παρουσίαζε αυθεντικούς καλλιτέχνες και δημιουργούς του δημοτικού τραγουδιού. Η άκρως χαρακτηριστική φωνή της την καθηστά με πολούς άλλους μία εκ των αυθεντικώτερων μεγαλύτερων ελληνικών φωνών όλων των εποχών.
Πέθανε στις 10 Μαρτίου 2012.
Έργο
Το έργο της ξεπερνά τα ελληνικά σύνορα και την ελληνική γλώσσα. Παρουσιαζόταν σε πολλές χώρες της Ευρώπης, της αμερικανικής ηπείρου και σε πόλεις της Αυστραλίας, όπου και έδινε συναυλίες.
Για τα ελληνικά πράγματα :
Το 1979, ο σκηνοθέτης του Εθνικού Θεάτρου, Αλέξης Σολωμός, της ανέθεσε τη μουσική επιμέλεια για τους Όρνιθες του Αριστοφάνη που παρουσιάστηκαν πρώτα στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου και στη συνέχεια στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού.
Το 1993, ο Γιώργος Θεοδοσιάδης της ανέθεσε την επιμέλεια της "ζωντανής" μουσικής του Αγαπητικού της Βοσκοπούλας που ανέβασε το Εθνικό Θέατρο.
Στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού τραγούδησε για τέσσερις συνεχείς χρονιές (1995-1998).
Μεγάλη αναγνώριση της δίδεται από το Μέγαρο Μουσικής, όπου παραδίδει συναυλίες με Ακριτικά Τραγούδια (Μάιος 1995) και ελληνικά παραδοσιακά κάλαντα (Χριστούγεννα 1996), καθώς και το αφιέρωμα που της έκανε ο ίδιος φορέας τον Οκτώβριο του 1998 για τα 70 της χρόνια.
Το 1981 δημιούργησε τον Καλλιτεχνικό Σύλλογο Δημοτικής Μουσικής "Δόμνα Σαμίου", όπου και συνέχιζε μέχρι τέλους την ίδια ποιοτική και αξιόλογη δισκογραφική της παραγωγή.
Παράλληλα, από το 1994 ως το 2001, παραδίδει μαθήματα δημοτικού τραγουδιού στο Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων.
Της παραδίδεται, το 2006, το βραβείο Αρίων για τη συνολική προσφορά της στη διάσωση του δημοτικού τραγουδιού.
Η Δόμνα Σαμίου συνέχιζε ως το θάνατό της την έρευνα και την καταγραφή της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής.
Η εμπεριστατωμένη γνώση της πάνω στο αντικείμενο της δημοτικής παράδοσης του ελληνικού τραγουδιού, η πρωτοπορία της θεματολογίας της, η πολύχρονη πείρα της και η ακρίβεια στην απόδοση των λεκτικών ιδιομορφιών και του ύφους του τραγουδιού, της κάθε περιοχής, την καθιστούσαν μοναδική στον τομέα της.
Δισκογραφία
| Έτος | Τίτλος | Αριθμός καταλόγου | Πληροφορίες |
|---|---|---|---|
| 1962 | Τραγούδια Της Στεριάς & Της Θάλασσας | Philips 600506 PR | Δίσκος 10 ιντσών με επιλογή τραγουδιών και επιμέλεια της Δόμνας Σαμίου. Τραγουδά η ίδια. |
| 1964 | 2ο Ταξίδι Στην Ελλάδα | Lyra 3205 LP | Επιλογή και επιμέλεια της Δόμνας Σαμίου. Από 2 τραγούδια οι Ειρήνη Κονιτοπούλου, Στάθης Γκίζας, Αρσένης Στεργίου. Ο Τάσος Χαλκιάς κλαρίνο σε 4 οργανικά κομμάτια και ο Αρχοντής Λιαπάκης λύρα κρητική σε 2. |
| 1969 | Τραγούδια Και Σκοποί Της Ελλάδας | Fidelity 0320 LP | Η επιμέλεια του δίσκου είναι της Δόμνας Σαμίου. Περιλαμβάνει τις ηχογραφήσεις του 10ιντσου δίσκου του 1962 και τραγούδια από 45άρια. |
| 1972 | Ένα Ταξίδι Στην Ελλάδα | Lyra 3252 & Minerva 22044 LP-CD | Τα μισά τραγούδια με τη Δόμνα Σαμίου. Συμμετέχουν Δημήτρης Βάγιας και Νίκος Γερουλάκης. |
| 1974 | Έχε Γεια Παναγιά | Columbia SCXG115 & 70115 LP-CD | Τραγουδά η Σαμίου, ο Γιώργος Μπαγιώκης, ο Απόστολος Κακαλής, ο Γιώργος Τσαλικίδης, ο Χάρης Αθανασιάδης και χορωδία. |
| 1974 | Σουράβλι | Columbia SCXG134 & 70134 LP | Οργανικά κομμάτια με πνευστά απ' όλη την Ελλάδα. |
| 1974 | Ελληνικά Κάλαντα | Columbia SCXG139 & 70139 LP | Κάλαντα Χριστουγέννων, Πρωτοχρονιάς, Φώτων και Λαζάρου, με χορωδία. Η επιμέλεια της Σαμίου. |
| 1975 | Δέκα Χρόνια Κομμάτια | Lyra 3715 LP-CD | Δίσκος του Διονύση Σαββόπουλου. Η Σαμίου συμμετέχει στο Τι Να Τα Κάνω Τα Τραγούδια Σας. |
| 1976 | Στης Πικροδάφνης Τον Ανθό | Columbia 70253 LP-CD | 12 τραγούδια απ' όλη την Ελλάδα με τη Σαμίου, τον Μανώλη Φιλιππάκη, τον Χρήστο Σίκκη και χορωδία. |
| 1977 | Great Solos No 2: Σουράβλι | Columbia 70816 LP | Ο δίσκος του 1974 με νέο εξώφυλλο. |
| 1979 | Ξενητεμένο Μου Πουλί | Caprice 1191 LP | Ηχογραφημένος στη Σουηδία όπου έκανε συναυλίες εκείνη τη χρονιά. |
| 1980 | Η Περπερούνα | Zodiac 88505 LP | Παραδοσιακά παιδικά τραγούδια με τη Σαμίου και τον Γιώργο Μπαγιώκη. Επίσης παιδική χορωδία και ο δεκάχρονος Παναγιώτης Μπαγάνης. |
| 1981 | Τα Ωραιότερα Τραγούδια Της Αρλέτας Νο 2 | Lyra 3338 LP | Συλλογή τραγουδιών της. |
| 1982 | Musique Populaire De Tradition Orale | Ocora 558600 LP | Ακριτικά τραγούδια από τον 8ο ως τον 13ο αιώνα. Με τους Νίκο Παπαβραμίδη, Χρήστο Σίκκη, Σταύρο Γρυλλάκη, Δημήτρη Θεοφανίδη, Ελένη Στρατουδάκη και Δόμνα Σαμίου. Γαλλική έκδοση. |
| 1984 | Chants Poluphoniques Et Musique D' Epire | Ocora 558631 LP | Τραγούδια της Ηπείρου με τη Σαμίου και το πολυφωνικό συγκρότημα από τα Κτίσματα Πωγωνίου Ηπείρου. Γαλλική έκδοση. |
| 1984 | Μικρασιάτικα Τραγούδια 1 | Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου (ΚΣΔΜ) CP964 LP-CD | Με τη Σαμίου και τους Μαθιό Βεντούρη, Γιώργο Καμπουριανίδη, Κλεονίκη Τζοανάκη και Μαρία Καραμπλάκα. |
| 1986 | Δημοτική Ανθολογία 19: Λεβεντογέννα Κρήτη | Regal 401048 LP | Συλλογή κρητικών τραγουδιών με πολλούς τραγουδιστές. Υπάρχει το Μεσ' Του Μαγιού Τις Μυρωδιές με τη Σαμίου, που είναι το πρώτο τραγούδι που ηχογράφησε, το 1959. |
| 1986 | Σεργιάνι | Σείριος 86003 LP | 10 τραγούδια με τη Δόμνα Σαμίου. |
| 1989 | Τραγούδια Της Ξενητιάς | Ανεξαρτ 91154/5 LP | Τραγουδούν οι Δόμνα Σαμίου, Χρήστος Σίκκης, Σάββας Σιάτρας, Γεώργιος Αμαραντίδης, Σταύρος Γρυλλάκης, Βαγγέλης Δημούδης, Μανώλης Φιλιππάκης. |
| 1991 | Μικρασιάτικα Τραγούδια 2 | Ανεξαρτ 91245 LP-CD | Τραγουδούν οι Δόμνα Σαμίου, Κώστας Διαβάτης, Μανώλης Πάππος, Κλεονίκη Τζοανάκη και Ισίδωρος Συντελής. |
| 1992 | Δόμνα Σαμίου | Minerva 0213 CD | 17 δημοτικά και νησιώτικα τραγούδια με τη Δόμνα Σαμίου. |
| 1994 | Τα Αποκριάτικα | Ανεξαρτ 91507/8 LP-CD | 24 παραδοσιακά αποκριάτικα τραγούδια. Η έρευνα, η επιλογή και η μουσική επιμέλεια της Σαμίου. Με την ίδια, τον Δημήτρη Ζαχαριά, τον Μανώλη Φιλιππάκη κ.α. |
| 1995 | Τραγούδια Και Σκοποί Απ' Όλη Την Ελλάδα | Fidelity 526920 CD | Περιλαμβάνεται ολόκληρο το LP του 1969 και άλλες ηχογραφήσεις. Συνολικά 19 τραγούδια με τη Σαμίου και τους Ειρήνη Κονιτοπούλου-Λεγάκη, Χρήστο Ζυγοβίνα, Αμαλία Καρζή, Χρόνη Αηδονίδη, Παντελή Γκίνη. |
| 1995 | Δόμνα Σαμίου | Lyra 0179 CD | Περιλαμβάνεται ολόκληρο το LP του 1972 και 7 τραγούδια από 45άρια. |
| 1995 | Κανελόριζα | ΚΣΔΜΔΣ CD | Η Δόμνα Σαμίου σε τραγούδια με ρυθμούς επτάσημους (7/8) και εννεάσημους (9/8). |
| 1998 | Τα Πασχαλιάτικα | ΚΣΔΜΔΣ | |
| 1999 | Η Δόμνα Σαμίου Στο Μέγαρο Μουσικής | ΚΣΔΜΔΣ | Ζωντανή ηχογράφηση μιας συναυλίας-δώρου για τα εβδομηκοστά γενέθλια της μεγάλης ερμηνεύτριας στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, το 1998. Καλεσμένοι της κάποιοι διαχρονικοί φίλοι και συνεργάτες: Λυκούργος Αγγελόπουλος, Διονύσης Σαββόπουλος, Ελευθερία Αρβανιτάκη και οι σπουδαίοι Τούρκοι μουσικοί Fahrettin Çimenli και Volkan Yilmaz. |
| 2002 | Της Κυρα-Θάλασσας | ΚΣΔΜΔΣ | |
| 2002 | Η Ακολουθία Του Νυμφίου | ΚΣΔΜΔΣ | |
| 2006 | Της Φύσης Και Του Έρωτα | ΚΣΔΜΔΣ | |
| 2007 | Η Δόμνα Σαμίου Τραγουδά Τη Φύση Και Τον Έρωτα | ΚΣΔΜΔΣ DVD | Βιντεοσκοπημένη παράσταση στο Ηρώδειο, στις 11 Οκτωβρίου 2005. |
| 2007 | Ο Κυρ Βοριάς… Και Άλλα Τραγούδια Για Παιδιά | ΚΣΔΜΔΣ | Η δεύτερη δισκογραφική δουλειά της Δόμνας Σαμίου για παιδιά. |
| 2007 | Ιστορικά-Κλέφτικα τραγούδια | ΚΣΔΜΔΣ | |
| 2008 | Μουσικό Οδοιπορικό 1959-1969 | Universal | Επανέκδοση 127 παραδοσιακών τραγουδιών από όλη την Ελλάδα που πρωτοκυκλοφόρησαν σε δίσκους 45 στροφών την περίοδο 1959-1969. Η επιμέλεια των τραγουδιών έγινε από τη Δόμνα Σαμίου και ο Γιώργος Τσάμπρας επιμελήθηκε την έκδοση. |
| 2008 | Σιγανά Και Ταπεινά | ΚΣΔΜΔΣ | |
| 2008 | Παραλογές | ΚΣΔΜΔΣ | |
| 2009 | Τα Αποκριάτικα Με Τη Δόμνα Σαμίου | ΚΣΔΜΔΣ DVD | Βιντεοσκοπημένη η παράσταση των θεατροποιημένων αποκριάτικων τραγουδιών και λαϊκών δρωμένων από διάφορα μέρη της Ελλάδας, όπως παρουσιάστηκαν στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης στις 4 Μαρτίου 2003. |
| 2011 | Κάλαντα, Ευχές Και Παινέματα | ΚΣΔΜΔΣ | Κάλαντα ευχές και παινέματα των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Φώτων. Άλλα λιγότερο κι άλλα περισσότερο γνωστά που προέρχονται από διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Κυκλοφόρησε με την εφημερίδα Ελεύθερος Τύπος στις 30 Δεκεμβρίου 2011. |
| 2015 | Των Ακριτών Και Των Αντρειωμένων | ΚΣΔΜΔΣ |
Παραπομπές
(Αγγλικά) Internet Movie Database. nm1506989. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουλίου 2016.
«Greek folk singer Domna Samiou dies at 84». Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2012.
«Δόμνα Σαμίου - Βιογραφία»από domnasamiou.gr. Αρχειοθετήθηκε 27/02/2016. Ανακτήθηκε 05/03/2018.
Δίφωνο, τεύχος 4, σελ. 58-61, Ιανουάριος 1996
Κέντρον Ερεύνης και Προβολής της Εθνικής Μουσικής (ΚΕΠΕΜ) - ΜΛΦ Αρχείο Σίμωνος και Αγγελικής Καρά
Τηλλυρκώτισσα
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
