.

Ελλάδα

Περιφέρεια : Κρήτη
Νομός : Χανίων

Νομός Χανίων Δήμος Κρυονερίδας

-- Δήμος Κρυονερίδας --

Βρύσες Κρυονερίδας

Βρύσες, οικισμός (υψόμ. 70 μ.), του νομού Χανίων. Δοιηκητικά ανήκει στον Δήμο Κρυονερίδας και έχει 848 κατοίκους (2001)

Oι Βρύσες, είναι ένα σχετικά νέο χωριό που η ζωή του δεν περνάει τα 80 χρόνια. Παρ' όλ' αυτά είναι άξιο λόγου το ότι μέσα σ' αυτά τα λίγα χρόνια με τους δραστήριους εμπορικά κατοίκους του κατάφερε να γίνει μεγάλο κέντρο εμπορικής και οικιστικής δραστηριότητας.

Το χωριο ειναι το η πρωτευουσα του δημου Αποκορωνου. Βρίσκεται στο κέντρο του οδικού κόμβου Χανίων - Σφακίων - Ρεθύμνου - Ηρακλείου και όλων των γύρω χωριών. Έχει περίπου 1000 κατοίκους μόνιμους και προσωρινούς, μαζί με τους οικισμούς Φιλίππος, και Γετίμ Μετόχι.

Στις Βρύσες θα βρει κανείς σήμερα: 4 Σχολεία (Νηπιαγωγείο & Ολοήμερο, Δημοτικό & Ολοήμερο, Γυμνάσιο και ΤΕΕ. Δημαρχείο, Αστυνομικό Τμήμα, Πυροσβεστικό Σταθμό, Ιατρείο, Ταχυδρομείο, Εθνική Τράπεζα, 2 Οδοντιατρεία, 2 Κτηνιατρεία, Φαρμακείο, Γραφείο Κυνηγετικού Συλλόγου, Αποθήκη ζωοτροφών & γεωργικών ειδών του Γεωργικού Συνεταιρισμού, Βιβλιοπωλείο, 3 Σούπερ μάρκετ, 3 Βενζινάδικα, 2 Φροντιστήρια Αγγλικών, 2 Αρτοποιεία, Ζαχαροπλαστεία και ανθοπωλειο

Κλίμα

Το χωριο εχει αρκετη υγρασια λογω των ποταμων κρυο τον χειμωνα αλλα και αρκετη ζεστη το καλοκαιρι

Ιστορια

Ως τοποθεσία οι Βρύσες στη διάρκεια της επανάστασης του 1866-69 υπήρξε θέατρο μαχών, οι Τούρκοι πολιορκήθηκαν στο Κεφαλοβρύσι, αποκλείστηκαν από το νερό της πηγής και υποχρεώθηκαν να επιχειρήσουν έξοδο, που κατέληξε σε ήττα τους. Η θέση αυτή πήρε και το όνομα «Φούρνοι» επειδή έμειναν πίσω από τον τούρκικο στρατό οι πρόχειροι φούρνοι όπου έψηναν ψωμί.Στο κέντρο του χωριού υπάρχει μεγάλη γέφυρα, που χτίστηκε μετά τον πόλεμο. Η παλιά γέφυρα που είχε χτιστεί τον περασμένο αιώνα από ένα χριστιανό πασά, παρασύρθηκε από τον κατακλυσμό, το 1942

Αξιοθεατα

Ανατολικά των Βρυσών, στον ανισόπεδο κόμβο ακριβώς της εθνικής με την παρακαμπτήριο, εκεί όπου γύρω υπάρχουν οι στοές του λιγνιτωρυχείου (λειτουρ γούσε μέχρι το 1960) και η περιοχή είναι γεμάτη από Μινωικά αλλά και Ρωμαϊκά όστρακα, βρίσκεται η Ελληνι(στι)κή Καμάρα, γέφυρα Ελληνορωμαϊκών χρόνων (300 π.Χ. ως 300 μ.Χ. χοντρικά). Η καμάρα ήταν αρχικά κτισμένη με δόμους (ογκόλιθους) χωρίς συνδετική λάσπη, όμως μετά την κατακρήμνιση της, ξαναχτίστηκε με συνδετική ύλη (ασβεστοκονίαμα). Λατομείο για την εξασφάλιση των ογκόλιθων είναι ακριβώς δυτικά της γέφυρας η κοίτη του ποταμού όπου φαίνονται ακόμη οι αναβαθμοί των λατόμων. Το ψηλότερο σημείο του τόξου απέχει από την κοίτη του ποταμού 8,40 μ. κι έχει μέγιστο άνοιγμα τόξου 11,10 μ., ενώ ο τοίχος έχει πάχος 4,8 μ. Στις αρχές του αιώνα μας, στα 1918, τη γέφυρα περιγράφει ο περιηγητής Δέφνερ που διασώζει κι ένα τραγούδι της από το Μπρόσνερο. Η γέφυρα θεωρείται από τις παλιότερες της Κρήτης κι έζευγνε μέρος της βόρειας αρτηρίας της Κρήτης γνωστή μετέπειτα στη βενετοκρατία σαν βασιλική στράτα (1645 - 1669 μ.Χ.). Κοντά της υπάρχουν οι πόλεις Αμφίμαλον (από Βενού Κεφαλά ως και ξενοδοχείο “Φερενίκη”. Η αρχαία Γεωργιούπολη. Μια παρένθεση εδώ. Αμφιμάλιον κατά το Δέφνερ σημαίνει το μέρος που έχει γύρω τριγύρω κάμπους αμφί- (=από τις δυο μεριές) και -μαλ- που σημαίνει πεδινός π.χ. Ομαλός, Μάλεμε, Μάλια, μάμαλο, αντιμάμαλο κ.λ.π. Παρεμπιπτόντως, Αμφίμαλλον με δύο “λ” σημαίνει το υφαντό που έχει δύο “καλές μεριές” στην καθομιλουμένη το “δέξιμο” (ξέφυλλο - δωδεκάφυλλο). Εκτός από το Αμφιμάλιον στην περιοχή υπάρχει και ο αρχαίος οικισμός Φίλιππος (πιθανώς των αμέσως μετά το Μεγαλέξανδρο, χρόνων), στη θέση “Ψηφωτά” ως Αλίκαμπο. Τον ποταμό τώρα αυτό γνωστό σαν Αμφιμαλιακό ποταμό αλλά και καμάρα από βενετσιάνικους χάρτες ή και Γκαργκαδόρο από την προφορική παράδοση (πληροφορία Μιχ. Μαρινάκη Καλαμίτσι Αμυγδάλι), συναντάμε σαν Βαμμένο - Βαφέ ποταμό στο χρυσόβουλο των Κομνηνών (Αλεξίου του Α’ 1082 μ.Χ.) ως δυτικό όριο του φέουδου των Γαβαλάδων (ανατολικό ο ποταμός του Πέτρου). Στην περιοχή μεταξύ Βρυσών - Εμπροσνέρου και χωριού Βαφέ σήμερα τον γνωρίζουμε σαν Μπούτακα εκ του εν-βαίνω > εμπαίνω > μπαίνω. Ποταμός δηλαδή που μπορεί να μπει κανείς μέσα να βουτήξει. Θρύλοι που συνδέονται με την Ελληνική Καμάρα είναι πολλοί και στην περιοχή όπως ξανάπαμε βρίσκονται όστρακα (βήσαλα) Μινωικών χρόνων αλλά και πλίνθοι Ρωμαϊκών χρόνων πιθανώς κιβωτιόσχημων τάφων. Κατά ένα θρύλο (αφήγηση Κυρ. Παινεσάκη, Βαφές), το κλειδί της καμάρας έχει τοποθετήσει ένας άντρας μόνος του ο “Έλληνας Μάρκος”. Σε εποχές επίσης παλιότερες που δεν υπήρχε υπεράντληση υδάτων και στην “Καμάρα” παρέμενε κόλυμπος, υπήρχαν θρύλοι ότι το βράδυ της πρωτοχρονιάς, άνοιγαν τα νερά κι έβγαιναν νεράιδες από υπόγεια κρυστάλλινα παλάτια. Οι θρύλοι αυτοί εξαφανίστηκαν στις μέρες μας μαζί με τα νερά. Στην ευρύτερη περιοχή επίσης αναφέρεται ο θρύλος της χρυσής γουρούνας με τα δώδεκα χρυσά γουρουνάκια (Λύκαινας γα λα το τροφού σας;) που κι αλλού στην Κρήτη απαντά καθώς κι ο θρύλος της “Λιθωμένης αρκούδας” στον παρακείμενο Άγιο Αντώνη. Στην Αγία Παρασκευή επίσης έχουν βρεθεί δακτυλίδια (αργυρά ή μολυβένια) καθώς και κλειδαριές σπιτιών σε τάφους, σημείο ότι ο νεκρός είναι ο τελευταίος αποθανών από αδερφοσύνη ολόκληρη “κι έκλεινε το σπίτι” (πληροφορία Αγγελάκη Ηλία, Βρύσες). Εκτός από το τραγούδι που αναφέραμε ήδη και διασώζει ο Δεφνερ το 1918 στο Μπρόσνερο κι εκείνο που αναφέρει ο Αντώνης Γιανναράκης από τους Λάκκους (Κάτω στο Μαύρο Ποταμό…). Τραγούδι διέσωσε κι ο Παπαγρηγοράκης στη συλλογή του “Πέρα στη μπάντα τω Χανιώ” και που τα επαναδημοσιεύει ο Αποστολάκης στην πρόσφατη συλλογή του “Ριζίτικα της Κρήτης” (εκδόσεις Γνώση). Τραγούδι επίσης για την Ελληνική Καμάρα διασώθηκε στο χωριό “Χαμιντιέ” της Συρίας από την τουρκοκρήτισσα Γιασεμώ Μαρκάκη "Στην πέρα μπάντα τω Χανιώ, στην πόδε του Ρεθύμνους". Τελευταία, η αρχαιολογική υπηρεσία, άρχισε εργασίες αποκατάστασης του μνημείου που θα πρέπει να αποκατασταθεί και να δια μορφωθεί ο χώρος σε πάρκο αναψυχής..Επισης υπαρχει η Καμαρα του Κουτσου η οποια βρισκεται στα συνορα με τον Βαφε

ΠΟΤΑΜΟΙ

Οι ποταμοί που περνούν από το χωριό μας είναι τρεις:

Ο Μπούτακας: Οι πηγές του είναι ανάμεσα Εμπρόσνερο και Βαφέ. Τρέχει το χειμώνα και την άνοιξη και πιο πολύ όταν φυσάει νότιος άνεμος και λιώνει το χιόνι στις Μαδάρες.
Τα Φαρμακερά: Ο ποταμός αυτός έρχεται από το Νίππος και Βαφέ.

Τα ρυάκια που περνούν από το χωριό μας είναι:

Το Ροτάκι: Τα νερά του έρχονται από την περιοχή του Εμπροσνέρου.
Το ρυάκι του Καρυδιού: Έρχεται από το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου στο Καρύδι και χύνεται στον ποταμό της Πηγής.
Ρυάκι Αναβρετής: Τα νερά του έρχονται από το μετόχι Γετίμι και χύνεται στον ποταμό της
Ο ποταμός της πηγής: Τα νερά του ποταμού αυτού έρχονται από τα βουνά και τα ρυάκια των χωριών Νίππος, Τζιτζιφέ και Πεμόνια.

Δημοτική Ενότητα Κρυονερίδας
Τοπική Κοινότητα Αλικάμπου
Αλίκαμπος, ο
Τοπική Κοινότητα Βαφέ
Αρεβίτης, ο
Αχατζηκιά, η
Βαφές, ο
Τοπική Κοινότητα Βρυσών Αποκορρώνου
Βρύσες, οι
Μετόχιον, το
Φίλιππος, ο
Τοπική Κοινότητα Εμπροσνέρου
Βατουδιάρης, ο
Εμπρόσνερος, ο
Τοπική Κοινότητα Μάζης
Μάζα, η
Φονές, ο
Χάμπαθα, τα
Τοπική Κοινότητα Νίπους
Νίπος, το

Νομός Χανίων : Δήμος, Κοινότητα

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Χανίων

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License

Βρύσες Κρυονερίδας Χανίων

.