.

Ελλάδα

Περιφέρεια : Δυτική Μακεδονία
Νομός : Καστοριάς

Νομός Καστοριάς

-- Δήμος Βιτσίου --

Το Τοιχιό είναι χωριό του νομού Καστοριάς. Βρίσκεται 10 χιλιόμετρα βορειο-ανατολικά της πόλης της Καστοριάς, αμφιθεατρικά χτισμένο στους πρόποδες του όρους Βιτσίου, σε υψόμετρο 667 μέτρων.[1][1][2]

Κάστρο του Λογγά
Κύριο λήμμα: Κάστρο του Λογγά

Τα πρώτα ιστορικά στοιχεία για το Τοιχιό αναφέρονται επί Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Περίπου 3 χιλιόμετρα δυτικά του σημερινού Τοιχιού, ανάμεσα από το Τοιχιό και το Σιδηροχώρι, υπήρχε το περίφημο Κάστρο του Λογγά.[3]

Τοιχιό Καστοριάς

Τοιχιό Καστοριάς (*)

Εκείνη την εποχή, ο αυτοκράτορας Βασίλειος Β' ο Βουλγαροκτόνος έκανε συνεχείς εκστρατείες εναντίον των Βουλγάρων. Χαρακτηριστική είναι η περιγραφή των εκστρατειών αυτών από τον βυζαντινό χρονογράφο Ιωάννη Σκυλίτζη: «φρούριον το λεγόμενον Λογγά είλε την πολιορκία». Ο αυτοκράτορας το 1017 συνέχισε τον πόλεμο εναντίον του Βούλγαρου Σαμουήλ στη Δυτική Μακεδονία και κατέλαβε όλα τα βυζαντινά κάστρα που έπεσαν στα χέρια του. Έτσι, φτάνοντας στην κοιλάδα μεταξύ του Τοιχιού και του Σιδηροχωρίου, καταλαμβάνει σχετικά εύκολα το κάστρο του Λογγά και κινείται προς την Καστοριά, μη μπορώντας όμως να καταλύσει την άμυνα των Βουλγάρων που την κατείχαν από το 990.[4]

Επόμενη μαρτυρία, που κατά πάσα πιθανότητα αναφέρεται σε αυτή την τοποθεσία αποτελεί αυτή του Γεώργιου Ακροπολίτη, που περιγράφει τις συμπλοκές μεταξύ των στρατών της Αυτοκρατορίας της Νίκαιας και του εξεγερμένου Δεσπότη της Ηπείρου Μιχαήλ Β' Κομνηνού Δούκα, που συνασπίστηκε με τους κατακτητές Νορμανδούς στα μέσα του 13ου αιώνα.

Τελικά, ο Μιχαήλ υποχωρεί και το 1259 δίνεται μια καθοριστική μάχη μεταξύ του βυζαντινού και του νορμανδικού στρατού στη θέση Βορίλλα Λόγγος, γνωστή ως Μάχη της Πελαγονίας (1259). Αν και η ονομασία Πελαγονία αναφέρεται στην περιοχή της Φλώρινας, το σύνολο των ερευνητών τοποθετεί τη θέση της μάχης πολύ κοντά στην Καστοριά, προς τον βορρά.

Έτσι, ορισμένοι ιστορικοί την χαρακτηρίζουν ως μάχη της Καστοριάς, η οποία μάλλον διεξήχθη στην μικρή κοιλάδα βόρεια της λίμνης, κοντά στο παλιό κάστρο του Λογγά.
Τουρκοκρατία

Μετά την πτώση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και τις αρχές της Τουρκοκρατίας, 3 χιλιόμετρα δυτικά του σημερινού Τοιχιού, ανάμεσα από το Τοιχιό και το Σιδηροχώρι, δημιουργήθηκε ένας οικισμός με το όνομα Λάκα. Ο οικισμός αυτός χτίστηκε ακριβώς στους πρόποδες του λόφου όπου βρισκόταν επί Βυζαντινής εποχής το κάστρο του Λογγά, μάλλον από απογόνους των κατοίκων του κάστρου. Αποτελούσε ακμαίο οικισμό της Τουρκοκρατίας, καθώς από εκεί περνούσε σημαντικός εμπορικός δρόμος προς την Φλώρινα, τις Πρέσπες και τα Κορέστια.

Εξαιτίας όμως των συχνών λεηλασιών από κλέφτες και Τουρκαλβανούς που διέρχονταν από το πέρασμα και σε συνδυασμό με μια μεγάλη πλημμύρα του χειμάρρου που κατεβαίνει από το χωριό Βυσσινιά, προκλήθηκαν μεγάλες κατολισθήσεις και καταστροφές κι έτσι ο οικισμός εγκαταλείφθηκε σταδιακά μέχρι το 1880 και οι κάτοικοι διασκορπίστηκαν στις γύρω περιοχές.

Πιο συγκεκριμένα στο Κεφαλάρι, στο Σιδηροχώρι αλλά κυρίως στο Τοιχιό, λόγω του ότι η τοποθεσία του βρίσκεται σε μια αμφιθεατρική εσοχή στους πρόποδες του όρους Βιτσίου και προσέφερε ασφάλεια στους κατοίκους.
Εργασία των κατοίκων

Η βασική εργασία των κατοίκων του Τοιχιού είναι η γεωργία και κατά μεγάλη πλειοψηφία η καλλιέργεια μήλων. Διαθέτει έναν πλούσιο κάμπο με φυτώρια μήλων, ο οποίος ξεκινά από το Τοιχιό, συνεχίζει στα γειτονικά χωριά και απλώνεται έως την λίμνη της Καστοριάς.
Πληθυσμός

Στις αρχές του 20ου αιώνα το Τοιχιό είχε περίπου 500 κατοίκους. Κατά την διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων ο αριθμός μειώθηκε στους 443.

Το 1940 είχε σχεδόν 900 κατοίκους. Σήμερα, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, ο πληθυσμός του χωριού ανέρχεται στους 685 κατοίκους.

Τοιχιό Καστοριάς - Άγιος Αθανάσιος 18/1/2014

Γεωγραφία
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Δυτική Μακεδονία
Περιφερειακή Ενότητα	Καστοριάς
Δήμος	Καστοριάς
Δημοτική Ενότητα	Βιτσίου
Υψόμετρο	667
Πληθυσμός
Μόνιμος	615
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας	52059

Παραπομπές

«Τοιχιό ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ, Δήμος ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ». buk.gr. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2022.
«ΚΑΣΤΟΡΙΑ: Απογραφή 2011 – Πόσοι είμαστε – Σε πόλεις και χωριά!». OlaDeka. 29 Δεκεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2022.
Παπαθανασίου, Μανώλης. «Κάστρο του Λογγά». Καστρολόγος. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2022.
Κωστόπουλος, Βασίλης (14 Ιανουαρίου 2011). «Άγνωστα κάστρα της περιοχής». Ιστορικά Καστοριάς. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2022.

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΒΙΤΣΙΟΥ
Τοπική Κοινότητα Βυσσινέας
Βυσσινέα, η
Τοπική Κοινότητα Μεταμορφώσεως
Μεταμόρφωσις, η
Φωτεινή, η
Τοπική Κοινότητα Οξυάς
Οξυά, η
Τοπική Κοινότητα Πολυκεράσου
Πολυκέρασο, το
Τοπική Κοινότητα Σιδηροχωρίου
Σιδηροχώρι, το
Τοπική Κοινότητα Τοιχίου
Τοιχίο, το

Νομός Καστοριάς : Δήμος, Κοινότητα

Αρρένων | Γράμου | Καστρακίου

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Καστοριάς

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License