.

Ελλάδα

Περιφέρεια : Πελοποννήσου
Νομός : Κορινθίας

Νομός Κορινθίας Δήμος Σολυγείας

Το Σοφικό Κορινθίας ευρίσκεται στα νοτιοανατολικά του Νομού Κορινθίας και είναι η έδρα του σημερινού Δήμου Σολυγείας. Μαρτυρίες ζωής στην περιοχή υπάρχουν, ήδη, απο την κλασσική εποχή, οπότε, σύμφωνα με πληροφορίες, χτίστηκε ο οικισμός "Πηγή", πλάι σ' έναν αρχαίο λατρευτικό ναό της θεάς Αφροδίτης.

View Larger Map

Μια άλλη κωμόπολη της περιοχής ήταν η Αρχαία Σολύγεια, η χρονολογία κατασκευής της οποίας είναι άγνωστη. Την ύπαρξη της Σολύγειας επιβεβαιώνει και ο μεγάλος ιστορικός της αρχαιότητος Θουκιδίδης ["και κώμη επ' αυτού Σολύγεια καλουμένη εστί", (Δ΄,43)]. Η Σολύγεια ήταν χτισμένη πάνω στο Σολύγειο λόφο, η στρατηγική σημασία του οποίου ήταν μεγάλη κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο. "Ήταν τότε που ο Νικίας, για να ανακτήσει το κύρος του στο Δήμο Αθηναίων, επιχείρησε μεγάλη επίθεση εναντίον των κορινθιακών ακτών, με τριήρεις και ιππαγωγά πλοία [...] (Τον Σολύγειο λόφο) προσπάθησαν να καταλάβουν οι Αθηναίοι, το καλοκαίρι του 424π.Χ. με το Στρατηγό Νικία, προκειμένου να τον χρησιμοποιήσουν ως ορμητήριο κατά των Κορινθίων στον Πελοποννησιακό Πόλεμο. Αν και νίκησαν τότε οι Αθηναίοι, δεν κατόρθωσαν να καταλάβουν τον Σολύγειο λόφο (Θουκ. Δ΄42-44)" (Ν. Κώνστας, "Τα Χριστιανικά Μνημεία του Δ. Σολυγείας", 2006, Λιβάνη).

Στα 145π.Χ. οι Ρωμαίοι καταστρέφουν εκ θεμελίων την Κόρινθο και πολλοί κάτοικοί της καταφεύγουν στη Σολύγεια για να σωθούν. Απο τότε δεν αναφέρεται ξανά στην ιστορία η Σολύγεια. Αντίθετα, η προαναφερθήσα "Πηγή" εξακολουθεί να υφίσταται ως το 1000μ.Χ. περίπου.

Στα 1385μ.Χ. κάνουν την εμφάνισή τους στην περιοχή του Σοφικού (το Σοφικό δεν υπήρχε ακόμα τότε) οι Αρβανίτες, οι οποίοι ήσαν κάτοικοι της Νοτίου Ηπείρου και εκδιώχθηκαν απο τα μέρη τους απο τους Οθωμανούς Τούρκους. Οι Αρβανίτες δημιούργησαν, τότε, δυο μικρά χωριά στην περιοχή, σε αρκετή απόσταση το ένα απο το άλλο, την "Αμυγδαλιά" και το "Βελανίδι" (πρβλ. και το αρβανίτικο "γιές βάιζ τ' Βγαρίς, βάιτα νουσ τ' Βελανίθ"). Αυτοί οι κάτοικοι των δυο χωριών το χειμώνα, λόγω του ψύχους, έπερναν τα ζώα και τα κοπάδια τους και τα μετέφεραν στους πρόποδες του παρακείμενου λόφου Γκούρι-Γκλιάτι, που ήταν υπήνεμο και δεν κινδύνευαν απο το ψύχος και οι ίδιοι και τα κοπάδια τους. Σιγά-σιγά, οι Αρβανίτες έμειναν μόνιμα στο μέρος εκείνο, κτίζοντας τα πρώτα τους σπίτια και δημιούργησαν το "Σοφικόν". Η ονομασία "Σοφικόν", ελληνική λέξη, δεν αναφέρεται σε κανένα κείμενο, ώστε να είναι γνωστή η προέλευσή της.

Κατά την πέρίοδο της Επανάστασης του 1821, το Σοφικό πρωταγωνίστησε στα επαναστατικά γεγονότα της Κορινθίας. Ο εκ Σοφικού καταγόμενος Αντιστράτηγος Χατζηγιάννης-Μερτζέλλος προετοίμασε επαναστατικά το Σοφικό, με αποτέλεσμα να το μετατρέψει σε επαναστατικό κέντρο της Κορινθίας, αφού σ' αυτό ορκίστηκαν όλοι οι οπλαρχηγοί που έλαβαν μέρος στην πολιορκία του Ακροκορίνθου (1 Απριλίου 1821). Στις 30 Μαρτίου 1821, καταφθάνει στο Σοφικό ο επίσκοπος Δαμαλών Ιωνάς (το Σοφικό υπαγόταν τότε στην επισκοπή Δαμαλών), ο οποίος μεταβαίνει μαζί με το Χατζηγιάννη Μερτζέλλο στις Κεγχριές και αφού συνάντησαν εκεί και άλλους επαναστάτες κήρυξαν την Επανάσταση στην Κορινθία. Το Δεκέμβριο του 1821, οι επαναστάτες προτείνουν να γίνει στο Σοφικό η πρώτη Εθνική Συνέλευση, για την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας. Οι κάτοικοί, όμως, φοβούμενοι επικείμενη αντίδραση των Τούρκων αρνήθηκαν. Επίσης, κάτοικοι του Σοφικού, με επικεφαλής το Χατζηγιάννη Μερτζέλλο, συμμετείχαν στη μάχη εναντίον του Δράμαλη.

Η πιο σημαντική στιγμή για το Σοφικό, κατά την Επανάσταση, ήταν η ανάδειξή του σε πρωτεύουσα της απελευθερωμένης Ελλάδος. Με απόφαση του Εκτελεστικού Σώματος (Κυβέρνησης), στις 14 Ιουλίου 1826, το Σοφικό γίνεται η έδρα του Εκτελεστικού Σώματος και την ίδια ημέρα ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης καταφθάνουν στο Σοφικό. Η Κυβέρνηση άλλαξε την έδρα της στις 16 Αυγούστου 1823.

Το καλοκαίρι του 1826, στο πλαίσιο του Εμφυλίου Πολέμου, οι Σοφικίτες φυλάκισαν στο Σοφικό το Σωτήρη Νοταρά, πατέρα των δυο οπλαρχηγών της Κορινθίας, Παναγιώτη και Ιωάννη Νοταρά. Η πράξη των Σοφικιτών εκδήλώθηκε ως αντίδραση στην απόφαση της Κυβέρνησης να αφαιρέσει απο τον Σοφικίτη Χατζηγιάννη Μερτζέλλο της αρχηγίας των όπλων της Κορινθίας. Ο Ιωάννης Νοταράς, ο οποίος ήταν εναντίον του Κολοκοτρώνη στον Εμφύλιο, θεώρησε μεγάλη προσβολή την πράξη των Σοφικιτών, αφού δεν είχαν τολμήσει ούτε οι Τούρκοι να τους πειράξουν. Γι' αυτό βάδισε εναντίον του Σοφικού με 2,000 στρατιώτες και πολιόρκησε το χωριό, στο οποίο είχε ταμπουρωθεί ο αδελφός του Παναγιώτης, για οκτώ ημέρες. Αφού νίκησε, εισήλθε στο Σοφικό και το έκαψε ολόκληρο και αιχμαλώτισε αρκετούς Σοφικίτες. Έφτασε σε σημείο να κάψει ακόμα και τα πεύκα απ' τα οποία οι κάτοικοι έβγαζαν και εκμεταλλεύονταν τη ρητίνη. Στις 28 Νοεμβρίου 1826, οι Δημογέροντες του Σοφικού ζητούν, με έγγραφό τους, βοήθεια απ' τους προκρίτους της Ύδρας, τονίζοντας την άθλια κατάσταση στην οποία ευρίσκονταν. Η απελευθέρωση βρίσκεί το Σοφικό με 1,529 κατοίκους.

Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδος (1830), το Σοφικό γνωρίζει μια ακόμα μεγάλη διάκριση, καθώς γίνεται έδρα ενός Δήμου της Κορινθίας. Πρόκειται για το Δήμο Σολυγείας, ο οποίος συστάθηκε με το βασιλικό διάταγμα της 28ης Απριλίου/10ης Μαΐου 1834, με έδρα το κεφαλοχώρι Σοφικό. Κατατάχθηκε στη Γ΄ τάξη, με πλήθυσμό 1,529 κατοίκους. Στην αρχική του σύσταση περιελάμβανε το Σοφικόν, την Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Σοφικού και τη Μονή Αγίων Πάντων Κόρφου. Αργότερα, με το βασιλικό διάταγμα της 27ης Νοεμβρίου 1840, προσαρτήθηκαν στο Δήμο και οι εξής περιοχές: Υρνήθιον (Αγγελόκαστρον), Κόρφος, Ρυτό, Αμόνι, Κατακάλι, Γαλατάκι, Αλμυρή, Μονή του Στείρι και Άγιος Ιωάννης (ο Άγιος Ιωάννης ήταν και η μοναδική κοινότητα που λειτούργησε στο Δήμο). Δήμαρχοι του Δήμου Σολυγείας εξελέγησαν/διορίστηκαν: 1. Α. ΝΟΡΔΑΣ 1834-1842, 2. Γ. Μ. ΠΡΙΦΤΟΠΟΥΛΟΣ 1842-1862, 3. ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΒΕΤΟΥΛΗΣ 1862-1866, 4. ΙΩΑΝΝΗΣ Α. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ 1866-1883, 5. ΓΚΙΚΑΣ ΠΑΝ. ΜΕΡΤΙΚΑΣ 1883-1899, 6. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΑΝ. ΜΕΡΤΙΚΑΣ 1899-1912. Ο Δήμος διαλύθηκε με το νομοθετικό διάταγμα ΔΝΖ΄/1912.

Η περίοδος 1940-1945 υπήρξε μια δύσκολη φάση στην ιστορία του Σοφικού. Αμέσως μετά την κήρυξη του Πολέμου, πολλοί Σοφικίτες μετέβησαν στο Αλβανικό μέτωπο, πολεμώντας ή πεθαίνοντας για τη δόξα της Ελλάδας. Με την συνθηκολόγηση του Στρατού, τον Απρίλιο του 1941, όσοι επέζησαν επέστρεψαν στο Σοφικό.

Τον Ιούνιο του 1941, οι Ιταλοί καταφθάνουν στο Σοφικό, όπου και δημιουργούν στρατιωτική διοίκηση, λόγω της σπουδάιότητας και της γεωγραφικής θέσης του χωριού. Οι Ιταλοί δεν πραγματοποίησαν εκτελέσεις στο χωριό, αλλά μόνο ξυλοδαρμούς ορισμένων κατοίκων.

Η πιο σημαντική μορφή του Αγώνα στο Σοφικό ήταν ο εκ Σοφικού καταγόμενος Πλωτάρχης Μίλτων Ιατρίδης, Κυβερνήτης του υποβρυχίου "Παπανικολής". Ο Μίλτων Ιατρίδης ερχόταν κατά τη διάρκεια των πρώτων χρόνων της Κατοχής στο Σοφικό και παρελάμβανε Άγγλους και Νεοζηλανδούς σαμποτέρ, που είχαν έλθει για δολιοφθορές στο Σοφικό και τους μετέφερε στην Κρήτη και τη Μέση Ανατολή για να συνεχίσουν τον αγώνα. Πολύτιμος βοηθός του Πλωτάρχη, ήταν ο Ιερέας του Σοφικού π. Γεώργιος Καρβούνης, ο οποίος παρελάμβανε τους σαμποτέρ απ' τα διάφορα μέρη του χωριού και με κίνδυνο της ζωής του τους μετέφερε στο καραφύγιο του "Παπανικολής" στη Σελόντα.

Οι αντάρτες έφθασαν στο Σοφικό στα μέσα περίπου του 1943 και συνόδευσαν την άφιξή τους με δολοφονίες πολλών κατοίκων της περιοχής. Τον Οκτώβριο του 1943, μετά την ιταλική συνθηκολόγηση, φθάνει στο Σοφικό ο Τρίτος Λόχος του 6ου Συντάγματος του Ε.Λ.Α.Σ. και δημιουργείται ισχυρή αντάρτικη οργάνωση.

Το Μάρτιο του 1944, η Γερμανική Στρατιωτική Δίοίκηση της Κορίνθου ξεκινά μεγάλες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις κατά των ανταρτών στους Νομούς Αργολίδος και Κορινθίας. Το Μάιο του 1944, οι Γερμανοί και τα Τάγματα Ασφαλείας αρχίζουν τη "μεγάλη παγάνα" στη Σολυγεία, με συλλήψεις στο Γαλατάκι και το Ρυτό. Στις 23 Μαΐου 1944, οι Γερμανοί και οι Ταγματασφαλίτες εισέρχονται στο Σοφικό, παρά τις προσπάθειες που κατέβαλαν οι αντάρτες για να τους απωθήσουν. Την ημέρα εκείνη, ο προαναφερθείς Ιερέας Γεώργιος Καρβούνης, με διπλοματικό τρόπο, πείθει το Γερμανό Στρατιωτικό Διοικητή, να μην προβεί στην πυρπόληση του Σοφικού. Στη συνέχεια, οι Γερμανοί κατευθύνθηκαν προς την Επίδαυρο.

Άξια αναφοράς είναι και η πράξη της Κυβερνήσεως της Νέας Ζηλανδίας, η οποία απέστειλε ευχαριστήρια έγγραφα στις Κοινότητες Σοφικού και Αγγελοκάστρου, λόγω της συμβολής των κατοίκων στη μάχη εναντίον του Άξονα.

Με το Νόμο 2537/1997 γίνεται επανένωση των Κοινοτήτων σε Δήμους. Το Σοφικό γίνεται για δεύτερη φορά η έδρα του ανασυσταθέντος Δήμου Σολυγείας, ο οποίος περιλαμβάνει πλέον μόνο τα χωριά Σοφικό, Αγγελόκαστρο, Κόρφο και Αμόνι. Πρώτος Δήμαρχος του νέου Δήμου Σολυγείας (έβδομος κατα σειρά Δήμαρχος Σολυγείας) εξελέγη ο Ιωάννης Γκεζερλής (1998,2002) και τον διαδέχθηκε το 2006 ο Αθανάσιος Δημ. Τούσουλης.

Τα χριστιανικά μνημεία του Σοφικού

Το Σοφικό είναι ένα απ' τα λιγοστά χωριά της Κορινθίας, αλλά και ολόκληρης της Ελλάδος, που έχει να επιδείξει αξιόλογη εκκλησιαστική ιστορία, η οποία έχει την αφετηρία της στα πρώτα χριστιανικά χρόνια. Τα μνημεία του Σοφικού έχουν γίνει κατά καιρούς αντικείμενο μελέτης αξιόλογων Παναπιστημιακών Καθηγητών, όπως του Αναστασίου Ορλάνδου ("Αρχείον των Βυζαντινών Μνημείων της Ελλάδος", τομ. Α', 1935), αλλά και ιστορικών μελετητών-συγγραφέων, όπως του Τάσου Γριτσόπουλου ("Εκκλησιαστική Ιστορία και Χριστιανικά Μνημεία Κορινθίας", 1973).

Σήμερα, την περιοχή του Σοφικού κοσμούν και ευλογούν 30 χριστιανικά μνημεία, διάφορων περιόδων, με σημαντικότερα: Τη Μονή Κοιμήσεως της θεοτόκου του Στείρι του 11ου αιώνα, τη Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου του 12ου αιώνα, το Ναό των Ταξιαρχών στο Λαρίσι του 12ου αιώνα, το Ναό της Αγίας Τριάδος στο Λαρίσι του 13ου αιώνα, το Ναό των Ταξιαρχών στο Σοφικό του 15ου αιώνα, το Ναό της Αγίας Παρασκευής του 1617μ.Χ., το Ναό του Αγίου Αντωνίου και της Υπαπαντής του 17ου αιώνα και πολλά άλλα αξιόλογα μνημεία.

Ολοκληρωμένη καταγραφή των μνημείων του Σοφικού πραγματοποιήθηκε την περίοδο 2004-2006 απο το φοιτητή της Νομικής Σχολής Νικόλαο Κώνστα, ο οποίος εξέδωσε σε βιβλίο τα συμπεράσματα της έρευνάς του - Νικόλαος Νικ. Κώνστας, "Τα Χριστιανικά Μνημεία του Δήμου Σολυγείας", 2006, εκδ. Λιβάνη, με πρόλογο του Καθηγητή Αντωνίου Σίμου.

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΟΛΥΓΕΙΑΣ
Δημοτική Κοινότητα Σοφικού
Άγιος Βλάσσης, ο
Κιουρκάτι, το
Μονή Αγίας Μαρίνης, η
Πευκάλι, το
Σοφικό, το
Φραγκολίμανο, το
Τοπική Κοινότητα Αγγελοκάστρου
Αγγελόκαστρον, το
Τοπική Κοινότητα Κόρφου
Άγιος Πέτρος, ο
Ήλιος, ο
Κάβος, ο
Κόρφος, ο

Νομός Κορινθίας: Δήμος

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης Διοικητική διαίρεση νομού Κορινθίας

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License