Τα Τριζόνια είναι οικισμός και νησί, το μεγαλύτερο νησί του Κορινθιακού κόλπου με έκταση 2,5 χλμ2 και το μόνο κατοικημένο[1]. Ανήκουν στο Νομό Φωκίδας και μαζί με τη Σπηλιά και τα Χάνια υπάγονται στη Τοπική Κοινότητα Τριζονίων της Δημοτικής Ενότητας Τολοφώνος του Δήμου Δωρίδας (παλαιότερα στο Δήμο Τολοφώνος). Ο πληθυσμός του οικισμού του νησιού είναι 64 κάτοικοι, σύμφωνα με την απογραφή του 2011[2].

Τριζόνια (*)

Ετυμολογία

Για την προέλευση της ονομασίας κυριαρχούν δύο απόψεις. Σύμφωνα με την πρώτη το νησί πήρε το όνομά του από το ομώνυμο έντομο, ενώ σύμφωνα με την δεύτερη άποψη το όνομα αποτελεί παραφθορά του "τριονήσια", όνομα που περιέγραφε το σύμπλεγμα των Τριζονίων που περιλαμβάνει τρία κύρια νησιά (Τριζόνια, Άγιος Ιωάννης και Πρασούδι).[3]
Γεωγραφία

Το νησί αποτελεί μέρος ενός συμπλέγματος που περιλαμβάνει άλλα τρία μικρότερα ακατοίκητα νησάκια, τον Άγιο Ιωάννη, το Πλανέμι και το Πρασούδι. Στο κέντρο του δεσπόζει το γραφικό και άριστα προφυλαγμένο φυσικό λιμάνι, και ο οικισμός, διαμορφωμένο τα τελευταία χρόνια σε μαρίνα σκαφών αναψυχής, που πλέουν στον Κορινθιακό.[4] Το ψηλότερο σημείο του, η Aετόραχη, βρίσκεται σε υψόμετρο 106 περίπου μέτρων από τη θάλασσα.[5]

Το νησί διαθέτει τρεις παραλίες. Η μεγαλύτερη, με την κοκκινωπή αμμουδιά της, βρίσκεται στην θέση "Πούντα" 2 χλμ. ΝΑ από το λιμάνι. Δύο ακόμα μικρές παραλίες που ονομάζονται "Άσπρα Χαλίκια" και "Καψάλες", βρίσκονται στην νότια και δυτική πλευρά αντίστοιχα του νησιού, απέναντι από την Πελοπόννησο.[4]

Η βλάστηση του νησιού περιλαμβάνει ελιές, αμυγδαλιές, αμπέλια, φραγκοσυκιές, δενδροκυπάρισσα, πυκνούς σχίνους, πουρνάρια και ευκαλύπτους. Λόγω της ιδιαίτερης αισθητικής του αξίας έχει χαρακτηριστεί ως "Τοπίο Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους"[6].
Δημογραφία

Ο πληθυσμός του νησιού παρουσιάζει μία ελαφριά μείωση κατά τη διάρκεια του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα, ενώ τις τελευταίες δεκαετίες έχει σχεδόν σταθεροποιηθεί παρουσιάζοντας μικρές διακυμάνσεις, όπως φαίνεται και στον παρακάτω πίνακα, ενώ σήμερα αριθμεί περί τα 64 άτομα.

Πορεία του πληθυσμού:[7]
Έτος 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011
Πληθ. 335 288 157 113 177 137 156 64
Μεταφορά

Στο νησί έχει διατηρηθεί το παραδοσιακό τοπικό του χρώμα και το φυσικό του κάλλος ενώ απαγορεύεται η κυκλοφορία τροχοφόρων (αυτοκίνητα - μηχανάκια). Απέχει από την Αθήνα 240 χλμ. και από την Πάτρα 40 χλμ. Βρίσκεται σε απόσταση 500 μέτρων από την ακτή, απέναντι από τον οικισμό Γλυφάδα. Το νησί είναι προσβάσιμο με τακτική επικοινωνία μέσω πλοιαρίου από τον οικισμό Χάνια, ο οποίος απέχει 25 χλμ. από την Ναύπακτο[1].

Ιστορία

Στη θέση "Παλιόκαστρο", σε απόσταση περίπου 1.500 μέτρων από το λιμάνι, υπάρχουν ερείπια μεσαιωνικού πύργου[8]. Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας υπήρξε στο νησί λοιμοκαθαρτήριο[9]. Τον Αύγουστο του 1828 έγινε μάχη μεταξύ Τούρκων και Ελλήνων με επικεφαλής τους Γιαννάκη Στράτο, Κίτσο Τζαβέλα και Νικόλαο Τζαβέλα[3].

Φωκίδα: Γλυφάδα, Χάνια, Τριζόνια

Παραπομπές

«Τριζόνια | Δήμος ΔωρίδοςMunicipality of Dorida». www.dorida.gr. Ανακτήθηκε στις 2017-09-11.
Απογραφή Πληθυσμού-Κατοικιών 2011
Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996, σελ. 294, τομ. 33.
Καθημερινή Τριζόνια: Τα άγνωστα νησάκια του νομού Φωκίδας
Δήμος Δωρίδος, Τριζόνια
«NatureBank - Τοπίο (ΤΙΦΚ) - Νήσος Τριζόνια Δωρίδας» (στα αγγλικά). filotis.itia.ntua.gr. Ανακτήθηκε στις 2017-09-11.
Επίτομο γεωγραφικό Λεξικό, Σταματελάτου, Εκδ. Ερμής ISBN:960-320-133-2
«Τριζόνια Φωκίδας - Φωκίδα | Terrabook». Φωκίδα | Terrabook. Ανακτήθηκε στις 2017-09-11.
«Τριζόνια Πληροφορίες». trizonia.gr. Ανακτήθηκε στις 2017-09-11.

Τοπική Κοινότητα Τριζονίων
Σπηλιά, η
Τριζόνια, τα (νησίδα)
Χάνια, τα

Νομός Φωκίδας : Δήμος Αμφίσσης | Βαρδουσίων | Γαλαξιδίου | Γραβιάς | Δελφών | Δεσφίνας | Ευπαλίου | Ιτέας | Καλλιέων | Λιδωρικίου | Παρνασσού | Τολοφώνος Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Φωκίδας