Πύργος Μονοφατσίου

Περιφέρεια : Κρήτης
Νομός : Ηρακλείου

-- Δήμος Αστερουσίων --

View Larger Map

Ο Πύργος είναι μεγάλος οικισμός και πρώην κοινότητα της επαρχίας Μονοφατσίου με 1.098 κατοίκους κατά την απογραφή του 2001. Απέχει από το Ηράκλειο 49,5 χλμ. Σήμερα αποτελεί ομώνυμο τοπικό διαμέρισμα και έδρα του Δήμου Αστερουσίων. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και παράγονται λάδι, επιτραπέζια σταφύλια. Μεταξύ άλλων, στον οικισμό λειτουργούν ΚΕΠ, Δημοτικό Σχολείο, νηπιαγωγείο, Γυμνάσιο, περιφερειακό ιατρείο, τράπεζα, δημοτικό αναψυκτήριο, συμβολαιογραφείο, αστυνομικός σταθμός, ταχυδρομείο, ΟΤΕ και άλλα. Στα δυτικά του Πύργου οργανώνονται εκδηλώσεις σε ένα μικρό άλσος, κάθε Πρωτομαγιά. Ιεροί ναοί στον Πύργο είναι της Αγίας Ειρήνης, η δίκλιτη του Αγίου Γεωργίου και Αγίου Κωνσταντίνου, με τοιχογραφίες και με επιγραφές από τον 7ο αιώνα και το 1314, της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος και του Αγίου Ραφαήλ. Το χωριό πανηγυρίζει στις 6 Αυγούστου. Σύμφωνα με την παράδοση, στη θέση της πολιούχου εκκλησίας της Μεταμορφώσεως ήταν μοναστήρι με καλογριές.

Τ.δ. Πύργου

Με 1.148 κατοίκους στο σύνολό του, το τοπικό διαμέρισμα Πύργου συγκροτούν οι οικισμοί:

* ο Πύργος [ 1.098 ], έδρα του τοπικού διαμερίσματος.
ο Πύργος
η Μουρνιά [ 36 ]
ο Πρινιάς [ 14 ]

Ιστορικά στοιχεία

Η ονομασία του χωριού οφείλεται σε πύργο, ο οποίος βρισκόταν στην οχυρή θέση Απάνω Πύργος. Αναφέρεται μάλιστα και σε επιγραφή που χρονολογείται από τον 1ο αιώνα μ.Χ.[1]

Ο Πύργος ήταν φέουδο του Λατινικού Πατριαρχείου της Κωνσταντινουπόλεως και νοικιαζόταν με όλα τα υπάρχοντά του και τους κατοίκους το 1271 στον Ιάκωβο Μουδάτσο[2] . Στην ενετική απογραφή του 1583 το βρίσκουμε με την ονομασία Pirgo και με 169 κατοίκους. Στην ίδια απογραφή καταγράφεται η Μουρνιά (Murnea) με 102 κατοίκους και οι δύο οικισμοί του Πρινιά: Prinea Apano (59 κατ.) και Prinea Catto (48 κατ.)[3], ενώ κατά την Τουρκοκρατία κατοικούνταν σχεδόν αποκλειστικά από Τούρκους. Το 1920 αποτέλεσε την έδρα του Δήμου Χάρακα. Το χωριό αναφέρεται ως έδρα της επαρχίας Μονοφατσίου. Η δυτική συνοικία του χωριού ονομάζεται Καλογερικό, επειδή στο μέρος αυτό βρισκόταν το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία, που τα ερείπιά του βρέθηκαν τελευταία.

Βιβλιογραφία

* Το Ηράκλειον και ο Νομός του, εκδ. Νομ. Ηρακλείου.

Εξωτερικές συνδέσεις

* Χωριά του Δήμου Αστερουσίων

Παραπομπές

1. ↑ Επί αυ(τοκράτορος) Καίσαρος Τραϊαν(νού Αδριανού Σ)εβαστού.....Άμβρος ο (κατασ)ταθείς ιερεύς Διός (Σκυλίο)υ της Ρυτιασίων κώ(μης και Πύρ)γου. (Μ. Guarducci, Inscriptiones Creticae, I, 304)

2. ↑ A. Lombardo, Documenti della colonia Veneziana di Creta, p. 75

3. ↑ Καστροφύλακας, Κ99, 1583

Δημοτική Ενότητα Αστερουσίων
Τοπική Κοινότητα Αχεντριά
Αγία Παρασκευή Ηρακλείου, η (Πέρα Τσούτσουρος, ο)
Άγιος Νικήτας, ο
Άγιος Παντελεήμων Ηρακλείου, ο (Μαριδάκι Ηρακλείου, το)
Αχεντριάς, ο
Τοπική Κοινότητα Εθιάς
Αγία Άννα, η
Εθιά, η
Ροτάσιον, το
Τοπική Κοινότητα Καλυβίων
Καλύβια, τα
Κάτω Καλύβια, τα
Νεοχώρι, το
Τοπική Κοινότητα Λιγορτύνου
Κεφαλάδος, ο
Λιγόρτυνος, η
Πλακιώτισσα, η
Τοπική Κοινότητα Μεσοχωρίου
Μεσοχώρι, το
Τοπική Κοινότητα Παρανύμφων
Αμύγδαλος, ο
Παράνυμφοι, οι
Πλατανιάς, ο
Τρεις Εκκλησιές, οι
Τοπική Κοινότητα Πραιτωρίων
Πραιτώρια, τα
Τοπική Κοινότητα Πύργου
Μουρνιά, η
Πρινιάς, ο
Πύργος, ο
Τοπική Κοινότητα Τεφελίου
Αποσελέμιον, το
Πυράθιον, το
Τεφέλιον, το
Τοπική Κοινότητα Χαρακίου
Βοριάς, ο
Μαδέ, το
Χαράκιον, το
Τοπική Κοινότητα Χάρακος
Αγία Φωτιά, η
Δωράκιον, το
Χάρακας, ο