.
Περιφέρεια : Ηπείρου
Νομός : Άρτας
- Δήμος Αθαμανίας --
Το Τετράκωμο ή Μήγερη ή Μύαρη είναι ένα χωριό του Δήμου Κεντρικών Τζουμέρκων με 59 μόνιμους κατοίκους (απογραφή 2011), στην οροσειρά των Τζουμέρκων της Περιφερειακής Ενότητας Άρτας και απέχει από την πόλη 52 χιλιόμετρα. [1] [2]
Σύμφωνα με το Σχέδιο Καποδίστρια, το Τετράκωμο υπήρξε μέχρι το τέλος του 2010, δημοτικό διαμέρισμα του νεοσύστατου Δήμου Αθαμανίας με έδρα το Βουργαρέλι. Με βάση τη νέα διοικητική διαίρεση που προβλέπει το Σχέδιο Καλλικράτης, το Τετράκωμο εντάχθηκε στο Δήμο Κεντρικών Τζουμέρκων.[3] Το Τετράκωμο μαζί με τους οικισμούς Αριά, Καρυά, Κεράνι, Λογαρού, Νεβρόπολη, Πέρα Νεβρόπολη, Πετράλωνο, Πηγή και Τελήσι αποτελεί την τοπική κοινότητα Τετρακώμου με πληθυσμό 427 κατοίκους.
Ιστορικά Στοιχεία
Το χωριό Μήγερη ή Μύαρη ήταν ένα μικρό χωριό το 1700. Αυτό φαίνεται καθαρά από το φόρο που πλήρωναν τότε οι κάτοικοι στους Βενετούς το 1676. Οι Τούρκοι δεν μπορούν την εποχή αυτή να προστατέψουν τους Αρτινούς από τους ληστές και τισ επιδρομές. Οι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής της Άρτας καταφεύγουν για προστασία στους Βενετούς που κατέλαβαν την Πρέβεζα και είχαν Προξενείο στην Άρτα. Η συμφωνία Αρτινών - Βενετών έγινε στις 20 Σεπτεμβρίου 1695. Το χωριό μετά από μεγάλες χρονικές περιόδους άρχισε να μεγαλώνει καθώς άρχιζαν να καταφθάνουν κυνηγημένοι κυρίως από Τούρκους, από διάφορες περιοχές στα Τζουμερκοχώρια και τα Ραδοβύζια. Η κατάσταση αυτή μαρτυρεί από μόνη της ότι οι Μηγαρίτες είναι σχεδόν στο σύνολο τους ξενόφερτοι.[4]
Όνομα
Το όνομα "η Μήγερη" ή "το Μήγερι" ή "Μίερι" το συναντάμε κατά την απελευθέρωση το 1881 σε επίσημες καταστάσεις. Στο Σεραφείμ Ξενόπουλο: Μίερη ή Μίαρη. Μία αναφορά εντοπίζεται το 1790 σαν Μύαρι σε χαρτί πρόσκλησης των χωριανών με υπογραφές τους προς τη μονή του Αγίου Βησσαρίωνα για να έλθει η κάρα του Αγίου στο χωριό. Ο Άγιος Βησσαρίωνας ήταν μητροπολίτης Λάρισας (1527-1540) και κατασκεύασε τη μονή Δουσίκου και τη γέφυρα Κοράκου. Πριν, σε καταστάσεις πληρωμής φόρων στους Βενετούς, φαίνεται σαν Μύαρη. Μύαρη (Μυαρή) απαντάται και στον Αραβαντινό το 1856. Από τις ονομασίες Μύαρη, Μίερη, Μήγερι, Μιερίτες, Μηγερίτες επικρατεί το Μήγερι με αυτή την ορθογραφία κατά προτίμηση. Γενικότερα καθιερώθηκε το "Μήγερη" που θεωρείται και πιο εξελληνισμένο.[5]
Προέλευση του ονόματος
Η προέλευση του ονόματος είναι πιθανότατα ξενική. Η άποψη για προέλευση από το "ομήγυρις" δεν ευσταθεί. Δεν θα το άλλαζαν το 1927 αν δεν ήταν σίγουροι ότι είναι ξενικής προέλευσης μέτα από διαταγή της Κυβέρνησης για αλλαγή όλων των ξενικών ονομασιών. Ο Μήτρος Τασούλας παλαιός γραμματέας αναφέρει σε κατάθεσή του ότι οι Τούρκοι το αποκαλούσαν "Μίχαρι" ή "Μάχιρ".
Εναλλακτική εκδοχή ονομασίας από τον Βάσο Μηαρίτη
Ο Βάσος Μηαρίτης προσπαθεί να εξηγήσει την προέλευση απί το μόριο "μήγαρ" ή το αρβανίτικο "μήγερ" (που σημαίνει "τι καλό"). Ο Βουργαρελιώτης Ι. Κατσάνος στο βιβλίο του αναφέρει την περιοχή "Παλιομίερη" στα νότια του Βουργαρελιού προς Ποταμιά. Δίνει την εξήγηση από το αλβανικό "μιέρουαρ" που σημαίνει κακόμοιρος, ελεεινός, αξιολύπητος. Και σήμερα οι Αλβανοί με τη λέξη "μίερι" εννοούν τον καημένο. Είναι η πιθανότερη προέλευση ονόματος.
Οι Μηγερίτες
Οι Μηγερίτες κάτοικοι του Τετρακώμου και των Καψάλων Άρτας κατά την περίοδο του 1881 με την απελευθέρωση αρχίζουν να υπηρετούν στον Ελληνικό στρατό ως "κληρωτοί". Γίνονταν κλήρωση τότε, δεν υπηρετούσαν όλοι. Ακόμη οι ίδιοι οι Μηγερίτες βοήθησαν στα εθελοντικά σώματα που εισήλθαν στο χώρο της Μακεδονίας για να προστατέψουν τον Ελληνικό πληθυσμό κυρίως από τουσ Βούλγαρους. Επιπλέον κατά την περίοδο 1912 - 1913, οι Μηγερίτες μετέχουν στο μέτωπο για την απελευθέρωση της υπόλοιπης Ηπείρου και των Ιωαννίνων.[6]
Το "Μήγερι και Μηγερίτες" αναφέρεται κυρίως στην εποχή που ήταν ένα χωριό Τετράκωμο και Κάψαλα.
Δημογραφικά στοιχεία
Σήμερα ο πληθυσμός ανέρχεται στους 59 μόνιμους κατοίκους (απογραφή 2011), [7] εμφανίζοντας μείωση σε σχέση με την απογραφή του 2001, όπου ο πληθυσμός ανερχόταν στους 145 κατοίκους. [8] Ο μέγιστος αριθμός κατοίκων σημειώθηκε το 1920 με 1212 κατοίκους. Με την απογραφή του 2011, το επίπεδο του πληθυσμού σημείωσε το χαμηλότερο ρεκόρ των τελευταίων 90 ετών.
Οι πληθυσμιακές διακυμάνσεις, αποτυπώνονται στον παρακάτω πίνακα.[9]
Πηγές
"Μήγερη και Μηγερίτες", Ιστορία Τετρακώμου και Καψάλων Άρτας, Χρυσόστομος Γ. Μποκογιάννης, Άρτα, 2010
Μαρτυρίες χωριανών που βοήθησαν στην καταγραφή των ιστορικών θεμάτων
Παραπομπές
Ελληνική απογραφή 2011. [1]
Οδηγικές χιλιομετρικές αποστάσεις μεταξύ πόλεων, χωριών, χωρών
Διοικητική διαίρεση Δήμου Αρταίων με το Σχέδιο Καλλικράτης
Γρηγόριου Μπαλάσκα: Τετράκωμο-Μήγερι. Ένα ξεχωριστό χωριό, Αθήνα 1992
Χρυσόστομος Γ. Μποκογιάννης, 2010
Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού : 1. αγώνες και νεκροί 1830-1930 2. εκδόσεις σχετικά με όλα τα ιστορικά γεγονότα μετά το 1900
Ελληνική απογραφή 2011.[2]
Απογραφή πληθυσμού της 18ης Μαρτίου 2001,Ελληνική Στατιστική Αρχή(ΕΛ.ΣΤΑΤ.).[3]
Αρχείο Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδος – Ε.Σ.Υ.Ε
| ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΘΑΜΑΝΙΑΣ |
|---|
| Τοπική Κοινότητα Αθαμανίου |
| Αθαμάνι, το |
| Αμπέλια, τα (Τ.Κ.Αθαμανίου) |
| Κορακάδα, η |
| Παλαιοχώρι, το (Τ.Κ.Αθαμανίου) |
| Πλάτανος, ο |
| Σκαλούλα, η |
| Τελήσι, το (Τ.Κ.Αθαμανίου) |
| Τοπική Κοινότητα Ανεμορράχης |
| Ανεμορράχη, η |
| Τοπική Κοινότητα Βουργαρελίου |
| Βουργαρέλι, το |
| Γιαννίτσι, το |
| Κάμπος, ο |
| Κουβέλι, το |
| Ομαλή, η |
| Παλαιοχώρι, το (Τ.Κ.Βουργαρελίου) |
| Σκιαδάδες, οι |
| Τοπική Κοινότητα Διστράτου |
| Δαφνούλα, η |
| Δίστρατο, το |
| Τζαπάδα, η |
| Τραπεζάκι, το |
| Τοπική Κοινότητα Κάτω Αθαμανίου |
| Αγγελαίικα, τα |
| Άγιος Γεώργιος, ο (Τ.Κ.Κάτω Αθαμανίου) |
| Άγιος Χαράλαμπος, ο |
| Γωνιά, η |
| Ταύλα, η |
| Φωταίικα, τα |
| Τοπική Κοινότητα Κάτω Καλεντίνης |
| Άγιος Κωνσταντίνος, ο |
| Κάτω Καλεντίνη, η |
| Τοπική Κοινότητα Καψάλων |
| Κάψαλα, τα |
| Παναγία, η |
| Τερπνά, τα |
| Τοπική Κοινότητα Κεντρικού |
| Ανδρεάς, ο |
| Βαθύκαμπος, ο |
| Κεντρικό, το |
| Κρυονέρι, το |
| Λαγκάδια, τα |
| Πτέρη, η |
| Τοπική Κοινότητα Κυψέλης |
| Άγιος Γεώργιος, ο (Τ.Κ.Κυψέλης) |
| Καλλονή, η |
| Κυψέλη, η |
| Λούτσα, η |
| Μονή Ευαγγελιστρίας, η |
| Ρουπακιά, η |
| Τοπική Κοινότητα Μεσούντας |
| Δροσιά, η |
| Κάτω Χώρα, η |
| Μεσούντα, η |
| Πεύκος, ο |
| Στενό, το |
| Τοπική Κοινότητα Παλαιοκατούνου |
| Άγιος Μηνάς, ο |
| Άγιος Στέφανος, ο |
| Αμπέλια, τα (Τ.Κ.Παλαιοκατούνου) |
| Ζάλος, ο |
| Θανάσια, τα |
| Μητσορούβα, η |
| Παλαιοκάτουνο, το |
| Ποταμιά, η |
| Τοπική Κοινότητα Τετρακώμου |
| Αριά, η |
| Καρυά, η |
| Κεράνι, το |
| Λογαρού, η |
| Νεβρόπολις, η |
| Πέρα Νεβρόπολις, η |
| Πετράλωνο, το |
| Πηγή, η |
| Τελήσι, το (Τ.Κ.Τετρακώμου) |
| Τετράκωμο, το |
|
Νομός Άρτας: Δήμος, Κοινότητα Αρταίων | Αγνάντων | Αθαμανίας | Αμβρακικού | Αράχθου | Βλαχέρνας | Γεωργίου Καραϊσκάκη | Ηράκλειας | Κομποτίου | Ξηροβουνίου | Πέτα | Τετραφυλίας | Φιλοθέης Θεοδωριάνων | Κομμένου | Μελισσουργών Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Άρτας. |
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
