.

Ελλάδα

Περιφέρεια : Δυτική Μακεδονία
Νομός : Καστοριάς

Νομός Καστοριάς

-- Δήμος Βιτσίου --

Η Οξυά (παλαιότερα γνωστή ως Βλάτσι, Μπλάτσι,[2] Μπλάτση [3][4] ή Μπλάτζα[5][6] και (1902[7]-1905[8]), Βουλγαρικά: Българска Блаца [9][10] (στην κορύφωση των γεγονότων προετοιμασίας της εξέγερσης του Ίλιντεν (1902-1903)), είναι ορεινό χωριό του νομού Καστοριάς. Είναι χτισμένη σε υψόμετρο 1.200 μέτρων στις πλαγιές του Βέρνου (Βιτσίου) και είναι ένα από τα ορεινότερα χωριά της Μακεδονίας. Μέχρι το 2010 υπάγονταν στον Δήμο Βιτσίου, ενώ από τον Ιανουάριο του 2011 ανήκει στο Δήμο Καστοριάς.

View Larger Map

Την Οξυά επέλεξε για τα γυρίσματα του δεύτερου μέρους της κινηματογραφικής του ταινίας Ουρανός ο σκηνοθέτης Τάκης Κανελλόπουλος που εκπροσώπησε την Ελλάδα στο Φεστιβάλ Καννών το 1963.

Τοποθεσία

Βρίσκεται κάτω από την κορυφή του Βιτσίου και εκτείνεται μέσα σε οροπέδιο που περιβάλλεται από οξυές και φυσικούς λειμώνες. Διαρρέεται από ένα μικρό ποτάμι και χωρίζεται σε δυο οικισμούς που ανάμεσά τους είναι κτισμένη η Εκκλησία και το Σχολείο του χωριού. Τοποθετημένη σε υψόμετρο 1.200 μέτρων[1][11] βρίσκεται στον οδικό άξονα Φλώρινας- Καστοριάς μέσω Βιτσίου και απέχει από την πόλη της Καστοριάς 18 χιλιόμετρα και 36 από την πόλη της Φλώρινας. Γειτνιάζει με τα χωριά Πολυκέρασος, Βυσσινιά, Περικοπή και Τοιχιό.[12] Το χιονοδρομικό κέντρο απέχει 5 χιλ.[13] και το Νυμφαίο μέσω Περικοπής 14 χιλιόμετρα.
Ιστορία
Καστοριά 1904: Ο Δημήτριος Γκολίτσης (πρώτος από δεξιά) δίπλα στον φιλόλογο - λαογράφο Παντελή Τσαμίση και δύο ακόμη καθηγητές του Ελληνικού Γυμνασίου Καστοριάς (φωτ.αρχείο Λεωνίδα Παπάζογλου-(1872-1918)

Το χωριό Οξυά Καστοριάς από θεμελιώσεως μέχρι τους νεότερους χρόνους αποτελεί τυπική περίπτωση δημιουργίας ορεινών οικισμών κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας, αλλά και σημείο αναφοράς ως αντιπροσωπευτικό χωριό που βρέθηκε για πενήντα ακριβώς χρόνια (1899-1949) στο μεταίχμιο των ενόπλων αναμετρήσεων και βίωσε τριτοκοσμικές καταστάσεις.

Μετά την κατάκτηση της Καστοριάς από τους Οθωμανούς στα 1383 ή 1384, δημιουργείται ο πρώτος πυρήνας του πάνω χωριού μέσα σε μια εσοχή μεταξύ δυο ποταμών στις υπώρειες του δάσους με οξιές και εκτεταμένους φυσικούς λειμώνες από καταφυγόντες των πεδινών περιοχών της Καστοριάς και των παραλίμνιων χωριών της.[14] Σήμερα στη περιοχή αυτή, που ακόμα και σήμερα ονομάζεται Άνω χωριό, υπάρχει ένα μικρό εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής.

Η πρώτη έγγραφη μνεία του χωριού βρίσκεται σε κώδικα της Ιεράς Μητροπόλεως Καστοριάς, ο οποίος φυλάσσεται σήμερα στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος:

Σύμφωνα με δικαστική πράξη η οποία καταχωρίσθηκε στον εν λόγω κώδικα τον Νοέμβριο του 1653 (,αχνγ΄), ο Αργυρός του Ζώτου και ο Στέφος του Πάνου από την Μπλάτζα προσέφυγαν στην Ιερά Μητρόπολη προκειμένου να επιλύσουν κτηματικές διαφορές. Στη σχετική πράξη κατονομάζονται ως μάρτυρες και οι "εις Μπλάτζαν συνορίται τούτων": Ιωάννης Δασκάλου, Βρετός Μηλωνάς και Ιωάννης Σιαραπάνης.[15]

Οι ληστρικές επιδρομές των Αλβανών από το 1769 προκαλούν εκ νέου αναταράξεις για τους επόμενους αιώνες.[16] Το 17ο με 18ο αιώνα κάτοικοι μεταναστεύουν σε περιοχές της πρώην Γιουγκοσλαβίας, οι οποίες τότε ήταν σε εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της Αυστρίας.[17]
«Κτήμα Εκκλησίας Αγ. Νικολάου συνδρομή τε και εξόδου (sic) Μπλατσιωτών (1822)

Από εγχάρακτη επιγραφή στη βάση επάργυρου δισκοπότηρου με ανάγλυφες παραστάσεις των τεσσάρων ευαγγελιστών»

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1850 αρκετοί μεταναστεύουν στην Κωνσταντινούπολη, όπως ο Νικόλαος Βούτκας, ο Παντελής Γκολίτσης, ο Βασίλης Λίτσος, ο Παντελής Γκελεμούνας, ο Βασίλης Τσελίκης, οι τρεις αδελφοί Μπάση κ.α. Με συνδρομή όλων των κατοίκων κτίζεται το 1885, όπως προκύπτει και από την εγχάρακτη επιγραφή στο καμπαναριό, η εκκλησία των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Σώζεται δε εντός του ναού και φορητή εικόνα έτους 1903 ευδιάκριτης τεχνοτροπίας με κυριλλικούς χαρακτήρες.

Ο Γάλλος χαρτογράφος, καθηγητής γεωγραφίας σε Οθωμανικό Λύκειο της Κωνσταντινούπολης, Αλ. Συνβέ (Αl Synvet) την αναφέρει το 1878 ως Vlatchi με 600 Έλληνες κατοίκους, όπως ακριβώς και το πολυπληθέστερο Vlatchi Σισσανίου (3.000 κάτοικοι).[18] Για τον λόγο αυτό ονομαζόταν και Μικρό Βλάτσι. Σε χάρτη του 1903 που κυκλοφόρησε ο εκδοτικός οίκος Instituto Geοgrafico de Agostini της Ρώμης, το χωριό καταγράφεται ως (Μπλάζα) Blaza με ένα βουλγαρικό σχολείο.[19] Πριν το 1903 υπήρχαν 30 ελληνικές (πατριαρχικές) και 50 βουλγαρικές (εξαρχικές) οικογένειες, ενώ από το 1902 μέχρι το 1905 οι περισσότεροι κάτοικοι είχαν προσχωρήσει στην εξαρχία.[10][20] Τον Αύγουστο του 1902 συναντήθηκαν στο Μπλάτσι οι κομιτατζήδες Τσακαλάρωφ, Παπάντσεφ (ανθυπολοχαγός του Βουλγαρικού στρατού από το Σλίβεν της Βουλγαρίας)[21] και Αντρέεφ για να συνεννοηθούν, αλλά τα ένοπλα σώματά τους διασκορπίστηκαν όταν εμφανίστηκε απροσδόκητα τουρκικός στρατός.[19]

Στο χωριό εγκαταστάθηκε μια οικογένεια 6 προσφύγων μετά τις ανταλλαγές πληθυσμών.[22]
Νερόμυλοι και αποστάξεις τσίπουρου
Καζάνι απόσταξης τσίπουρου

Ο οικισμός διαθέτει ακόμα και σήμερα δύο άδειες λειτουργίας απόσταξης τσίπουρου και από τους τέσσερεις νερόμυλους σώζεται μόνο ένας εγκαταλειμένος σε απόσταση περίπου πέντε χιλιομέτρων βορείως του χωριού. Η απότομη κατακρήμνηση του νερού σε μερικά σημεία και η έλλειψη παραποτάμων των γειτονικών χωριών Πολυκέρασου και Περικοπής συνετέλεσαν στη δημιουργία ικανού αριθμού νερομύλων.

Οικονομία
Κηκίδες σε φύλλο Οξιάς

Είναι από τα ελάχιστα χωριά που ολόκληρη η δασική έκταση ανήκει στην κοινότητα. Από τις αρχές της 10ετίας του 1960 συστήθηκε και δραστηριοποιείται έκτοτε αδιάλειπτα ο Δασικός Υλοτομικός Συνεταιρισμός Βιτσίου. Για τη συνέχιση της δραστηριότητας του έγινε τροποποίηση του καταστατικού ούτως ώστε να συμπεριληφθούν ως μέλη όλοι οι ενδιαφερόμενοι της Διοικητικής Ενότητας Βιτσίου. Η κατ΄ έξοχήν όμως απασχόληση των κατοίκων της είναι η παραγωγή ορεινής φθινοπωρινής πατάτας (agria), η παραγωγή μήλων και δευτερευόντως η αγελαδοτροφία και εκτροφή προβάτων σε περιορισμένη κλίμακα καθώς και η εποχιακή συλλογή μανιταριών (υπάρχει και ξηραντήριο μανιταριών).[13] Επίσης η περιοχή ενδείκνυται για τη καλλιέργεια πράσου, σέσκουλου, βατόμουρου, φράουλας και ιδιαίτερα όψιμων προϊόντων.
Αξιοθέατα - Εκδηλώσεις

Από εκείνα που προσελκύουν ιδιαίτερα το ενδιαφέρον τον επισκέπτη είναι η εκκλησία του Προφήτη Ιερεμία,[12] κατά την παράδοση παλαιό Μοναστήρι, μοναδική εντός ελλαδικού χώρου, κτισμένη πάνω σε λόφο που γιορτάζει κάθε Πρωτομαγιά, η εκκλησία των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης[12][13] με ξυλόγλυπτο τέμπλο και εικονογραφήσεις του Θ. Ζωγράφου η οποία χρονολογείται από το 1885, όπως επιβεβαιώνεται και σήμερα από την εγχάρακτη επιγραφή στο υπέρθυρο της δυτικής εισόδου, αλλά και στο καμπαναριό.

Οι κάτοικοι είναι συλλέκτες των μανιταριών που αφθονούν στην περιοχή. Το προτελευταίο Σάββατο του Ιουλίου κάθε έτους, βραδυνές ώρες, οργανώνεται από τον τοπικό Πολιτιστικό Σύλλογο Οξυάς η γιορτή του μανιταριού, όπου τα καλογεράκια (πορτσίνια) και τα βασιλομανίταρα προσφέρονται υπό τους ήχους της ορχήστρας σ΄ όλους τους παρευρισκομένους.[12] Σχετική ανακοίνωση γίνεται από τους ραδιοφωνικούς σταθμούς Καστοριάς από τις αρχές Ιουλίου. Λίγα χιλιόμετρα πιο πάνω στο βουνό, βρίσκεται το χιονοδρομικό κέντρο Βιτσίου. Διαθέτει μια κεντρική πίστα μέτριας δυσκολίας, δύο πλευρικές και αναβατήρα.[11][12][13] Υπάρχει καταφύγιο και το 1998 ανεγέρθηκε μικρός ξενώνας για τους επισκέπτες.[11] Επίσης η περιοχή είναι ιδιαίτερα προσφιλής στους μοτοσυκλετιστές που συναντά κανείς τακτικά. Ο Μοτοσυκλετιστικός Όμιλος Καστοριάς διοργάνωσε στο χιονοδρομικό κέντρο την 20η Πανελλήνια Συγκέντρωση Enduro 2010‏, την 3η, 4η και 5η Σεπτεμβρίου.[23][24]
Δημογραφική Κλίμακα Πληθυσμού

Η εξέλιξη του πληθυσμού του χωριού έχει ως εξής:[9]
1886 1900 1905 1913 1920 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001
650[25] 555[26] 760 [27] 424[28] 264 [29] 228[30] 277 122 154 121 79 73 69

Από το 1900 μέχρι το 1913 παρατηρείται μια μείωση του πληθυσμού (555-424)[9] κατά 131 άτομα. Απ΄αυτούς δολοφονήθηκαν 27: Απομνημονεύματα Γερμανού Καραβαγγέλη (3) /Tετράδια του Ίλιντεν, Ίων Δραγούμης (3) /Απομνημονεύματα του Μακεδονικού Αγώνος του Γεωργίου Δικώνυμου-Μακρή (9)[31] και μετά την εξέγερση του Ίλιντεν 12[32]
Από το 1913 (Συνθήκη του Βουκουρεστίου) μέχρι το 1920 οι κάτοικοι του χωριού Οξυάς μειώθηκαν έτι περαιτέρω κατά 160 άτομα. Μετά την απελευθέρωση μεταναστεύουν 35 άτομα που είχαν εκτεθεί κατά τη διάρκεια των αναταράξεων στους ελληνόφρονες και άλλοι 28 με τη Συνθήκη του Νεϊγύ (1919).

Μεταξύ 1920 και 1928 ο πληθυσμός μειώνεται κατά 36 άτομα, αν ληφθεί υπόψη και η ειρηνική περίοδος συνάγεται ότι μεταναστεύσανε στην Βουλγαρία μέσα στα πλαίσια ανταλλαγής πληθυσμών βάσει του υπογραφέντος Πρωτόκολλου Πολίτη-Καλφώφ μεταξύ των υπουργών εξωτερικών της Ελλάδας και της Βουλγαρίας το Σεπτέμβριο του (1924).

Μετά τη λήξη του εμφυλίου πολέμου(1946-1949), 116 κάτοικοι παίρνουν το δρόμο προς τις ανατολικές τότε σοσιαλιστικές χώρες και οι υπόλοιποι μεταναστεύουν στις υπερπόντιες χώρες και μερικοί απ΄ αυτούς εγκαθίστανται στην πόλη της Καστοριάς.

Από το 1961 μέχρι τις αρχές της 10ετίας του 1970 σχεδόν όλοι οι νέοι εγκαθίστανται στην πόλη της Καστοριάς για να ασχοληθούν με τη γούνα και αρκετοί μεταναστεύουν στην Αυστραλία, ΗΠΑ και Καναδά.

Πρόσωπα που μνημονεύονται (1870-1908)

ΕΠΙΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙΤΑΦΙΑΣ ΠΛΑΚΑΣ ΜΕ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΩΡΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ

Τȣ ΘΕȣ Η ΔΟΥΛΗ ΕΝΘΑΔΕ ΚΕΙΤΑΙ
ΚΑΙ ΟΣΟΙ ΒΛΕΠΕΤΕ ΝΑ ΔΕΗΘHΤΕ
ΣΤΟΝ ΠΛΑΣΤΗΝ ΚΥΡΙΟΝ ΝΑ ΕΛΕΗΣΗ
ΤΑΣ ΑΜΑΡΤΙΑΣ ΤΗΣ ΩΣ ΚΑΙ ΝΑ
ΣΥΓΧΩΡΗΣΗ ΑΥΤΗΝ Ο ΣΥΖΥΓΟΣ ΤΗΣ
ΝΙΚΟΛ. ΒȣΤΚΑΣ ΚΑΙ Η ΘΥΓΑΤΕΡΑ
ΝΙΚΟΛ. ΒȣΤΚΑ
ΕΓΕΝΗΘΗ ΔΕ ΣΕ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΧΩΡΑ
ΚΑΘΩΣ ΒΛΕΠΕΤΕ ΤΟΝ ΤΑΦΟΝ ΤΟΥΤΟ
ΚΑΙ ΑΠΕΒΙΩΣΕΝ ΕΙΣ ΤΑ ΕΞΗΝΤΑ
ΤΟΝ ΟΛΟΝ ΕΖΗΣΕ ΧΡΟΝΟΥΣ ΤΡΙΑΝΤΑ
Ο ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΕΙΧΕΝ ΕΠΤΑ ΗΜΕΡΑΣ
ΚΑΘΩΣ ΓΡΑΦΩ ΑΥΤΑΣ ΤΑΣ ΠΕΤΡΑΣ
ΟΣΟΙ ΔΕ ΒΛΕΠΕΤΕ ΞΕΝΟΙ ΚΑΙ ΦΙΛΟΙ
ΟΛΟΙ ΝΑ ΚΡΑΞΗΤΕ ΑΙΩΝΙΑ Η ΜΝΗΜΗ

1860

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 7
— Μικρομπλάτσι 1633-1908

Βλάχος Ιωάννης, Μακεδονομάχος.[33][34][35]
Βούτκας Νικόλαος, δωρητής[36] εμπορευόμενος στην Κωνσταντινούπολη.
Γκολίτσης Δημήτριος (1863-1936), έμπορος στην Καστοριά, στην Κωνσταντινούπολη και στο Αμύνταιο.[37]
Κοσμάς Κοσμάς ή Κούζο Ποπντίνωφ (Kuzo Popdinov) ή Κούζο Μπλάτσκυ (Kuzo Blatsky) (1870 - 1907). Μεταστραφείς χρίστηκε τοπικός ηγέτης στις 20 Μαρτίου 1902 από τον Μπόρις Σαράφωφ με υπόδειξη του Βασίλ Τσακαλάρωφ (σύσκεψη στην Πολυκέρασο).[38] Αυτοκτόνησε στις 18 Νοεμβρίου 1907[39] στην Πολυκέρασο(Τσερέσνιτσα) [32] μετά από πολύωρη μάχη με τούρκικο απόσπασμα που περικύκλωσε την οικία, όπου εφιλοξενείτο, ύστερα από προδοσία (το σύνθημα δόθηκε με άναμμα πυρσού από χειρόβολο βρύζας).[40] Κατά την βουλγαρική εγκυκλοπαίδεια ήταν ανηψιός του Μητροπολίτη Σμύρνης Βασιλείου (πρώην Αγχιάλου).[41] Οι οικογενειακές του καταβολές, η μακροχρόνια θητεία του πατέρα του Κωνσταντίνου ως ιεροδιδασκάλου στη γενέτειρά του, η φοίτησή του σε ελληνικό σχολείο [42] και στη συνέχεια στο Γυμνάσιο-Οικοτροφείο Τσοτυλίου που ήδη λειτουργούσε από το 1871 και ειδικότερα η διπλωματική αποτυχία της εξέγερσης του Ίλιντεν καθώς και η μετανάστευση των δυο γιων του Αναστασίου και Δημητρίου το 1905 στις Η.Π.Α.[43] συνέτειναν στην απομόνωσή του και από τους στενούς ακόμα συνεργάτες του (1902-1907).
Παύλος Συμεών, κατά κόσμον Παύλος Ζήκας, Κληρικός που σπούδασε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης [44] και με τη σύσταση της βουλγαρικής εξαρχίας (1870) εργάστηκε για την επέκτασή της. Το 1876 γίνεται αρχιμανδρίτης, αλλά αργότερα επιστρέφει στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και ορίζεται Επίσκοπος.[45]
Παντελέι Σεφέρωφ (Panteley ή Pantelei Seferov) ή Παντελής Σεφέρης, 1897-1977, ζωγράφος.[46]

Χλωρίδα

Χλωρίδα της περιοχής
Ρίγανη (είδος τσουμπρίτσα) σε πλήρη ανθοφορία.
Ώριμοι καρποί χαμοκέρασου
Σαλέπι (υποείδος μονοκλήσι, τοπική ονοματολογία)
Το σπάνιο φυτό πέλινο που χρησιμοποιούνταν ως αλοιφή ή κατάπλασμα (αντιαιμορραγικό και επουλωτικό), αλλά και αφέψημα.
Αμάραντος (Σεμπερβίβο)
Σκουτεραλία η αλπική
Χαμομήλι
Πύρεθρο.
Δείτε επίσης

Πόπολη
Μανιταρόπιτα

Υποσημειώσεις-Παραπομπές

Όπως δημοσιεύτηκε στον τόμο απογραφής πληθυσμού και κατοικιών του 1971, πίνακας 4, Μέσος σταθμικός των υψομέτρων εκάστου δήμου ή κοινότητος, σ. 441.
Οι τόποι καταγωγής των ελλήνων και βλάχων παροίκων των πρώην γιουγκοσλαβικών χωρών ήταν κυρίως η δυτική Μακεδονία και δευτερευόντως η Ήπειρος, η Θράκη και η Θεσσαλία. Οι συχνότερα απαντώμενες πόλεις προέλευσης των παροίκων ήταν οι: Κοζάνη, Σιάτιστα, Βλάστη, Κλεισούρα, Σέλιτσα ενώ στο Βελιγράδι, ειδικότερα, συναντά κανείς Έλληνες και από την Αδριανούπολη, τη Θεσσαλονίκη, τα Ιωάννινα, τις Σέρρες, την Κατράνιτσα, την Καστοριά, το Βελβεντό, το Μπλάτσι, τη Μοσχόπολη και το Μελένοικο. Καθόλην τη διάρκεια του 18ου αι., Παροικιακός Ελληνισμός,
Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, ΠΑΝΔΕΚΤΗΣ: Ψηφιακός Θησαυρός Πρωτογενών Τεκμηρίων Ελληνικής Ιστορίας και Πολιτισμού, Μπλάτση - Οξυές
Ο Μητροπολίτης Καστοριάς Καραβαγγέλης, ΣΚΡΙΠ, 11/2/1903, σελ. 4
Institut für Auswärtige Politik (Hamburg), Institut für Ausländisches Öffentliches Recht und Völkerrecht (Berlin), Das Staatsarchiv, Akademische Verlagsgesellschaft, 1905, Τόμος 70, σελ. 265
Istituto Geografiko De Agostoni di Roma (1903)
Σύσκεψη στην Πολυκέρασο-Σαράφωφ, Βασίλ Τσακαλάρωφ κ.α (Τσερέσνιτσα) στις 20 Μαρτίου 1902
Δευτέρα 14 Μαρτίου 1905. Στο χωριό Μπλάτσα (Οξυά) του καζά Καστοριάς. Δολοφονία του Εξαρχικού ιερέα από ελληνική ομάδα, (που αντικατεστάθηκε με το κλείσιμο του ελληνικού σχολείου και τη δολοφονία του Έλληνα δασκάλου στις 21 Μαρτίου 1902). Dakin Douglas : The Greek Struggle in Macedonia 1897-1913, σ. 298.
Mapping Migration in Kastoria, Macedonia. Oksies-Oksia.
Δημήτρης Λιθοξόου, Πληθυσμός και οικισμοί της περιοχής Καστοριάς
Δήμος Βιτσίου, Η Οξυά, ΤΕΔΚ Νομού Καστοριάς
Διασχίζοντας το Βίτσι, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καστοριάς
Καστοριά, Μέσα από οξιές στο Πολυκέρασο, Τα Νέα, περιοδικό Διακοπές, τεύχος 310, 27 Νοεμβρίου 2009
Απόστολος Βακαλόπουλος, Ιστορία της Μακεδονίας 1354-1833, σσ.103-104 εκδ. Βάνιας, Θεσσσαλονίκη 1992
Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος,κωδ. 2752, φ. 42v.
Βίκτωρ Μπεράρ, Οδοιπορικό στη Μακεδονία (1890-1892) σ.362
Παροικιακός Ελληνισμός, Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, κεφ. Γιουγκοσλαβία
A. Synvet, Les Grecs de l'Empire ottoman: Etude statistique et ethnographique, Κωνσταντινούπολη, 1878, σελ. 56. (pdf) (Γαλλικά)
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους.
Το 1905 ο γραμματέας του Βουλγαρικού Εξαρχάτου D. M. Brancoff αναφέρει το χωριό ως Bulgarsko Blatza, στο οποίο κατοικούν 760 Βούλγαροι. D. M. Brancoff: La Macédoine et sa Population Chrétienne, Paris, 1905, p. 180-181
Ίδρυμα Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα, Γκεόργκι Παπάντσεφ, συλλογή φωτογραφιών "Megas", αριθμός ταξινόμησης 62746
Ε.Α.Π. Γενική Διεύθυνσις Εποικισμού Μακεδονίας. Τμήμα Στατιστικής, Κατάλογος των προσφυγικών συνοικισμών Μακεδονίας με τας νέας ονομασίας., Θεσσαλονίκη, 1928 (αντίγραφο)
Πανελλήνια Συγκέντρωση Enduro 2010‏, Μοτοσυκλετιστικός Όμιλος Καστοριάς
Απολογισμός Πανελλήνιας Συγκέντρωσης Enduro 3-4-5 Σεπτεμβρίου 2010 «Βίτσι» Καστοριάς, Μοτοσυκλετιστικός Όμιλος Καστοριάς
650 χριστιανοί [Σχινάς, 1886]
Блаца Бугарско/ Костурска каза, 555 χριστιανοί Βούλγαροι [Кънчов 1900]. «Αν και το χωριό παρέμεινε εξαρχικό σε όλη τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα φαίνεται ότι πριν το 1903 οι πατριαρχικές οικογένειες αποτελούσαν το 1/3 του πληθυσμού (30 έναντι 50 εξαρχικών)» [Γούναρης]
D. M. Brancoff γραμματέας του Βουλγαρικού Εξαρχάτου αναφέρει, ότι στο χωριό κατοικούν 760 Βούλγαροι Brancoff: La Macédoine et sa Population Chrétienne, Paris, 1905, p. 180-181. Είναι εμφανής η διόγκωση των στοιχειών κατά 38% (άτομα 205)
216 άρρενες και 208 θήλεις [Απαρίθμιση]
61 οικογένειες (96 άρρενες και 168 θήλεις)
Ελληνική απογραφή 1928, σελ. 287
Γεώργιος Δικώνυμος- Μακρής, Απομνημονεύματα Μακεδονικού Αγώνος (IMXA,Θεσσαλονίκη,1959)
Ιva Burikova, Ημερολόγιο 1901-1903, Sineva, 2001
Γερμανός Καραβαγγέλης Απομνημονεύματα, σ 39, «Στο Μπλάτσι δολοφονήσανε (1903) τον ημέτερον Βάνε Βλάχον.» Εκδόσεις Μπαρμπουνάκη.
Ίωνος Δραγούμη, Τετράδια του Ίλιντεν, Εκδόσεις Πετσίβα σ.592 ISBN 960-90010-3-3
Αφανείς γηγενείς Μακεδονομάχοι, επιστημονική επιμέλεια Ιωάννης Σ. Κολιόπουλος, ΕΜΣ, εκδόσεις University Studio Press. Θεσσαλονίκη 2008
Μαρμαρόγλυπτη εκτενής γραφή της 7ης Αυγούστου 1860 στην Εκκλησία του χωριού.
Αρχείον φωτογραφιών Λεωνίδα Παπάζογλου και προσωπικό ημερολόγιο εμπορικών πράξεων 1905-1909
bg:Васил Чекаларов Βασίλ Τσακαλάρωφ
Νικολόφ Μπόρις, Οπλαρχηγοί και ηγέτες (1893-1934)-Σόφια 2001 σ.133
Δημήτριος Γκολίτσης, Τα χωριά βορειοανατολικά της λίμνης της Καστοριάς (1870-1908), ήτοι από τη σύσταση της βουλγαρικής εξαρχίας μέχρι το Νεοτουρκικό Κίνημα, σ. 25, 1992, GR ISSN:0073-865X.
Кузо Попдинов
Alice Seleznyova, article Кузо Попдинов
ellisisland.org
Karatanasov, Ζλάτκο, «Εκκλησία-σχολείο- διαπάλη (1868 - 1903)» Σόφια, 1935, σ. 14
Karatanasov, Ζλάτκο, ό.π. σ. 14.

Pantelei Seferov, Free Bulgaria, Τόμος 3, 1948

Πηγές

Refugee Studies Centre, University of Oxford, Centre for Computing in the Humanities, King's College London and The Research Centre for Macedonian History and Documentation, Thessaloniki. Mapping Migration in Kastoria, Macedonia.
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΔ, σελ. 227..

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΒΙΤΣΙΟΥ
Τοπική Κοινότητα Βυσσινέας
Βυσσινέα, η
Τοπική Κοινότητα Μεταμορφώσεως
Μεταμόρφωσις, η
Φωτεινή, η
Τοπική Κοινότητα Οξυάς
Οξυά, η
Τοπική Κοινότητα Πολυκεράσου
Πολυκέρασο, το
Τοπική Κοινότητα Σιδηροχωρίου
Σιδηροχώρι, το
Τοπική Κοινότητα Τοιχίου
Τοιχίο, το

Νομός Καστοριάς : Δήμος, Κοινότητα

Αρρένων | Γράμου | Καστρακίου

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Καστοριάς

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License