.
Περιφέρεια : Κεντρική Μακεδονία
Νομός : Πιερίας
Δήμος Πέτρας
Τα Σκοτεινά (κάτοικοι 47 συμφωνα με την απογραφή του 2001) είναι ένα μικρό ορεινό χωριό της Πιερίας, χτισμένο σε υψόμετρο 700 μέτρων, 15 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Κάτω Μηλιάς.
Η ονομασία του χωριού μέχρι τις 31 Αυγούστου 1926 ήταν Μόρνα (το όνομα σημαίνει σκοτεινός τόπος). Εκεί βρίσκεται και ένα φαράγγι με πλούσια βλάστηση, άφθονα νερά και άγρια ομορφιά. Επειδή το μέρος είναι ανήλιαγο λόγω της πυκνής βλάστησης , οι κάτοικοι έδωσαν το όνομα Σκοτεινά στο χωριό που εγκατέλειψαν και Φωτεινά στο νέο χωριό, όπου υπήρχε περισσότερο φως. Δίπλα στα Σκοτεινά βρίσκεται το Μαυρονέρι. Τα πέτρινα σπίτια της δεν κατοικούνται εδώ και περίπου 40 χρόνια, καθώς οι κάτοικοι της Μόρνας ίδρυσαν τα Φωτεινά, το 1965. Έτσι, το 1971 καταγράφηκε μόνο ένας κάτοικος στα Σκοτεινά. Κοντά στο χωριό βρίσκεται ένα μονοκάμαρο γεφύρι.
Ιστορικά στοιχεία
Η πρώτη γραπτή αναφορά στη Μόρνα γίνεται στους Κώδικες της Μονής Ζάβορδας των Γρεβενών, όπου καταγράφεται μια δωρεά προς τη Μονή (γύρω στα 1850) [1] .
Η παράδοση λέει ότι οι πρώτες οικογένειες που κατοίκησαν στη Μόρνα ήταν προσφυγικές οικογένειες από την Πέτρα, οι οποίοι ήρθαν και εγκαταστάθηκαν στα κελιά του Αγίου Νικολάου, πιθανόν μετόχι της Ιεράς Μονής Πέτρας Ολύμπου, του οποίου μας είναι άγνωστο το έτος της ίδρυσής του.
Η γεωγραφική θέση της Μόρνας είχε από παλιά στρατηγική και οικονομική σημασία, καθώς μέσω του φαραγγιού και του οικισμού διερχόταν παλαιότατη οδός, που ένωνε τη Δυτική Μακεδονία με την Πιερία και τις ακτές της, τη Σκάλα της Κατερίνης (Κατερινόσκαλα), τις Αλυκές και το λιμάνι του Κίτρους, μέσω του οποίου υπήρχε και σύνδεση με τη Θεσσαλονίκη.
Στις 19 Δεκεμβρίου 1943 εκτελέστηκαν από τους Ναζί και τους Ταγματασφαλίτες 10 κάτοικοι του χωριού, ανάμεσά τους ο παπα-Χρήστος Τσολάκης. Επίσης, το χωριό πυρπολήθηκε και λεηλατήθηκε.
Την περίοδο 1947-1950 εγκαταστάθηκαν στην Περίσταση κάτοικοι από τα Σκοτεινά, σε επιταγμένα σπίτια, εξαιτίας του Εμφυλίου Πολέμου. Εκεί έμειναν μέχρι τις 7 Απριλίου 1950.
Ως το 1949, το εργοστάσιο που υπήρχε στη Μόρνα (εργοστάσιο επεξεργασίας ξύλου οξιάς) υπολειτουργούσε. Μετά το τέλος του Εμφυλίου πολέμου, το εργοστάσιο λειτούργησε κανονικά. Το 1967 μεταφέρθηκε στο Λιτόχωρο. Μάλιστα, για το ξύλο της οξιάς, σε ειδική έκδοση της Νομαρχίας Πιερίας (1951) αναφέρεται ότι «η οξιά της Μόρνας είναι η καλύτερη της Ελλάδος και μεταξύ των αρίστων της παγκοσμίου παραγωγής» [2] .
Το 1937 άρχισε να κατασκευάζεται ο πρώτος αμαξιτός δρόμος στην περιοχή. Το δάσος των Σκοτεινών, όπως και της γειτονικής Φτέρης, περιήλθε στο Δημόσιο και μαζί με τα δάση του Λιβαδίου και του Πλατανορέματος αποτέλεσαν ένα ενιαίο δασικό σύμπλεγμα 84.000 στρεμμάτων περίπου. Ταυτόχρονα ιδρύθηκε, με έδρα τη Μόρνα, η Υπηρεσία Κρατικής Εκμετάλλευσης Δάσους Σκοτεινών- Φτέρης.
Μετά το 1912 η Μόρνα υπάχθηκε διοικητικά στην Κοινότητα Μηλιάς, για να αποσπαστεί από αυτήν στις 26 Μαΐου 1972, όταν ιδρύθηκε η ανεξάρτητη Κοινότητα Φωτεινών, η οποία καταργήθηκε με το Νόμο Καποδίστρια, το 1999. Από τότε τα Σκοτεινά αποτελούν οικισμό του Δημοτικού Διαμερίσματος Φωτεινών, στο Δήμο Πέτρας.
Βλέπε επίσης
Φωτεινά
Βιβλιογραφία
- Η Μηλιά στη διαδρομή των αιώνων, πρακτικά Συνεδρίου του Μορφωτικού και Πολιτιστικού Συλλόγου Κάτω Μηλιάς "Οι Λαζαίοι", 7-8 Απριλίου 2001, εκδ. ΜΑΤΙ.
- Τσολάκη Λουκά, Το χωριό Σκοτεινά (Μόρνα)- άρθρο Περιοδικό Παρουσία, τεύχη 2-3, έκδοση ΝΕΛΕ, Φεβρουάριος 1985.
Παραπομπές και σημειώσεις
- "Μπέλλος Ζήσης, Οι Επισκοπές Πέτρας και Κίτρους κατά τον Κώδικα Ζάβορδας 1534/1962… (Πρακτικά Επιστημονικού Συνεδρίου: Η Πιερία στα Βυζαντινά και Νεότερα Χρόνια, σελίδες 257-267, 1993)
- ΝΟΜΟΣ ΠΙΕΡΙΑΣ, ειδική έκδοση της Νομαρχίας Πιερίας για τη 16η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 1951
| ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΕΤΡΑΣ |
|---|
| Δημοτική Κοινότητα Λόφου |
| Λόφος, ο |
| Ράχη, η |
| Τοπική Κοινότητα Αγίου Δημητρίου |
| Άγιος Δημήτριος, ο |
| Τοπική Κοινότητα Μηλιάς |
| Άνω Μηλέα, η |
| Καρυές, οι |
| Κάτω Μηλιά, η |
| Μεσαία Μηλιά, η |
| Φτέρη, η |
| Τοπική Κοινότητα Μοσχοχωρίου |
| Μοσχοχώρι, το |
| Τοπική Κοινότητα Φωτεινών |
| Πέτρα, η |
| Σκοτεινά, τα |
| Φωτεινά, τα |
| Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Πέτρας Ολύμπου, το |
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
