Ο Δημήτρης Λίτσας (Σπέτσες, 1881 – Αλεξάνδρεια Αιγύπτου, 1952) ήταν διακεκριμένος έλληνας ζωγράφος και αγιογράφος που έζησε, δημιούργησε και δίδαξε κυρίως στην Αίγυπτο.

Ο Λίτσας σπούδασε ζωγραφική στο Σχολείο των Καλών Τεχνών (την μετέπειτα Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών) στην Αθήνα έχοντας για δασκάλους τον Νικόλαο Λύτρα, τον Γεώργιο Ροϊλό και τον Κωνσταντίνο Βολανάκη.

Με το τέλος των σπουδών του στο Σχολείο των Καλών Τεχνών, φοίτησε στην Δραματική Σχολή (1901–1903), για να εργασθεί κατόπιν ως ηθοποιός σε περιοδεύοντες θιάσους. Κατά το διάστημα 1903–1913, ταξίδευσε στον Βόλο, την Κωνσταντινούπολη, την Σμύρνη και την Αλεξάνδρεια, όπου φιλοτέχνησε προσωπογραφίες και τοπία κατά παραγγελία.

Το 1913 ή 1914 εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, στην συνοικία Μαζαρίτα, όπου ίδρυσε και σχολή ζωγραφικής. Η πρώτη του ατομική έκθεση το 1929 σημείωσε εξαιρετική επιτυχία. Με τα χρήματα που συγκέντρωσε από τις πωλήσεις έργων του, αποφάσισε να πάει στο Παρίσι. Στην γαλλική πρωτεύουσα έμεινε από το 1930 έως το 1932 και έτσι γνώρισε από κοντά τα σύγχρονα καλλιτεχνικά ρεύματα της εποχής εκείνης, από τον ιμπρεσιονισμό έως τον υπερρεαλισμό.

Επιστρέφοντας στην Αλεξάνδρεια, εγκατέλειψε τον ακαδημαϊκό νατουραλισμό και δημιούργησε ένα δικό του ιδιότυπο ύφος, που ξεπερνά μεν τον ιμπρεσιονισμό και τον φωβισμό, χωρίς ποτέ ωστόσο να φθάνει τον τελείως αφαιρετικό εξπρεσιονισμό. Στα έργα του αποτύπωσε μοναδικά το λαμπερό αιγυπτιακό τοπίο και τα μελαψά πρόσωπα των Αιγυπτίων. Ζωγράφισε ακόμα νεκρές φύσεις, άνθη, κορμούς δένδρων και εικόνες αγίων. Μεταξύ άλλων, αγιογράφησε την εκκλησία του Αγίου Χριστοφόρου στο Ραχήτειο της Αιγύπτου (1948).

Κοντά του μαθήτευσαν σημαντικοί ζωγράφοι του αιγυπτιακού Ελληνισμού, όπως ο Γιάννης Κεφαλληνός, ο Αριστομένης Αγγελόπουλος, ο Μιχάλης Κιούσης, ο Μιχάλης Βαφειάδης κ.ά. Δημοσίευσε επίσης άρθρα σχετικά με την ζωγραφική και την Τέχνη γενικότερα σε εφημερίδες και περιοδικά της εποχής.

Τα έργα του συνήθως δεν τα χρονολογούσε και γι' αυτό οι τεχνοκριτικοί τα κατατάσσουν σε τρεις γενικές περιόδους: 1914–1929, 1930–1939 και 1940–1952. Αν και υπήρξε εξαιρετικά ταλαντούχος ζωγράφος, εντούτοις παρέμεινε «ο Μεγάλος Άγνωστος» και δεν έγινε ποτέ ιδιαιτέρως γνωστός στην Ελλάδα. Ελάχιστα έργα του φυλάσσονται στην Εθνική Πινακοθήκη. Τα πιο πολλά έργα του βρίσκονται στα χέρια ιδιωτών συλλεκτών.

Ενδεικτική βιβλιογραφία

1. Αθηνά Σχινά, Δημήτρης Λίτσας 1881–1952: Αντιπροσωπευτική επιλογή από το έργο του. Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 1995. ISBN 960-03-0691-5.

2. Μανώλης Γιαλουράκης, Η Αίγυπτος των Ελλήνων, β΄ έκδοση, σσ. 537–541. Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2006. ISBN 960-03-4054-4.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

* Π. Δ. Καγκελάρης, «Δημήτρης Λίτσας (1881–1952)». — Μικρό βιογραφικό και εικόνες από έργα του.