Σητεία

.

Περιφέρεια : Κρήτη
Νομός : Λασιθίου

Η Σητεία είναι πόλη της ανατολικής Κρήτης.

Ιστορική Αναδρομή

Η πόλη της Σητείας πιθανώς ταυτίζεται με την κλασική και ελληνιστική Ητεία ή Ήτιδα, ή Σηταία, πατρίδα του φημισμένου Μύσωνα, ενός από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας, αλλά και του Βιτσέντζου Κορνάρου, ποιητή του Ερωτόκριτου. Άλλοι πάλι απορρίπτουν αυτήν την άποψη και αναζητούν την αρχαία πόλη της Σητείας σε άλλες τοποθεσίες όπου υπάρχουν ερείπια Μινωικών οικισμών.

View Larger Map

Το σίγουρο είναι ότι η βυζαντινή πολιτεία βρίσκεται κάτω από τη σημερινή Σητεία. Η πολιτεία έζησε μέσα από μεγάλες περιπέτειες μέχρι το 1651, όταν οι Βενετοί ξεθεμελιώσανε ό,τι άφησε ο μεγάλος σεισμός του 1508 και η επιδρομή στα 1538 του φοβερού Μπαρμπαρόσα. Ξαναχτίστηκε πάνω στα ερείπια της το 1870. Ονομάστηκε Αβνιέ, χωρίς να επικρατήσει αυτό το όνομά γιατί οι κάτοικοι αμέσως την ονόμασαν Σητεία, ενώνοντας έτσι τους κρίκους της σπασμένης αλυσίδας στην ιστορία της.

Με την ανακατάληψή της από τους βυζαντινούς έγινε σημαντικό εμπορικό λιμάνι του Βυζαντίου με έντονη εμπορική δραστηριότητα, χαρακτήρα που κράτησε και στα πρώτα χρόνια της Ενετοκρατίας. Οι Βενετοί ονομάζουν τη Σητεία (maximoum statum et lumen ejiusdem insulae = μέγιστο σταθμό και φως του νησιού ) και την καθιστούν μέγιστο εμπορικό σταθμό του Regno di Candia για τους δρόμους της Ανατολής και της Αφρικής Για να σταθεροποιήσουν την κυριαρχία τους οι Βενετοί χτίζουν πολλά φρούρια σε διάφορα σημεία στρατηγικής σημασίας της επαρχίας τα οποία μπορεί να δει ακόμη και σήμερα ο επισκέπτης

Οικονομία

Η οικονομία της επαρχίας στηρίζεται κατά βάση στην πρωτογενή αγροτική παραγωγή. Είναι αλήθεια πως η Στειακή γη ήταν πάντα φειδωλή στις αποδόσεις της λόγω του πετρώδους και κατά κύριο λόγο ορεινού χαρακτήρα του εδάφους της. Σήμερα όμως με την πρωτοβουλία της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, του Δήμου Σητείας και άλλων αναπτυξιακών φορέων της επαρχίας, η οικονομία κινείται και σε άλλους άξονες. Η οργανωμένη εκμετάλλευση της σητειακής γης υπόσχεται σημαντική συμβολή στην οικονομική ανάπτυξη της επαρχίας, ενώ η επεξεργασία και διακίνηση των προϊόντων της γης κατακτά όλο και υψηλότερη θέση στην εξαγωγική οικονομική δραστηριότητα. Η βιοτεχνική ανάπτυξη, το εμπόριο, η κατασκευαστική και οικοδομική δραστηριότητα, οι υπηρεσίες αποτελούν επίκεντρο της αναπτυξιακής προσπάθειας των φορέων της επαρχίας.

Σημαντικός άξονας ανάπτυξης με ταχύτατους ρυθμούς στα τελευταία χρόνια είναι η τουριστική βιομηχανία με μικρά και μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα υψηλών προδιαγραφών. Σημαντική πηγή πλούτου για την επαρχία θα μπορούσαν να γίνουν οι διάφορες αρχαιολογικές περιοχές, τα όσα η σκαπάνη των αρχαιολόγων έχει φέρει και φέρνει στο φως, η οργανωμένη και οικολογική χρησιμοποίηση του περιβάλλοντος, η παραπέρα εκμετάλλευση των φυσικών καλλονών της επαρχίας και ο παραδοσιακός χαρακτήρας της Σητειακής ζωής.

Αξιοθέατα

Σπουδαία αποκόμισε στολίδια από το χορό των αιώνων πάνω στο κορμί της η επαρχία Σητείας. Στολίδια που με θαυμασμό θα δει ο επισκέπτης σπαρμένα παντού. Έργα πολιτισμών και ανθρώπων όπως τα περίφημα ανάκτορα της μινωικής Ζάκρου, τα απομεινάρια της Ετεοκρητικής Πραισού, τα ερείπια του Πρωτομινωικού οικισμού στο ψαροχώρι του Μόχλου, οι δημιουργικές καταθέσεις των ανθρώπων της καθημερινής ζωής και του μόχθου που φιλοξενούνται στα Μουσεία τα οποία με περισσή φροντίδα δημιούργησαν και διατηρούν ο Δήμος και οι πολιτιστικοί φορείς της επαρχίας. Περιδιαβαίνοντας κανείς την επαρχία Σητείας ας μην παραξενευτεί για την πληθώρα των αρχαιολογικών χώρων που θα συναντήσει. Η επαρχία υπήρξε η μήτρα του ευρωπαϊκού πολιτισμού τον οποίο γέννησε και ανέπτυξε εδώ και έξι χιλιάδες χρόνια πριν. Γι αυτό και τα ογδόντα σημεία της μινωικής παρουσίας που φιλοξενεί στα χώματά της είναι η επαρκής απόδειξη της μεγάλης ανάπτυξης της επαρχίας κατά τους χρόνους της αυγής του πρώτου μεγάλου ευρωπαϊκού πολιτισμού.

Εδώ θα συναντήσει ο επισκέπτης τους πρώτους χώρους ιεροσύνης και λατρείας στα μινωικά ιερά κορυφής που διάσπαρτα σώζουν τις πλούσιες μαρτυρίες τους. Εδώ θα συναντήσει τη λατρεία του Δικταίου Δία κι εδώ θα βρει τις βαθιές χριστιανικές ρίζες, που σπάρθηκαν με τη θεμελίωση των πρώτων παλαιοχριστιανικών εκκλησιών, ρίζωσαν με τις πρώτες χριστιανικές αγάπες και τράφηκαν μέσα από την αιμάτινη ιστορική και θρησκευτική πορεία που χάραξαν τα τρία ζωντανά ακόμη και ένδοξα μοναστήρια της. Κι η φύση απλόχερη φάνηκε στις δωρεές της προς την επαρχία. Σε κανένα άλλο τόπο δε συνδυάζονται τόσο αρμονικά οι αντιθέσεις όσο εδώ. Τα ψηλά βουνά, τα οροπέδια, οι λόφοι, οι μικροί κάμποι, οι κοιλάδες, οι ρεματιές οι χαράδρες, τα φαράγγια, τα σπήλαια και οι σπηλαιώδεις σχηματισμοί, οι απότομες και οι αμμώδεις ακτές, οι βατές και άβατες γωνιές της σητειακής γης, το αφρικανικό, το μεσογειακό και το ευρωπαϊκό τοπίο, το ήπιο, το βίαιο, το δροσερό, το ξηρό, το θερμό και το ψυχρό κλίμα συνθέτουν ένα φυσικό περιβάλλον που την πολυπροσωπία και την πολυτροπία του δύσκολα κανείς μπορεί αλλού να συναντήσει. Τίποτα όμως πιο ζωντανό, τίποτα πιο θελκτικό και πιο αξιόλογο δεν υπάρχει από τη ζωντανή ντόπια παράδοση που ιερουργεί στις ψυχές των Στειακών, καθοδηγεί τη συμπεριφορά και χρωματίζει την πράξη και την ποιότητα της ζωής των ανθρώπων της γης αυτής. Στα πανηγύρια που γεμίζουν το πέρασμα του κάθε χρόνου, στις γιορτές και στις εκδηλώσεις που οργανώνονται από τους διάφορους φορείς της επαρχίας, στις καθημερινές συντροφιές των κατοίκων και στις ευκαιριακές μα τακτικές συναντήσεις των μερακλήδων, θα συναντήσει ο επισκέπτης τη γνήσια διασκεδαστική διάθεση του χαρούμενου μινωίτη, του γνήσιου κι ασυννέφιαστου γλεντζέ, του ανεπιτήδευτου φίλου και πιστού υπηρέτη του Ξένιου Δία, του σύγχρονου δηλαδή Στειακού. Η επαρχία της Σητείας είναι μια ολόκληρη Κρήτη, αλλά και μια άλλη Κρήτη ταυτόχρονα.

Αρχαιολογικό Μουσείο

Καμαρώνει για το σχετικά καινούργιο της απόκτημα η πόλη της Σητείας. Στις τριάντα προθήκες του μουσείου περιλαμβάνονται εκθέματα από όλη την ιστορική διαδρομή της επαρχίας.Τα πλούσια εκθέματα του μουσείου καλύπτουν την περίοδο από το 3500 π.χ. μέχρι τα 500 μ.χ. Οι αρχαιότητες αυτές προέρχονται από την ευρύτερη περιοχή της Σητείας . Το μουσείο χωρίζεται σε πέντε ενότητες, που αναφέρονται σε αντίστοιχες χρονολογικές περιόδους. Υπάρχει πολύτιμη συλλογή αγγείων , πήλινες πινακίδες της Γραμμικής Α γραφής που βρέθηκαν στο αρχειοφυλάκιο της ζάκρου, Ειδώλια από ιερά κορυφής, ένα σταφυλοπιεστήριο νεοανακτορικής περιόδου, ένας ελληνιστικός μύλος για άλεση σιτηρών. Μοναδικό είναι το χρυσελεφάντινο ανδρικό ειδώλιο που βρέθηκε στη θέση Ρουσσόλακκος κοντά στο Παλαίκαστρο.

Μουσείο - Εκθετήριο Τοπικών προϊόντων

Πρόσφατο απόκτημα της πόλης το εκθετήριο - μουσείο τοπικών προϊόντων. Δημιουργήθηκε και λειτουργεί με την ευθύνη της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Σητείας. Σκοπός του η προβολή των τοπικών προϊόντων, η οικονομική ανάπτυξη της περιοχής και η ενίσχυση της τοπικής παραγωγής. Κυρίαρχα προϊόντα και παγκόσμια γνωστά είναι το περίφημο ελαιόλαδο «Σητεία», ο φημισμένος «Κρητικός τοπικός οίνος» Σητείας, και η τσικουδιά Βαρβάκι.

Λαογραφικό Μουσείο

Μετά από μακρόχρονες προσπάθειες και δραστηριοποίηση των μελών του πολιτιστικού συλλόγου «Βιτσέντζος Κορνάρος» και με τη συνεργασία και αρωγή του Δήμου οργανώθηκε και λειτουργεί ένα αξιόλογο λαογραφικό μουσείο με ενδιαφέροντα εκθέματα. Τα εκθέματα ανήκουν στον προηγούμενο αιώνα και στις αρχές του αιώνα μας. Περίφημα κεντήματα υφαντά εξαιρετικής τέχνης, ξυλόγλυπτα , τοπικές ενδυμασίες, οικοσκευές εικόνες και άλλα είδη δίνουν μια παραστατική εικόνα της παλιάς ωής τωμ κατοίκων της Σητείας. Και στο Χαμαίζι επίσης υπάρχει λαογραφικό μουσείο με αναπαράσταση κρητικού σπιτιού των αρχών του αιώνα, πατητήρι, παλιό ελαιοτριβείο και σιδηρουργεί

Μονές

Η βαθιά θρησκευτικότητα των κατοίκων φαίνεται από τα δώδεκα μοναστήρια που βρίσκονταν στην επαρχία. Σήμερα υπάρχουν και λειτουργούν μόνο τρία.

Μονή Τοπλού

Μέγας εί Κύριε και Θαυμαστά τα έργα Σου

Μονή Καψά

Σκαλωμένο στο φρύδι της εξόδου του φαραγγιού των Περβολακίων, σε επιβλητικό τοπίο που ατενίζει το Λιβυκό πέλαγος βρίσκεται το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Καψά. Το μοναστήρι είναι μετόχι της μονής Τοπλού κι απέχει 9 χιλιόμετρα από τον οικισμό του Μακρύ Γιαλού. Γιορτάζει στις 29 Αυγούστου ωστόσο και στις 6 Αυγούστου την ημέρα της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος,πλήθος πιστών τιμά το Μοναστήρι παρακολουθώντας την θεία λειτουργία και βοηθώντας στην προετοιμασία γεύματος, για όποιονδήποτε και αν παρευρίσκεται εκείνη την ημέρα εκεί.

Μονή Παναγιάς Φανερωμένης

Βρίσκεται στην περιοχή Πλατάνι της Σκοπής , δυτικά της Σητείας. Σήμερα το μοναστήρι είναι σχεδόν εγκαταλελειμμένο και στο μικρό βυζαντινό εκκλησάκι της Παναγιάς της Φανερωμένης, πιθανότατα του 15ου αιώνα, σπάνια γίνονται λειτουργίες.

Φαράγγια

Αρκετές είναι οι όμορφες πινελιές που χάρισε ο Δίας στο γενέθλιο τόπο του. Μεγάλα και μικρά φαράγγια διασχίζουν την επαρχία, σημάδι των χειμάρρων με τα ορμητικά νερά των ξαφνικών βροχών και των άλλων στοιχείων της φύσης που πέφτουν πάνω στα εύπλαστα πετρώματα της στειακής γης.

Φαράγγι των νεκρών

Το φαράγγι της Κάτω Ζάκρος είναι γνωστό και ως φαράγγι των νεκρών. Εδώ οι μινωίτες στις σχισμές και στα κοιλώματα των βράχων έθαβαν τους νεκρούς τους. Είναι μέρος του ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4 και εύκολα σε μια ώρα περίπου μπορείτε να το διασχίσετε.

Φαράγγι Λαμνιονίου

Το φαράγγι του Λαμνονιού πήρε το όνομά του από το χωριό Λαμνόνι. Η άκρη του συναντά τις πανέμορφες παραλίες του Ξερόκαμπου. Στις κατάξερες όχθες του αφιλόξενου φαραγγιού σε μια πεντάωρη πορεία μπορεί ο επισκέπτης του να παρατηρήσει τα πλούσια πετρώματα και τους περίεργους σχηματισμούς που έχει δώσει ο αέρας στους βράχους.

Φαράγγι Περβολακίων

Το φαράγγι των Περβολακίων ξεκινάει από το ομώνυμο χωριό και μετά από μια δίωρη πορεία φτάνει στο Λιβυκό πέλαγος. Εδώ ψηλά στην αριστερή του όχθη θα δεις σκαλωμένο το μοναστήρι του Αϊ Γιάννη του Καψά.

Φαράγγι Πεύκων

Το φαράγγι των Πεύκων είναι ένα υπέροχο φαράγγι με καταπληκτικούς σχηματισμούς των πετρωμάτων του από την επίδραση των φυσικών δυνάμεων. Αν το ακολουθήσει κανείς από το χωριό Πεύκοι μετά από τρίωρη περίπου πορεία βγαίνει στην πανέμορφη παραλία του Μακρύ Γιαλού.

Σπήλαια

Η γη της Σητείας με τα πετρώματα και τις ιδιαίτερες φυσικές ιδιότητές της επιτρέπει τη δημιουργία σπηλαίων και άλλες μορφές καρστικών σχηματισμών. Περισσότεροι από τριακόσιοι σπηλαιώδεις σχηματισμοί υπάρχουν στο έδαφος της επαρχίας. Μερικά από τα σπήλαια μας αποκάλυψαν ίχνη ανθρώπινης χρήσης τους πράγμα που επιβεβαιώνει τις απόψεις που είχαν από παλαιότερα διατυπωθεί ότι η επαρχία κατοικήθηκε πολύ πριν από τον ερχομό των μινωιτών. Είναι γνωστό ότι πάντοτε τα σπήλαια έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στην διαμόρφωση των θρησκευτικών και κατά συνέπεια πολιτιστικών αντιλήψεων απο την προϊστορική εποχή έως και τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους.

Πελεκητών

Ένα από τα ονομαστότερα σπήλαια της Σητείας, πλουσιότατο σε διάκοσμο και το μεγαλύτερο σε βάθος σπήλαιο της Κρήτης βρίσκεται στην τοποθεσία Πελεκητά ή Συκιά κοντά στην Κάτω Ζάκρο. Το σπήλαιο των πελεκητών όπως είναι γνωστό έχει μήκος 310 μέτρα και σ' αυτό βρέθηκαν ίχνη κατοίκησης από τη νεολιθική εποχή.

Περιστερά

Ονομαστό σπήλαιο με πλούσιο λιθωματικό διάκοσμο. Βρίσκεται δυόμισι περίπου χιλιόμετρα ανατολικά από το γραφικό χωριό Καρύδι, στη θέση Πλατύβολα και σε υψόμετρο 540 μέτρων. Εδώ βρέθηκαν ίχνη νεολιθικής εγκατάστασης.

Πεύκων

Στα βόρεια του Μακρύ Γιαλού και στην εδαφική περιφέρεια του χωριού Πεύκοι υπάρχουν δυο σημαντικοί σπηλαιώδεις σχηματισμοί με ωραίο διάκοσμο. Είναι το σπήλαιο Απαλούστρες που είναι σχετικά εύκολο να το επισκεφτείτε, και το σπήλαιο Λατσίδα Βρέικου. Στο δεύτερο σπήλαιο τελευταία ανακαλύφτηκαν ίχνη νεολιθικής κατοίκησης. Και άλλοι όμως γνωστοί καρστικοί σχηματισμοί υπάρχουν στην επαρχία της Σητείας. Μπορούν ανάμεσα στους σπουδαιότερους να αναφερθούν:

τα σπήλαια στο μικρό και μεγάλο Κατωφύγι σε ύψος 425 μέτρων και 450 μέτρων αντίστοιχα.

το σπήλαιο Εξω Λατσίδι ένα πό τα μεγαλύτερα σε μήκος σπήλαια της Κρήτης κοντά στη Σίτανο και σε υψόμετρο 610 μέτρων.

Αγρεπαύλεις

Οι αγρικίες και οι αγρεπαύλεις που ανακαλύφτηκαν είναι διάσπαρτες στην επαρχία της Σητείας. Είναι χτισμένες έξω από οργανωμένους οικισμούς με απλά ή σύνθετα αρχιτεκτονικά σχέδια, και είναι συνήθως πολύχωρα οικοδομήματα με την κατάλληλη διαρρύθμιση και τον εξοπλισμό που απαιτεί ο αγροτικός χαρακτήρας τους. Ορισμένες από τις επαύλεις αυτές ανήκαν ως φαίνεται από την έκταση και την πολυτέλεια της κατασκευής τους σε πλούσιους και ισχυρούς τοπικούς άρχοντες γιατί μιμούνται το σχήμα των ανακτορικών συγκροτημάτων. Τέτοιες αγρεπαύλεις ανακαλύφτηκαν στο Πισκοκέφαλο, στα Αχλάδια, στη Ζου, στο Μακρύ Γιαλό, στην Άνω Ζάκρο, στον Αζωκέραμο, στον Άγιο Γεώργιο και αλλού.

Πραισός

Οι πρώτες ανασκαφές του χώρου έγιναν στα τέλη του 19ου αιώνα από τους Ιταλούς αρχαιολόγους Halbherr και Mariani. Στα 1901 ο διευθυντής της Αγγλικής Αρχαιολογικής Σχολής R.C. Bosanquet, άρχισε συστηματικές ανασκαφές. Η αρχαία πόλη της Πραισού απλώνεται πάνω σε τρείς λόφους-ακροπόλεις 1χλ.μ. βόρεια του χωριού Ν. Πραισός (Βαβέλοι). Η Ακρόπολη Α ,η ψηλότερη, περιβάλλονταν από τείχος, ορατό σήμερα κυρίως στο Β.Α. τμήμα της .Εκεί ανεσκάφη ένα θαυμάσιο Ελληνιστικό κτίσμα, οικία πλούσιου ηγεμόνα ή δημόσιος ξενώνας . Η Ακρόπολη Γ ονομάστηκε «Λόφος-Βωμός» (Hill Altar), γιατί εκεί ανακαλύφθηκε βωμός θυσιών του 8ου - 7ου αιώνα π.Χ., με δύο επιγραφές σε Ετεοκρητική γλώσσα και άλλα ευρήματα όπως: ασπίδες , κράνη, θώρακες, κνημίδες , πήλινα και χάλκινα ειδώλια με σπουδαιότερο το πήλινο ειδώλιο λέοντος, συμβόλου της θεάς Ρέας . Από τα σημαντικότερα ευρήματα των ανασκαφών είναι σειρά τεσσάρων θολωτών τάφων με πλούσια κτερίσματα .

Ιτανος

Τα ερείπια της αρχαίας Ιτάνου βρίσκονται 27 χιλ. ανατολικά της Σητείας, κοντά στο φοινικόδασος Βάι. Η περιοχή είναι γνωστή με το όνομα Ερημούπολη ή Ερμούπολη. Η ίδρυση της Ιτάνου ανάγεται στους προϊστορικούς χρόνους. Την πρώτη ιστορική μαρτυρία για την ύπαρξη της πόλης την δίνει ο Όμηρος. Υπήρξε σπουδαίος σταθμός διαμετακομιστικού εμπορίου και είχε αναπτύξει εμπορικές σχέσεις με την Εγγύς και Μέση Ανατολή, στην οποία έκανε εξαγωγή πορφύρας, σπόγγων, γυαλιού και αλιευμάτων. Οι Ιτάνιοι ήταν κυρίαρχοι σε όλες τις ανατολικές ακτές της Σητείας και τα όριά της εκτείνονταν από το ακρωτήριο Σαμώνιο (Κάβο- Σίδερο) ως το ακρωτήριο Ερυθραίο (Γούδουρας). Η εξαγωγική δραστηριότητα που ανέπτυξε η Ίτανος απ’ όλη την περιφέρεια που κυριαρχούσε, καθώς και τα έσοδα που της εξασφάλιζε το ιερό του Δικταίου Δία στο Παλαίκαστρο, πλούτισαν την πόλη, όπως προκύπτει από το πλήθος των ναών και των πολυτελών μαρμάρινων οικοδομών της. Ένα σημαντικό ιστορικό μνημείο είναι η εντοιχισμένη αριστερά του καθολικού της Μονής Τοπλού πλάκα, γνωστή ως «Επιγραφή των Μαγνήτων». Από την επιγραφή πληροφορούμαστε ότι, επειδή οι Ιτάνιοι βρίσκονταν σε συνεχείς προστριβές με τους κατοίκους της Πραισού, ζήτησαν την βοήθεια του βασιλιά της Αιγύπτου Πτολεμαίου του Φιλομήτορα το 146 π. χ., ο οποίος βοήθησε στρατιωτικά τους Ιτάνιους, στέλνοντας ακόμη και φρουρές στην επικράτεια της Ιτάνου. Η βοήθεια του Αιγύπτιου βασιλιά και η εμπλοκή των Πραισίων στον πόλεμο με τους Ιεραπύτνιους έθεσαν τέλος στις μεταξύ τους διαμάχες. Όμως οι Ιτάνιοι δεν βρίσκουν την ησυχία τους. Ο νέος γείτονας που καταλαμβάνει την Πραισό, η Ιεράπετρα, έχει εδαφικές διεκδικήσεις από την Ίτανο. Οι διαμάχες και οι προστριβές τους κράτησαν ως το 67 μ. χ. που ήρθε η ρωμαϊκή κατοχή. Στα ρωμαϊκά χρόνια η Ίτανος εξακολουθούσε να κατέχει εξέχουσα θέση. Οι Ρωμαίοι της επέτρεπαν να κόβει δικά της νομίσματα και να συμμετέχει στο κοινό των Κρητών. Σήμερα ο επισκέπτης μπορεί να περπατήσει τον χώρο σταματώντας στα διάφορα ερείπια όπως το μεγάλο φυλάκιο -πύργος- στη δυτική ακρόπολη, από μελανούς ογκόλιθους, την μεγάλη παλαιοχριστιανική εκκλησία στην ανατολική ακρόπολη, την ελληνιστική συνοικία, τους δυο παλαιοχριστιανικούς ναούς στους πρόποδες του λόφου που οδηγεί στο Βάι, το νεκροταφείο έξω από την πόλη. Μετά την καταστροφή της πόλης στα βυζαντινά χρόνια υπάρχουν ενδείξεις ότι ο χώρος κατοικήθηκε στην Ενετοκρατία.

Πετράς

Πολλοί αρχαιολόγοι υποστηρίζουν ότι η θέση της αρχαίας Ητείας ή Ήτ`ιδας, πατρίδας του Μύσωνα ενός σοφού που πολλοί τον συγκαταλέγουν μεταξύ των εφτά σοφών της αρχαιότητας, βρίσκεται στο μικρό ύψωμα που σήμερα ονομάζεται Πετράς. Εδώ οι αρχαιολογικές έρευνες φέρνουν διαρκώς καινούρια στοιχεία, ενώ η έκταση των ερειπίων υποδηλώνει μεγάλη και μακρόχρονη εγκατάσταση.

Μόχλος

Μικρό νησί, στη βόρεια παραλία της Σητείας και σε απόσταση 150 μ. από τη στεριά, απέναντι από το ομώνυμο γραφικό ψαροχώρι. Στην εποχή του Χαλκού φαίνεται ότι το νησί ενώνονταν με τη στεριά και δημιουργούνταν δύο λιμάνια (ανατολικό και δυτικό) για να προφυλάσσονται τα πλοία από τον καιρό. Ο Μόχλος, λόγω της θέσης του έγινε σημαντικό κέντρο των Μινωιτών. Ο Αμερικανός αρχαιολόγος R. Seager, 1908 ανακάλυψε τάφους στη Β. Δ. πλευρά του νησιού που είχαν σχήμα ορθογώνιων διαμερισμάτων και ανήκαν σε αρχοντικές οικογένειες. Εκεί βρέθηκαν θαυμάσια χρυσά κοσμήματα και διαδήματα, σφραγιδόλιθοι, μοναδικά λίθινα αγγεία και διπλοί πελέκεις, που κοσμούν σήμερα την πρώτη αίθουσα του αρχαιολογικού μουσείου Ηρακλείου. Σημαντικό εύρημα ήταν ένα χρυσό δαχτυλίδι με αναπαράσταση γυμνής γυναικείας θεότητας. Σήμερα οι ανασκαφές συνεχίζονται κι έχει αποκαλυφθεί μεγάλο τμήμα του οικισμού στα νότια του νησιού. Η επίσκεψη του αρχαιολογικού χώρου γίνεται με βάρκα από τον οικισμό Μόχλο.

Παλαίκαστρο

Βρίσκεται σε απόσταση 2 χιλ. από το Παλαίκαστρο, στην παραλία της Χιόνας. Συστηματικές ανασκαφές στην περιοχή έγιναν από τους Άγγλους αρχαιολόγους Bosanquet και Dawkins, στις αρχές του αιώνα και έφεραν στο φως σημαντικό μινωικό οικισμό που άκμασε στην Υστερομινωική κυρίως περίοδο. Βρέθηκαν επίσης τάφοι Πρωτομινωικής και Μεσομινωικής περιόδου με μεγάλες ποσότητες οστών που διατηρούνταν σε άριστη κατάσταση. Ένας κεντρικός δρόμος διασχίζει τον οικισμό και τον διαιρεί σε 9 συνοικίες. Τα σπίτια που βλέπουν στο δρόμο έχουν επιβλητικές προσόψεις και υπάρχει εξαίρετο αποχετευτικό σύστημα. Η ζωή εδώ φαίνεται να σταμάτησε στο 15ο αι. π.χ από την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης. Η σημαντικότερη ανακάλυψη στο χώρο ήταν το ιερό του Δικταίου Δία, από τα πιο γνωστά ιερά της Ανατολικής Κρήτης. Στα ερείπια του ναού βρέθηκε επιγραφή από φαιό ασβεστόλιθο που περιλάμβανε τον ύμνο προς τον Δικταίο Δία. Τον ύμνο έψαλλαν γυμνοί ασπιδοφόροι νέοι που μιμούνταν τους Κουρήτες, οι οποίοι, σύμφωνα με το μύθο, παραβρέθηκαν στη γέννηση του Δία στο Δικταίο Άνδρο. Ο ύμνος είναι μια επίκληση στον Δικταίο Δία, εξυμνούνται τα αγαθά και η παντοδυναμία του και τον παρακαλούν να φέρει στους ανθρώπους την ευτυχία, στη γη εφορία των καρπών κ. λ. π. Η λατρεία στο ιερό πιθανότατα είχε μυστηριακό χαρακτήρα και ήταν συνεχής από τους Γεωμετρικούς χρόνους έως τη Ρωμαϊκή κατάκτηση.

Ζάκρος

Χαμέζι

Στην περιοχή του χωριού Χαμαίζι και στον κωνοειδή λόφο, γνωστό σαν Σουβλωτό Μουρί (= σουβλωτή μούρη, όψη) βρίσκεται το μοναδικό ελλειψοειδές οικοδόμημα της ΜΜ Ια εποχής που θεωρείται από τα πιο σημαντικά αρχαιολογικά λείψανα του Μινωϊκού Πολιτισμού . Ανασκάφτηκε το 1903 από τον Στ . Ξανθουδίδη, ο οποίος θεώρησε το κτήριο σαν μεγάλη αγροικία που χρησίμευσε και για μεταγενέστερη κατοίκηση . Ο Ν. Πλάτων υποστήριξε ότι πρόκειται για οικοδόμημα που ανήκει σε ΜΜ ιερό κορυφής και ότι το πηγάδι της αυλής ήταν αποθέτης ιερών αντικειμένων . Τα αναπάντητα ερωτήματα συνεχίζουν ακόμα να απασχολούν τους αρχαιολογικούς κύκλους και σχετίζονται με τη χρήση, τη λειτουργία και το σχήμα του οικοδομήματος .

Όλες οι ιστορικές περίοδοι έχουν αφήσει έντονα τα σημάδια τους στη γη της Σητείας. Μετά το σβήσιμο της μινωικής λάμψης η χώρα των Πραισίων συνέχισε μέσα σε εχθρικό περιβάλλον, αυτό των κατακτητών Δωριέων, τη μινωική της πορεία μέχρι που καταστράφηκε από την ισχυρή πόλη των Ιεραπυτνίων. Την ελληνική και ελληνιστική περίοδο διαδέχτηκε η ρωμαιοκρατία, αφήνοντας κι αυτή τα δικά της σημάδια. Οι ρωμαϊκές ιχθυοδεξαμενές, το ρωμαϊκό θέατρο στο Κουφονήσι, και άλλα ερείπια δείχνουν το πέρασμα των Ρωμαίων και τη σπουδαιότητα της επαρχίας κατά τους χρόνους αυτούς. Η βυζαντινή περίοδος που ακολουθεί, σκαλίζει στο σώμα της επαρχίας νέα φρούρια, καινούργιους οικισμούς, σπουδαία λιμάνια, μεγάλες και μικρές κατάγραφες εκκλησίες. Όσο κι αν αποτελούν εύκολη λεία πειρατών και ληστών η σητειακή γη και τα χωριά της συνεχίζουν μια πολιτισμική πορεία αδιάκοπη και σημαντική. Οι βενετσιάνοι - νέοι κύριοι του τόπου - θάβουν την προηγούμενη ιστορία κάτω από τα θεμέλια των δικών τους κτισμάτων και φροντίζουν να σφραγίσουν κι αυτοί ανεξίτηλα το πέρασμά τους από την επαρχία. Το φρούριο της Καζάρμας, οι διάσπαρτοι φεουδαρχικοί πύργοι, τα λαμπερά οικοδομήματα, οι νέοι οικισμοί που χτίζονται πάνω σε παλιούς ερειπωμένους, οι vigiliae και οι βάρδιες, τα μεγάλα αρχοντικά και οι πλούσιες επαύλεις, τα ισχυρά τείχη και τα πρόχειρα τειχίσματα, όλα αυτά είναι σημάδια μιας μακρόχρονης βενετσιάνικης εγκατάστασης που μπορεί να συναντήσει ο καθένας στο διάβα του. Το ίδιο συνέβη και με τους διαδόχους των Βενετσιάνων Οθωμανούς. Μόνο πως από αυτούς δεν έχουν απομείνει σημαντικά έργα πολιτισμού. Περισσότερο σε γραπτά μνημεία θα συναντήσει κανείς την ιστορία τους και σε ζωντανές ακόμα παραδόσεις και λαϊκές ιστορίες που βρίσκονται βαθιά χαραγμένες στη μνήμη του σητειακού λαού και στα ονόματα των χωριών και τον τοπωνυμίων.

Καζάρμα

Το φρούριο του κάστρου γνωστό σήμερα σαν Καζάρμα (Casa di arma),είναι το πιο επιβλητικό μνημείο του παρελθόντος στην πόλη της Σητείας . Η Καζάρμα ήταν ο στρατώνας της φρουράς ή το διοικητήριο, ένα δηλαδή από τα οικοδομήματα της Μεσαιωνικής Σητείας η οποία περιβαλλόταν με τείχος . Η οχύρωση της πόλης και η Καζάρμα χρονολογούνται στα τελευταία βυζαντινά χρόνια . Οι πειρατικές όμως επιδρομές, οι συχνές επαναστάσεις των κατοίκων κατά τη διάρκεια της ενετικής κατοχής ακόμα και οι σεισμοί επέφεραν αλλεπάλληλες καταστροφές στα τείχη και στην Καζάρμα, μέχρι που οι ίδιοι οι Ενετοί αναγκάστηκαν να τα καταστρέψουν με σκοπό να τα επιδιορθώσουν. Αυτό τελικά δεν έγινε και το 1651 η πόλη κατεδαφίστηκε και έπειτα κατακτήθηκε από τους Τούρκους. Στην περίοδο της τουρκικής κατάκτησης τα τείχη φαίνεται ότι δεν ξαναχτίστηκαν αλλά η Καζάρμα αναστηλώθηκε και σήμερα διακρίνονται οι τουρκικές προσθήκες, όπως οι κουμπέδες πάνω στις επάλξεις, δηλαδή τα φυλάκια του φρουρίου. Η Καζάρμα σήμερα έχει αναστηλωθεί προσεκτικά και είναι ανοικτή στο κοινό προσφέροντας μια πανοραμική θέα στον κόλπο και την πόλη της Σητείας. Κατά την καλοκαιρινή περίοδο στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο της γίνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις (Κορνάρεια), όπως θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες, διαλέξεις, εκθέσεις εικαστικών τεχνών κ. λ. π.

Τρυπητός

Η θέση της ελληνιστικής Σητείας καθώς αποκαλύπτεται από τις τελευταίες ανασκαφές βρίσκονταν πιθανότατα στην περιοχή του Tρυπητού. Έτσι ονομάζεται η μικρή χερσόνησος σε απόσταση 3χλμ. ανατολικά της Σητείας. Πιθανώς, οφείλει το όνομά της σε απλό επίμηκες όρυγμα στη βραχώδη Ν.Α. πλευρά της μήκους 30μ., πλάτους 5.50 μ.και ύψους 5μ. με δάπεδο που έχει κλίση προς τη θάλασσα . Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους πρόκειται για νεώσοικο δηλαδή χώρο ανέλκυσης, προστασίας και επισκευής των πλοίων (σαν το σημερινό καρνάγιο) . Είναι ο μόνος βεβαιωμένος στην Κρήτη και χρονολογείται στην ελληνιστική περίοδο. Στον ίδιο χώρο, σε πρόσφατες ανασκαφές, ήλθε στο φώς μια ελληνιστική πόλη με τμήματα των συνοικιών της και ισχυρό αμυντικό τείχος στη νότια πλευρά . Βρέθηκαν πλήθος από αγγεία, νομίσματα, κοσμήματα και μολύβδινα σταθμία .

Ετιά - Ενετική Έπαυλη

Η Ενετική έπαυλη στην Ετιά θεωρείται ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά δείγματα της Ενετικής αρχιτεκτονικής στην Κρήτη. Το τριώροφο κτίσμα κτίστηκε πιθανότατα στο τέλος του 15ου αι. ανήκε στην οικογένεια των Ενετών De Mezzo και σήμερα είναι γνωστή σαν «Σεράγιο-Σεράϊ». Στην εποχή της τουρκοκρατίας Τούρκοι πρόκριτοι εγκαταστάθηκαν στην έπαυλη μεταξύ των οποίων και ο περίφημος Μεμέτακας, γνωστός για τις θηριωδίες του κατά των χριστιανών. Στα 1828 και κατά τη διάρκεια μιας εξέγερσης των χριστιανών εναντίον των Τούρκων καταστράφηκε ο τρίτος όροφος και αργότερα ο δεύτερος. Σήμερα διατηρείται μόνο το ισόγειο σε αρκετά καλή κατάσταση. Στις μέρες μας, η αρχαιολογική υπηρεσία κήρυξε το κτίσμα διατηρητέο μνημείο και άρχισε εργασίες αναστήλωσης. Το οικοδόμημα περιβάλλονταν από αυλή με μεγαλόπρεπη είσοδο, που σήμερα είναι κατεστραμμένη. Στην είσοδο δεξιά ήταν κτισμένη βρύση της οποίας το νερό χυνόταν σε γούρνες στην εξωτερική πλευρά του δρόμου. Στην εσωτερική πλευρά της βρύσης υπάρχει εντοιχισμένη επιγραφή με επίγραμμα όπου αναφέρεται η ημερομηνία που κτίστηκε (1701) και το όνομα του Επισκόπου Ιεράς Μελετίου Τριβιζά. Πάνω από την επιβλητική είσοδο του κυρίως μεγάρου υπάρχει το οικόσημο των Dei Mezzo. Ο προθάλαμος είναι καμαροσκέπαστος, με λιθόστρωτο δάπεδο. Απέναντι από την είσοδο λίγο δεξιά είναι η σκάλα που οδηγούσε στο δεύτερο όροφο. Στο υπέρθυρο της εισόδου προς τους ορόφους υπάρχει μέσα σε ανάγλυφη κυκλική ταινία η παρακάτω επιγραφή: “INTRA VOSTRA SIGNIORIA SENZA RISPETTO” δηλαδή: ας μπει μέσα η αφεντιά σας χωρίς να ντρέπεται. Ο δεύτερος όροφος έχει αναστηλωθεί μόνο εξωτερικά.

Παραλίες

Οι παραλίες της Σητείας έχουν βραβρευθεί με την μπλέ σημαία της Ευρωπαικής Ένωσης.

Βάϊ (Φοινικόδασος)

ΓΟΥΔΟΥΡΑΣ

Παραθαλάσσιο χωριό της επαρχίας Σητείας στο Λυβικό Πέλαγος. Φημισμένο ψαροχώρι για την πλούσια παραγωγή αλιευμάτων. Ο οικισμός βρίσκεται ανατολικά του Μακρύ Γιαλού και προσφέρει αξέχαστες εμπειρίες τόσο εξαιτίας του φυσικού περιβάλλοντος, όσο και της υπέροχης θάλασσας και παραλίας που διαθέτει. Εκτός από τα αλιεύματα και τον τουρισμό, οι εκτεταμένες καλλιέργειες πρώιμων κηπευτικών και προϊόντων θερμοκηπίων αποτελούν σημαντική πηγή πλούτου για τους κατοίκους του.

Ίτανος

Λίγο βορειότερα από το υπέροχο φοινικόδασος και την παραλία του βρίσκεται η αμμώδης παραλία της Ερμούπολης. Και εδώ ο επισκέπτης μπορεί να συνδυάσει το καλό θαλασσινό μπάνιο με την επίσκεψη των ερειπίων της αρχαίας Ιτάνου. Της πόλης που για αιώνες υπήρξε αντίπαλος της ισχυρής Πραισού μέχρι που κατόρθωσε να οδηγήσει τη δύναμη των Ιεραπυτνίων εναντίον της και να πετύχει τον οριστικό αφανισμό της τελευταίας πόλης των Ετεοκρητών. Η πόλη παρέμεινε ισχυρό εμπορικό κέντρο όπως δείχνουν τα ερείπια της παλαιοχριστιανικής εκκλησίας μέχρι και την πρώτη βυζαντινή περίοδο, μετά παραδίδει τα ηνία στην αναπτυσσόμενη πολιτεία της Σητείας.

ΚΑΡΟΥΜΕΣ

Η ερημική παραλία «ΚΑΡΟΥΜΕΣ» βρίσκεται στην ανατολική ακτή της επαρχίας και ο επισκέπτης μπορεί να την προσεγγίσει είτε με βάρκα, είτε με πεζοπορία 40 λεπτών από το φαράγγι των Χοχλακιών

Κάτω Ζάκρος

Τ.δ. Σητείας [ 8.748 ]

η Σητεία [ 8.238 ]
η Αγία Φωτιά [ 126 ]
τα Ανεμομύλια [ 41 ]
η Γιανυσάδα (νησίδα) [ 0 ]
η Δραγονάδα (νησίδα) [ 0 ]
η Παξιμάδα (νησίδα) [ 0 ]
ο Πετράς [ 236 ]
ο Τρυπητός [ 107 ]

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License