Τανάγρα

Περιφέρεια : Στερεάς Ελλάδας
Νομός : Βοιωτίας

H Τανάγρα είναι χωριό του νομού Βοιωτίας, τοπική κοινότητα του Δήμου Τανάγρας. Αριθμεί συνολικά 871 κατοίκους. Ο οικισμός ονομαζόταν Βράτσι μέχρι το 1915, οπότε μετονομάστηκε σε Τανάγρα λόγω της ύπαρξης της αρχαίας πόλης σε κοντινή απόσταση.[1].

Ιστορικά στοιχεία
Αρχαία πόλη
Αγαλματίδιο Ταναγραίας κόρης

Ο Όμηρος αναφέρει την πόλη ανάμεσα στις Βοιωτικές πόλεις που συμμετείχαν στον Τρωικό πόλεμο, με την ονομασία Γραία[2], ενώ υπήρχαν και οι ονομασίες Ποιμανδρία και Ποιμανδρίς, που οφείλονται στον μυθικό ιδρυτή της Ποίμανδρο, ήρωα του Τρωικού Πολέμου. Ο Στράβωνας τοποθετεί την Γραία στην περιοχή του Ωρωπού κοντά στο Αμφιαράειο[3]. Ο Παυσανίας αναφέρει πως το όνομα Τανάγρα οφειλόταν στην κόρη του Ασωπού, την Τανάγρα την οποία νυμφεύτηκε ο Ποίμανδρος, ενώ η ονομασία Γραία είχε αποδοθεί στην πόλη λόγω της μεγάλης ηλικίας της[4]. Η Τανάγρα κατά την περίοδο της ακμής της έλεγχε μία μεγάλη περιοχή που απλωνόταν από την θέση του σημερινού ομώνυμου οικισμού μέχρι την περιοχή του Ωρωπού. Επίνειο της πόλης στον Ευβοϊκό κόλπο ήταν το Δήλιο, που βρισκόταν στην περιοχή του σημερινού οικισμού Δήλεσι.

Αναφέρονται δύο «Μάχες της Τανάγρας», το 457 π.Χ. και το 426 π.Χ.. Το 456 π.Χ. η Τανάγρα καταλήφθηκε από τους Αθηναίους ύστερα από πολιορκία, και τα τείχη της κατεδαφίσθηκαν. Στη ρωμαϊκή εποχή ήταν αυτόνομη πόλη και μία από τις πλουσιότερες της Βοιωτίας: Εκτός από τη γεωργική παραγωγή, στην Τανάγρα άκμασε και η αγγειοπλαστική και η κεραμική τέχνη, όπως και η κηροπλαστική. Σε διάφορες εποχές γύρω από την κλασική ανάγονται οι περίφημες Ταναγραίες κόρες ή απλώς «Ταναγραίες», που είναι μικρά πήλινα αγαλματίδια γυναικείων μορφών. Στην πόλη αναφέρεται ότι υπήρχαν ιερά του Διονύσου, της Θέμιδας, της Αφροδίτης, του Απόλλωνα, του Κριοφόρου Ερμού και του Ερμού του Προμάχου.

Τανάγρα, 1890, Léon Gérôme	Τανάγρα Jean Leon Gerome
Τανάγρα Jean Leon Gerome

Αρχαιολογία

Εκτός από ερείπια του τείχους και του θεάτρου, διασώθηκαν και αρκετά νομίσματα της Τανάγρας, αργυρά, στατήρες, δραχμές και οβολοί. Με υπόδειξη του Σ. Μαρινάτου και επιμέλεια του Θ. Σπυρόπουλου έγιναν ανασκαφές που έφεραν στο φως μυκηναϊκό νεκροταφείο, στο οποίο βρέθηκαν 32 θαλαμοειδείς τάφοι, ασύλητοι οι περισσότεροι. Οι τάφοι περιείχαν ζωγραφισμένες λάρνακες, που τους ξεχωρίζουν από την πλειονότητα των ανάλογων χώρων. Το νεκροταφείο χρονολογήθηκε στη VE III Β-Γ περίοδο, δηλαδή μεταξύ των ετών 1240 και 1170 π.Χ., ενώ οι σχετικές ανακαλύψεις ανακοινώθηκαν το 1969 και το 1970.

Το νόμισμα της Τανάγρας
Αιγινίτικος στατήρας της Τανάγρας. 5ος αι. π.Χ.
Αιγινίτικο δίδραχμο της Τανάγρας. 5ος αι. π.Χ.

Η Τανάγρα είχε κόψει νόμισμα, και αρκετά αρχαία κέρματα έχουν διασωθεί.[5]

Ο αργυρός Αιγινίτικος στατήρας του 5ου αι. π.Χ. απεικονίζει μια Βοιωτική ασπίδα, ενώ η πίσω όψη φέρει τα γράμματα ΤΑ και απεικονίζει το μπροστινό μισό ενός αλόγου που φοράει χαλινάρι και κάνει άλμα. Έχει διάμετρο 21 χιλ. και ζυγίζει 12,01 γραμ..[5]
Το αργυρό Αιγινίτικο δίδραχμο της ίδιας εποχής έχει τα ίδια χαρακτηριστικά, ενώ το άλογο είναι αχαλίνωτο. Έχει διάμετρο 13,5 χιλ. και ζυγίζει 3,14 γραμ..[5]

Μεσαιωνική και νεότερη εποχή

Ο χριστιανισμός ήλθε στην Τανάγρα τον 4ο μ.Χ. αιώνα και δημιουργήθηκε η Επισκοπή Τανάγρας. Η ύπαρξη της πόλης ως ανθηρού κέντρου της περιοχής συνεχίστηκε και στη διάρκεια των βυζαντινών χρόνων και της φραγκοκρατίας.

Η κατάκτηση της Βοιωτίας από τους Τούρκους το 1460, είχε σαν αποτέλεσμα οι κάτοικοι να εγκαταλείψουν την αρχαία πόλη και να δημιουργήσουν μικρούς οικισμούς στη γύρω περιοχή. Η ονομασία Τανάγρα εγκαταλείφθηκε και νέες ονομασίες δόθηκαν στα μικρά χωριά που δημιουργήθηκαν την περίοδο αυτή. Στην θέση της αρχαίας πόλης χτίστηκε ο οικισμός Μπράτσι που μετονομάστηκε σε Τανάγρα το 1915. Η Τανάγρα υπήρξε έδρα της ομώνυμης κοινότητας που λειτούργησε στο διάστημα 1912-1998 και περιλάμβανε εκτός από την Τανάγρα και τον μικρό οικισμό Παναγία.[6] Υπήρξε επίσης έδρα του Καποδιστριακού Δήμου Τανάγρας που λειτούργησε στο διάστημα 1999-2010. Με την εφαρμογή του προγράμματος Καλλικράτηςτο 2011, η Τανάγρα εντάχθηκε στον νέο διευρυμένο Δήμο Τανάγρας, έδρα του οποίου είναι το Σχηματάρι.

Παραπομπές

↑ Πανδέκτης, μετονομασίες
↑ Ομήρου Ιλιάς/Β Θέσπειαν Γραῖάν τε καὶ εὐρύχορον Μυκαλησσόν
↑ Στράβων βιβλίο ΙΧ Καὶ ἡ Γραῖα δ´ ἐστὶ τόπος Ὠρωποῦ πλησίον καὶ τὸ ἱερὸν τοῦ Ἀμφιαράου καὶ τὸ Ναρκίσσου τοῦ Ἐρετριέως μνῆμα ὃ καλεῖται Σιγηλοῦ, ἐπειδὴ σιγῶσι παριόντες· τινὲς δὲ τῇ Τανάγρᾳ τὴν αὐτήν φασιν· ἡ Ποιμανδρὶς δ´ ἐστὶν ἡ αὐτὴ τῇ Ταναγρικῇ· καλοῦνται δὲ καὶ Γεφυραῖοι οἱ Ταναγραῖοι. ἐκ Κνωπίας δὲ τῆς Θηβαϊκῆς μεθιδρύ{θη κατὰ χρησμὸν} δεῦρο τὸ Ἀμφιαράειον
↑ Παυσανία Ελλάδος περιήγησις/Βοιωτικά Ταναγραῖοι δὲ οἰκιστήν σφισι Ποίμανδρον γενέσθαι λέγουσι Χαιρησίλεω παῖδα τοῦ Ἰασίου τοῦ Ἐλευθῆρος, τὸν δ' Ἀπόλλωνός τε καὶ Αἰθούσης εἶναι τῆς Ποσειδῶνος. Ποίμανδρον δὲ γυναῖκά φασὶν ἀγαγέσθαι Τάναγραν θυγατέρα Αἰόλου: Κορίννῃ δέ ἐστιν ἐς αὐτὴν πεποιημένα Ἀσωποῦ παῖδα εἶναι. [2] ταύτης τοῦ βίου προελθούσης ἐπὶ μακρότατον τοὺς περιοίκους φασὶν ἀφελόντας τὸ ὄνομα τήν τε γυναῖκα αὐτὴν καλεῖν Γραῖαν καὶ ἀνὰ χρόνον τὴν πόλιν: διαμεῖναί τε τὸ ὄνομα ἐς τοσοῦτον ὡς καὶ Ὅμηρον ἐν καταλόγῳ ποιῆσαι
↑ 5,0 5,1 5,2 John Ward (1832-1912) και Sir George Francis Hill (1867-1948), επιμ. (1902) (στα Αγγλικά). Greek coins and their parent cities. Λονδίνο: Murray. Ανακτήθηκε την 12 Οκτωβρίου 2009.
↑ Διοικητικές μεταβολές ΟΤΑ, κοινότητα Τανάγρας

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ιστορία της αρχαίας Τανάγρας

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License